„Het Anker" te Haamstede
werd tot een kostbare schrijn vol antiek
Westhoekse fruitkwekers keken eens buiten
de grenzen van het eiland
„HET MOSSELOPROER", SUBLIEM STAAL VAN
VOLKS-TONEELSPEL
IVOROL
STAD EN PROVINCIE
Burgemeester mr. Dijckmeester
sprak welkom in historische Schutterszaal
.Je zult je ogen niet geloven"
Na restauratie fraaie aanwinst voor gemeente
Leerzame vakexcursie naar Zeeuws-Vlaanderen
Vrienden hadden het ons gezegd: „je moet eens in „Het Anker" te
Haamstede gaan kijken, dan zul je je ogen niet geloven". Als een antieke
schrijn ligt „Het Anker" aan de Sluispad en de inrichting ervan is in
overeenstemming met het geciseleerde uiterlijk, dat de zorg en de liefde
voor het schoon dat de historie ons naliet, met één oogopslag verraadt.
Bij het betreden van „Het Anker" is men geneigd het voorzichtig aan
te doen, want men is terecht gekomen in een wonderlijk en fijn we
reldje, waar smaak en schoonheid tot een harmonie zijn samengebloeid,
die in deze tijd van de strakke lijn toch wel zeldzaam is.
„Je kunt je ogen niet geloven". Dat bleek waar, toen de eigenaar van
„Het Anker", ons vertellend over zijn unieke bezit, door zijn domein
leidde, uitvoerig uiteenzettend hoe het allemaal gegaan is met „Het
Anker".
(Van onze verslaggever)
Wij waren de gast van de heer
J. L. Kristelijn, onderwijzer te Re-
nesse en thans dus wonende in
Haamstede. „De mensen verklaar
den me allemaal voor gek toen ze
hoorden dat ik „Het Anker" had
gekocht. Zelfs de architect, die ik
in de arm heb genomen, de heer
M. J. J. van Beveren uit Middel
burg, schudde bedenkelijk het
hoofd en ontraadde me ten zeerste
om er in te trekken", zo voegde hij
ons toe.
Maar trots deze opmerkingen
heeft de heer Kristelijn doorgezet
en het gebouwtje schittert nu weer
in al zijn pracht. De bewijzen zwart
op wit ontbreken tot op heden,
maar alles wijst in de richting dat
„Het Anker" (aan de Sluis pad
gelegen) oorspronkelijk een sluis
wachterswoning is geweest en da
teert uit omstreeks 1400. Dit wordt
temeer geloofwaardig door de
kloostermoppen waaruit de onder--
bouw is opgebouwd, maar zeker is
dit echter niet. De woning zou dan
oorspronkelijk gelegen hebben aan
een zijtak van het stroompje de
Amer.
Jachthuis
In 1917 werd de heer R. H. van
Schaik, firmant van het Dobbel-
man-concern, eigenaar van het da
nig vervallen en verwaarioosde
huisje, dat werd bewoond door
twee arbeidersgezinnen. Hij ge
bruikte het als jachthuis en liet het
gebouwtje in 1920 in zijn oorspron
kelijke staat herstellen. Tevens
breidde de heer v. Schaik het ge
heel uit met een keukentje en een
tuinpoort, deze laatste afkomstig
uit Zierikzee (1600).
De tegenwoordige eigenaar bezit
in de woning een schat van antiek.
In het voorhuis vinden we bijv.
twee sleutelstukken uit 1500, af
komstig uit Brouwershaven. Van
de overige schatten, te veel om op
te noemen, willen wij wijzen op
een fraai 17de eeuws kroontje, een
vierdeurskast uit dezelfde tijd, een
origineel gekleurd Delfts kaststel,
porceleinen borden en kommen
„familie Rose", een 17de eeuwse
linnenpers (nog dagelijks in ge
bruik!). Het wandbeschot dat we
overal aantreffen, is vervaardigd
uit 17de eeuws eikenhout, even
eens afkomstig uit Brouwershaven.
Fraaie schouw
In de grote kamer is een fraaie
en grote schouw, bestaande uit eén
tegelplateau met de bekende gra
naatappels met een middenstuk
van terro-cotta-tegeltjes met bij
belse voorstellingen en afgesloten
met een siersteen voorstellende het
wapen van het Huis der Habsbur-
gers. Het monumentale stuk wordt
gedragen door twee zandstenen fi
guren die de landbouw symboli
seren.
Boven een deur in het voorhuis
is een fraai gebeeldhouwde eiken
houten fries aangebracht uit het
jaar 1675, voorstellende een jacht
tafereel. In de overigens op mo
derne wijze herstelde keuken is
een opmerkelijk, typisch en fragiel
17de eeuws deurtje gespaard ge
bleven. In het met zwarte en witte
tegels belegde voorhuis kronkelt
zich een fraaie eikenhouten trap
naar de bovenverdieping. Op lui
ken en deuren bevindt zich bijzon
der fraai en ingenieus 17de eeuws
slotwerk. De doorkijkjes die men
in de woning geniet zijn onverge
telijk.
Restauratie
In het najaar van 1954 werd de
heer Kristelijn eigenaar van het
gebouwtje, dat voorkomt op de lijst
van Monumentenzorg. Begin 1955
waren de plannen voor restauratie
(met steun van Rijk, provincie en
gemeente) gereed en in september
van dat jaar werd met de restau
ratie begonnen. De bovenverdie
ping werd geheel vernieuwd, keu
ken en toilet gemoderniseerd en
al het muurwerk gerestaureerd.
Een deskundige hand om het ge
heel op te lappen en bewoonbaar
te maken was dan ook dringend
nodig: weer en wind hadden vrij
spel en op de zolder zag men door
vele gaten de sterren twinkelen.
Het terrein was een onbeschrijfe
lijke wildernis, maar thans door de
eigenaar geheel naar eigen inzicht
in een fraaie en verrassende lust
hof herschapen.
Met veel moeite, kosten en ener
gie heeft de heer Kristelijn het zo
ver weten te krijgen dat het oude
„Anker" herschapen is in een
plekje waar de tijd sinds de zeven
tiende eeuw schijnt te hebben stil
gestaan en dat dan ook een uniek
hoekje in Zeeland is geworden.
?»™f-nere-erd- t0t arbeiderswonin9- Enkele jaren later (1920) werd^e
woning in zyn oorspronkelijke staat gerestaureerd.
Bru overtrof zichzelf
Gebruik van eigen taal bleek grote stimulans
(Van onze redacteur)
Bruinisse heeft zichzelf overtrof
fen met een fraai en vlot uitge
voerd toneelstuk, dat bij gelegen
heid van de komst van Kaat Mos
sel, woensdagavond in de muziek
tent werd opgevoerd door een
eigen speelgroep, die „Het Mossel- uulliauuJ6 1S>
oproer" op voorbeeldige wijze ten eens ernstig door te praten,
uitvoer hebben gebracht. Dit stuk,"0"-" J—
op historische gronden geschreven,
speelt in de 18e eeuw en behandelt
het oproer van de mosselvissers,
naar aanleiding van een kwalijke
verordening, die hun vrijheid be
knotte en de handel deed verlopen.
Het stuk werd geschreven door de
heer S. Jumelet en een tweetal me
dewerkers, die het eigen dialekt
toepasten, hetgeen voor de spelers
een enorm gemak bleek. Duizend
maal liever het sappige (maar goed
gesproken) Bruse dialekt, dan stun
telig Nederlands.
In de eerste scène ontmoeten wij
een mosselfamilie, enerzijds in de
put, door de „ellendige" verorde
ning, maar onderzijds strijdvaar
dig. Men voelt het oproer aanko
men, vooral als later het gesprek
in het toen ook reeds aanwezige
„Beusje" wordt voortgezet en de
vissers in krachtige termen zich
tegen de ordonnantie verklaren.
Kostelijk was de typering van de
Belgische koopman, die een pluim
voor zijn „Vlaoms" verdient. De
oproerige vissers gaan later naar
de baljuw en nemen een dreigende
houding aan, die voor schout en
schepenen aanleiding is, de zaak
eens ernstig door te praten. De vis
sers worden op deze gewichtige
vergadering toegelaten en na veel
pijn en moeite wordt de mosselor
donnantie teniet gedaan. Alle hul
de voor dit keurige stuk, dat als
een subliem staal van volks toneel
spel mag worden aangemerkt. Stuk
voor stuk hadden de spelers de na
tuurlijke allure, die bij hun „sticjl"
paste en mede dank zij een fr^ai
décor, ontworpen door de heer C.
de Vos van de Kon. „Zeelandia" en
de historische kostumering, werd
het geheel een succes.
De menigte genoot zichtbaar van
dit spel vol „couleur locale" en een
daverend applaus was de beloning
voor dit in alle opzichten aan
vaardbare spel, dat men op volgen
de mosseldagen gerust eens elders
kan brengen. Succes is verzekerd.
Alleen dit: „als er nog eens kran
ten op het toneel gelezen moeten
worden, laat het dan het binnen
blad van de „New York Timek"
zijn. Dat is wel neutraler of Wil
men het heel historisch doen, dan
de „Zierikzeese Courant" anno
1744. Daar was aankomen aan ge
weest".
Deze foto loont „Het Anker" in volle luister hersteld; aan de restauratie
werd enkele weken geleden de laatste hand gelegd. Vergelijkend met
de andere opname valt direct de bij de eerste restauratie aangebouwde
keuken op en de fraaie tuinpoort.
Meer Spaanse
sinaasappelen
UTRECHT, 5-9. De sinaasappel-
oogst in Spanje zal naar alle waar
schijnlijkheid dit jaar beter zijn
dan het vorige jaar. Deze verwach
ting sprak de heer J. de Boer, di
recteur van de Nederlandse Kamer
van Koophandel te Madrid, uit tij
dens een bezoek aan de Utrechtse
Jaarbeurs.
Een jaar geleden zaten de Span
jaarden met de ernstige gevolgen
van een bijzonder strenge vorst
periode. Tegen een oogst van 1'.8
miljoen ton sinaasappelen in het
seizoen 1955/1956 stond een op-
jbrengst in het seizoen 1956/1957
van nog geen 350.000 ton.
Een veertigtal fruitkwekers uit
de Westhoek maakten dinsdag een
excursie naar Zeeuws-Vlaanderen,
aangeboden door Landbouwbureau
Wiersum te Groningen in samen
werking met de firma S. P. Groen-
leer te Kapelle. Het doel van deze
reis was het bekijken van enkele
bespuitingsproeven die momenteel
in het centrum van de belangstel
ling staan.
Hiertoe werd eerst gereden naar
het vroeger zo belangrijke mossel-
dorp Philippine. Toen 30 jaar ge
leden de haven ging verzanden be
gonnen enkele, in het bezit van I
grond zijnde vissers, met de aan
leg van enkele bedrijven. Nu is
Philippine wel de kern van de
fruitteelt geworden met een mooie
proeftuin waar het eerst een be
zoek werd gebracht. De chef van
deze tuin, de heer de Blaay, deelde
mede dat deze tuin gesticht is met
geld dat bijeengebracht is door de
kwekers zelf met enige steun van
de veiling. Een 34 pet. afslibbaar
grondje zorgde voor een prima
bladstand en een uitstekend pro
duct. We zagen er „ponders" Goud-
reinetten, circa 10 jaar oud, dus
net in het lidje. Verder groeiden er
de „grote vier" die er allen zeer
welgedaan uitzagen. Onze belang
stelling ging natuurlijk uit naar de
Captan-, AAteck- en Tuzet-proe-
ven. Jammer dat hier bijna geen
verschillen uitgekomen zijn, alleen
was bij de Tuzetbespuiting op Gol
den Delicious de dit jaar zo be
ruchte bladval veel minder. Vol
gens de heer de Blaay maakt AA
teck de pluk een week later
voelt de appel iets ruwer aan. De
werking van deze midde'len tegen
meeldauw was gelijk; namelijk niet
veel .Wel viel ons op dat Cox's op
type 2, die vorig jaar met Nirit ge
spoten waren, nu veel minder op
brengst gaven dan die met het ge
wone spuitzwavel T.M.T.D.-pro-
gramma. Een nog jonge proeftuin,
waar yoor ons veel te leren viel.
Bedrijf te Hulst
Vervolgens reden we ,na een een
voudige broodmaaltijd, naar het 6
ha. grote bedrijf van de heer Raas
te Hulst waar het lekker regende.
Dit ook in 1947 ingeplante bedrijf
op een lichte zavel maakte een wat
rommelige indruk, doch ér hing
een massa fruit om van te water
tanden. Vooral de peren maakten
hier een uitstekende beurt. Louis
Bonne, zoals we ze hier maar zel
den zien. Hier was het oude be
proefde kwik-zink-T.M.T.D.-sche-
ma gespoten met prima resultaat.
Opvallend is hier het windschut,
dat voor ons doen veel te gering is.
Bovendien is dit bedrijf zeer nat,
doch de (gelukkig gelaarsde) deel
nemers hadden hier geen last van.
In deze aanplant ontmoetten we
nog enige eilandbewoners, nl. ko
nijnen gezond en welgedaan.
Hierna werd gereden naar het
fruitbedrijf, behorende bij de psy-
chiatrische inrichting „Vrederust'
te Bergen op Zoom. Het hier groei
ende, op wel zeer droevige manier
verzorgd en onderhouden fruit,
maakte op ieder een diepe indruk.
De grond is slecht, zanderig met
bijna geen humus. Overal treedt
moeheid op doordat reeds meer
dan 40 jaar oude bomen eerst ge
rooid moesten worden, voordat met
een moderne aanplant kon begon
nen worden. We zagen hier Cox'
met een tussenstam van Glorie
van Holland die zeer vol hingen.
Het geheel maakte een keurige
indruk, ondanks het feit dat al het
fruit voor eigen consumptie be
stemd is. Na nog even de bloemis
terij bekeken te hebben namen we
afscheid van de bedrijfsleider de
heer Sinke, die op deze moeilijke
manier toch een prima product
teelt. Aan een uitstekend diner in
Bergen op Zoom dankte een der
deelnemers, de heer Priemis te Re-
nesse, voor deze geslaagde en zeer
leerzame dag. Hier rest nog een
woord van dank aan de heer van
Aken voor de behouden terugkeer.
Ingezonden mededeling
H ols briljanten
Openbare collecte
(Ingezonden).
Van 9 tot 15 september a.s. zal
weer de openbare collecte worden
gehouden door de Prot. Chr. Sana
toria „Sonnevanck" en „Zonneglo
ren", alsmede het Algemeen Soci
aal Fonds „Draagt Elkanders Las
ten".
Het is een verheugend verschijn
sel, dat de t.b.c. de laatste jaren
sterk is teruggelopen. Nog altijd
bedraagt het aantal nieuwe ziekte
gevallen in ons land circa 7500 per
jaar en de verschillende school-
epidemietjes van de laatste tijd
hebben ons opnieuw bewezen, dat
waakzaamheid nodig blijft. Ook
bovenstaande instellingen willen de
strijd tegen deze ziekte aanbinden,
doch daarbij kunnen wij uw steun
en medewerking niet missen.
Wij doen thans een dringend be
roep op uw medewerking. U kunt
ons helpen door uw geldelijke
steun.
Gezondheid is een groot goed.
NOORDGOUWE
De zaterdag jl. alhier gehou-
ecte tb v' het «Koningin
Wxlhelmina Fonds" t.b.v. de kan
kerbestrijding bracht f 55,07 op
Een woord van dank aan de kollec-
tanten wordt hierbij gaarne aange
tekend. 6
Verwachting tot vrijdagavond:
Onbestendig
Aanvankelijk opklaringen, mor
gen in de loop van de dag weer
toenemende bewolking met tegen
de avond van het westen uit enige
regen; zwakke tot matige weste
lijke wind, krimpend naar zuid;
over het algemeen weinig veran
dering in temperatuur.
6 sept. Zon op 6.01, onder 19.19.
Maan op 17.49, onder 3.15.
Volle maan: 9 sept. te 5.55.
Hoogwaterstanden
ZIERIKZEE:
sept. 1.29 v.m. 13.50 n.m.
BROUWERSHAVEN:
sept. 1.00 v.m. 13.29 n.m.
Doodtij: 3 en 19 sept.
Springtij: 11 en 26 sept.
HET WEEKOVERZICHT
Woensdagmiddag begon de be
wolking toe te nemen op de nade
ring van een oceaanfront, dat bij
een depressie in de omgeving van
IJsland behoort. De regenzone van
het front bereikte woensdagavond
de noordkust en breidde zich daar
na over het gehele land uit. Don
derdagochtend was het front bijna
het gehele land gepasseerd. Achter
het front stroomde met een, tijde
lijk tot krachtig toegenomen en
naar westelijke richting geruimde
wind, koelere polaire lucht binnen,
waarin opklaringen voorkomen. De
depressie bij IJsland vult lang
zaam op en de kern ervan komt
waarschijnlijk bij Schotland te
recht. Een volgende oceaandepres
sie verplaatst zich met een matige
snelheid in de richting van Ier
land, maar zal het komende etmaal
het weer bij ons nog niet beïnvloe
den. Ook morgen bevinden we ons
in de polaire lucht met wisselende
bewolking en enkele verspreid
voorkomende buien. In het tempe-
ratuurverloop komt daarbij weinig
verandering.
KERKWERVE
Burgerlijke stand en loop der
bevolking over augustus 1957.
Geboren: Adriana Pieternella, d.
van J. v. d. Hoek en Ph M. van
Leeuwen.
Overleden: Janna Cornelia
Leeuw, echtg. van J. J. Landman.
Ingekomen: Tjipk de Jonge en
gezin van IJsselmuiden; Pieter
Overbeek van Goes.
Zierikzee zag Kaat Mossel
Sterkere aandacht voor mosselcultuur is nuttig
Vanmorgen heeft Zierikzee Kaat
Mossel uit Rotterdam een feeste-
lijk en uitbundig welkom bereid.
Omstreeks half tien arriveerde de
historische figuur aan de Zelke,
waar „Kunst en Eer" met drum
band stond opgesteld om Kaat
Mossel en haar gevolg van zes
(eveneens) in historisch kostuum
gestoken dames een muzikaal wel
kom toe te blazen.
De entree in de stad was een
triomfantelüke. Zierikzee liet zich
op deze nazomerse dag op zün
luisterrijks zien en velen waren
toegestroomd om de aankomst van
Kaat - als onderdeel van het grote
oester- en mosselfeest - te zien.
Aan de Zelke werd Kaat welkom
geheten door de voorzitter van de
feestcommissie, de heer L. Schot,
waarna Kaat en haar gevolg plaats
namen in een keurig uitgedoste
praalwagen.
Een vorstin kon geen triomfante
lijker intocht maken in de stad.
Onder de strakke tonen van „Kunst
en Eer" ging de stoet langzaam
over de Zuidhavenbrug en de Oude
Haven en zocht verder haar weg
naar het stadhuis, waar zeer velen
waren toegestroomd om de aan
komst bij te wonen. Een luid „hoe-
ging op, toen de praalwagen
voor het historische stadhuis stil
hield en Kaat van de wagen klom.
In de Schutterzaal waren burge
meester mr. F. Th. Dijckmeester en
de leden van de gemeenteraad aan
wezig om Kaat een welkom toe te
oepen. De zaal had een mossel
accentje gekregen door de opstel
ling van enkele modellen van his
torische vissersvaartuigen en attri
buten, die bij de mosselteelt wor
den gehanteerd.
Kaat en haar gevolg namen
plaats, nadat zij uit handen van
mej. B. Timmerman een ruiker
waarvan de herfstkleuren opval-
1 lend harmonieerden met de tinten
van de oude kostuums, die zij droe
gen.
„Het verheugt mij U hier in deze
oude zaal te mogen ontvangen", zo
sprak burgemeester Dijckmeester,
die de omgeving van de zaal wel
bijzonder geschikt achtte voor een
dergelijke ontvangst. „Deze zaal
ruikt naar de zee en naar kruit en
heeft het uitzicht op de Schelde",
zo vervolgde spr., die Kaat de in-
karnatie noemde van de beroemde
historische figuur, die in de ge
schiedenis van het land een belang
rijke rol heeft gespeeld. Spr. achtte
de mosselvisserij onscheidbaar van
Zierikzee en de naam van Kaat is
wel bijzonder toepasselijk. Geen
Jetje Kabeljauw, maar Kaat Mos
sel. Het is goed naar de mening van
de burgemeester, dat de laatste ja
ren op de mosselvisserij de nodige
aandacht wordt gelegd, want over
het algemeen is het Nederlandse
volk nog maar slecht op de hoogte
van de kwaliteiten van dit uitzon
derlijk smakelijke produkt, dat in
grote aantallen over de grenzen
gaat.
Geen koningin, maar Kaat
Het verheugde spr. dat de mos
selwereld het niet in een mossel
en/of eosterkoning heeft gezocht,
maar met Kaat Mossel naar voren
is gekomen, die als voorbeeld mag
worden genoemd van het verzet.
Spr. hoopte tenslotte dat Kaat zal
kunnen bijdragen tot het prikken
van een gaatje in de afsluitdijk van
de Oosterschelde, zodat de teelt van
oesters en mosselen toch nog mo
gelijk zal blijven. Hij wenste haar
een triomfantelijke reis over de
Oosterschelde en een goed feest te
Yerseke.
De heer Schot dankte hierna
.voor de ontvangst, waarna Kaat
bloemen in ontvangst had genomen. zei zich uiteraard niet te kunnen 1
inlaten met de instanties die over
het Deltaplan beslissen. Wel ver
zekerde zij dat de Rotterdammers
ook met Zierikzee medeleven en
zij wilde gaarne het beste hopen
t.a.v. de toekomstige ontwikkeling.
Tenslotte hoopte zij, dat ook de
Zierikzeese schippers een goed
seizoen tegemoet mogen gaan.
Vanzelfsprekend onderstreepten
de leden van de vissersvereniging
„Helpt Elkander", die bij de rond
gang en de ontvangst aanwezig
waren, deze goede wensen met een
hartelijk applaus. Hiex-na werd efen
feestelijk glas gedronken, waarna
Kaat met een „tot ziens hopelijk"
afscheid nam. Hai-telijk werd zij
aan het stadhuis uitgeleide gedaan.
Toen Kaat en haar gevolg in de
praalwagen hadden plaats geno
men, begon 'n tocht door Zierikzee
(„Kunst en Eer" voorop), waarbij
verschillende malen een applaus
langs de rijen rolde.
Tenslotte volgde in hotel „In
't Wapen van Zeeland" een lunch,
waarna om twaalf uur Kaat en de
stedelijke harmonie met de Zierik
zeese vloot uitvoeren op weg naar
Yerseke.
Reeds gisteravond trok een op
tocht door Zierikzee, in verband
met de feestelijke opening van het
mossel- en oesterseizoen. Vooraf
gegaan door de Kon. Harmonie
„Kunst en Eer" presenteerde zich
het bestuur van de vissersvereni
ging „Helpt Elkander-" de gj'mnas-
tiekvereniging „Rust Roest", pad-
vindex-sgx-oepen en de gymnastiek
vereniging „Olympia". Er werd een
flinke wandeling door de stad ge
maakt die eindigde op het plein
van de o.l. school, waar een open
luchtfilmvoorstelling werd gegeven
met o.m. een film over de mossel
cultuur. Na afloop concerteerde
„Kunst en Eer" nog in de muziek
tent op de Oude Haven.