Schouwen bezit in domaniale
dennen n benijdenswaardig gebied
BURGH-HAAMSTEDE
VOOR VOLGEND JAAR WORDT TOENAME
VAN DE GLADIOLENTEELT VERWACHT
Belangrijke bron van inkomsten voor Schouwen-Duiveland
(Van onze correspondent)
Slot.
Gezien de oogstresultaten van
dit jaar wordt voor de volgende ja
ren een toename van de teelt ver
wacht. De kwekers leren de gla
diool kennen en krijgen plezier in
dit werk. Bij het planten in de
maand maart worden echter nog al
eens fouten gemaakt. De gladiool
moet, zodra hij geplant is wortels
kunnen maken, zodat de grond
vochtig moet zijn. Is dit niet het
geval dan droogt ze uit. Het ont
smette plantgoed kan bij een goed
plantbed niet mislukken, er kan
een zwakke broeder tussen zitten,
deze moet er uit gewipt worden.
De gladioool heeft verder veel
behoefte aan zon en licht, op be
schutte plaatsen komt de teelt dan
ook niet in aanmerking. De juiste
plantafstand is 50 cm. tussen de re
gels. Er wordt over het algemeen
nog te nauw geplant. Dat het ge
was goed schoon gehouden moet
worden behoeven we niet te ver
tellen. De gladiool is bij sommige
weersomstandigheden vatbaar voor
roest of vuur. Daarom moeten ze
omstreeks de maand augustus 5
6 maal bespoten worden met Zineb,
een carbamaat. Verder is het te
ontraden na het planten nog met
trekkers en een egge over het ge
plante stuk te rijden, daar dit fu
nest is voor de tere knollen.
Bij aankoop van plantgoed wordt
meestal de maat 4-6 genomen, niet
kleiner daar anders de opbrengst
ver beneden de verwachtingen
blijft. De prijs komt dan op onge
veer 5 a 6 gulden per roe. De ge
middelde opbrengst ligt tussen de
18 en 20 gulden per roe. Er zullen
hiervan nog enkele bedragen af
moeten voor cultuurzorgen, maar
dan is het toch nog een zeer aan
lokkelijke teelt. In 1956 bedroeg de
omzet op ons eiland die door de
firma van Waveren werd verzorgd
2.850.000 stuks. Zelf plantte de fir
ma nog 1.150.000 stuks, terwijl in
behandeling van andere kwekers
nog 550.000 stuks waren. Wanneer
wij deze getallen zo eens bekijken
en we bedenken daarbij dat de
teelt nog sterk uitbreiden zal, dan
wordt de gladiolenteelt een belang
rijke bron van inkomsten voor ons
eiland.
De klaarmaakperiode van de gla
diool vergt ongeveer drie weken en
bestaat uit drogen, schoonmaken,
sorteren en tellen.
Rondgang door bedrijfsgebouwen
De heer van Waveren was zo
vriendelijk met ons een rondgang
door de bedrijfsgebouwen te maken.
De knollen worden direct na ont
vangst uit de zakken in pootbak^
ken gestort en dan in de droogaf-
deling gezet om voor te drogen. De
centrale verwarming zorgt voor
een temperatuur van 70 graden F.,
terwijl gevaarlijk uitziende hori
zontaal draaiende propellers (ven
tilatoren) de vochtige lucht verwij
deren. Hierna krijgen de gladiolen
de schoonmaakbeurt. Een groot
aantal vrouwen en meisjes verwij
deren de oude wortelkrans en de
jonge kralen zodat de knol een
prachtig uiterlijk verkrijgt. Dan
volgt de verdere droogperiode,
waarbij ze tegelijk een naftalinebe-
handeling ondergaan tegen thrips.
De naftaline wordt in electrische
verdampingstoestellen door de ge
hele afdeling verspreid. Dit gebeurt
meestal in de nacht, daar het in
deze ruimte voor het personeel niet
te harden is. In de 2 minuten die
we hier vertoefden liepen ons de
tranen over de wangen.
Na deze behandeling gaan ze na
geteld te zijn naar de zolders, waar
ze nog verder in de warme lucht
blijven staan totdat de tijd voor
verzenden in aangebroken. De kis
ten met het bekende opschrift:
Grown in Holland - worden dan
met de keurig schoon en droge gla
diolen gevuld en naar de expor
teurs vervoerd.
Tenslotte brachten we nog een
bezoek aan „Winterrust", een be
drijfsgebouw dat enkele maanden
geleden met de modernste droog
installatie is voorzien. Hier worden
de gladiolen op een constante tem
peratuur van 80 graden F. gehou
den, zonder dat dit personeel vergt.
Een grote oliestook-installatie,
voorzien van stuwingsaggregaten,
perst de warme lucht door houten
kanalen door het gehele gebouw,
terwijl een thermostaat de tempe
ratuur regelt. Het zal wellicht mo
gelijk zijn in dit gebouw, door in
laat van koele lucht in de winter,
fruit op een bepaalde temperatuur
te houden.
Wanneer we het gehele proces
nog eens de revue laten passeren,
dan kunnen we niets anders zeg
gen, dan dat de gladiool hier een
prima behandeling krijgt. Het doet
ons goed, wanneer we de heer van
Waveren horen vertellen over gla
diolen als „schotels" zo groot. Bo
vendien zal onz enaam als bloe-
menkwekers bij uitnemendheid
over de gehele wereld op dezelfde
hoogte blijven en wij, inwoners van
Schouwen-Duiveland, zijn er trots
op dat we met het kweken van de
ze gladiolen hiertoe een steentje
mochten bijdragen.
Een speciaal dankwoord aan de
heer van Waveren, die ons dit alles
op duidelijke wijze vertelde en liet
zien, is hier stellig niet misplaatst.
Het kanaal, dat gebruikt zal wor
den voor het ontwateren van de
Hoeleh moerassen in Israël, bij de
Syrische grens, is voltooid, aldus is
donderdag uit Tel Aviv gemeld. De
aanleg van het kanaal is in 1951
begonnen, maar moest verschei
dene malen worden onderbroken
wegens moeilijkheden met Syrië.
Door deze ontwatering zal men
ANNA JACOBA POLDER
Geslaagde
demonstratie-avond
Door twee plaatselijke winkeliers
de heren W. Roelse en P. C. v. d.
Reest, werd in het Dorpshuis een
film- en demonstratie-avond geor
ganiseerd, waaraan medewerking
werd verleend door de Ned. Oxo-
mij. en fa. Siebrand en Schol ten.
De propagandist van het Oxo-con-
cern gaf een uitvoerige uiteenzet
ting over deze maatschappij. Alle
dames namen deel aan een geani
meerde ballonnenwedstrijd. Ook
een propagandist van de fa. Schol
ten vroeg de aandacht voor enkele
bekende artikelen, terwijl een ver
tegenwoordiger van de fa. Sie
brand zijn woordje eveneens klaar
had. De avond werd opgevrolijkt
met enige films en hersengymnas
tiek wedstrijden. Allen keerden vol
daan met een presentje naar huis.
Natuurschoon op herfstdag
Tocht vol verrassingen langs schone dreven
(Van een bijzondere medewerker)
Stralend herfstweer is het op die
late oktoberdag. En ik behoef me
dan ook niet lang te bedenken als
mijn „natuurvriend" voorstelt een
tochtje door de Westenschouwse
dennen te ondernemen. Vlug wor
den kijker en foto-apparaat omge
hangen en na een kwartier staan
we bij de „oude kweektuin". Wat
een kleuren vallen daar te bewon
deren in de bladeren van de jonge
heesters en struiken! Rood, geel,
bruin en allerlei overgangen,
prachtig afstekend tegen het groen
van de dennen op de achtergrond.
De abelen zijn al bijna kaal, maar
hier en daar dragen ze nog wat
blad, aan de onderzijde nog onver
anderd witviltig, doch van boven
reeds verkleurd tot fel citroengeel,
ten teken dat bij de eerstkomende
windvlaagjes ook deze achterblij
vers wel zullen neerdwarrelen. In
de tamme kastanjes, rechts van
ons, zien we al een klein aantal
vruchten in hun stekelige bolsters.
De vele teunisbloemen, die ons nog
volop laten genieten van hun grote,
heldergele bloemen, die tegen de
avond zo opeens kunnen open
springen, doen ons bijna geloven
dat ze tot de oorspronkelijke flora
van Schouwen behoren. We nemen
echter aan dat ze hier op de een
of andere manier zijn verwilderd.
Na nog even een heggemusje te
hebben bespied, dat zich met zijn
beschuttende kleur onder het
struikgewas onzichtbaar waande,
en een „snikkerdekikkend" nieuws
gierig roodborstje te hebben ge
rustgesteld, gaan we het tegelpad
op, het bos in. Al spoedig ontwaren
we tussen de dennen de prachtige
bladeren van de eikvaren, vele nog
met de bruine sporendoosjes aan
de achterzijde. Uit deze doosjes zul
len straks nog talloze, bijna on
zichtbare lichaampjes - de sporen -
vrijkomen, die als ze door de wind
worden meegevoerd en op geschikte
plaatsen terechtkomen, voor de ver
breiding van de plant zorgen. In
onze schooljaren gingen we er dik
wijls op uit om deze planten, die
we „duvekrak" noemden, te zoeken.
We groeven dan de wortels, die een
scherpzoete smaak hebben, op, om
er op te kunnen kauwen. Bedenk
lezer, dat er toen nog geen kauw-
gummi was en dat het „kinderlijk
inkomen" meestal niet uitkwam
boven die ene maandagochtendcent,
die zeer vlug besteed was.
Denkt u soms dat er in een den
nenbos geen afwisseling is? Kijk
dan eens naar al die paddenstoe
len! Ook daar zijn allerlei kleuren
en vormen te bewonderen. Het zijn
boleten en stuifzwamrpen, zwavel-
kopjes en aardsterren en nog vele
anderen, waarvan ik u de namen
moet schuldig blijven, omdat ik ze
zelf niet weet.
Goudhaantjes
Plotseling blijven we staan. Heel
zacht klinkt het „siet-siet" vlakbij
in de dennen. We zien ons omringd
door heel kleine vogeltjes, die on
der het uitstoten van deze tere
klankjes, door de dennen buitelen,
soms geheel ondersteboven han
gend aan hun draad-dunne pootjes.
Ze komen zo dichtbij, dat we dui
delijk op het kleine kopje de grijs-
gele kruinstreep kunnen zien met
aan weerszijden een donker wenk-
brauwstreepje. Het zijn goud
haantjes, de kleinste vogeltjes van
ons land, die hier op doortrek zijn.
Weer op het hoofdpad gekomen
is het een veel grotere vogel die
onze aandacht trekt.Op brede, on
bewogen vleugels cirkelt een bui
zerd boven het bos, kennelijk op
zoek naar prooi. Door de kijker
kunnen we een tijdlang genieten
van de volmaakte zweefvliegkunst
van deze, hier in de winter vertoe
vende roofvogel.
Wat verder steken enkele don
kergroene planten boven de dikke
laag dennennaalden uit. Breedge-
bladerde stengels met bovenaan
een lange tros zaaddozen. Jammer
dat er geen bloemen meer aan te
vinden zijn. Het is echter wel ze
ker, dat we hier te doen hebben
met de breedbladige wespenorchis,
de plant, waaraan de verzorgers
van het domeingebied kunnen zien
of er konijnen binnen de afraste
ring zijn. Die dieren hebben nl. een
voorliefde voor deze orchidee.
Er wacht ons nog een verrassing!
In een van de vochtige duinpannen
bloeien nog wat nakomertjes van
het welriekende rondblad-winter-
groen (Pirola). Op het eerste ge
zicht gelijkend op de gekweekte
lelietjes-van-dalen. Maar bij na
dere beschouwing ziet ook de leek
dat deze rode stengels met witte
bloempjes tot een heel andere plan-
tenfamilie behoren.
Zwarte mezen
Op weg naar de oostelijke zoom
van het bos klinkt een ons onbe
kend vogelgeluid. Daar boven in de
dennen zien we ze, op zoek naar
voedsel. Neen, het zijn geen kool
mezen, al lijken ze er wel wat op.
De witte wangen zijn kleiner, het
geel ontbreekt of is veel bleker en
bovendien hebben ze een witte vlek
in de nek. Het zijn zwarte mezen.
Zullen ze zich in de volgende jaren
als broedvogel op ons eiland vesti
gen? Of zal het bij deze doortrek
kers blijven?
Bij de oostkant gekomen voert
de weg ons langs een rand van
laaggroeiend struikgewas, hoofdza
kelijk bestaande uit liguster en
duindoorn, waardoor op sommige
plaatsen prachtige guirlandes met
rozenbottels zijn gestrengeld. Het
zijn vooral die glanzende, rode ro
zenbottels, die de kleurencamera
enige malen in actie doet komen.
Opvallend is dat er dit jaar zo
buitengewoon veel bessen gevormd
zijn op de liguster. De trekkende
koperwieken en kramsvogels vin
den hier dan ook een rijk voorziene
dis. We zien ze herhaalde malen op
deze zwarte bessen neerstrijken.
Jammer dat de duindoorn dit jaar
blijkbaar niet de gunstige voor
waarden had om tot een goede
vruchtzetting te komen. We missen
ditmaal het in andere jaren zo aan
trekkelijke oranje van haar bessen.
Intussen zijn wij weer terugge
komen bij ons beginpunt, vanwaar
de tocht naar huis wordt onder
nomen. Voldaan door al het boei
ende dat de natuur ons op deze
mooie herfstdag bood. En voor de
zoveelste maal beseffend, dat in
deze domaniale duinen Schouwen
een benijdenswaardig gebied bezit.
Volledige inlichtingen worden geheel vrijblijvend verstrekt door:
D. BIJL JZN.
Kasteelstraat 11 6, Vlissingen - tel. 01184 - 2537
Puzzlebliksem - Vermoeien - Vreugde
Knollen - Geen Primeur en Drie Dingen
De financiële puzzlebliksem is
dus flink op Schouwen-Duiveland
ingeslagen eri als Eilandman er iets
van zeggen mag, dan dit: laten
we nimmer het hoofd verliezen"
want feitelijk heeft ieder al eens
twintig mille gekregen. Alleen
over een jaar of tien uitgesmeerd
dan, maar zoveel maakt dat nu
toch feitelijk ook weer niet uit. In
tussen kan de vreugde als men geen
prijs wint, net zo groot zijn dan
als men er wel een wint, voelt
Eilandman zo, want het is maar
lastig alle schema's omver gewor
pen te zien, alle mogelijkheden op
hun nieuwe waarde te moeten
schatten en alle mogelijke dingen te
kunnen doen, waarover nog niet
voldoende nagedacht is. Dat moet
wel verschrikkelijk vermoeien en
daarom blijft het te prefereren, dat
met de laatste centjes de tabaks-
rekening aan 't eind van de maand
wordt betaald, dan dat men tegen
die tijd nog met briefjes van hon
derd kan werken. Daarom is
Eilandman zo ontzettend blij nog
nimmer een grote prijs te hebben
gewonnen en hij hoopt regelrecht
dat het ook nooit gebeuren zal. Zó
is het nu eens een keer!
Intussen vrienden, zult U wel
hebben begrepen, dat Eilandman
zijn (herverkavelde) tuin voortaan
stampvol met gladiolenknollen gaat
zetten. Hij wil pogen (door een
goed voorbeeld) heel Schouwen-
Duiveland om te toveren in één
bloementuin. De uitbundige kleu
renpracht van de gladiolen is al
wereldberoemd en de teelt is een
lukratieve zaak en daarom over
schakelen van de andijvie en de
prei op de gladiolen.
Het Schouwen-Duivelandse in
ternationalisme krijgt een nieuwe
impuls door de plannen tot een
kolossale viswedstrijd in de kre
ken bij Ouwerkerk, want ieder we
reldburger mag er aan deelnemen.
Wij hebben wel geen monster van
„Loch Ouwerkerk", maar er zitten
daar toch polsdikke palingen in de
kreken en die geven Duiveland al
voldoende reputatie, nu nog hier
en daar, maar straks over de ge
hele wereld.
Wie nog (wat laat) herfstachtig
geboomte in de Westhoek onder
ogen krijgt, bedenke dat hij geen
primeur beleeft. Het is van alle tij
den zo geweest daar. Welig groen
placht daar altijd al te groeien en
in de 17e eeuw zijn er wel eikebo
men gegroeid, die voor f 100 en
zelfs tot 20 „Ponden Vlaamsch"
werden verkocht. Als men in die
tijden met „Ponden Vlaamsch" ging
werken was het nogal wat.
Heeft U intussen nog een late
(reis)-herfst-kriebel? Dat kan ge
makkelijk, in verband met alles in
de lucht dat maant tot een „toe
kijk nog gauw even", want straks
komt de winterEilandman klapt
niet graag uit de school, maar hij
heeft er wel last van. Hij wil (zo
maar) in de vlucht drie dingen: nl.
de herfsttinten bij „Kraantje Lek"
te Bloemendaal zien, de roerloze
stilte proeven van een (gouden)
Hessenweg in de Gelderse Achter
hoek en (even, nou ja even) kijken
in de gerestaureerde Dom van Keu
len. Misschien wil het wel lukken
en als dat het geval is, mag hij er
dan (later) wat van neerschrijven?
Ja? Dank U!
Ingezonden mededeling
Smakelijk eten met
SPORT
VOETBAL K.N.V.B.
District Zuid I
Het programma voor zondag 3
november a.s. luidt:
3e klasse D: Terneuzen-Zierik-
zee; Axel-Grenswachters; Honte-
nisse-RKFC; Biervliet-METO; Zee-
landia-RCS; ODIO-Zeeland Sport.
4e klasse G: Renesse-Steenber-
gen (half 3); Kaaise Boys-Burgh;
SC Gastel-Nieuw Borgvliet; Clu-
zona-Halsteren; NSV-Noordhoek.
DE VORST VAN SUPRANIA
14. Bij een zeer hoge sparreboom, die dicht bij de zuidmuur van
het kasteel staat, geeft de man met de baard de Messeria-krijgers
een teken te blijven staanMet gedempte stem geeft hij zijn
bevelen en even later klautert een der krijgers met katachtige be
hendigheid omhoog. In zijn hand klemt de man een grote voetboog,
een pijl en een lang, stevig touw. Als hij zo hoog geklommen is, dat
de zijtakken te dun worden om zijn géwicht te dragen, spant de
krijger de boog en zet zich op een dikke, stevige takZorgvuldig
plaatst hij de pijl, waaraan het lange touw vastgebonden zit, op de
boog. Dan richt hij de boog omhoog, zijn linkerhand omklemt de
hendel en slaat deze met kracht terug. Zoevend schiet de pees los
en drijft de pijl met een wijde boog door de luchtDe pijl ver
dwijnt hoog boven hem in een torenvenster en de neger grijnst
tevreden als hij de droge tik hoort, waarmee de pijlpunt zich daar
binnen ergens in vastboort
Snel klautert hij naar beneden. De anderen staan reeds bij het
touw, dicht tegen de muur gedrukt. Een kleine, dwergachtige fi
guur, met een enorme tulband, rukt even aan het touw en werkt
zich dan, de voeten tegen de muur gedrukt, snel omhoog„Het
lukt", grijnst de man met de baard, „de pijl houdt het!"
