1956
Wankelende Welvaart
Midden-Oosten een brandpunt
en een
zee van zorgen
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE maandag 31 december 195e no. isoso
GEBEURTENISSEN 1956 IN EUROPA EN HET MIDDEN-OOSTEN
[wést j
[duits-
ilanoj
gedwongen i
uit egypte j
jdb:o-
^SLAVIE
[gespannen verhouding]
SPANJE
ALGERII
AFGHANISTAN
iconflict
|i*raei-eovpte|
I bloedige
anti fransel
onluit eh
eot pt c:
saoeol arabii
Het jaar 1956 kenmerkte ziek in ons land door een spreken over en
genieten van de welvaart, die men algemeen achtte aanwezig te zijn.
Intussen hebben leidende en verantwoordelijke personen niet nagelaten,
bij herhaling waarschuwend de vinger op te heffen. Korte inhoud van
het vermaan: „landgenoten, vergist u niet. Wij zijn niet zo rijk als het
schijnt. Ontwaakt uit deze welvaartsroes. De top van de berg is bereikt,
ja reeds zijn wij aan de afdaling begonnen. Zet u schrap. Vermindert
uw uitgaven. Beperkt uw bestedingen. Zo kan een niet gezien, niet ge
wenst en niet vermoed economisch debacle voor land en volk worden
voorkomen".
Overigens kende ons land ook in het afgelopen jaar moeilijkheden,
moeiten en zorgen genoeg. Voor sommige problemen werd een gelukkige
of redelijke oplossing gevonden, aan andere wordt nog steeds gewerkt
of zij verdwenen na het bewandelen van soms moeizame wegen op on
bevredigende en teleurstellende wijze uit de wereld.
Krachtproef voor het
koninkrijk
Dit jaar zette in met traag vor
derende Nederlands-Indonesische
onderhandelingen in Genève. De
voornaamste struikelblokken ble
ken wel te zijn de kwestie-Nieuw
Guinea en de zaak van de Neder
landse arrestanten en hun verdedi
ging in Indonesië. Nadat de Indo
nesische delegatie plotseling was
teruggeroepen werden de onderhan
delingen weliswaar na een paar we
ken hervat, maar het einde bleek
toch één grote mislukking. En dat
niet alleen, maar al spoedig ver
scheen in de pers het bericht, dat
de Indonesiërs eenzijdig het met
Nederland bestaande Unie-verdrag
hadden opgezegd, zonder dat de In
donesische regering het fatsoen op
wist te brengen, de Nederlandse re
gering officieel en bij voorrang van
dit besluit op de hoogte te brengen.
En, alsof het nog niet erg genoeg
was, werden dra alle overeenkom
sten van de rondetafelconferentie
eenzijdig opgezegd, hetgeen aan
Den Haag de commentaar ontlokte:
„een ernstige zaak, die haar prece
dent in het internationale verkeer
nog niet kent".
Ten aanzien van de Nederlandse
gevangenen in Indonesië staan ons
allen nog helder voor de geest het
dramatische verloop van het proces
Jungschlager, benevens de veroor
deling tot levenslange gevangenis
straf van de heer Schmidt, alsmede
de moedige en bekwame verdedi
ging van onze landgenoten door
mevrouw Bouman, nadat mr. Bou-
man naar Nederland had moeten
terugkeren.
Oost-west, thuis niet best
Ten aanzien van de status van
Nieuw Guinea nam de Nederlandse
regering een duidelijk standpunt in,
maar de oproep tot bezinning in
zake dit Nederlandse gebiedsdeel
vanwege de generale synode der
Ned Herv. Kerk bracht vele ge
moederen in beweging.
In verschillende Ambonezenkam
pen hier te lande ontstond onrust
en ging men in werkstaking als ge
volg van het ministerieel besluit, de
Ambonezen voortaan zelf voor het
bereiden van hun maaltijden te la
ten zorgen. In augustus kwam het
zelfs tot ernstige ongeregeldheden,
doordat verschillende Ambonezen
strooptochten gingen ondernemen
in de omgeving van hun kampen,
teneinde zo voedsel te verzamelen
Een en ander maakte politie-optre-
den hier en daar noodzakelijk.
De nieuwe rechtsorde voor het
koninkrijk regelde ook de positie
van de West in het verband van
het geheel. Niettemin ontstonden
enige moeilijkheden tussen de Ne
derlandse gouverneur daar ter
plaatse en de Antilliaanse regering,
die echter op gelukkige wijze kon
den worden opgelost.
Parlementaire perikelen
Gedurende vier maanden hebben
wij een droevig staal te zien gege
ven van wat een democratie-in-
verval is, door ons onvermogen op
korte of zelfs maar binnen redelij
ke termijn een kabinet tot stand te
brengen. Na veel loven en bieden
- het was niet minder dan een uit
gebreide koehandel - kwam er uit
eindelijk een ministerie tot stand,
dat in zijn signatuur slechts mini
maal verschilde van zijn voorgan
ger. En dat alles na verkiezingen,
die weliswaar een opmerkelijke,
doch overigens toch altijd maar een
geringe verschuiving te zien gege
ven hadden aan het politieke front.
Een hele serie grondwetswijzigin
gen werd door de beide Kamers der
Staten-Generaal goedgekeurd. Ten
gevolge hiervan komt de Tweede
Kamer sinds november met 150, de
Eerste Kamer met 75 leden bijeen.
Hoewel het zittende kabinet nog
steeds demissionair was, werd
Prinsjesdag in alle luister gevierd.
De troonrede moest - gezien de bin
nenlands-politieke situatie - wel
een sober karakter dragen. Daaren
tegen leek de regeringsverklaring,
die minister-president dr. Drees na
het totstandkomen van het nieuwe
kabinet aflege, veel op een troon
rede.
Door veelszins uit de lucht gegre
pen, althans opgeblazen, publicaties
in enkele buitenlandse bladen werd
geknaagd aan de Nederlandse kroon
Intussen stelde een daartoe be
noemde commissie van drie terzake
een onderzoek in èn bracht rapport
uit, als gevolg waarvan onder meer
enkele mutaties ten hove hebben
plaats gevonden.
Onze kroonprinses vierde haar
achttiende verjaardag en werd
dientengevolge geïnstalleerd als lid
van de Raad van State.
Loonstrijd en pensioenvreugd
Het niet overeenstemmen tussen
werkgevers- en werknemersorgani
saties inzake de richtlijnen, die ge
volgd moesten worden bij de even
tuele invoering van een vrijere
loonvorming, leidde begin 1956 tot
een breuk in de Stichting van de
Arbeid. "Via regeringsbemiddeling
kwam men echter tenslotte toch tot
een volledige overeenstemming
Over 1955 zou een uitkering ineens
van maximaal 3 pet mogen worden
verleend, terwijl bedrijfstaksgewij-
ze een loonsverhoging van ten
hoogste 6 pet. tot stand zou komeh.
Vrijwel algemeen vonden deze
loonmaatregelen toepassing, hoewel
dit in enkele gevallen met niet
langdurige stakingen gepaard ging.
De wet- op de algemene ouder
domsvoorziening, ter vervanging
van de noodwet Drees, vond in de
Kamers een gul onthaal en zal per
1 januari 1957 van toepassing wor
den.
Indonesisch drama
Woningmisère
Formatie-weeën
Verkeerschaos
li-
Loon- en
prijsproblemen
Hongarenleed
Het huurbeleid vormde mede in
zet van de kabinetsformatie. De
voorgenomen huurverhoging, ge
bonden aan enkele beperkende be
palingen, zal vermoedelijk per 1
juli 1957 worden ingevoerd.
Het kwaad van de afbetaling, dat
catastrofale vormen dreigde aan te
nemen, werd door een ministeriële
beschikking beteugeld.
In verband met het aanzienlijke
tekort op de betalingsbalans wend
de de regering zich tot de Sociaal
Economische Raad om advies. Een
beperking van de bestedingen met
minstens 700 miljoen gulden werd
door dit lichaam noodzakelijk ge
acht, wil men een evenwichtige
verhouding tussen uitgaven en mid
delen tot stand worden gebracht.
Woningnood en
verkeersproblemen
Nationale noden bij uitstek wa
ren en blijven wel het woning- en
verkeersvraagstuk. Ook het nieuwe
kabinet is van mening, dat aan de
woningbouw een hoge prioriteit zal
moeten worden verleend. Het
bouwprogramma voor 1957 is be
groot op 75.000 woningen Wegens
de strenge vorst lag echter de bouw
in de afgelopen winter gedurende
vele weken stil. Maatregelen zijn in
overweging, waardoor althans bij
lichte vorst voortaan zal kunnen
worden doorgewerkt.
Een voorlopige balans van de wo
ningtelling wees uit, dat Nederland
30 juni 1956 nog 250.000 woningen
te weinig bezat. Dit betekende een
vermindering van haar tekort met
40.000 vergeleken bij mei 1947.
Het Hongarije en de Hongaarse
vluchtelingen aangedane leed in
spireerde ons volk tot het voeren
van een krachtige hulpactie. Mede
in verband met de woningnood, kon
de regering echter het toegelaten
aantal van 2.000 vluchtelingen niet
verhogen.
Het na de tweede wereldoorlog
in enorme mate toegenomen gemo
toriseerde verkeer - en verwacht
wordt, dat het aantal motorvoer
tuigen, dat de Nederlandse wegen
onveilig maakt, in 1970 nog twee
keer zo groot zal zijn als vandaag -
stelt de verantwoordelijke personen
voor moeilijke, zo niet somtijds
vrijwel onoplosbare problemen.
Eerst werd een maximumsnelheid
Verbroken verstarring in Oost-Europa geeft risiko's en kansen
1956 messt bewogen periode na 1945
Na de bevrijding In 1945 Is bet rumoerig gebleven In de wereld. Span
ningloos is de aardbol nimmer geweest, maar de verwachting dat een
lange periode van betrekkelijke rust voor de deur stond na de jongste
wereldoorlog, is wel op heel bittere wijze de bodem ingeslagen.
Toch kwamen er na het bevrijdingsjaar perioden voor waarin met
een zekere gelijkmatigheid de ontwikkeling in de wereld zich door
zette, maar niet alzo in het bijna vervlogen jaar 1956, waarin politiek
en militair uitzonderlijk veel is gebeurd, met ais hoofdbrandpunten
het Midden-Oosten en oost-Euripa, waar de str\jd om de macht met
onverminderde hevigheid werd voortgezet en in een stadium kwam
te verkeren, die de gedachten aan een grote en de gehele wereld om
vattende oorlog opriep. Zover is het gelukkig niet gekomen en staande
aan het eind van 1956, is er aanleiding enkele kanttekeningen te maken
bij hetgeen de wereld in beroering hield.
Op grond van deze terugblik Is het niet wel doenlijk de toekomst
met een stralend optimisme tegemoet te zien; anderzijds zijn er aspecten
aan de ontwikkeling, die de grond voor de diepste neerslachtigheid
ontnemen.
Het gebied van het Midden-Oos
ten was wel uitermate gunstig voor
een explosie, die tot in de uithoe
ken van de wereld zou worden ge
hoord. Frankrijk deed (en doet) al
le mogelijke moeite zijn positie in
dit gebied te handhaven en zag zich
geplaatst tegenover een voortdu
rende guerillastrijd in Algerije,
waarvan Parijs het bezit essentieel
acht voor het bestaan van de natie.
Een bondgenootschappelijke rege
ling met Tunis en Marokko (men
herinnert zich de sultan-affaire),
lag ook niet gemakkelijk in de
praktijk. Dat tezamen wa» een
brokstuk onrustig Midden-Oosten
Aan de andere zijde hield de Egyp
tische dictator Nasser het vuurtje
warm. Dromend van een machtpo
sitie in de Arabische wereldwas hij
vooral actief in de richting van het
in het nauw gedreven Israël, dat te
recht opkwam voor eigen bestaans
recht. Tevens werd gestookt in de
Algerijnse kwestie en hoe de gue
rilla's daar aan wapens komen laat
zich in het licht van het boven
staande wel verstaan. Maar Nasser
had nog heel andere pijlen op zijn
boog. In de zomer maakte hij de
naasting van het Suezkanaal be
kend en een rotsblok in een stille
vijver had geen groter beroering
teweeg kunnen brengen, want de
landen betrokken bij het Suezka
naal voorzagen ernstige moeilijkhe
den, omdat niets gevaarlijker is dan
machtswillekeur rond een zo be
langrijke verkeersslagader als het
Suezkanaal. Nasser motiveerde de
naasting met op te merken, dat het
Suezkanaal Egyptisch eigendom
was en bovendien was er geld no
dig voor de bouw van de Assoean-
dam, waarvoor Amerika een lening
had geweigerd. De omstandigheden
waren gunstig omdat even tevoren
de Engelse troepen de Suezkanaal-
zóne hadden ontruimd. De kwestie
van 40- km. per uur voor bromfiet
sen ingêvoerd. Later stelde de mi
nister een maximumsnelheid van
in het algemeen 50 km. per uur voor
motorvoertuigen binnen bebouwde
kommen in uitzicht, alsmede enkele
bepalingen ter bescherming van de
voetgangers. Het gebrek aan par
keerruimte werd op vele plaatsen
nijpend.
Met het oog op een dreigend ge
brek aan benzine voerde de minis
ter een zondagsrijverbod in, het
geen aanleiding gaf tot protesten'in
de Horeca- en vervoersbedrijven.
Bont allerlei
De felle kou in de maand febru
ari legde niet alleen huizenbouw en
scheepvaart stil, maar belemmerde
ook het verkeer en maakte het bud
get voor de toch al dure kolen ex
tra hoog, terwijl de vogels het
zwaar te verantwoorden hadden.
De bijzonder natte zomer beteken
de een ernstige schadepost voor on
ze landbouwers en veehouders, daar
vele landerijen en weidegebieden
onder water kwamen te staan. On
danks het slechte weer was het
toeristenbezoek aan ons land enorm
De Rembrandt-tentoonstellingen te
Amsterdam en Rotterdam trokken
zeer grote belangstelling, zowel uit
binnen- als buitenland. Gedurende
verschillende maanden moest een
meer dan normaal aantal gevallen
van kinderverlamming worden ge
constateerd.
De viering van de 5e mei, de
spelling, de zaak-Schokking en de
beperkende maatregelen van minis
ter Cals ta.v. de universitaire stu
die brachtén verscheidene pennen
in beweging en ontketenden met
name wat het laatste betreft een
storm van protest.
Het voortdurende tekort aan on
derwijzers en leraren deed hier en
daar op onderwijsgebied een be
paald zorgelijke toestand ontstaan.
Door noodopleidingen en tegemoet-
komendemaatregelen werd hierin
enigermate voorzien.
Het defensiebeleid en met name
de uitgaven op dit gebied vormden
tijdens de kabinetsformatie een be
langrijk geschilpunt.
Belangrijke winstpunten waren,
dat de dijk om oostelijk Flevoland
werd gesloten, terwijl de luchtha
ven Rotterdam en de tunnel bij
Velsen werden geopend.
Nederland gaat het nieuwe jaar
tegemoet, terwijl vele moeilijkhe
den om een oplossing blijven vra
gen. Het nieuwe kabinet heeft een
uitvoerig program opgesteld, waar
van naar wij hopen een groot aantal
punten in het komende jaar verwe
zenlijking zullen vinden.
Temidden van een wereld die
woelt en gist en terwijl vele volken
gebrek lijden of worden geknecht,
is Nederland nog een eiland van
weelde, waar vrijheid heerst. Voor
die schone gaven mogen en moeten
wij God dankbaar zijn. Laten wij de
Koning der koningen bidden, dat
deze uitzonderlijke toestand ook in
het komende jaar onzes Heren ne
gentien honderd zeven en vijftig
bestendigd moge blijven.
(Nadruk verboden).
kwam voor de Verenigde Naties,
maar de wereldorganisatie nam
maatregelen, die Londen en Parijs
niet ver genoeg gingen en zo kwam
het tot een militaire actie, die wei
nig vrucht opleverde, omdat de
V.N. tussenbeide kwam. Het was
een toevallige samenloop van om
standigheden, dat Israël het plagen
van Egypte moede, zelf tot actie
was overgegaan en een Egyptisch
leger in de woestijn van Gaza voor
zich uitjoeg. Het Engels-Franse op
treden werd scherp afgekeurd in de
VN. en zij het na aarzeling onder
wierpen beide landen zich aan de
resolutie, die terugtrekking van
troepen eiste. De Sowjet-Unie
dreigde Engeland met raketten te
zullen bestoken, als de troepen uit
Egypte niet werden teruggeroepen..
Hoe wankel en onstabiel dus, zijn
de V N. er toch in geslaagd de vrede
te bewaren, maar de wereldorgani
satie maakte een crisis door, die het
bijna niet te boven kwam. Ernstig
was ook de kloof teweeg gebracht
tussen de westelijke grote mogend
heden. Amerika immers hield' zich
afzijdig en stemde in de V.N. tegen
Engeland en Frankrijk. Op de N.A.
T.O.-conferentie nadien te Parijs
gehouden echter werden de ern
stigste barsten weer gelijmd.
Oost-Europa
1956 is dan verder het jaar van
de openlijke opstand tegen het ty-
rannieke gezag van Sowjet-Rusland
zoals het in onthutsende barbaars
heid in oost-Europa aan de dag
treedt. De verstarde fronten, waar-
[op in vorige jaren zoveel beschou
wingen te pletter liepen, kwamen
in beweging Polen dwong conces
sies af en zag Gomulka terugkeren,
die een eigen weg van het commu
nisme voorstond. Schril en naakt
kwam de uitbuitingspolitiek van de
machthebbers in het Kremlin aan
het licht. Polen blijkt dodelijk arm
te zijn, ondanks de schone schijn
van staatsballetten en cultuurge
bouwen. En in Hongarije was het
nog erger. Daar nam de getergde
bevolking zelfs geen genoegen meer
met een gematigd communisme
naar Tito's model, maar verbrak
de ketenen in een vrijheidsstrijd,
die bijna weergaloos is in de we
reldgeschiedenis. Toen terugtrek
king van de Russische troepen ge-
eist werd, zorgde Moskou voor een
verrassing, die de geschiedenis in
zal gaan als verraad van de ergste
soort. De Russische troepen verwij- 1
derden zich van de hoofdstad om
terug te keren voor het aanrichten
van een bloedbad, dat in de wereld
een ongekende reactie teweeg
bracht. In Hongarije zelf werd een
marionettenregering onder leiding
van Kadar ingesteld, die vrijwel
geen macht heeft.
Waar mensenrechten zo met voe
ten zijn getreden, ligt voor 1956 wel
een erg bittere conclusie voor de
hand, ware het niet dat zoveel he
roïsche offers niet tevergeefs kun
nen zijn. De miljoenen slaven ram
melen aan hun ketenen en eenmaal
zullen zij worden verbroken. Van
allen die de vrijheid minnen wordt
daarom voortdurende paraatheid
gevraagd en een evenwichtige en
taktische politiek. Geen uitdaging
en geen onbesuisde daden, maar
wel een doelbewuste politiek en een
gesloten front, waarbinnen een
„Hongaarse" offerbereidheid. Als
zo de vrije wereld 1957 ingaat, kan
het nieuwe jaar stijgende vredes-
kansen met zich meebrengen. Het
verbreken van de verstarring bergt
risico's in zich, maar anderzijds
mogelijkheden, waarvoor men niet
blind blijven mag, als het gaat om
een analyse van de goede en kwade
kansen, die de wereld heeft.
HET BEELD VAN NEDERLAND IN 1956"
i I ii W 1 i OOAU .AiX>*AAlA>ia.
