RIVELLA
Liefde
Veel gezonder in de winter
STAD EN PROVINCIE
huid?
op het
eerste gezicht
POLDERMANS
Historicus te Goes hanteert Zierikzees'
Poortersboek voor ontsluiting Middeleeuwen
mr
Causerie over het
Jeugd Rode Kruis
In het verenigingsgebouw te Zie-
rikzee sprak donderdagmiddag mej.
M. E. van Dijk, rayon functlonares-
s© te 's-Gravenhage, over het Jeugd
Rode Kruis.
De bijeenkomst werd geopend
door de heer U1J1, secretaris van de
afdeling Zierikzee van het Ned. Ro
de Kruis. Spreekster vertelde o.m.
dat in 1917, te Quebec in Canada,
een begin is gemaakt met het in
schakelen van de jeugd bij de
hulpverlening aan behoeftigen in
andere landen Thans is het Jeugd
Rode Kruis verbreid over de gehele
wereld. Ook in ons land speelt de
jeugd in de hulpverlening een be
langrijke rol.
Aan de hand van vele werkstuk
jes toonde mej. van Dijk op welke
wijze het onderwijs op de scholen,
zonder enige schade aan het les
rooster te veroorzaken, medewer
king kan verlenen. Uit haar rijke
ervaring gaf zij een overzicht van
het vele werk dat diverse onder
wijsinrichtingen ten bate van het
Jeugd Rode Kruis verrichten, van
heel eenvoudige werkjes als het in
zamelen van zilverpapier, postze
gels, capsules e.d. tot het meer ge
specialiseerd werk als figuurzagen,
het maken van damborden voor
blinden enz. werden als voorbeel
den genoemd.
Zij wee6 op het zegenrijk werk
in het Henri Dunanthuis in Zeist
dat wordt verricht ten behoeve van
chronische zieken en tijdens de
boottochten van de „Kasteel Sta-
verden". „Wie de jeugd heeft, heeft
de toekomst", dit spreekwoord
geldt wel in bijzondere mate voor
het Rode Kruis werk, aldus spr.
Na afloop dankte de voorzitter
der afdeling, mr. Dijckmeester, mej.
van Dijk hartelijk voor het vele dat
zij op gevoelvolle wijze heeft voor
gedragen. Wij zijn er van over
tuigd dat allen die de lezing heb
ben bijgewoond, tot de overtuiging
zijn gekomen, dat ook in Zierikzee
nog heel wat voor het Jeugd Rode
Kruis kan worden gedaan.
OOSTERLAND
Cursus
„Spreken in het openbaar"
De cursus „Spreken in het open
baar", welke hier wordt gehouden
door het instituut „Het Sticht" te
Dtrecht wordt bezocht door 16
mannelijke en 1 vrouwelijke leer
ling. Naar wij vernemen vallen de
eerste lessen zeer in de smaak bij
de cursisten.
Onze vroegere dorpsgenoot de
heer P. D. van der Werf Johz.,
thans wonende te Zierikzee .slaag
de bij de dezer dagen gehouden
examens voor hoofd-assistent bij
's Rijks belastingen.
Ingezonden mededeling
JLritiI UC*3Babyderm-zeep
Aafje Top
voor Culturele Vereniging
Donderdagavond trad voor de
Culturele Vereniging op mevrouw
Aafje Top uit Amsterdam, die sprak
over „De liefde van de zeven pop
pen". Bij ontstentenis van de voor
zitter, burgemeester Laurense sprak
de heer Jac. van der Maas een ope
nings- en welkomstwoord, inzon
derheid tot mevr. Top. Verder
sprak hij er zijn teleurstelling over
uit, dat er zo weinig opgekomen
waren. Hierna verkreeg mevr. Top
het woord. Het boerinnetje Maus is
uit Bretagne naar Parijs getogen,
waar zij werkzaam is in edn thea
ter. Na korte tijd blijkt ze niet op
te kunnen schieten met haar werk-
gever, de directeur, en als gevolg
hiervan wordt zij spoedig ontsla
gen. Dwalend door deze grote we
reldstad weet ze niet wat ze nu
moet aanpakken. Op zekere dag
dwalend langs de Seine wordt haar
oog geboeid door een poppenthea
ter, met als opschrift: Kapitein Kok
en zijn familie. De eigenaar van het
spel is de bruut Michel Pierrot, en
de opvoering der poppen is zo na
tuurgetrouw, dat Maus alleen in de
stemmen die der poppen herkent en
niet die van Michel Lange tijd ge
looft zij zelfs, dat de poppen spre
ken, en het imponeert haar zoda
nig, dat ze tenslotte zich aan h'et
poppentheater verbindt, enna veel
verwikkelingen de vrouw wordt
van Michel Pierrot. Uiteindelijk is
deze liefde ontstaan door de zeven
poppen, zodat deze affaire eindigt
in een „happy end". Het is een bui.
tengewoon mooie voordracht, die
door de declamatrice op meesterlij
ke wijze werd ten tonele gevoerd.
De heer van der Maas was dan ook
de tolk der aanwezigen, toen hij
mevr. Top hartelijk dankte voor
hetgeen zij deze avond heeft ge
bracht.
Ingezondt i mededeling
Als een kleurige paddestoel
uit vochtige mosgrond, zo
snel schoot de liefde uit voor
dat beeldige wollen mutsje.
Wat moesten die vrolijke,
blije kleuren het „doen" on
der de grijze, trieste winter
hemel.
Geen enkel bekoorlijk vrou
wenhoofd mocht deze stre
ling van warmte en kleuren
ontberen!
Uitgerekend déze nieuwe
sortering mutsjes en hoedjes
alléén, was goed genoeg voor
Zierikzee.
TIENTALLEN MODELLEN
vanaf 2,95
ZIERIKZEE HAVENPLEIN
tegen al de winterongemakken
De koude lucht is weer in aan
tocht. Het wordt tijd om de winter,
garderobe uit de kast te halen.
Want u draagt in het koude seizoen
toch niet dezelfde kleding als mid
den in de zomer!
Inderdaad, door het aantrekken
van overmatig veel kleren hopen
wij ons in dit gure en vochtige kli
maat te beschermen tegen allerlei
kwalen en tegen ziekworden.
Met al die dikke en beschuttende
lagen wordt ons lichaam echter
steeds gevoeliger voor de vele in
vloeden die onze gezondheid be
dreigen.
Dat is niet zo moeilijk te begrij
pen, want een plant die altijd in de
beschuttende omgeving van de kas
heeft gestaan, kan ook geen enkel
stootje meer hebben.
U heeft het begrepen: wij moeten
er voor zorgen geen „kasplantjes"
te worden. Al die veel te dikke kle
ren komen onze weerstand hele
maal niet ten goede.
De huid wordt er steeds gevoeli
ger door. De vochtige lichaams
warmte, die het lichaam moet ver
laten, kan niet naar behoren wor
den uitgewasemd.
In de poriën van de huid nestelen
zich spoedig bacteriën en schim
mels. Dit geeft dan weer aanleiding
tot allerlei verdere onfrisse com
plicaties.
Modieuze dames
Het gaat voortreffelijk met min
der bekleedselen. En wie het niet
gelooft, die kijkt maar naar de da-
mee: ragdunne kousen, blote armen
soms zelfs laag uitgesneden halzen.
Het „zwakke geslacht" wordt
met deze dracht beslist niet vaker
ziek dan de goed ingepakte heren.
Wij zouden bijna zeggen: Integen
deel.
Bij de dames vertonen de onbe
dekt blijvende delen van de huid
maar zelden ziekelijke veranderin
gen. De zo hinderlijke steenpuisten
in de nek behoren tot de typische
mannenkwalen.
Kortom: wij kleden ons in Neder
land, vooral 's winters, over het
algemeen veel te dik en wij bewij
zen onszelf daar beslist geen dienst
mee.
Gebiedende els
Het is helemaal niet erg als wij
ons lichaam er aan wennen tem
peratuurverschillen op te vangen.
Het is daartoe in staat als het er
maar „oefening" in heeft.
Het is eigenlijk een gebiedende
eis, dat wij deze mogelijkheid niet
door nodeloze verwennerij verloren
laten gaan, want dan zouden we
heel erg vatbaar worden.
Vooral voor kinderen is het wel
erg nodig, dat zij er van hun jong
ste jaren af aan wennen, de huid
geregeld met de buitenlucht in aan
raking te laten komen.
Dat wil zeggen: niet alleen op
gezicht en handen, maar ook op
grotere delen van het lichaams
oppervlak. 's Zomers - zo mogelijk
ook 's winters - zwemmen biedt
daartoe een unieke gelegenheid.
Open ramen
Maar behalve in water kan een
mens ook in de lucht baden! Daar
voor behoeft helemaal geen ski-reis
te worden gemaakt. Thuis kan dat
ook heel goed gebeuren.
Verstandige mensen combineren
dat met het maken van enige li
chaamsbeweging 's morgens na het
opstaan. Het hele gezin doet daar
misschien aan mee. Vanzelfspre
kend wordt er dan een badpak ge
dragen; het weer laat dikwijls toe,
dat de ramen van 't vertrek wage-
wijd open staan.
Ferme jongens
Helemaal buiten verdient eigen
lijk de voorkeur, maar de woonom
standigheden en ons grillige kli
maat laten zulks helaas niet altijd
toe.
Echte gymnastiek of andere
sportbeoefening is natuurlijk ook
dienstig. Gemakkelijk zittende kle
ding, die hals, armen en zo moge
lijk ook de benen vrijlaat is daarbij
gewenst
Pas na de training of de wedstrijd
worden de wollen truien en de lan
ge broeken weer aangetrokken
waarin men ook zijn entree in de
gymnastiekzaal of op het sportveld
heeft gemaakt.
Dr. H. W. SCALONGNE.
Ingezonden mededelinr
Moeders, 1 minuut alstublieft
Eén minuut voor RIVELLAde frisse, gezonde
gezinsdrank. Rijk aan natuurlijke opbouwstoffen,
zonder conserveermiddelen, kleurden synthetische
smaakstoffen. Een zuiver natuurproduct
uit melk, sprankelend goudgeel. Drink het koell
t y&ndeM dan cmdekó
EEN FRIESCHE VLAG-DOMO PRODUCT
Stadshistorie wél te schrijven
Archiefdokument volstrekt uniek in Europa
„Wat belangrijkheid betreft van
Zierikzee in de middeleeuwen, mag
de stad op één lijn worden gesteld
met Dordrecht en Middelburg. De
Oude Haven-kom wijst al op die
belangrijkheid, want voor die tijd
was hij enorm. Zierikzee had een
belangrijke eigen schipperij (Oost
zeel. er werd met name haringvis
serij bedreven; er was contact met
Engeland; de zoutexport was be
langrijk, alsmede de Rljnhandel.
Zierikzee deed inderdaad niet on
der voor Middelburg en het heeft
zelfs vroeger gebloeid dan de hui
dige Zeeuwse hoofdstad", aldus de
heer Kegge in zyn zeer interessante
causerie over het stedelijk Poor
tersboek, waaraan hij reeds menig
- tot nu toe onbekend geheim
heeft weten te ontfutselen.
Tolvrijdom aan de stad
Reeds ln 1290 gaf graaf Floris V
tolvrijdom aan de stad en Middel
burg kreeg dit eerst in 1340. In
1380 doen Lombarden (rijke Itali
aanse kooplieden) hun intrede in de
stad en dat wijst eveneens op bloei.
Spreker wilde het sprookje de
wereld uit helpen, als zou de ge
schiedenis van de stad Zierikzee
niet zijn te schrijven, als geyolg
van het feit dat dc stadsrekenin
gen zijn verdwenen. Verschillende
andere steden missen die rekening
gen ook, maar speciaal wat Zierik
zee betreft zijn er nog voldoende
archiefstukken over, waaruit de
historie - zjj het moeizaam - valt
te distilleren.
Zierikzee bezit nog enkele hon
derden middeleeuwse archiefstuk
ken en vooral de gecopieerde ar
chiefstukken van de hier zeer voor
aanstaand geweest zijnde familie
de Jonge, zijn van grote waarde.
Ook het middeleeuwse keurboek is
nog aanwezig en dan het Poorters-
boek, dat uiterst waardevolle ge
gevens bevat.
Dit Poortersboek is uniek in de
wereld. Het „loopt" van 1302 tot
aan de Franse tijd en dat komt in
Europa nergens anders voor. Alleen
1303 (Vlaamse belegering) ont
breekt.
Gekochte poorters
Het Poortersboek bevat een lijst
namen van hen, die het poorter
schap verwierven door koop, de zg.
gekochte poorters. Het waren men
sen die zich in de stad wilden ves
tigen, om van de privilegiën te
kunnen profiteren. De poorters der
stad krachtens geboorte, komen
niet in het boek voor. Achter de na
men van de poorters - en dat is het
belangrijkste - komen allerlei ge
gevens voor, die men als stukjes
in een legpuzzle, kan gebruiken om
het b'eeld op te bouwen van Zie
rikzee als middeleeuwse stad. Ach
ter de poortersnamen staat het be
roep aangegeven en de borg, dege
ne dus die borg stond voor de in
komende poorter. De borg waar
borgde met zijn naam, dat de in
komende vrij van schulden was.
1302 belangrijk jaar
De lijst begint op 12 juni 1302.
Voorheen was er geen lijst, althans
voor zover bekend. Juist het jaar
1302 vond spr. belangrijk, omdat hij
hierin de weerspiegeling zag van
de Gulden Sporenslag, die een ein
de maakte aan de alleenheerschap
pij van de edelen (patriciërs). De
macht van het Vlaamse patriciaat
werd gebroken en spr. vond het lo
gisch dat het ontstaan van het boek
hiermede samenhangt. Het was ook
te Zierikzee het begin van een „de
mocratische periode". Het is als
hoogst waarschijnlijk aan te ne
men, dat ook hier de Gildeman de
macht greep en een privilege van
de graaf Willem van Henegouwen
wijst daar ook op. Zierikzee trok
de lakennijverheid aan zich. In dit
merkwaardig stuk richt de graaf
zich „tot den ambathtsvolke", met
voorbijgaan dus van het stadsbe
stuur. De corporatieve periode van
de gilden blijkt ingeluid en daar
om was een Poortersboek nodig. De
gilden immers wilden ieder uit de
stad weren, die hun (monopolisti
sche - Redpositie zou kunnen
aantasten. Na 1302 blijkt weer wat
meer patriciërsmacht te ontstaan
en in 1351 moet zelfs de lakenver-
ordening worden vernieuwd. Gege_
vens na 1420 wijzen er op, dat het
slecht ging in de stad. De schulden
waren groot en er werd zelfs ge
vochten op straat (tegen het patri
ciaat). Grote bedragen uit de stads
kas gingen naar Jacoba van
Beieren.
Gilden in stadsbestuur
In 1425 worden vertegenwoordi
gers van de gilden opgenomen in
het stadsbestuur. Hiervan bestaat
het bekende gezegelde stuk in het
museum. Niet minder dan 12 hoofd
dekens der gilden werden lid van
het stadsbestuur.
Voortdurend weerspiegelt het
Poortersboek de strijd tussen gil
den en patriciërs. Na 1425 verande
ren steik de bedragen ingevuld
achter de namen. Wie minder bezit
dan 30 ponden Vlaams is niet wel
kom in de stad. De teneur van het
boek in die tijd wijst op een zeer
ontwikkeldl bedrijfsleven en weer-
ontwikkeld bedrijfsleven en weer-
het noemde.
Na 1425 worden de bedragen, die
de poorters moesten betalen, ge
fixeerd op 1/40ste deel van het ver_
mogen van betrokkene. Geen pau
pers mochten dus de stad betreden,
maar gezeten typen. Personen die
nodig waren mochten vaak gratis
binnen, als wapenmakers, doktoren
e.dmaar de laatsten moesten dan
twee jaar om niet de armen ver
plegen.
Statistische bewerkingen
Door juiste statistische bewer
kingen is met de gegevens in het
Poortersboek ook heel wat aan te
vangen. Een curve geeft de op
komst na 1350 te zien, maar na 1400
gaat het mis. Vast staat ook vol
gens spr. dat het door Zierikzee
opgebrachte geld Schouwen-Duive-
land van de ondergang heeft gered.
Uit dte tijd dateert de invloed der
stad op het waterschapsbeheer van
het eiland. In 1322 telt de St. Lie-
vensmonsterkerk acht priesters,
maar in 1378 zelfs 24 kanunniken.
In 1320 moet de stad zijn uitgelegd.
„Stad en Lande van Schou'
wen-Dulveland" belegde een
vergadering, waarop het X
laoord is gevoerd door de
heer J. Kegge te Goes. Met
de heer Kegge is de man ont- ij.
dekt, die op zeer bijzondere y
wijze zich interesseert voor X
de geschiedenis van Zierik-
zee. Met interesseren is niet X
alles gezegd, want de histo-
rie der stad, met name van
het unieke Poortersboek, is A
ondenoerp uan gedegen stu-
die. Tjz.t. hoopt de heer X
Kegge - leraar aan het ly- y
ceum te Goes - op dit onder- X
werp te promoveren. Op de
„Stad en Lande"-vergade- X
ring sprak de heer Kegge
over „Het Poortersboek van J'
Zieriksee en wat daaruit is X
af te leideii" (1302-1550).
De periode 1350 tot 1370 toont hef
tige schommelingen, hetgeen mo
gelijk verband houdt met onveilig
heid in het Schouwse land. In 1398
heeft hertog Albracht oorlog met
de Friezen en hij vordert van Zie
rikzee 24 grote schepen, volledig
bewapend en bemand Vooral door
de „grondbraekselen" in Schouwen
is het na 1430 mis.^
Juist als de curve op zijn
laagst is - en dus een slechte
economische toestand doet ver
moeden - wordt met de bouw
van de grote toren begonnen,
hetgeen bijzonder vreemd aan
doet. Maar spr. achtte het niet
onmogelijk „dat men er maar
aan begonnen is", misschien
ook wel met het oog op werk
verschaffing.
Veel meer facetten nog van het
middeleeuwse leven heeft de heer
Kegge uit het Poortersboek gele
zen. Wij komen - om ons verslag
af. te ronden - hierop nog nader
terug.
Een historisch plaatje van Zierikzee, zij hel uit veel later
tijden dan de middeleeuwen, voorkomende in het bekende
boek van Hoffer. Duidelijk is te zien de huizenrij voor de
Kleine Kerk; de Beurs was er toen nog niet.
HAAMSTEDE/BURGD
Voorbereidingen
75-jarig jubileum
„Witte van Haemstede"
Naar aanleiding van het heuge
lijke feit, dat op vrijdag 19 decem
ber a.s. de harmonie „Witte van
Haemstede" haar 75-jaiig bestaan
hoopt te vieren, met een feestelijke
herdenking, kwamen gisteravond
(woensdag) een aantal personen bij
een om een en ander te organise
ren. Hierbij werd een comité van
aanbeveling gevormd, bestaande
uit de beide burgemeesters en de
heren P. L Vis, erevoorzitter dei-
harmonie, en de heer A. v. Zuljen.
Bovendien ls een groot werkcomité
opgericht. Deze comité's hebben nu
het Initiatief genomen om gelden te
verzamelen, teneinde de harmonie
op die avond namens do burgerij
en de jaarlijks terugkerende gasten
een blijvend geschenk aan te bieden
in de vorm van een of meer mu
ziekinstrumenten. Aan deze instru
menten, o.a. een uiteraard kostbare
hobo, bestaat volgens het bestuur,
dringend behoefte.
Het werkcomité hoopt binnen
kort met intekenlijsten rond te
gaan, teneinde de gehele bevolking
in staat fe stellen een bijdrage te
verlenen. Elke gift, hoe klein ook,
is welkom! Het ligt voorts in het
voornemen een bescheiden bedrag
af te zonderen, als bijdrage in de
organisatiekosten van deze berden-
kingsavond.
Het comité merkt verder op dat
„Witte van Haemstede" in de af
gelopen jaren, mede dank zij de
steun van velen, zich grote uitga
ven heeft, getroost voor het aan
schaffen van keurige uniformen en
WAT
Dl
BI IT
Verwachting tot zaterdagavond:
Iets kouder
Overwegend droog en zwaarbe
wolkt met hier en daar tijdelijk
mist, maar ook enkele verspreid
voorkomende opklaringen. Zwakke
tot matige oostelijke wind. Iets la
gere tempraturen.
29 nov. Zon op 8.22, onder 16.34.
Maan op 19.37, onder 10.30.
30 nov. Zon op 8.23, onder 16.34.
Maan op 20.40, onder 11.10.
1 dec. Zon op 8.24, onder 16.33.
Maan op 21.47, onder 11.44.
Laatste kwartier: 4 dec. te 2.24.
Hoogwaterstanden
ZIERIKZEE:
29 nov. 4.51 v.m. 17.02 n.m.
30 nov. 5.19 v.m. 17.36 n.m.
1 dec. 5.48 v.m. 18.12 n.m.
BROUWERSIIA VEN;
29 nov. 4.25 v.m. 16.36 n.m.
30 nov. 4.58 v.m. 17.10 n.m.
1 dec 5.35 v.m. 17.49 n.m.
Doodtij: 6 en 20 dec.
Springtij: 13 en 28 dec.
Ingezonden mededeling
café-restaurant
M0NDRAG0N
Voor al uw partijen
HET WEEKOVERZICHT
DE BILT, 28-11. Van de Zwarte
zee via Duitsland strekt zich een
groot hogedrukgebied naar Schot
land uit. De hoogste luchtdruk
waarden worden bij de Zwarte zee
aangetroffen, maar ook bij Schot
land bevindt zich een hogedruk-
centrum. Over Scandinavië en Fin
land trokken enkele storingen,
waardoor de koude daar weer af
nam, in vrijwel geheel Rusland
heerst echter strenge vorst In ons
land veroorzaakt het hogedrukge
bied een zwakke oostelijke wind.
waarmee geleidelijk iets koudere
en drogere lucht wordt aangevoerd.
Vorst van betekenis komt in deze
luchtstroming echter niet voor. De
kans op opklaringen wordt wat
groter.
De Argentijnse regering heeft
donderdagavond de stakende spoor-
wegmensen onder militaire wetge
ving gesteld, om te voorkomen dat
do Argentijnse spoorwegen geheel
stilgelegd zullen worden.
Ingezonden mededeling
voor dure uitrusting van de nieuwe
drumband
Aanbeveling van deze collecte
voor dit sympathieke doel, behoeft
volgens ons niet. Allen zijn wel
oveituigd van het feit dat de har
monie voor de beide gemeenten on
misbaar ls.
