Berlijn koos het V/esten
Douwe Egberts
tabak
Tehuis voor
invalide bejaarden
Ik heb nooit geweten
dat <P pijproken
zo lekker kon zijn!
Binnen 6 uur
,HET WAS VAN ONS
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE donderdag u december is58 No. mi»
GENEEFSE CONFERENTIE NADERT
TIJDSLIMIET VAN VIJF WEKEN
Beide partijen in volledige impasse
GENEVE, 9-12. De Russische af
vaardiging naar de conferentie te
Genève ter voorkoming van onver
hoedse aanvallen heeft dinsdag
westelijke voorstellen tot samen
werking in een bespreking van lou
ter technische aangelegenheden,
verworpen, aldus is in conferentie-
kringen vernomen.
Deze Russische weigering kwam,
toen vele diplomatieke waarnemers
als hun oordeel gaven, dat de tijd
begint te dringen. De bijeenkomst
van dinsdag was de 23ste. Deze
waarnemers wezen er op, dat oos
telijke en westelijke afgevaardigden
het er aan het begin van de confe
rentie over eens waren, dat de con
ferentie een vijftal weken zou moe
ten duren. Zaterdag aanstaande zijn
deze vijf weken voorbij.
De impasse waarin de partijen
zijn geraakt, is hachelijk. De com
munisten 9taan er op, dat er beslui-
Kan het partikulier initiatief iets
doen aan de verwerkelijking van
de idee het voormalige ziekenhuis
Noordgouwe te bestemmen voor te
huis voor chronische invalide be
jaarden? We stellen de vraag in
verband met 'het ingezonden stuk,
opgenomen in het nummer van
dinsdag, waarin de suggestie aan
de hand werd gedaan „het volk" te
bewegen 1 pet. van het salaris voor
dit mooie doel af te staan. We
kregen nog enkele suggesties. Mo
gelijk zou bv. zijn een groot aantal
verenigingen in te schakelen, waar
van de leden „bouwstenen" voor
de prijs van f 1 gaan verkopen.
Men komt met deze laatste sugges
tie in het vlak van acties als „Plant
een boom op Schouwen-Duiveland".
Niet vergeten dient te worden ech
ter, dat deze actie een enorme
„goodwill" vond buiten Schouwen-
Duiveland, terwijl het thans aan de
orde zijnde object het vrijwel uit
sluitend zal moeten hebben van de
Inwoners van Schouwen-Duiveland.
Aan de „1 pct.-actie" geloven wij
niet zo dadelijk. De idee is een lof
waardig staal van pastoraal idea
lisme, maar om de bevolking zo
meer een, twee, drie op te stoten
tot een offerenthousiasme van dit
kaliber, lijkt ons niet mogelijk. Een
zwaar ,propaganda-bombardement'
zou er minstens aan vooraf moe
ten gaan en wie moet dat doen en
wie zal dat betalen?
Inschakeling van de bestaande
verenigingen (we denken bv. aan
vrouwenbonden, vrouwenvereni
gingen, plattelandsvrouwenbonden
e.d.) lijkt eerder uitvoerbaar. Maar
dan is er een overkoepelende orga
nisatie nodig, die de zaak „runt",
er de nodige druk achter zet, actie
schema's ontwerpt en middelen be
zit om de reklame-aanloop te ma
ken. Zonder dit laatste is geen en
kel heil te verwachten.
Aangenomen dat het laatste mo
gelijk zou zijn, dan schatten wij de
maximaal bereikbare opbrengst op
ongeveer f 60.000. Als maatstaf na
men wij de wel eerder gehoorde
opbrengst van bazars, die de f 3000
en soms wel meer halen. De ver
lokkelijkheid van bazars voor de
bezoekers moet men dan op één
lijn stellen met de opofferingsge
zindheid voor het lofwaardige doel
en dan gaat men dit basisgetal ge
bruiken voor de verschillende ge
meenten op Schouwen-Duiveland.
Telt men bij de totale opbrengst de
eventueel ter beschikking komende
f 20.000 van een ontvangen legaat
aan 'het voormalige ziekenhuis op,
dan zeilt men voorzichtig naar de
f 100.000 toe. De grote vraag echter
is - en tevoren zou men het ant
woord moeten weten - of de over
heid bereid zou zijn toch nog over
de brug te komen, als de gemeen
schap f 100.000 op tafel zou leggen,
aangenomen dat zulks lukken wil.
Want zonder die additionele finan
ciële 'hulp komt men er niet. Een
tweede vraag moet meteen daarop
worden beantwoord, nl. in welke
mate zal de exploitatie gaan druk
ken op de gemeenten, want dat het
huis zichzelf zal kunnen bedruipen
lijkt ons een illusie. Het partikulier
initiatief kan iets doen. Dat staat
buiten twijfel, maar er blijven ook
bij een maximale inspanning tal
rijke onzekere factoren bestaan. Er
zal ten aanzien daarvan eerst
klaarheid moeten komen. Zou het
mogelijk zijn alvast het gebouw op
een of andere manier veilig te stel
len, dan ware reeds veel gewonnen.
Een bestaande organisatie of een
uit vertegenwoordigers van de ver
schillende levensbeschouwelijke
groeperingen samen te stellen com
missie, moet dan aan de studie, om
te bepalen wat de regionaliteit kan
doen voor de tot stand koming van
een tehuis, zoals zeer velen onge
twijfeld terecht vurig begeren.
ten worden genomen over een ge
deeltelijke ontwapening en over po
litieke kwesties, terwijl de weste
lijken van oordeel zijn, dat men
zich tot technische aangelegenhe
den moet beperken.
De Russische eerste plaatsver
vangende minister van buitenland
se zaken Koeznetsof zei dinsdag,
dat er weinig kans op vooruitgang
is, tenzij de westelijken instemmen
met samenwerking op basis van het
door de communisten ingediend
werkplan. Met westelijke voorstel
over een eventueel stelsel voor
toezicht op landstrijdkrachten werd
door hem gekritiseerd.
Hardhorend
LONDEN, 10-12. Sir Win
ston Churchill zat dezer da
gen, zo wordt verteld, in het
Lagerhuis naar een debat te
luisteren terwijl twee andere
Lagerhuisleden op de bank
achter hem een onderling
praatje hielden, in de loop
waarvan de een tegen de
ander zei: „De ouwe schijnt
de laatste tijd een beetje
achter te rakenwaarop
de 84-jarige sir Winston
zich een kwart slag omdraai
de en er tussen wierp„Ja,
en ze zeggen dat hij ook een
beetje hardhorend wordt
Sowjet-schrijver
in Engeland?
BERLIJN, 9-12. De Russische
emigrantenorganisatie N.T.S. deelt
mee, dat de Sowjet-schrijver en
Stalin-prijswinnaar Alexander
Tsjeswili naar men aanneemt thans
in Engeland verblijft.
De 55-jarige schrijver, die in
Georgië woonde, zou na een verblijf
in oost-Berlijn op 27 november naar
west-Berlijn zijn gekomen en enige
uren later met hulp van Britten
naar Londen zijn gegaan.
Tsjeswili won de Stalinprijs in
1951 voor zijn roman „Lelo".
Veel werkloosheid
in Engeland
LONDEN, 10-12. Uit de zo juist
door de regering gepubliceerde cij
fers blijkt, dat de werkloosheid in
Engeland de grootste omvang se
dert 1947 heeft bereikt. Het Engel
se ministerie van arbeid deelde
mede, dat het aantal personen, dat
op de jongste controledatum - 17
november jl. - als werkloos stond
ingeschreven, 536.000 bêdroeg. Van
dit aantal waren er 483.000 geheel
werkloos en konden 53.000 tijdelijk
niet werken.
Een woordvoerder van het minis
terie deelde mede, dat het vorige
na-oorlogse hoogtepunt der werk
loosheid werd bereikt tijdens de
brandstoffencrisis van 1947, welke
vele fabrieken dwong te sluiten. In
februari 1947 was het aantal werk
lozen 1.847.000, daarna daalde het
tot 773.000 in maart en in de daar
op volgende maanden tot beneden
het half miljoen.
WEKELIJKSE WERELDSCHOUW
De verkiezingen in west-Berlijn
hebben - zoals werd verwacht - een
grote overwinning opgeleverd voor
de anti-communisten. De vrienden
van Moskou hebben geen twee
procent van de stemmen gekregen.
Omdat zes procent het minimum is,
dat een partij moet hebben om ver
tegenwoordigd te kunnen zijn in
het stadsparlement, zullen de com
munisten daarin nu evenmin hun
stem kunnen doen horen als in de
afgelopen vier jaar.
Uitgeschakeld is op nieuw ook
de conservatieve Duitse partij, en
(v/at meer verbaast) de Vrije Demo
cratische partij, die men gewoon
lijk „liberaal" pleegt te noemen.
Deze groep, waartoe president
Heuss behoort, is al sinds jaren
aan het afdalen op de politieke lad
der, tengevolge van het feit, dat
haar conservatieve vleugel steeds
meer naar Adenauers christen-de
mocraten is overgelopen, en dat zij
ten aanzien van de hereniging en
het westen een nogal vaag stand
punt heeft ingenomen. Zij wekte de
schijn, eventueel aan de begeerde
hereniging de banden met het wes
ten te willen opofferen, en neutra
lisme te aanvaarden en dat is haar
vooral in Berlijn noodlottig gewor
den. Want west-Berlijn, de demo
cratische enclave midden in com
munistisch oost-Duitsland, is geheel
afhankelijk van de steun, die het
ontvangt van de atlantische we
reld.
Twee partijen
De twee partijen, die nu in het
Berlijnse parlement zijn vertegen
woordigd, zijn de socialisten en de
christen-democraten. Maar de eer
ste hebben - onder leiding van bur
gemeester Willy Brandt - de vol
strekte meerderheid, en de partij
van Adenauer nog geen 40 pet.
Dat is voor de oude kanselier een
tegenvaller geweest. Hij keert zich
in de Bondsrepubliek fel tegen de
socialisten, wie hij o.a. verwijt (en
niet altijd zonder reden) dat zij niet
genoeg westers zijn georiënteerd.
En daar in Berlijn worden zij be
schouwd als de beste anti-commu
nisten en goede vrienden van Ame
rika, wat zij inderdaad zijn.
Er is nog al wat verschil tussen
de Westberlijnse en de Westduitsè
socialisten Doch in de Bondsrepu
bliek zullen Ollenauer en zijn partij
profiteren van de overwinning van
hun geestverwanten in west-Ber
lijn. Dit kon Adenauer zo weinig
verwerken, dat hij weigerde bur
gemeester Brandt (die hij wel ont
moet had als voorzitter van het ge
meentebestuur) ook persoonlijk te
gaan opzoeken. Dat wekte zelfs on
tevredenheid bij zijn eigen partij
genoten, die Brandt hoogschatten.
Soepel of streng?
Er is op de achtergrond nog een
verschil van mening, dat de aan
dacht verdient. Brandt is goede
vrienden met de Amerikanen, met
Maximum-snelheid werpt zoete vruchten af
Sterke daling dodelijke ongevallen
ENSCHEDE, 9-12. Vanmorgen is
in Enschedé een vergadering ge
houden van de landelijke verkeers-
politiecommissie, waarbij elf grote
gemeenten in ons land zijn aange
sloten. Op deze vergadering is een
vergelijkend staatje overgelegd van
het aantal verkeersongevallen in de
elf gemeenten gedurende de eerste
twealf maanden waarin da maxi
mum snelheid is ingevoerd en ge
durende de voorafgaande twaalf
maanden zonder maximum snel
heid. Uit de cijfers blijkt, dat het
aantal doden door een verkeerson
geval in de periode met maximum
snelheid aanzienlijk is gedaald ten
opzichte van de voorafgaande
twaalf maanden: van 414 op 261.
wie hij o.i. de politiek van west-
Berlijn bepaalt, omdat zijn stad ge
heel op zich zelf staat en geen deel
uitmaakt van de Bondsrepubliek.
Brandt heeft zelf eens voorgesteld
zijn stad bij de Bondsrepubliek te
voegen. Maar zou west-Berlijn in
gelijfd worden in de Bondsrepbliek
dan zou dat aan de communisten
een rechtvaardiging geven, om
oost-Berlijn te voegen bij oost-
Duitsland. Dat laatste zal toch wel
gebeuren, maar de Amerikanen,
Britten en Fransen geven er de
voorkeur aan, dat west-Berlijn een
aparte vrije s'cad blijft mnder hun
hoede. Op die wijze zou de toe
komst van west-Berlijn meer wor
den bepaald door Brandt en de ge
allieerden, dan door Adenauer en
de westelijke grote drie. En op
welke wijze?
Brandt zelf wil in dit geval flink
optreden Maar hij geeft toe, dat
een vergelijk met de Russen wel
noodzakelijk is. Zulk een akkoord
zou hierop neerkomen, dat het wes
ten er zich bij neerlegt, dat de Rus
sen het gezag over oost-Berlijn
overdragen aan de Oostduitse rege
ring. Deze zal dan de formaliteiten
moeten regelen voor het verkeer
(door oost-Duitsland) naar west-
Berlijn. En het westen zou die
Oostduitse functionarissen kunnen
beschouwen als „agenten van de
Sowjet-Unie", zoals Dulles reeds
heeft aangekondigd.
Adenauer echter blijft zich daar
tegen verzetten. Hij schijnt in dat
opzicht tamelijk alleen te staan.
Want een weigering, over het ver
keer te praten met de Oostduitsers,
zou de westelijke grote drie dwin
gen, een luchtbrug in het leven te
roepen, want ontzaglijk kostbaar is
en de spanning zeer zou verhogen.
Bovendien op „technisch niveau"
onderhandelen de Westduitse auto
riteiten zelf voortdurend met oost-
Duitsland: over handel, verkeer,
culturele en sportieve contacten en
veel andere zaken.
I Dubbele f
thermometer 5
GRONINGEN, 10-12. Accountant
J. Wde Jager in de O. Boteringe-
straat te Groningen-heeft een ther
mometer aan de buitenmuur han
gen, met daarnaast een keurig
bordje waarop te lezen staat: „De
thermometer werd namens de Gro
ninger schooljeugd aangeboden door
het bestuur van de schoolvereni
ging van de U.T.S. op zaterdag 6
december 1958".
Een deputatie van de schoolver
eniging heeft deze nieuwe thermo
meter namens de Groninger jeugd
aangeboden om een „schandvlek"
uit te wissen. Tot voor kort hing
op dezelfde plaats naast de deur
van de accountant een kapotte
thermometer met daaronder een
bordje: „Deze thermometer is niet
alleen bedoeld om de temperatuur
aan te geven, maar ook om de bal
dadigheid van de Groninger jeugd
te peilen. De eerste thermometer
werd vernield in december 1956,
de tweede in augustus 1957, de der
de in april 1958, de vierde in
augustus 1958 en de laatste op 4
september 1958. We hebben thans
de moed opgegeven en het vertrou
wen in de Groninger jeugd verlo
ren".
Ingezonden mededeling
Het begon, toen ik mij'n eerste pijp opstak.
„Dat was het!", dacht ik. Maar.... hoe
onvergelijkelijk lekker pijproken wel kan
zijn, merkte ik eerst, toen ik Douwe
Egberts tabak ontdekte. Die zachtheid,
die milde smaak en geur.... de voorkeur
van alle „ervaren" rokers bewijst het:
een pijp en D.E. horen bij elkaar t
TWEEDE KAMER
Minister Luns: „Status quo is voor Rusland
slechts momentopname"
Rechten van de mens worden veelvuldig geschonden
In de vergadering van de Tweede
Kamer heeft minister Luns bij de
behandeling van de begroting van
Buitenlandse Zaken, woensdagmid
dag herinnerd aan de tiende jaar
dag van de universele verklaring
van de rechten van de mens, aan
genomen door de Algemene Ver
gadering der Verenigde Naties. De
minister meende dat er vooralsnog
geen aanleiding is om deze gebeur
tenis uitbundig te vieren, daar in
sommige landen de verklaring op
flagrante wijze wordt geschonden.
De internationale situatie bespre
kend schetst spreker de achter
grond van de communistische drei
ging. Hij vraagt de aandacht voor
de begripsverwarring, die van Sow-
jetzijde wordt gehanteerd. Men
pleit daar voor een vreedzame co-
existentie, de status quo die men
dan wenst is niet de status quo,
zoals wij die verstaan. De status
quo is voor Rusland slechts een
momentopname. In dit verband
bespreekt hij de kwestie-Berlijn.
Eerst schept Rusland ten onrechte
een bepaalde situatie en eist dan
dat het Westen die zal erkennen.
Het enthousiasme der Westber-
lijners voor de Russische voorstel
len gaat met een duidelijke reserve
gepaard, betoogt de minister, die
vervolgens te kennen geeft, dat de
ernst van de Sowjetdreiging door
de regering volledig wordt erkend.
Het Rapacki-plan moet als ge
vaarlijk van de hand worden ge
wezen. De kern van dit plan en
andere plannen is steeds de mili
taire neutralisatie van west-Duits-
land.
Uit de Kamer is er voor gepleit
de benadering van de Sowjet-Unie
anders te richten door tot diplo
matieke stappen over te gaan. De
minister erkent, dat het wenselijk
is het diplomatieke initiatief te be
houden, maar hij vraagt zich af
hoeveel voorstellen van het Westen
nog moeten worden verwoipen.
Spreker verklaart een open oog
te hebben voor de betekenis van
coördinatie der politiek van de At
lantische mogendheden.
Met voldoening zegt hij te heb
ben geconstateerd, dat de Kamer
overtuigd is van de wenselijkheid
om over voldoende conventionele
strijdkrachten voor „het schild" te
kunnen beschikken. Van A-wapens
zal naar zijn oordeel slechts bij
uiterste noodzaak worden gebruik
gemaakt.
Een gecontroleerde vermindering
van bewapening acht ook de re
gering gewenst, maar de bespre
kingen, die al jaren lang zijn ge
houden, hebben nog geen resultaat
opgeleverd. Met betrekking tot de
conferentie te Genève geeft spreker
uiting aan een gereserveerd opti
misme.
Hoe groot het belang van stop
zetting der proefexplosies ook is,
in het Westen blijven wij liggen
in de periferie van de eigenlijke
ontwapening.
SCHIPHOL, 10-12. Van de
zijde van Pan American
World Airways wordt verno
men, dat een Boeing 707 van
deze maatschappij dinsdag
avond na een vlucht van 5
uur 56 minuten zonder tus
senlanding, van New York
komend, op London Airport
is geland, hetgeen een „re
cord" betekent voor vlieg
tuigen in het burgerlucht-
vaartverkeer. Voor de eerste
maal in de geschiedenis van
de luchtvaart is men op een
lijndienst er in geslaagd bin
nen de zes uur de afstand
tussen New York en Londen
af te leggen. Het record
stond tot nu toe op naam
van een Cornet 4 van de
B.O.A.C., die op 4 oktober
van dit jaar het traject Idle-
wild-Londen Airport in 6
uur 12 minuten aflegde.
FEUILLETON
99
Streekroman door HANOL SPOOR
HOOFDSTUK XX.
De vergissing hersteld.
Bij moeder Verhagen had zich een
ander drama afgespeeld. Joke, an
ders het toonbeeld van zelfbeheer
sing, was buiten adem het huis ko
men binnen struikelen. Verblind
van tranen, stak ze als een klein
kind de armen naar haar moeder
uit.
Ten zeerste geschrokken pakte
deze haar dochter vast, wiegde haar
zachtjes op' en neer, steeds maar
sussende woordjes fluisterend.
Joke's lichaam schokte van het
snikken, en haar moeder probeerde
zonder iets te vragen haar dochter
tot kalmte te brengen. Het snikken
werd wat minder, maar de blik
waarmee ze haar moeder aanzag,
sneed haar door de ziel.
„Kom nu toch, Joke', zei ze troos
tend, „vertel nu maar wat or ge
beurd is":
„Ik ben slecht", snikte Joke.
Ook al begreep Joke's moeder
dat haar dochter moest overdrijven,
toch maakte haar hart een rare
sprong.
„Zo", zei ze in eens vastberaden,
„nu is er genoeg gehuild; vertel
maar eens wat je misdreven hebt".
Het was aandoenlijk te zien hoe
Joke probeerde haar snikken te on
derdrukken. Op 't moment dat ze
met horten en stoten haar weder
varen wilde vertellen, gingen haar
ogen in grote schrik wijd open. Ze
legde haar hoofd op tafel en gaf
zich over aan een nieuwe huilbui.
Door het raam had ze freule Ly-
dia zien aankomen. Joke meende
dat freule Lydia gekomen was om
haar nog meer verwijten te maken.
Moeder Verhagen, die de blik van
haar dochter gevolgd had, zag de
freule ook naderen. Onmiddellijk
begreep zij dat er verband moest
bestaan tussen de komst van de
freule en de overspannen toestand
waarin Joke verkeerde. Feitelijk
was ze blij met de onderbreking.
Misschien zou ze nu op een meer
normale manier horen wat er eigen
lijk gebeurd was.
Lydia gaf moeder Verhagen al
leen even een glimlachje als be
groeting, en liep regelrecht op Joke
tóe.
„Joke, kind, het spijt me zo; leun
je me vergeven?"
Joke hief het hoofd op. Haar blik
had iets van een konijntje, dat in
een strik was geraakt.
„Moet ikUstamelde zij.
„Natuurlijk; ik had niet dadelijk
zo moeten opvliegen, en moeten be
grijpen dat schijn bedriegt".
Het gezicht van Joke klaarde
zienderogen op. Ook haar moeder
slaakte een zucht van verlichting.
Lydia vertelde nu aan Joke's
moeder welke vergissing er had
plaats gevonden. Ze nam alle schuld
op zich, verontschuldigde haar
broer, die to veel op zichzelf was
aangewezen. Ze lachte Joke, die
meer en meer opklaarde, vriende
lijk toe, en 2el „ik hoop dat me zo
ietf niet meer overkomt. Laten wo
nu liever al onze energie gebrui
ken om Frank uit zijn benarde po
sitie te bevrijden".
Lydia had niet tactischer kunnen
spreken om Joke weer helemaal op
dreef te helpen. Nu werd ze weer
met nieuwe moed bezield, vooral
toen de freule vertelde dat Paul en
zij uitsluitend voor Frank waren
gekomen.
Intussen was Paul, vergezeld van
Verhagen, ook binnen gekomen.
Ernstig werd beraadslaagd. Het
beste was om zich in verbinding te
stellen met Pauls vriend, daar Paul
overtuigd was dat deze al de eerste
stappen ondernomen zou hebben om
voorlopige invrijheidstelling te
krijgen.
Om tijd te besparen bestelde men
een taxi, en met Joke tussen hen
in vertrokken Paul en Lydia naar
de stad.
Langzaam kwam de oude veer
kracht bij Joke terug, en met span
ning keek ze uit naar het ogenblik
dat zij Frank zou weerzien.
Zo gemakkelijk was de zaak ech
ter niet. Werkelijk had de vriend
van Paul al vele pogingen in het
werk gesteld, en hij meende ook
aardig te vorderen, maar toch was
de gehele dag er nog mee gemoeid
om diverse instanties te bezoeken.
Bijna werd men moedeloos onder
de voortdurende besprekingen, en
toen nog tamelijk onverwacht stond
Frank voor hen, wel iets bleker,
maar zeer verheugd.
Joke wierp zich in Franks ar
men, en klemde zich aan hem vast.
Tegelijk schudde Frank de handen
van zijn vriend en van Lvdia.
Natuurlijk waren alle zwarighe
den nog niet opgelost, doch opge
wekt werd de terugtocht aanvaard.
In vrijheid zou Frank allicht meer
dere bewijzen van zijn onschuld
kunnen ontdekken.
(Wordt vervolgd)