Augustus
September
Moulai - vriend van Schouwen-
Duiveland - ter dood was veroor
deeld. Op de 19e werden plannen
bekend voor de aanlegplaats van
een schip met koplading aan „De
Val". Resten van het voormalig
slot „Haamstede" werden waar
schijnlijk gevonden (21). Op 21 no
vember kwam het droevig bericht
dat de heer Jan Kip te Dreischor -
zijnde de oudste man van Neder
land - op 107-jarige leeftijd over
leed. Een Goesse historicus gaf
opening van zaken over het Zie-
rikzefcse Poortersboek (27). Afge
vaardigden van weldadigheidsin
stellingen spraken over een in te
richten bejaardenhuis in het voor
malig ziekenhuis te Noordgouwe
(27). Zierikzee kreeg de onderwijs
tentoonstelling „De Scheepsbouw".
De Westhoek concludeerde dat de
opmars der insecten in de fruit
teelt steeds sterker wordt. De u.l.o.-
leerlinge Elien Ochtman kreeg de
beker van de stad Hatfield, als prijs
voor een gewonnen opstel (28).
Bruinisse nam afscheid van burge
meester H, K. Michaëlis in verband
met zijn benoeming tot burgemees.
ter van Goes (29).
Het .glaspaneel stoffelijk blijk van dankbaarheid voor het geschon
ken Rode Kruis-ziekenhuis werd te Stockholm overgedragen aan
de Zweedse autoriteiten.
DECEMBER
Op 1 december droeg de adviseur
van het Rampenfonds het geres
taureerd kerkgebouw en de verga
derzalen over aan de Gereformeer
de kerk te Zierikzee. De Zierik-
zeese gemeentebegroting toonde een
tekort van f 350.000. De gemeenten
kregen een financiële puzzle te ver
werken door een weinig opwekkend
ministerieel besluit inzake het
Zweedse Rode Kruis ziekenhuis.
Het mosselvaartuig Yerseke 63
kreeg een oude zeemijn in de kor
bij Schelphoek (10). De Ned. Heide
Mij. introduceerde een nieuwe spit-
machine op Schouwen-Duiveland.
Sint deed zijn intrede in stad en
land. De Haamsteedse politie vond
vele dode vogels bij de Armhoekse
weg. Bruinisse ging werken aan de
schoolmelkvoorziening, zoals eerder
in het jaar reeds te Zierikzee werd
ingevoerd. In de mengkamer van
het gemeentelijk gasbedrijf te Zie
rikzee ontstond een begin van
brand, waardoor twee personen ge
wond werden. De Comissaris der
Koningin Jhr. mr. A. F. C. de Ca-
sembroot opende het nieuwe dorps
huis te Serooskerke (13). De Schou-
wen-Duivelandse Korfbalbond her
dacht het 30-jarig bestaan (13). Te
Bruinisse werd een geslaagde B.B.-
oefening gehouden. B. en w. van
Haamstede stelden een toeristische
nota op, waarin de lijnen van de
toekomstige ontwikkeling werden
geschetst. Het uitbreidingsplan van
Westenschouwen bleek enkele ne
telige punten te behelzen. Het be
stuur van het Waterschap Schou
wen concludeerde dat de Koude-
kerkse en de Langedijk nog twee
zwakke plekken zijn gebleven in de
zeewering. Kerkwerve kreeg een
sluitende begroting en Ellemeet wil
de noodschool veranderd zien in
een verenigingsgebouw. Vijf ge
meenten reageerden gunstig op een
initiatief van de gemeente Ouwer-
kerk het oude ziekenhuis te redden
en te bestemmen voor tehuis voor
invalide bejaarden. Te Bruinisse
werd de ringdijk om de bouwput
van de te maken schutsluis geslo
ten. De Kon. Ned. Bond tot het
redden van drenkelingen bood vijf
en twintig vletten aan voor Zee
land, waarvan er vijf voor Schou
wen-Duiveland door de Commissa
ris der Koningin werden aanvaard.
De boten komen onder hoede van
de B.B. (18). De harmonie „Witte
van Haemslede" vierde het 75-jarig
bestaan. De actieve vereniging ver
wierf het preadikaat „koninklijk"
(19). Brouwershaven annuleerde
de bijdrage voor de Zeeuwse Mu
ziekschool. Te Brouwershaven
werd een geslaagde postduiventen-
toonstelling gehouden. De Water
leiding Maatschappij bleek een be
grotingstekort te hebben van f 113
duizend. Net voor het sluiten van
het jaar werd de keersluis te Zie
rikzee waterkerend. Bij afgraving
van de „Bobbeldijk" vonden arbei
ders een pot met 300 kleine 13e
eeuwse munten.
De nachtwacht doet
met moede voet
al roepende zijn ronde:
„De klok, heit twaalf",
„Twaalf heit de klok!"
Wat roil die roep verkonden?
Precies als de twaalf uren heden,
zijn de twaalf maanden nu vergleden;
God weet, hoe wij dat jaar besteedden.
Jawel,
hoeveel beloften zijn geschonden?
„De klok heitHoor,
nu klinkt het koor,
de stad wacht op die stonde.
De nachtwacht zijgt
terneer en zwijgt:
hoe is de mens gebonden
aan die brutale bronzen stemmen,
aan torenklokken, niet te remmen;
aan Tijd, die nog,geen mens kan temmen.
Een macht,
God's macht, door ons niet te doorgronden!
De nachtwacht richt
zijn lamp, en 't licht
beschijnt een stad vol zonde.
„Twaalf heit de klok"
tikt zacht zijn stok;
Zijn nachtelijke ronde
langs vensters, waar ze glazen heffen
en oog en hart elkander treffen,
doet zien, wat ze beseffen.
Hèlaas!
Het slagwerk speelt slechts twaalf seconden!
ELLEN EECKfïOFF.
&DtPlP&fr}P&È>iD9DÈ>1P&tolP9Dê>1P8DB>lP9ïtP&BDiP*>&Êrt>8OêM0gog>
Deltawerken te Bruinisse. Honderd
maal „Schouwen's schoonheid". Zweden
kregen glasraam. Sportveld te Ouwer-
kerk geopend. Wandschildering in kerk
te Sirjansland. „Hearings" over ge
meentelijke herindeling. Sportveld te
Dreischor. Uitbreiding prof. Zeeman
lyceum. Verdroging van duingronden.
Aanleg delingsdijk
In de muur van het herbouwde pand „De Witte Swaen" werd een
gedenksteen onthuld (juli).
Bar weer. Flamingo's gezien. Gedenksteen „De
Witte Swaen". Bank voor de hoofdstad. Nieuwe
school te Bru. Kerk te Serooskerke gerestaureerd.
„Apollo" in uniform
Noodweer
De maand juli begon slecht en
het noodweer dat over ons eiland
raasde zou symbolisch blijken te
zijn voor de weersgesteldheid tij
dens vrijwel het gehele zomersei
zoen. Het zomerse kruit werd in de
herfst verschoten, maar de zomer
zelf kwam niet aan zijn trekken.
Nieuwerkerk kreeg onweer met he
vige slagregens te verduren, ter
wijl in de Westhoek schade ont
stond door hagel.
„Witte raven"
Tijdens de excursie van de Vo
gelwacht werden twee „witte ra
ven" gezien, in de vorm van twee
flamingo's, die hier werkelijk niet
elke dag te zien. zijn. De zeldzame
vogels kreeg met in het oog op de
„Hompelvoet", een zandbank in het
Brouwershavense Gat.
Gedenksteen onthuld
Op 7 juli kwamen Franse parle
mentariërs naar Zierikzee, bij ge
legenheid van de onthulling van
een in het herbouwde pand „De
Witte Swaen" aangebrachte ge
denksteen. Het pand kon herrijzen
met gelden, die door het Franse
parlement bijeen werden gebracht.
De plechtigheid werd tot een mani
festatie van Frans-Nederlandse
vriendschap.
Geschenk aan Amsterdam
De monumentale bank, geschenk
van de achttien eilandgemeenten,
werd op 9 juli te Amsterdam over
gedragen door burgemeester mr. F.
Th. Dijckmeester. De plechtigheid
vond plaats onder stralënde weers
omstandigheden en de dag stond in
het teken van de Schouwen-Duive-
landse dankbaarheid jegens de
hoofdstad.
Onderwys vooruitgang
Te Bruinisse kreeg het gespecia
liseerde onderwijs een kans door de
ingebruikstelling van de nieuwe
Christ. Landbouwhuishoudschool
door de inspectrice van het Nijver
heidsonderwijs. Een oud (gebom
bardeerd) gebouw kreeg hierdoor
een ongedachte bestemming.
Kerk in gebruik
Juli bleef zwaar van belangrijke
gebeurtenissen. Zo werd op 17 juli
in een bijzondere dienst het geres
taureerde kerkgebouw te Seroos
kerke officieel in gebruik genomen.
Het fraai herstelde gebouw werd
overgedragen door het Rampen
fonds aan de Hervormde gemeente.
Nieuwe uniformen
Op 19 juli was het feest te Brou
wershaven. De burgerij stak de
leden van de muziekvereniging
„Apollo" in blauw-gouden unifor
men, die trots werden getoond. Of
fers van de burgerij maakten een
lang gekoesterde wens tot werke
lijkheid.
Andere feiten: Socioloog schreef
rapport over de Westhoek. De bur
gemeester van Burgh opende fraaie
speeltuin (19) en Haamstede vierde
feest (26) op voorhand van het later
te vieren 75-jarig jubileum van de
harmonie „Witte van Haemstede".
Expositie „Vogelwacht". Meer druk op
waterleiding. Werkkamp te Burghsluis.
Avonturen op het water. Zweefvliegkamp
op vliegveld. Actiecomité „Vrije veren".
Dure sluiswerkcn te Zierikzee. Schouwse
plechtigheid op „Expo". „Zeeland presen
teert"
Ornithologisch evenement
Augustus begon met een „schuur
vol schoons", zoals wij het destijds
noemden. Op de le opende burge
meester Jhr. A. van Citters van
Burgh nl. de fraaie expositie van
de Vogelwacht, de actieve vereni
ging tot bescherming van vogels
op Schouwen-Duiveland. Boeiende
specimen van de duinflora en fauna
waren te zien op deze expositie, die
was ondergebracht in de „gemeen-
teschuur" te Burgh".
Waterleed geleden
In augustus verscheen een kwar
taalverslag van de Waterleiding-
Maatschappij, waarin gewag werd
gemaakt van de belangrijke verbe
tering van de watervoorziening in
midden-Schouwen. Voorheen waren
er nog gebieden met een ontoelaat
bare druk, maar dit was 9P dat
ogenblik ingekrompen tot Seroos
kerke. Volledige opheffing van de
te lage druk bleek afhankelijk van
de uitvoering der delingsdijk.
Europese studenten
Europese studenten troffen el
kaar in een internationaal werk
kamp, ondergebracht te Burgh
sluis, dat verzamelplaats werd van
een polyglot gezelschap. De studen
ten stonden in dienst van de Gront-
mij en werden ingeschakeld bij de
uitvoering van werken. Bovendien
was de gelegenheid uniek onder
ling van gedachten te wisselen.
„Narrow escape"
Een „narrow escape" (ontsnap
ping op het nippertje) werd gemeld
op 10 augustus, toen twee personen
zich te ver met een luchtbed in zee
waagden. De reddingsboot „Prinses
Juliana" moest er op uit en nam de
beide personen aan boord. Later
werd gemeld, dat beiden niet in
levensgevaar hadden verkeerd,
maar het leek er verdacht veel op.
„Lessen" op vliegveld
De West Brabantse Aeroclub or
ganiseerde op het vliegveld Haam
stede een zweefvliegkamp en toog
aan het „lessen" met de Skylarks
en andere toestellen. Vanzelfspre
kend namen de Zeeuwse vliegers
(o.w. van Schouwen-Duiveland) de
kans waar ook een paar reisjes mee
te pikken.
Vergeefse actie
In navolging van het Actiecomité
Vrije Veren te Zeeuws Vlaanderen,
staken ook hier enkele zakenlieden
en particulieren de hoofden bij
een. Zij vormden eveneens een co
mité en hielden een protestverga
dering in de „Graanbeuvs", waar de
toenmalige Zeeuws Vlaamse „ver
zetsleider de heer H. Colsen het
woor dvoerde. De actie leidde ech
ter tot niets, wegens gebrek aan
een scherpomlijnde doelstelling en
enthousiasme bij het publiek.
Tweede avontuur
Een ander avontuur betrof rob-
benjagers, die in een motorvlet af
dreven in het Brouwershavense Gat
op 16 augustus. De „schipbreuke
lingen" beleefden hun avontuur op
zandplaten onder Renesse, maar
de reddingsboot uit Ouddorp bood
uitkomst.
Duur object
Onverwacht bleek het sluispro-
jekt voor Zierikzee nog duur uit te
vallen, daar geen goedkeuring ver
kregen werd voor een Rijksbijdrage
van 95 pet. Versnelde uitvoering
van de sluiswerken kwam de ge
meente Zierikzee te staan op 18000
gulden.
Dank aan redder
Op 20 augustus vond een Schouw
se plechtigheid plaats op de Expo.
Janna en Daniël Bezuijen uit Elle
meet kregen op de wereldtentoon
stelling gelegenheid hun redder uit
de rampdagen van 1953, de piloot
Gerard Trémerie te danken voor
zijn hulp.
Oester- en mosseldrukte
De Schouwen-Duivelandse vloot
was tegenwoordig bij de opening
van het oester- en mosselseizoen te
Yerseke op 28 augustus. De Bruse
volkstonelisten oogstten veel suc
ces met hun stuk „Het mosselop-
roer" en de Kon. Harmonie „Kunst
en Eer" werd eveneens een harte
lijk onthaal bereid in de Schelpdie
rengemeente bij uitnemendheid.
Andere feiten: Eikerzee kreeg
toezegging van een nieuwe motor
spuit en brandweergarage. Ooster-
lander stichtte plastichuizen-fa
briek te Nieuwerkerk. De eerste
oplevering vond plaats van het
„Prommelsluis"-gemaal. Een jeugd
groep keerde terug uit de adoptie-
gemeente Hatfield (G.B.) na een.
heerlijke vacantie van veertien da
gen.
Grote werken
In het afgelopen jaar kwamen de
Deltawerken te Bi-uinisse in een be
langrijk stadium. Reeds zag de ge
meente Bruinisse zich grote wijzi
gingen voltrekken, die voorspel
zijn tot de dam, die straks Schou
wen-Duiveland zal verbinden met
Goeree-Overflakkee. Voor Bruinis
se zelf wordt vooral de nieuwe vis
sershaven in aanleg van belang.
Honderdmaal
Op 3 september werd voor de
100ste maal de bekende serie dia
positieven „Schouwen's Schoon
heid" vertoond. De serie kreeg
grote bekendheid in Nederland en
betekent een uitstekende toeristi
sche propaganda voor het eiland.
Ook vele eilandgenoten' kwamen
door deze kleurenbeelden onder de
indruk van de schoonheid, die zo
vlak bij de deur ligt.
Geschenk van het eiland
Op 5 september vond in de
Zweedse hoofdstad Stockholm een
treffende plechtigheid plaats, waar
bij Schouwen-Duiveland ten nauw
ste betrokken "was. Op die datum
overhandigde burgemeester F. Th.
Dijckmeester een gegraveerd glas
raam, als stoffelijk blijk van dank
baarheid der eilandbewoners voor
het door Zweden geschonken Rode
Kruis ziekenhuis, aan de voorzitter
van het Zweedse Rode Kruis, de
heer Emil Sandström.
Nog een sportveld
Ook Ouwerkerk werd een fraai
sportterrein rijk, dat op 6 septem
ber officieel in gebruik werd ge
steld. Het veld is een adoptiege
schenk van de gemeente Amster
dam. Sportief accent op de dag
werd gezet door de clubs Ajax-
Blauw Wit, die een voetbalwed
strijd speelden.
Ontdekking in kerk
In het af te breken kerkje der
Ned. Herv. gemeente te Sirjans
land werden wandschilderingen
ontdekt. Een enkele - voorstellende
Sint Andreas - kon worden gered
en zal t.z.t. worden aangebracht in
de nieuwe kerk, waarvan de bouw
dit jaar een aanvang nam.
Netelig probleem
Het netelig probleem van de ge
meentelijke herindeling kwam ter
sprake tijdens „hearings", die G.S.
van Zeeland hielden op Schouwen-
Duiveland (10 september). De ge
meentebesturen kregen gelegen
heid hun bezwaren naar voren te
brengen en ongetwijfeld werden
nieuwe gezichtspunten geopend.
Nog eens
Het „nog eens" heeft betrekking
op de opening van een sportveld,
ditmaal was het te Dreischor op 13
september. Ook deze gemeente
kreeg een fraai veld, dat een be
langrijke kans biedt aan de jeugd
de sport te beoefenen.
Bouwkundige schedellichting
Een belangrijke uitbreiding be
gon aan het Professor Zeeman
lyceum. De bestaande gymnastiek
zaal werd hoger opgetrokken en
daarboven wordt een nieuwe aula-
tekenzaal gebouwd. Het werk is
nog niet voltooid.
Droogtegesprek
Op 25 september liet de Water
leiding Maatschappij zich voorlich-
ten over het netelig vraagstuk van
de verdroging van duingronden,
waarover steeds luider klachten
worden vernomen. Het woord werd
gevoerd door ir. G. Santing, die
concludeerde dat uiteindelijk een
samenspel van factoren oorzaak is,
dat er droogte verschijnselen optre
den in de duinstreek.
Kunstwerken
De delingsdijk door Schouwen -
een niet al te enthousiast begroet
object op het eiland - bleek belang
rijke kunstwerken te vergen, om
het wegenstelsel te continueren en
het waterleidingstelsel niet te on
derbreken. Met de aanleg van de
dijk wordt begonnen bij Brouwers
haven.
De gerestaureerde Kleine of Gasthuiskerk te Zierikzee
werd ,in gebruik genomen.
Gezien dc totale overstelpende hoeveelheid nieuws, die Schouwen-Dui
veland in het afgelopen jaar opleverde, menen wij de belangrijkste
feiten van de laatste drie maanden - als liggende nog vers in het ge
heugen - te mogen samenvatten in een gecomprimeerde opsomming.
OKTOBER
Zware duinafslag ontstond bij de
vuurtoren als gevolg van storm
weer (10). De Rechtzinnig Hervorm
de zondagsschool te Zierikzee vier
de het 70-jarig bestaan (11). In
„Brabers" ging de vlag uit, omdat
het afgelegen gebied voor het eerst
in de geschiedenis elektrisch licht
kreeg (11). De vrijwillige 'brand
weer van Dreischor klasseerde zich
eerste bij de provinciale brand
weerkampioenschappen (11). Te
Kerkwerve - het kon niet op dit
jaar - werd als sluitstuk van de
adoptie door Leeuwarden, een
sportterrein en kleedgebouw over
gedragen door de burgemeester van
de Friese hoofdstad. Pastoor J. Dek
ker te Zierikzee heide de eerste
paal voor de nieuw te bouwen
Rooms Katholieke kerk te Haam
stede (21). De harmonie „Nieuw
Leven" te Ouwerkerk vierde het
40-jarig jubileum (22). Ouwerkerk
zag zijn dorpssilhouet hersteld dooi
de nieuwe toren, die gereed kwam.
Een belangrijk feit was de inge
bruikneming van de keersluis te
Zierikzee. „De Valk" was het eerste
vaartuig dat de nieuwe sluis pas
seerde. De Rijksdienst voor Oud
heidkundig Bodemonderzoek stelde
een onderzoek in naar de funda
menten van het slot „Huis tot Oos-
terstein". De Chr. u.l.o.-school te
Zierikzee herdacht het zilveren ju
bileum met een stijlvol feest (31).
NOVEMBER
Op zaterdag 1 november werd het
jubileum gevierd van de N.V.V.-
bestuurdersbond „Schouwen-Dui
veland", tijdens een druk bezochte
receptie te Zierikzee. De gemeente
raad van Zierikzee wilde de stad
aangewezen zien als ontwikke
lingskern in Zeeland. De vereniging
van oudleerlingen organiseerde een
tweejarige tuinbouwcursus voor
het eerst na de ramp (3). De in-
spekteur van het l.o.-onderwijs mr.
L. G. Wolf sloeg de eerste paal
voor twee nieuw te bouwen u.l.o.-
scholen te Zierikzee (4). Te Haam
stede werd een eigen kerkgebouw
van de Chr. Gereformeerde forma
tie in gebruik genomen (5), Het be
kende beurtschip „De Tijdstroom"
te Brouwershaven staakte de dien
sten (12). Medio november was het
vliegveld „Haamstede" in zijn
oude staat terug. De afd. Schouwen
van de Plattelandsvrouwenbond
vierde opgewekt het zilveren jubi
leum (10). De Normandische boer
Hamard kreeg de Zierikzeese wis
selbeker voor de tweede maal, op
de te St. Hilaire gehouden najaars
veetentoonstelling (13). De omzet
van de Coöp. Aankoopvereniging
„Schouwen-Duiveland" G.A. gaf
een belangrijke stijging te zien. De
gerestaureerde Kleine of Gasthuis-
kerk werd officieel in gebruik ge
nomen (14). Op de 18e kwam het
droeve bericht dat de Algerijn Ali
zuiveringsinstallatie. Het vliegveld I club „Het Gouwse Masker" kreeg
Haamstede keerde terug in zijn [een eerste prijs op de Zeeuwse Cul-
oorspronkelijke staat. De toneel- I turele Dag te Vlissingen.
