I
Restauratie Gasthuiskerk
nm ra
deed oude sfeer van kerkinterieur
niet te loor gaan
De vlucht in het snoepen
nu
•^1
1 1
,HET WAS VAN ONS*
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE VRIJDAG 31 OKTOBER 195s NO. ims6
Een Zie eik zees' pronkjuweel
Eeawenoad cultuurmonument kreeg
waarop I et recht had
Op vrijdag 14 november a.s. zal de Kleine of Gasthuiskerk te Zierikzee
officieel in gebruik worden gesteld. Reeds in 1947 moest het gedeelte
boven de Beurs worden gesloten voor het publiek, terwijl de kerk in
1949 voor de eredienst buiten gebruik gesteld werd, omdat het te ge
vaarlek werd en restauratie werkelijk geen ogenblik kon wachten.
Het is een moeilijke restauratie geworden, die bijna tien jaar heeft
geduurd. Maar het resultaat is in vele opzichten verrassend. De Gast
huiskerk is opnieuw geworden tot een uiterst kostbaar bezit, niet alleen
van de ned. hervormde gemeente, maar van geheel Zierikzee. Het
zeventiende eeuwse cultuurmonument domineert uiterlijk in het stads
centrum, terwijl het Interieur is geworden tot een harmonische synthese
tussen het oude dat waardevol was en het nieuwe, dat noodzakelijker
wijs komen moest. Juist door deze harmonie getuigt het kerkinterieur
van een verfijning, die weldadig aandoet.
De Gasthuiskerk heeft de eigen typische sfeer niet verloren, maar die
sfeer is juist geaccentueerd en dat betekent een verdienste voor de
architect, de heer B. V. van den Bergh te Rotterdam en de met de
restauratie belaste aannemer de heer J. van Almkerk te Zierikzee.
Precies elke wijziging op de voet
volgen is uiterst moeilijk, juist om.
dat de restauratie zo diepingrij
pend is geweest De beide eiken
houten overhuivingen bij de ingan
gen zijn van blaam (verf) gezui
verd, zodat het fraaie eikenhout
de donkere toets geeft aan de muur
(zijde Havenplein), die met de
eveneens opgeknapte koorbanken
behoort tot het schoonste waarop
Zierikzee bogen kan. In volmaakt
evenwicht hiermede is het voor
front met de fraaie preekstoel en
het eikenhouten koorhek. Het is
alles - liefderijk moet men haast
zeggen - behandeld en zo kreeg het
eikenhout zijn eigen (kleurjfunctie
in dit kerkinterieur, waarvan de
verdere dominant is het grijs, een
vrij simpel grijs, waarin ook de .in
de lengte geplaatste banken zijn
gehouden, die echter hunnerzijds
weer een warm accent kregen door
de wijnrode kussens.
Ingezonden mededeling
Veebless
BINNENVERINGBED
hm! besié b«d
Hazet-Fabrieken Zevenbergen
Grijs is ook geworden de aftim
mering van de gaanderij, zo goed
trouwens als het kerkgedeelte bo
ven de Beurs. Aans weerszijden
van de lengte-as der banken is een
ruim looppad vrij gehouden, dat
vooral onder het orgelfront het
ruimtelijk effekt van de kerk ver
sterkt.
De ramen
Het zijn intussen vooral de ra
men, die de kerk tot een pronkju
weel hebben gemaakt. Aan de
noordgevel is een smal spitsboog-
raam ingebracht, dat met de an
dere is voorzien van kleine vier
kante ruitjes van oudglas, die een
ondefineerbare lichtwerking geven,
waar een eeuwenoud gebouw nu
eenmaal om vraagt. Ook in de
oost- en westgevel heeft men ra
men met dit glas ingebracht.
Met de leien op de vloer en klei
nere architectonische „regievondst-
jes" is zo een geheel verkregen, dat
bijzonder sterk aanspreekt Een rol
van betekenis speelt hierbij ook de
knap bedachte verlichting, be
staande uit een serie hoog opge
hangen lampen van bijzondere
constructie.
Elk der lampen bestaat uit
een serie van drie bolletjes,
waarin een vertikaal glasko
kertje, opgehangen aan de
punten van een stereometri-
sche driehoek van glad koper.
De bb'ruimten
Aan de uiteinden van de noord
gevel vindt men respektievelijk de
ingangen tot de consistorie en het
kerkelijk bureau. De consistorie is
eveneens geheel gerestaureerd en
voorzien van een klein apart ka
mertje voor de predikant. Ook de
ze bij ruimten zijn uiterst zorgvul-
<9oS<S<»ei§c^<3<3S<^<«oScS^
WIJ OUDERS
Met Josientje gaat het de laatste
tijd niet zo best. Ze is vijf jaar en
tot dusver hebben ze om zo te zeg
gen „geen kind" aan haar gehad.
Josientje was een gemakkelijk, te
vreden kindje met een opgeruim
de, meegaande natuur. Dat kwam
moeder goed te pas, want naast
haar huishouden zat ze in een he
leboel liefdadigheidsverenigingen,
die haar veel tijd kostten. Het trof
ook goed, dat ze buren hadden met
een dochteitje van Josientjes leef
tijd De twee kleine meisjes waren
onafscheidelijk en wat het prettig
ste was, het buurhuis stond altijd
voor hen open, wanneer het geen
weer was, om buiten te spelen
Waarmee ze zich alzo bezig hiel
den wist moeder niet precies. Jo
sientje kwam wel altijd met hele
verhalen thuis, maar die drongen
meestal maar half tot moeder door.
Het voornaamste was, dat ze wist,
dat Josientje goed bezorgd was,
want de moeder van Paula, het
vriendinnetje, had geen andere
dingen aan haar hoofd en kon al
haar tijd en haar volle aandacht
aan de kinderen geven.
Dat dééd ze ook. Het was haar
nooit teveel. Er mochten zoveel
buurkinderen over de vloer komen,
als ze wilden Haar huis leek een
soort bewaarschool, voor de buurt.
De andere moeders vonden het wel
gemakkelijk.
Vreemde verschijnselen
Het nare was, dat ze op een dag
naar een andere plaats gingen ver
huizen, omdat de man overgeplaatst
werd. Van die tijd af begon er iets
met Josientje niet goed te gaan. Ze
werd stil en lusteloos. Ontevreden
en mokkerig kon ze in een hoekje
zitten en hoe moeder ook animeer
de: „Ga toch lekker buiten spelen!"
ze had er geen zin in.
In het begin probeerde moeder
geduld op te brengen Het kind
miste natuurlijk haar vriendinnetje
en het gastvrije huis en kon haar
draai nog niet vinden Maar al
spoedig maakte dat gehang van
haar dochtertje moeder prikkel-1
baar. Er woonden nog genoeg an
dere kinderen in de straat. Ze kon
toch met anderen spelen? Josientje
bleek er niet toe te bewegen. En
wat erger was, ze begon rare din
gen te doen. Ze zeurde telkens om
snoepcenten. Een paar maal had
moeder haar betrapt bij de koek
jestrommel Ze begon een ontstel
lende snoepzucht te ontwikkelen;
zelfs de jampot bleef niet veilig
voor haar.
De maat raakte vol, toen moeder
merkte, dat Josientje geld uit het
potje in de keuken had weggeno
men, om er ijsjes voor te kopen.
Dit biacht moeder in een toestand
van paniek. Stak er een dievegge
in haar kind? Wat moest er uit
haar groeien?
Snoepgoed als troost
Ze heeft Josientje door elkaar
geschud, om de waarheid er uit te
krijgen. „Zeg op, waarom dóé je
dat? Krijg je niet genoeg te eten?"
„Ik weet niet", heeft het kind ge
snikt, „ik verveel me zo".
Opeens was het of moeder de
ogen geopend werden. „Ik verveel
me zo!" En is verveling niet de
kern van alle kwaad? Josientje, zo
gewend aan de afleiding in het
buurhuis, had zich opeens van alles
losgelaten gevoeld De andere kin
deren konden haar het vriendinne
tje niet vergoeden Moeder had
geen tijd voor haar. Het snoepen
werd een soort troost, waar ze in
wegvluchtte. Een verdoving voor
haar eenzaamheid en verveling.
Gelukkig dat moeder het in een
helder ogenblik begrepen heeft. Ze
heeft het grootste deel van h'at ver
enigingswerk opgegeven, om haar
kind op te vangen. Ze hield zich
met haar bezig en nam haar mee
naar buiten. Toen zij moeders aan
dacht kreeg, had Josientje al gauw
geen behoefte aan snoepen meer.
En toen zij enige maanden later
naar de kleuterschool ging, leerde
zij zich ook weer bij andere kinde
ren aanpassen.
MARCEL LE.
dig afgewerkt en van moderne ge
makken voorzien, als toiletten e d.
De kerk - en dat alleen reeds is
een groot winstpunt - wordt cen
traal verwarmd. Aan de oostkant
kon ruimte worden vrijgemaakt
voor de oliestookinstallatie, die een
behagelijke constante temperatuur
in het gehele gebouw - waar 800
kerkgangers een plaatsje kunnen
vinden - waarborgt.
Samenvattend kan men de geres-
tauresrde Gasthuiskerk slechts een
pronkjuweel noemen, een bezit dat
- naar de mens gesproken op
nieuw eeuwen mee kan gaan, voor
al gelet ook op de belangrijke con
structieve verbeteringen (speciaal
aan de Beurs) die weiden aange
bracht.
Rest ons nog te melden, dat t.z.t.
een nieuw orgel zal worden inge
bouwd. Het oude orgel heeft nog
een prachtige klank, maar vooral
door materiaalkanker is dit orgel
helaas ten dode opgeschreven. Het
nieuwe orgel wordt in Denemarken
gebouwd.
Ingezonden mededeling
Pracht handen
Uen nimmer
Het is de Hamamelis die het m doel
PREDIKBEURTEN
Zondag 2 november
Ned. ïlerv. Kerk
Zierikzee; Grote kerk: 10 liur (H.D.)
en 7 uurds. Bezemer; Ver.-gebouw:
10 uur ds. O. Elseman te Bergen op
Zoom. Kerkwerve: 2.30 uur ds. v.
d. Grift. Serooskerke: 10 uur ds.
v. d. Grift. Burgh: 10 uur dhr. A.
van Pel. Haamstede: 10 en 7 uur
ds. Boer. Renesse: 7 uur ds. van
Liere. Noordwelle: 10 uur ds. van
Liere. Eikerzee: 10 uur ds. v. d.
Ban. Brouwershaven: 10 uur ds.
Groot (H.A.). Zonncmaire: 10 uur
ds. Duvekot. Noordgouwe: 10 uur
ds. Buinink. Dreischor: 10 uur ds.
Duyvendak. Ouwerlterk: 10 uur ds.
France. Nieuwerkerk: 10 uur (H A.)
ds. Westerhof, 6.30 uur bijbelbe-
soreking in „Rehoboth". Ooster-
land: 10 en 6 uur ds. Rijks. Sirjans-
land: 10 en 6 uur dhr. W. de Jonge.
Bruinisse: 10 en 5 uur ds. v. d.
Brink. St. Philipsland: 9 30 en 2.30
uur (H.D.) ds. van Dieren.
Lutherse Kerk
Zierikzee: 10 uur mej. M. E. Mons-
sees (herdenking kerkhervorming).
Ingezonden mededeling
Ingezöndc i mededeling
Kindje verkouden?
Dan rug, keel of borstje
inwrijven met
Medisch licht j
I over Jeanne d'Arc
I J
LONDEN, 30-10. De stemmen,
die Jeanne d'Arc heeft gehoord,
werden veroorzaakt door een tu
berculeus gezwel in de hersenen.
Dit heeft de Londense medicus
prof. John Butterfield, die zich ja
renlang heeft bezig gehouden met
het bestuderen van documenten
over het leven van Jeanne d'Arc,
in het maandblad „History Today"
verklaard.
Hij baseert zijn opvatting op de
volgende punten:
1. Het zien van visioenen en het
horen van stemmen zijn een
klassiek symptoom voor een tu
berculeus gezwel in de hersenen.
2. Het staat vrijwel vast dat Jean
ne d'Arc ten tijde van het pro
ces dat tot haar verbranding
voerde, leed aan een bepaalde
nieraandoening, een complicatie
die zich gewoonlijk voordoet bij
bestand zijn.
3. De beulen van Rouaan hebben
verklaard dat bepaalde delen
van het lichaam van Jeanne
d'Arc niet verbrand zijn. Bij tu
berculose, die veroorzaakt is
door het drinken van besmette
melk, vormen zich kalkresten in
de ingewanden, die tegen vuur
stand zijn.
4. Jeanne d'Arc heeft destijds zelf
voor de rechtbank verklaard,
dat zij in elk geval spoedig zou
sterven, ook al zou zij niet ver
oordeeld worden.
■r>~nr,rlt>n mededeling
C 1 T R O N
2 cv
de volwaseen auto voor
vier volwassenen
Ca3
CO
00
s De voorzitter van de raadge
vende vergadering van de Raad
van Europa, Fernand Dehousse,
heeft woensdag te Straatsburg, in
tegenwoordigheid van tweehonderd
vertegenwoordigers van vijftien
landen en afvaardigingen van Fin
land, Zwitserland en Zuid-Slavië,
de Europa-prijs van 1958 uitge
reikt aan de burgemeesters van
Wenen en Den Haag, Franz Jonas
en mr. H. A. M. T. Kolfschoten.
Geref. Kerk
Zierikzee: 8.30 en 2 30 uur ds. Tie-
mersma (H.A.) (in Chr. Ger. kerk).
Haamstede: 10 en 3 uur ds. Meijer.
Renesse: 7 uur ds. Wielemaker.
Scharendijke: 10 en 2.30 uur ds.
Kamper. Brouwershaven: 10 en
2.30 uur ds. R. Bakker, legerpred.
te Doorn. Zonnemaire: 10 uur lees-
dienst, 7 uur ds. Meijer. Nieuwer
kerk: 10 en 5 uur dr. Becker. Oos-
terland: 10 en 2.30 uur ds. J. C.
Streefkerk te Veere. Anna Jacoba-
polder: 10 en 2.30 uur kand. Na-
wijn.
Geref. Kerk (vrijgemaakt)
Brouwershaven: 10 en 2.30 uur ds.
Keizer.
Chr. Geref. Kerk
Zierikzee: 10 uur ds. v. d. Klis, 6
uur ds. I. v. d. Knijff, em.-pred.
te Den Helder. Kerkwerve: 10 uur
ds. v. d. Knijff, 6 uur ds. v. d. Klis.
Haamstede: 10 uur Ieesdienst, 3 uur
ds. v. d. Klis. Nieuwerkerk: 10 uur
Ieesdienst, 3 uur ds. v. d. Knijff.
Geref. Gemeenten
Haamstede: 10 en 3 uur Ieesdienst.
Haamstede: 10 uur Ieesdienst, 2.30
uur dhr. Blok, theol. stud, te Rot
terdam. Oosterland: 10 en 6 uur
dhr. Blok, 2 uur Ieesdienst. St. Phi
lipsland: 10, 2.30 en 6 uur Iees
dienst.
Geref. Gemeenten in Nederland
Zierikzee: 10, 2 en 6 uur Ieesdienst.
Renesse: 10 en 2.30 uur Ieesdienst.
Nieuwerkerk: 9.45 en 3.30 uur Iees
dienst. Bruinisse: 10 en 5 uur ds.
Mallan.
Oud-Geref. Kerk
Oosterland: "9.30, 2 en 6 uur Iees
dienst. Bruinisse: 10 en 5 uur Iees
dienst. St. Philipsland: 9.30, 2.30 en
6 uur Ieesdienst.
Leger des Heils
Zierikzee: 10 uur heiligingsdienst.
12 uur ieuedsamenkomst, 7.30 uur
verlossingssamenkomst.
Katholieke godsdienstoefeningen
Zierikzee: 7.15 en 10 uur Heilige
Mis, 7 uur Lof. Burgh: 8 en 9.30
uur Heilige Mis (garage hotel ,,'t
Wapen van Burgh").
Financiële verhouding
tussen
Rijk en gemeenten
's-GRAVENHAGE, 30-10. De mi-
nister van Binnenlandse Zaken
heeft aan de Tweede Kamer mede
gedeeld, dat thans zeer spoedig het
wetsontwerp betreffende de toe
komstige financiële verhouding
tussen Rijk en gemeenten aan de
ministerraad kan worden voorge
legd. Het ontwerp zal nog dit jaar
of het begin van het volgende jaar
bii de Kamer kunnen worden in
gediend.
Ingezonden mededeling
Ingezonden mededeling
Voor 1001 plaitwerkjes
SeêUctope
kleefband
kfeefband
Seêêctaj.ie
bij uw kantoorboekhandelaar
FEUILLETON
Streekroman door HANOL SPOOR
Intussen droegen zij samen de
koffers naar het huis „Ik had he
lemaal geen idee dat ik jou hier
zou aantreffen", babbelde de freule
verder „Ik wist niet bet'er of het
zou wel weer tobben zijn wat de
hulp betreft. Maar ehje stu
deerde toch? Ik meen eens gehoord
te hebben dat je een echte bolle
boos bent. Is de studie je te zwaar
gevallen?"
Joke keek haar ernstig aan. „De
studie viel wel mee, maar het werd
door bijzondere omstandigheden te
kostbaar voor ons".
„Heb je dan niet om een studie
beurs gevraagd?"
„Jawel, maar ook de bijkomende
kosten zoals het reizen naar de stad
of het verblijf daar, werden te
veel".
„Jammer dat je ouders deze niet
tevoren berekend hebben", zei de
freule, niet in het minst vermoe
dend dat haar broer de schuld
droeg van hun veranderde levens
omstandigheden.
Joke beet op haar lip. Je kon
moeilijk gaan uitleggen dat een on
rechtvaardige daad van een pacht
heer niet vooruit berekend kon
worden.
„Ik zal mijnheer voor U roepen",
zei ze vlug.
„Nee, wacht, ik wil hem zelf ver
rassen".
Joke zag haar wegsnellen. Te
laat bedacht zij dat ook Yvonne de
Laville in dezelfde kamer kon zijn
als Sternhout. Terecht meende Jo
ke dat de ontmoeting tussen de
freule en Yvonne wel eens erg koel
zou zijn
Zij had dit goed gezien Yvonne
had de auto ook gehoord. Onmid
dellijk had ze begrepen dat dit het
verwachte bezoek was. Tersluiks
had ze een blik op Sternhout ge
worpen. Deze was in zijn lectuur
verdiept Ze besloot niets te zeg
gen. Gejaagd liep ze de kamer op
en neer. Nerveus schikte ze de
stoelkussens of een kleedje.
„Doe me een plezier, en hou je
gemak", verzocht hij knorrig.
De deur ging open. „Dag Rich",
klonk het hartelijk.
Zijn zuster was de enige die hij
de afkorting van zijn naam toe
stond.
„Hoe gaatop dat moment
zag ze Yvonne. Ze stond perplex,
werd heel bleek en gaf in de rich
ting van Yvonne alleen maar een
koel knikje Daarna hleef ze in een
afwachtende houding staan
Yvonne gaf een korte groet te
rug, waarna een spannende stilte
viel.
De freule blikte met onzekere
oogopslag naar haar broer. Ze
vond de situatie allerminst prettig.
In haar hart voelde ze geen verach
ting voor Yvonne Ze wist dat zui
vere genegenheid haar in deze toe
stand had gebracht. De houding
van haar broer vond ze veel meer
misplaatst.
Niemand zei het eerste ogenblik
een woord. Yvonne maakte geen
aanstalten om de kamer le verla
ten. Sternhout stond op om zijn
zuster te begroeten.
Met zachte stem zei de freule
verwijtend: „ik wist niet dat je be
zoek had, ik zal wel weer weg
gaan".
„Niets daarvan", zei Sternhout
op de scherpe toon, waarvoor
Yvonne zo'n ontzag had. Hij draai
de zich om naar Yvonne en terwijl
zijn ogen in de hare priemden,
commandeerde hij bars: „je kunt
gaan, Yvonne".
De woorden vielen als zweepsla
gen Eerst wilde Yvonne nog iets
zeggen, maar er kwam een mist
voor haar ogen Toch hield ze het
hoofd hoog opgeheven toen ze de
kamer verliet.
„Hoe kun je in hemelsnaam zo
smakeloos zijn om Yvonne hier te
halen", barstte Lydia los. „Je hebt
totaal geen principes meer, je zakt
steeds meer af'.
In haar boosheid spaarde ze hem
niet Groie ve. ontwaardiging stond
in haar mooie ogen te lezen. De be
groeting was er wel door in het ge
drang gekomen. Het viel van
weerskanten koeler uit dan in do
bedoeling had gelegen.
„Wat moet er nu gebeuren?"
ging ze verder. „Je kunt haar niet
wegsturen als een hond; dan ga ik
liever. Ik denk er niet aan om op
deze manier met haar onder één
dak te wonen".
„Zij heeft haar kamers in een
der bijgebouwen".
„Afschuwelijk", zei Lydia. „Had
jaren geleden mijn raad opgevolgd
en was met Yvonne getrouwd, toen
ze nog een onbesproken meisje was
dan was je een behoorlijke huis
vader geworden, met allicht nog
ambitie voor de een of andere
loopbaan Hoevelen van je gelijken
hebben niet een schitterende loop
baan in de politiek of iets derge
lijks".
„Mij dunkt, ik heb de laatste tijd
zaken genoeg aan mijn hoofd, za
ken waarmee zelfs zeer veel geld
te verdienen i9".
„Geld, altijd maar geld. Leg Je
er ook eer mee in?"
„Later zullen we dat bespreken",
ontweek hij haar vraag.
(Wordt vervolgd).
