DOUWE EGBERTS
ZWARE SHAG
ORCAM
De vogeltrek doet de nieuwsgierige
mens veel vragen stellen
Minister Luns in V.N.:
„HONGAARSE KWESTIE TRAGEDIE VAN
DAPPER VOLK"
Kwestie mag niet in vergeetboek raken
NEW YORK. 11-9. „De Hongaar
se kwestie is de tragedie van een
klein maar dapper volk, welks
wens naar vrijheid en een mens
waardig bestaan meedogenloos is
onderdrukt door de strijdkrachten
van een grote mogendheid: de tra
gedie van een volk dat na jaren
onderdrukking tenslotte opstond
en de wereld toonde dat de mense
lijke geest niet verpletterd kan
worden", zo heeft de Nederlandse
minister van Buitenlandse Zaken,
mr. J. M. A. H. Luns, woensdag op
de tweede,dag van het speciale de
bat in de Algemene Vergadering
verklaard over Hongarije.
De Hongaarse kwestie is echter
ook de tragedie van de Verenigde
Naties, die vergeefs tussenbeide
trachtten te komen voor hen die
voor de vrijheid vochten, aldus mi
nister Luns, die mede namens Bel
gië en Luxemburg sprak. De Ver
enigde Naties konden weliswaar
weinig doen tegenover een „arro
gante weigering om aan haar ver
maningen gehoor te geven", maar
de wereldorganisatie heeft toch
haar stem in protest laten horen en
uitdrukking gegeven aan het „ge
weten van de mensheid" en haar
eer gebiedt haar dit weer te doen.
A-griep in Duitsland
BONN, 12-9. Verscheidene ge
bieden in west-DuitsIand zijn door
een griepepidemie getroffen, maar
men heeft slechts in een klein aan
tal gevallen kunnen vaststellen dat
het Aziatische griep was. Dit ge
schiedde met zekerheid in Ham
burg, maar tot nog toe is nog nie
mand naar een ziekenhuis overge
bracht.
„Herdopen"
in Rusland
MOSKOU, 13-9. Tass heeft
meegedeeld, dat alle steden,
straten, schepen, kolchozen,
gebieden, ondernemingen etc.
in Rusland, die de namen
dragen van nog levende Rus
sen „herdoopt" zullen wor
den. Volgens Tass heeft het
presidium van de Opperste
Sowjet hiertoe besloten om
„een praktijk af te schaffen,
die in tegenspraak is met de
Leninistische traditie". „Al
leen in uitzonderlijke geval
len en op uitdrukkelijk ver
zoek van de arbeiders zullen
steden, gebieden etc., namen
kunnen krijgen van nog in
leven zijnde belangrijke
Russische persoonlijkheden",
aldus het decreet van het
presidium van de Opperste
Sowjet.
Woensdagmiddag heeft een he
vig noodweer in de omgeving van
Ankara ernstige overstromingen
veroorzaakt, waardoor in de voor
steden van de Turkse hoofdstad
Kajas en Mamak verscheidene
tientallen doden zouden zijn te be
treuren. De Turkse president en
premier hebben zich naar de ge
troffen plaatsen begeven, waar
brandweerlieden uit Ankara en le
gereenheden hulp bieden.
Wij moeten verzekeren dat de
tragedie van Hongarije niet in het
vergeetboek raakt. De mensheid
kan wel niet, belast met de her
innering van haar talloze grote en
kleine tragedies, leven, maar er
zijn dingen die de mens niet ver
geten mag, omdat dat verraad aan
zijn ziel zou zijn. Als dit ooit het
geval was, dan is het wel met de
kwestie die nu voor de Algemene
Vergadering ligt.
Door vrachtauto
gegrepen
GROENLO, 11-9 Omstreeks 12
uur woensdagmiddag is de 36-ja-
rige landbouwer J. Luttikholt om
het leven gekomen, toen hij op de
fiets op de rijksstraatweg te Groen-
lo rijdend, van achteren werd aan
gereden door een vrachtauto, be
stuurd door de heer Wolters uit
Groenlo. De heer L. woonde in de
buurtschap Voor-Beltrum.
De vrachtauto is vermoedelijk
door de gladheid van het wegdek
geslipt.
Menselijk bloed kan
kwartier stil staan
Een Japanse chirurg heeft op een
congres van chirurgen in Chicago
meegedeeld, dat hij een nieuwe me
thode heeft gevonden, waardoor
men bij bepaalde hartoperaties de
bloedsomloop twee maal zo lang als
nu nog mogelijk is stil kan laten
staan. Het bloed dat via de hoofd
slagader naar de hersenen wordt
gevoerd, wordt daarbij met behulp
van een plastieken buis naar een
koelapparaat gevoerd. Het aldus
afgekoelde bloed wordt daarna
naar de hersenen teruggeleid, waar
van de temperatuur tot circa 18,3
graden Celsius is teruggebracht.
De temperatuur van het lichaam
van de patiënt, op wie deze metho
de voor het eerst is toegepast, was
op dat ogenblik ongeveer 32,3 gra
den Celsius. Op deze wijze bleef de
bloedsomloop van de patiënt 15
minuten stilstaan.
De Oder-Neisse grens
In regeringskringen in Bonn
heeft de steun van maarschalk Tito
aan de Poolse opvatting aangaande
de Oder-Neisse-grens, veel opwin
ding verwekt. Men geeft te kennen
dat de verklaring van het Zuidsla-
vische staatshoofd zeker niet be
schouwd kan worden als een defi
nitieve bepaling van het Zuidslavi-
sche standpunt.
Verder is opgemerkt, dat west-
Duitsland onlangs een overeen
komst met Zuid-Slavië over her
stelbetalingen heeft gesloten en
hiermee zijn verlangen heeft ge
toond naar het onderhouden van
goede betrekkingen met Belgrado
Overigens, zo meent men, heeft
een eventuele officiële erkenning
van de Oder-Neisse-grens door
Zuid-Slavië geen enkel juridisch
gevolg, daar op de conferentie van
Potsdam de zegevierende mogend
heden de grenskwesties voor een
later vredesverdrag hebben be
waard. „Welke maatregelen de
Sowjet-Unie ook eenzijdig neemt,
de Duitse gebieden in het oosten
blijven nog steeds voorlopig onder
Pools beheer", aldus regeringskrin
gen in Bonn.
Het probleem
van de raketten
MOSKOU, 11-9. De Russische
deskundige op het gebied van ra
ketten, prof. Pokrofsky, heeft ver
klaard, dat de intercontinentale
ballistische raket niet het „abso
lute wapen" is. Het is mogelijk,
zei hij, zich tegen een aanval met
een dergelijk wapen te verdedigen.
De raket kan de bommenwerper
niet vervangen, meent hij. De raket
is vooral kwetsbaar, omdat zijn
koers na het afschieten niet meer
te wijzigen is. Ondanks de grote
snelheid van een raket is het met
behulp van radar mogelijk, aldus
de Russische geleerde, de koers er
van vast te stellen en tegenmaat
regelen te nemen. Het is volgens
hem voldoende als men dertig se
conden voor het neerkomen van de
raket de baan kan berekenen.
(In Amerika heeft men zich Vo
rige week ook in deze geest uitge
laten. Daar wordt al aan een ge
schikt afweergeschut gewerkt).
Op 25 km. van Calcutta is in
een rivier een passagiersboot om
geslagen, waarbij naar men ver
moedt een dertigtal personen het
leven heeft gelaten.
Verdrevenen uit Oostduitse gebieden
zouden best terug willen
Gesteld dat deze gebieden weer Duits worden
ARNHEM, 11-9. Het overgrote
deel van de Duitsers, die uit de
Oostduitse gebieden, welke inge
volge de besluiten van Potsdam
aan Polen zijn overgegaan, naar
west-Duitsland zijn getrokken, is
bereid naar de vroegere gebieden
terug te keren om zich daar een
nieuw bestaan te bouwen, gesteld
dat deze gebieden weer Duits zou
den worden.
Dit is op zichzelf niet verwon
derlijk. Wel merkwaardig is, dat
deze bereidheid het grootst is on
der de jonge Duitsers, die nog
nooit in die gebieden geweest zijn
en in west-Duitsland een goed be
staan hebben. Zij zijn bereid alles
op te geven en in de oostelijke ge
bieden van de grond af aan op-
ALS DE WINTER
VOOR DE DEUR
STAAT
LEVERTRAAN VERHOOGT
WEERSTANDSVERMOGEN
Nu de zomer ten einde loopt, gaat
men langzamerhand al weer den
ken aan de voorzieningen die moe
ten worden getroffen voor het win
terseizoen. De dagen met koud,
guur weer, met vochtige wind en
een alles doordringende regen ko
men weer in het verschiet. Wie
zich daar afdoende tegen wapenen
wil, denkt er nu over om een goe
de, beschuttende jas voor de win
termaanden te kopen.
Maar er is nog een ander wapen
in de strijd tegen koude en nattig
heid. Een middel dat ons fit houdt
en ons weerstandsvermogen ver
stevigt. Vooral voor kinderen is
het een zeer belangrijke bron van
gezondheid, maar ook anderen
kunnen er slechts wel bij varen
als zij van dit middel gebruik ma
ken. Dit middel is levertraan.
De heilzame werking van lever
traan is reeds lang bekend. De vis
sersbevolking in noordelijke lan
den, zoals Noorwegen, Schotland
en IJsland, die altijd al meer dan
anderen aan een guur klimaat was
blootgesteld, \vist zich tegen de in
vloeden hiervan te harden door het
innemen van olie welke werd ge
wonnen uit de levers van kabel
jauw.
Nu was de wijze waarop deze
olie werd gewonnen niet bepaald
erg aantrekkelijk; men liet de le
vers verrotten tot het vocht er
vanzelf uitdroop. De aldus verkre
gen olie was natuurlijk allesbe
halve smakelijk en het is een won
der dat iemand dit kon innemen.
Pas halverwege de vorige eeuw
is men er toe overgegaan de levers
uit te stomen en aldus van hun
olie te ontdoen. Maar ook toen
kreeg men een produkt dat altijd
nog een vrij sterke vissmaak be
hield en daaróm lang niet altijd
even gewaardeerd werd.
In 1934 echter voerden Britse
trawlvissers een nieuwe methode
in; zij lieten stoomketels op hun
schepen bouwen en stoomden de
levers van de vers gevangen vis
direct uit. De olie werd daarna in
grote tanks opgeslagen en na te
rugkeer in de haven direkt over
gepompt en naar de raffinaderij
gebracht voor verdere afwerking.
Het grote voordeel was, dat deze
levertraan aanmerkelijk beter
smaakte. De tegenwoordige olie
neemt een belangrijke plaats in bij
de strijd tegen allerlei kwalen.
In Engeland wordt levertraan nu
zelfs van regeringswege gratis ver
strekt aan alle kinderen en a s. en
jonge moeders. Een van de gevol
gen hiervan is geweest, dat men
de gevreesde Engelse ziekte nu
vrijwel geheel heeft bedwongen.
Levertraan ontleent zijn grote
waarde aan haar zeer hoge vetge
halte en aan de grote hoeveelhe
den vitamine A en D, die het be
vat. Dit alles oefent een heilzame
werking uit op het beenderenstel
sel, de ademhaling, de ogen en de
spijsvertering. Onder meer is le
vertraan een goed middel tegen
nachtblindheid.
nieuw te beginnen, indien de mp-
gelijkheid daartoe zich zou voor
doen, ook al zouden zij in gróte
moeilijkheden en'armoede moeten
leven.
Deze mededelingen waren ver
vat in een referaat van de Duitse
socioloog, prof. dr. V. N. Müllër
uit München, dat vanmiddag is be
sproken in een van de commissie
vergaderingen van het Z.W.R.-A.E.
R.-congres in Arnhem.
Zij zijn gegrond op een onder
zoek, dat prof. Muller en zijn me
dewerkers onder de zogenaamde
„Ostvertriebenen" heeft ingesteld.
Samenzwering in Irak
ontdekt
BAGDAD, 12-9. De Iraakse vei
ligheidspolitie heeft een „geheime
organisatie" ontdekt, welke eén
komplot smeedde tegen de regering
en van plan was op grote schaal
politieke moorden te begaan, aldus
is donderdag door functionarissen
te Bagdad meegedeeld.
Vijf leiders van de organisatie
zijn gearresteerd.
Financiën en Economie
Stijgende Nederlandse export
naar Caraïbisch gebied
UTRECHT, 12-9. De handelscom
missaris in Willemstad op Curagao,
mr. W. J. J. van Rossum meent, dat
het onder hem ressorterende ge
bied bijzonder interessant is voor
de Nederlandse export. De heer
van Rossum die na een verblijf van
twee en een half jaar in de West
tijdelijk in Nederland terug is, ver
klaarde in een onderhoud op de
Jaarbeurs dat de totale Nederland
se export in deze periode van on
geveer 150 miljoen gulden tot rond
200 miljoen gulden is gestegen.
Volgens de heer van Rossum is dit
een bewijs dat er mogelijkheden'
voor uitbreiding van de handel zijn.
VOETBAL K.N.V.B.
De MEVO-elftallen voor zaterdag
MEVO I (om 4 uur uit tegen
Kats I): C. Simmers d.; W..C. v. d.
Ende en J. M. Feleüs a.; L. Stout-
jesdijk, A. v. d. Hoek en A. Berre-
voets m.; C. Viergever, C. J. M.
Nolet, I. J. Haverhoek, P. Guinée
(aanv.) en K. de Oude Mzn. v.
MEVO II (om 4 uur uit tegen
Bruse Boys II): Fr. v. d. Ende d.;
Jac. Sies (aanv.) en C. v .'t Veer a.;
J. Schouls Jzn., J. v. Gent en A.
Heijboer m.; J. Schults, C. Berre-
voets, M. Haeck, L. L. de Hooge en
G. A. Lupgens v. Reserve: A. v.
't Veer.
NOG DRIEHONDERD GRIEPPATIENTEN
IN „SENNELAGER"
DEN HAAG, 11-9. Naar van de
zijde v. d. legervoorlichtingsdienst
vernomen wordt, worden er op het
ogenblik nog een kleine 300 patiën
ten in de zieken verblijven van het
kamp Sennelager verpleegd.
De legervoorlichtingsdienst voegt
hieraan toe: „Dit cijfer loopt nog
steeds terug".
Nadat gebleken was, dat de ca
paciteit van het kampements zie-
kenverblijf, te weten 60 bedden,
dat normaliter gebruikt wordt bij
een oefening van deze omvang
voor alle voorkomende ziektege
vallen in verband met het uitbre
ken van de griepepidemie niet toe
reikend was, heeft de leider van
Meevaller
in de kunst
Een schilderij, in het bezit
van de Brit sir Edmund Ba
con, dat in 1845 door een van
diens voorouders voor min
der dan 1.000 gulden werd
gekocht en jarenlang gehou
den werd voor een werk van
de vrij onbekende Italiaanse
schilder Giovanni Caroto, is
volgens deskundigen een
doek van de grote Albrecht
Dilrer. De waarde er van
wordt geschat op ruim 2
miljoen gulden.
de oefening een beroep gedaan op
de Engelse militaire autoriteiten
in Duitsland en is men overgegaan
tot huur van drie legeringsbarak
ken, die tijdelijk tot zieken verblij
ven werden ingericht. De patiënten
verblijven daar nu in normale ijze
ren bedden voorzien van stroma
trassen. Een en ander wordt, ge
zien de aard van de ziekte en de
daaruit voortvloeiende korte ver-
pleegperiode, volkomen verant
woord geacht.
Ingezonden mededeling
Z///////////////Z/4
Kunstmatige angst
psychose in Syrië
Besprekingen met Nasser
CAIRO, 11-9. De stafchef van het
Syrische leger, generaal Afif Bizri,
en het hoofd van de militaire in
lichtingendienst, kolonel Abdoel
Hamid Serraj, zijn onverwachts in
Cairo aangekomen, waar zij een
gesprek met president Nasser heb
ben gehad.
Van Egyptische zijde wordt ver
nomen dat de beide Syriërs twee
maal een onderhoud met Nasser
hebben gehad, „ter coördinering
van de militaire plannen er\ ter be
spreking van de militaire toestand
in het algemeen".
Het Egyptische persbureau voor
het midden-oosten meldt uit Da
mascus, dat de burgerlijke verde
digingsorganisaties in Syrië in
structie hebben gekregen zich voor
te bereiden op „de nieuwe verant
woordelijkheid die zij onder de
huidige omstandigheden hebben te
dragen". Er zullen meer opleidings
kampen worden ingericht, „opdat
het Syrische volk aan alle gebeur
lijkheden het hoofd kan bieden".
De toekomst van de
Westeuropese
energievoorziening
•s-GRAVENHAGE, 12-9. Voor de
leden van de vereniging van ex
ploitanten van gasbedrijven zal op
vrijdag 13 september de heer J. A.
van den Heuvel, directeur van de
Division for fuel and power" van
de O E.ES. te Parijs een inleiding
houden over het onderwerp: „De
toekomst van de Westeuropese
energievoorziening". De vergade
ring heeft plaats in „Esplanade" te
Utrecht.
KERKNIEUWS
Weekend Jonge Kerk
in „de Koebel"
Traditiegetrouw zal ook deze
maand een weekend worden gehou
den van het Jonge Kerk-distrikt
Schouwen-Duiveland. Het week
end zal gehouden worden op 14 en
15 september a.s. in de „Koebel" te
Burgh. Een bespreking in kringen
zal worden gehouden over het on
derwerp: „Zijn wij anders dan an
deren?" De leiding van de diskussie
berust bij ds. van Liere te Renesse.
Een gezamenlijke kerkdienst en een
wandeling in de omgeving staan
verder op het programma. Bij
slecht weer wordt het een echt
Verwachting tot vrijdagavond:
Nu en dan buien
Overwegend krachtige westelijke
wind met nu en dan buien; weinig
verandering in temperatuur.
13 sept. Zon op 6.13, onder 19.02.
Maan op 20.27, onder 10.45
Laatste kwartier: 17 sept. te 5.02.
Hoogwaterstanden
ZIERIKZEE:
13 sept. 5.41 v.m. 17.46 n.m.
BROUWERSHAVEN:
13 sept. 5.03 v.m. 17.18 n.m.
Springtij: 26 sept.
Doodtij: 19 sept.
HET WEEROVERZICHT
Een in diepte toenemende de
pressie trok woensdag langs onze
kust naar de Duitse bocht en ver
volgens in ongeveer noordelijke
richting naar zuid-Noorwegen.
Donderdagmorgen bedroeg de
luchtdruk in het centrum ongeveer
970 mb. Een actieve randstoring
bewoog vergezeld van veel buien
over midden-Engeland naar de
Noordzee. Deze deed de winden op
het zuidelijk deel van de Noordzee
en onze omgeving opnieuw aan
wakkeren. Langs de kust van Hol
land en Zeeland kwam gedurende
enkele uren volle storm voor uit
noordwest tot west. Ten westen
van Schotland bevindt zich nog een
volgende randstoring welke zich
eveneens naar het Noordzeegebied
zal verplaatsen. Aan de achterzijde
hiervan voeren noordelijke winden
nieuwe hoeveelheden koude polaire
lucht aan. Het onbestendige weer
met perioden met buien zal dan
ook blijven voortduren.
Hoe kom je er bij
om nu al de krant aan de
buren ie gevenI Ik heb de
helft nog niet gelezen.
U KUNT DIT VOORKOMEN
door zelf een abonnement
op ons blad te nemen.
J.K.-kamp met spel, zang en mu
ziek. De kosten voor het weekend
zijn laag gehouden, zodat zoveel
mogelijk jongelui kunnen deelne
men. Opgaven tot deelneming kun
nen worden gestuurd naar ds. J.
Swaak te Burgh.
HET VLIEGEN DER VOGELS
Zeezwa'uw vliegt van Noord naar Zuidpool
De mens heeft veel van de vo
gels geleerd waar het op vliegen
aankomt. Reeds in oude tijden wa
ren er die de vogels probeerden te
imiteren met tragische gevolgen,
want de mens is niet geschapen
om het luchtruim te doorklieven
of het zou moeten zijn in een vlieg
tuig, doch zeker niet als zelfstan
dig wezen.
Naar gelang de wetenschap vor
derde kwam men tot betere tech
nische constructies, waarbij men
op aero-dynamisch gebied veel van
de vogels had geleerd.
In weerwil van het feit, dat de
mens de vogels al duizenden en
duizenden jaren bestudeert en er
veel van opgestoken heeft zijn er
toch nog verschillende raadsels die
hij niet kan doorgronden. Daar
hebben we de zogenaamde vogel
trek, die in voor- en najaar plaats
vindt.
Het grote raadsel
Waarom trekken de vogels? Zij
vluchten voor de koüde en wegens
gebrek aan voedsel, zeggen velen.
Maar dit klopt niet, want vele vo
gels vertrekken reeds voordat de
temperaturen zo dalen dat dit on
aangenaam gaat worden voor de
dieren. Ook vertrekken velen, ter
wijl er nog voldoende voedsel voor
hen te vinden is. Geleerden menen,
dat het een kwestie is van klieraf
scheiding, die de dieren tot trek
ken brengt. Ook deze theorie is nog
niet bewezen en zo blijft het raad
sel bestaan.
Bij het publiek bestaat dikwijls
wanbegrip over de hoogten waarop
vogels vliegen. Men denkt al gauw,
dat vogels zich op zeer grote hoog
ten voortreppen. Onderzoekingen
op dit gebied wezen uit, dat vogels
zich meestal niet veel hoger bege
ven dan enkele honderden meters,
waarbij 500 meter boven het aard
oppervlak al een hele afstand is.
Zelden komen ze boven de duizend
meter en het is een wetenschappe
lijk vermeldbaar feit, wanneer vo
gels boven deze hoogtegrens wor
den aangetroffen, een enkele maal
komt dit wel eens voor.
Tot 100 km per uur
Ook wat de snelheden in het vo
gelrijk betreft tasten we in het
duister. Men weet van verschillen
de vogels welke snelheden zij ge
middeld vliegen, doch van andere
weet men dit niét en heel moeilijk
is het om achter maximumsnelhe
den te komen.
Zo vliegt een duif rustig een
snelheid van 60 km. per uur, een
spreeuw 75 km. per uur en een
wintertaling een tempo om de hon
derd kilometer per uur. Doch wel
ke maximum snelheden kunnen ze
halen? We denken hierbij aan de
snelheden die ze kunnén opbren
gen wanneer ze op leven en dood
door een roofvogel worden achter
volgd. Dit is een moeilijk te con
stateren feit. Veelal maakt zo'n
vogel geen grotere snelheid dan die
welke voldoende is om aan zijn
belager te ontkomen. Roofvogels
zullen ook geen grotere snelheid
maken dan noodzakelijk is om hun
prooi te achterhalen en te grijpen.
Daarom is het zo moeilijk om de
uitersten te weten te komen.
Dikwijls denkt men bijvoorbeeld
van trekvogels, dat ze tot wonder
lijke prestaties in staat zijn. Ze
leggen grote afstanden achter el
kaar af, vliegen desnoods over
oceanen en dergelijke. Dit is abuis.
Vogels die hun voedsel op het land
vinden, zullen vrijwel nooit grote
zeeën oversteken. Zij volgen de
kustlijn en vliegen liever honder
den kilometers om, waardoor ze
slechts een zeestraat behoeven
over te steken, dan dat ze de kort
ste weg nemen en een lange vlucht
over water maken.
Uiteenlopende prestaties
De ooievaars, die in het najaar
onze streken verlaten om in Zuid-
Afrika te overwinteren, hemen
niet de korste weg recht over de
Middellandse Zee, doch vliegen
over de Balkan en de Bosporus. Ze
leggen ook betrekkelijk kleine af
standen per dag af.
Vogels, die -hun voedsel ook in
zee vinden, schuwen het water niet.
Hieronder vinden we er, die rustig
oceanen kruisen op hun trektoch
ten, die zich over enorme afstan
den kunnen uitstrekken. De noord
se zeezwaluw bijvoorbeeld trekt
van de Noordpool naar de Zuidpool
en in het volgend seizoen weer te
rug. Geweldige afstanden legt deze
vogel af. Maar het stormvogeltje,
dat aan de Zuidpool broedt, trekt
in tegenovergestelde richting, van
zuid naar noord.
Zo zien we, dat we met het toe
meten van vliegcapaciteiten aan de
vogels zeer voorzichtig moeten zijn
en zeker deze dieren niet over één
kam mogen scheren. Hun presta
ties lopen nogal sterk uiteen, zo
wel wat snelheid, hoogtebereik als
actieradius betreft om in moderne
termen te spreken. Elke vogelsoort
heeft zijn eigen kwaliteiten op
vlicggebied en binnen dit kader
moeten we ze bezien.
