RAD
TIJD!
LIEFDE'S NAZOMER
Zware fundering blootgelegd van
enorme ronde burcht uit de 13e eeuw
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE maandag si december 195e no. isoso
Japanners gewagen van barbaarse toestanden
in gevangenkampen in Siberië
Tien uur zware arbeid met gering voedsel
Japanners, die vrijdag uit Rus
sische krijgsgevangenschap in To
kio terugkeerden, hebben de toe
standen in de gevangenkampen in
Noord-Siberië „hels" genoemd.
Zij verklaarden dat er In deze
kampen ook Duitsers, Polen, Hon
garen en Oekrainiërs zijn. Zij
schatten het totale aantal gevan
genen in de Siberische kampen op
1.300.000.
Allen zouden als „verdorven
misdadigers" behandeld worden en
gedwongen worden om per dag tien
uur zware arbeid te doen.
De meeste kampbewoners zouden
in de uranium-, goud-, chroom- en
mangaanmijnen van de Siberische
hooglanden werken. De tempera
tuur in dit gebied daalt vaak tot
50 graden Celsius onder nul, aldus
de Japanners, die hieraan toevoeg
den dat het voornaamste voedsel
uit fijngemalen havermout bestond,
onverschillig welke arbeid een ge
vangene moest verrichten. Volgens
hen zijn duizenden gevangenen
door ondervoeding om het leven ge
komen.
Zij verklaarden voorts, dat er
elke zomer veel gevangenen per
Ziekenfondspremie
voor bejaarden
In het Staatsblad is geplaatst een
Koninklijk Besluit, waarbij de pre
mie van de ziekenfondsverzekering
voor bejaarden voor het jaar 1957
wordt bepaald op 55 cent per week
voor verzekerden met een inkomen
van f 2400 of minder en op 110
cent per week voor verzekerden
met een inkomen hoger dan f 2400.
Dit K.B. is een uitvoeringsbesluit
van de wet op de ziekenfondsver
zekering voor bejaarden, die even
eens in het Staatsblad is geplaatst.
HET
VAN DE
Als wij staan aan het einde van
1956, worden wij ons meer dan op
andere jaren bewust van de tumul-
teuze ontwikkeling, die de wereld
en daarmede ook wij doormaken.
Juist op Schouwen-Duiveland ge
voelen wij het zo, omdat nog maar
zo heel kort geleden één ding den
ken en doen beheerstede
stormramp. Zozeer werden wij in
beslag genomen door het rampge-
beuren en wat nadien plaats vond,
dat wij bijna de kijk op de wereld
verloren. Een eiland zat diep in de
misère en al te licht werd men daar
geheel door in beslag genomen.
Trouwens het leven in al zijn scha
keringen werd door die ramp over
schaduwd Het gaf een fundamen
tele wijziging aan ons bestaan. In
1956 evenwel ervoeren wij, dat
naarmate hier het leven zich ver
der normaliseerde, daar die grote
en brandende wereld was, die de
aandacht opeiste en de ramp wel
even de aandacht had afgeleid,
maar ook deze katastrophe slechts
een rimpeling teweeg bracht op het
wijde watervlak der wereld, die er
ger stormen moest doorstaan. In
dit opzicht is 1956 immers gewor
den tot een jaar van onzegbaar
leed en van diepe teleurstelling. Er
zijn feiten aan te wijzen, die uiterst
moedontnemend zijn en die ernstige
twijfel doen rijzen aan de toekom
stige ontwikkeling van landen en
volkeren. Het is niet pessimistisch,
dit op de Oudejaarsavond van 1956
nuchter te constateren. Veel illusies
zijn stukgeslagen en de woonoorden
vol vluchtelingen op onze eigen
Schouwen-Duivelandse grond her
inneren er aan, dat de machten van
ondergang en vernietiging, van ge
weld en barbarij de wereld niet zijn
uitgebannen, maar nog een drieste
en geweldige invloed hebben. Ke
ren wij echter ook op deze Oude
jaarsavond tot onszelf in. Dan volgt
de ontdekking dat er ook in eigen
leven veel heeft ontbroken. Er wa
ren fouten en verzuimen en dik
wijls stond veel baatzucht tegen
over weinig naastenliefde Noch
voor het persoonlijk, noch voor het
wereldleven zal er hoop zijn, als
ieder mens voor zichzelf met deze
zaken geen ernst maakt en niet er
kennen wil, dat wij gezamenlijk
verantwoordelijk zijn. Uit die er
kenning immers zal de wil ont
spruiten het beter te doen. Want -
en dat is de troost op de laatste dag
van het jaar - er komt weer een
nieuw jaar met nieuwe kansen en
nieuwe mogelijkheden. Door alle
verschrikkingen heen wentelt het
rad van de tijd met een vermanen
de gelijkmatigheid. Het „leer ons
onze dagen tellen, opdat wij een
wijs hart bekomen", die oude bij
belse vermaning, komt weer tot ons
op dit ernstig uur Geluk en voor
spoed, rampen en tegenspoeden zul
len aan ons verspild zijn, als dit
„wijze hart" ontbreekt. Om daartoe
te geraken echter wordt het nieuwe
jaar, als een geschenk, ons weer be
reid. 1957 geeft een nieuwe kans
voor de wereld en voor onszelf, om
met een Paulinische beslistheid te
vergeten hetgeen achter is en ons
te strekken naar hetgeen voor is,
jagende naar het wit, tot de prijs
der roeping Gods.
vrachtboot naar de kampen van
Kolyma worden gebracht.
Deze kampen droegen de bijnaam
van „de graven" omdat de bewoner
slechts de keuze had tussen „wer
ken of sterven".
Geen gevaar voor
oudejaarsavondoliebol
Oliebollen en appelbeignets zul
len op oudejaarsdag lustig in de
Nederlandse keukens kunnen sud
deren en bakken. Dit is de gerust
stelling van de zijde van de sla
olie-industrie aan de Nederlandse
huisvrouw. Geruchten doen de ron
de dat er niet voldoende slaolie zou
zijn, maar het tegendeel is waar.
Weliswaar is er op het ogenblik
in de winkels enige schaarste aan
slaolie, omdat onder de invloed van
oorlogsgeruchten viermaal zoveel is
gekocht als normaal, maar dat de
Nederlandse -industrie tekort zou
schieten in de voorziening is on
juist. De Nederlandse slaolie-indu
strie heeft op het ogenblik voldoen
de voorraden om in januari meer
dan voorheen af te leveren, doch
de buffervoorraden zijn door de
hamsterwoede zodanig geslonken,
dat er bijna geen afleveren meer
aan was.
Onderzoek in
Ambonezen-woonoord
te Westkapelle
Met betrekking tot de houding
van de in het woonoord Westkapel
le verblijvende groep Ambonezen
die blijven weigeren de verzorging
zowel van de oudere Ambonezen
als van de jeugd op zich te nemen,
wordt vernomen dat de minister
van Justitie zijn .ambtgenoot van
Sociale Zaken en Volksgezondheid
heeft verzocht een rapport over de
gezondheidstoestand in het kamp
te mog enontvangen In het bijzon
der de kinderen in dit kamp zouden
namelijk aan ondervoeding lijden.
Zodra dit rapport de minister
van Justitie heeft bereikt zal hij
nagaan welke maatregelen getrof
fen moeten worden om de kinderen
voor ernstige ziekten te behoeden
De minister zal dan o.a. overwegen
of het gewenst is de ouders tijdelijk
uit de ouderlijke macht te ontzet
ten.
BODEMONDERZOEK BIJ SLOT .MOERMOND'
Dikte der fundamenten varieert van
1 'I2 tot 2 meter
(Van een medewerker)
Kleine toevalligheden kunnen grote gevolgen hebben. De archeolo
gie, die tal van voorbeelden ervan kan noemen, is er weer met écn
verrekt. Enkele weken geleden zag de heer L. Evertse, hulpkeurmeester
te Renesse, die sinds de februari-ramp van 1953 een waakzaam oog
houdt op het slot „Moermond", dat een paar arbeiders van de ruilver
kaveling een brok muurwerk aan het daglicht brachten, vlak naast en
buiten de gracht aan de oostzyde van het slot. Nadat dit gemeld was
aan de Ryksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (de R.O.B.)
te Amersfoort, vonden enkele deskundigen van die dienst, die een
kykje kwamen nemen, de situatie zodanig, dat een nader onderzoek
zeker gewenst was.
De herverkavelingsautoriteiten
geven ook hieraan weer hun volle
medewerking en de Cultuurtech
nische Dienst verleent zijn hoogge
waardeerde hulp door het beschik
baar stellen van een dragline en
enkele grondwerkers.
Onder leiding van de heer J. G.
N. Renaud, de wetenschappelijke
ambtenaar van de R.O.B., die in 't
bijzonder zijn taak vindt in het on
derzoek van oude kastelen in Ne
derland, bijgestaan door ir. Trimpe
Burger en de heer Bloemendaal,
hebben thans na enkele weken
ploeteren in water en slik, verbluf
fende vondsten gedaan.
Behoudens een enkele uitzonde
ring, waren de oudheidkundigen
tot nu toe van mening, dat het oude
slot van Jan van Renesse, dat vol
gens de Rijmkroniek van Melis
Stoke (plm. 1300), in 1297 na bele
gering met de grond gelijk gemaakt
is, gestaan had op de plaats van het
tegenwoordige Moermond. Zij wer
den in die mening versterkt door
in de zomer van 1943 gevonden
zware funderingen aan de rand van
de gracht in het zuideinde van de
tuin.
Niemand heeft echter ooit
vermoed, dat de grondvesten
van de oude burcht gezocht
moeten worden in het stuk
land, dat aan de oostzijde van
de gracht grenst. Noch enige
benaming van dat perceel, noch
WERKGEVERSVERBONDEN WERKEN MEE
AAN POLITIEK VAN PRIJSSTABILISATIE
Diepgaand overleg met minister in eigen kring
Het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers, het Centraal Sociaal
Werkgevers-Verbond, het Katho-I
liek Verbond van Werkgeversvak-'
verenigingen en het Verbond van
Prot. Christelijke Werkgevers in
Nederland hebben zich naar zij
mededelen, gedurende de laatste
dagen in eigen kring en met de mi
nister van Economische Zaken
diepgaand beraden over de in de
naaste toekomst in het industriële
bedrijfsleven te voeren prijspolitiek.
Het belangrijkste vraagstuk, dat
hierbij in het geding was, is de
voortzetting in het komende jaar
van het beleid van prijsstabilisatie,
waaraan genoemde vier verbonden
hun medewerking hebben verleend.
In overeenstemming met het
unanieme advies van de Sociaal
Economische Raad, waarin de be
vordering van een stabiel prijs- en
loonniveau als één van de centrale
doelstellingen van de economische
politiek wordt aanbevolen, hebben
de vier centrale werkgeversverbon
den besloten, opnieuw aan een po
litiek van prijsstabilisatie mede te
werken. Zij stellen zich ten volle
achter de beginselen en doelstellin
gen van dit beleid.
DE SAMENVOEGING VAN POLDERS
EN WATERSCHAPPEN
Gedeputeerde Staten zullen de hoofdingelanden benoemen
(Slot).
Wat de stemverhouding t.o.v. de
landgrootte verder betreft geldt
voor 31 ha. of meer, doch minder
dan 51 ha., 4 stemmen.
51 ha., doch minder dan 75 ha.,
5 stemmen en voorts voor elke 25
ha. meer dan 75 ha. 1 stem, met
dien verstande dat in totaal niet
meer dan 10 stemmen kunnen wor
den uitgebracht.
Voor het gebouwd geldt, dat
stemrecht wordt verleend voor hen
die zijn aangeslagen naar een be
lastbare opbrengst voor de grond
belasting van ten minste f 500, en
zal voorts het volgende meervou
dige stemrecht gelden bij een be
lastbare opbrengst van:
f 600 of meer, doch minder dan
f 1600, 2 stemmen;
f 1600 of meer, doch minder dan
f 3100, 3 stemmen;
f 3100 of meer, doch minder dan
f 5100, 4 stemmen;
f 5100 of meer, doch minder dan
f 7500, 5 stemmen en voorts voor
elke f 2500, meer dan f 7500, 1
stem, met dien verstande, dat in to
taal niet meer dan 10 stemmen
kunnen worden uitgebracht.
Eveneens is stembevoegd de in
geland die wegens in het water
schap gelegen ongebouwde en ge
bouwde eigendommen te zamen in
het geschot wordt aangeslagen naar
een grondslag overeenkomende met
een belastbare opbrengst voor de
grondbelasting van tenminste f 500,
waarbij 1 ha. ongebouwd wordt ge
rekend voor f 100 belastbare op
brengst gebouwd.
De benoeming van de dijkgraaf
en gezworenen geschiedt voor de Duivendijk.
eerste maal op een aanbeveling van
drie personen, door Ged. Staten aan
de Kroon voor te leggen. De be
noeming der hoofdingelanden ge
schiedt voor de eerste maal door
Ged. Staten die zoveel mogelijk een
keus doen uit hen, die bij de op te
heffen polders en waterschappen
bestuursfuncties bekleden. Het ge-
schot van elk der op te heffen pol
ders of waterschappen zal geleide
lijk worden aangepast aan het ge
middelde van het totaal dezer pol
ders of waterschappen, zowel naar
boven als naar beneden, op dezelfde
basis als het naar het (hogere) ge-
schot toegroeien van vronen en
vrijlanden. De op de polders en
waterschappen berustende schulden
blijven ten laste van deze lichamen,
ook na de herverkaveling.
STAD EN PROVINCIE
ZIERIKZEE
„Stad en Lande"
van Schouwen-Duiveland
Op woensdag 9 januari wordt een
vergadering gehouden van de Ver
eniging „Stad en Lande van Schou
wen-Duiveland". Als spreker zal
optreden ir. J. A. Trimpe Burger te
Amersfoort, die het onderwerp zal
inleiden: „De opgravingen van
„Brabers" te Haamstede". De lezing
wordt toegelicht met tekeningen
en lichtbeelden.
Aan de technische hogeschool
te Delft slaagde voor het kandi
daatsexamen civiel ingenieur onze
vroegere stadgenoot de heer J. van
de terreingesteldheid duidde
aan, dat hier vroeger een mach
tig bouwwerk heeft gestaan.
De dragline, buitengewoon be
kwaam en voorzichtig bediend dooi
de heer Westra te Renesse, bracht
in één dag de zware fundering van
wat eens de westmuur van het slot
is 'geweest, te voorschijn en later
nog talrijke andere resten.
Hoewel het onderzoek nog pas
in zijn beginstadium verkeert, kan
toch reeds worden vastgesteld, dat
hier sprake is van een x-onde burcht
van zodanige omvang, als de heer
Renaud in ons land nog niet heeft
aangetroffen.
De dikte der fundamenten vari
eert van 1% tot 2 m. en bestaat uit
de typisch 13e eeuwse moppen van
28 X 14 X 7 cm. De stenen zijn van
een prachtige rode kleur en aan el
kaar gemetseld, deels met leem,
deels met kalk.
De „tichelrieë"
In de nabijheid ligt een stuk land,
bij oude Renessenaren nog bekend
als „de tichelrieë" (steenbakkerij),
een benaming, die duidelijk aan
toont, dat de stenen daar ter plaat
se zijn gebakken. De aangrenzende
zg. „weel" is dus vermoedelijk ont
staan door het uitgraven van de be
nodigde grondstof.
De eerste, hier afgedrukte foto,
toont een deel van de westmuur,
die vlak tegen de oostgracht van
het huidige Moermond ligt. De ron
de vorm is hierop duidelijk te zien.
De tweede afbeelding laat het
zware muurwerk zien (2 m. dik) van
de grondvesten van een toren.
De hierbij geplaatste foto's zijn
gemaakt door de heer D. Hack te
Renesse, die met zijn camera de op
gravingen van dag tot dag volgt.
Het is jammer, dat aan de zuid
zijde tot nu toe niets anders is ge
vonden dan een puinvoor. Vermoe
delijk heeft men bij de sloping de
wellicht te voorschijn brengen. Ali
de zaak klopt, zal dit 13e eeuws
aardewerk moeten zijn, want de
burcht heeft alleen in die eeuw be
staan.
Onderzoek terrein Slot
Intussen is men ook begonnen
met een onderzoek op het terrein
van het bestaande slot, doch tot
nu toe zijn nog geen positieve re
sultaten te boeken. Het oudste deel
van het tegenwoordige gebouw
heet gesticht te zijn in 1339 door
Arnoud van Haemstede, de zoon
van Witte. Nu de muren van bin
nen zijn afgekapt, komen allerlei
details voor de dag, die evenzoveel
vragen doen rijzen naar de bouw
geschiedenis van Moermond en di©
ook de ouderdom problematisch
maken. De heren Renaud en van
Beveren, de architect, die belast is
met de restauratie, die beiden zeer
geïnteresseerd zijn in die bouwge-
stenen, die gemakkelijk zonder ze
te beschadigen waren weg te ne
men, tot onder toe opgeruimd en
alleen het vaste muurwerk laten
zitten.
Aan de binnenzijde van de ring
muur zijn op enkele plaatsen inge
heide palen te voorschijn gekomen,
waarvan de betekenis tot nu toe
niet duidelijk is.
Er wachten intussen nog meer
problemen op verklaring. Zo ligt
bv. in de gracht een fundering of
vloer van plm 7 m. breedte, waar
van het niet zeker is of men met
een stuk omgevallen muur van het
verwoeste slot of met iets anders
te doen heeft.
Ook de gracht, die het oude slot
omringd heeft, wacht nog op onder
zoek. Tot nu toe zijn geen scher
ven gevonden. Nu zijn die in fun
deringssleuven ook weinig te vin
den, doch de oude gracht kan er
schiedenis, hebben hier een inge
wikkelde puzzle op te lossen.
Men heeft mij nog gewezen op
het gevaar, dat dit artikel tal van
nieuwsgierigen naar het opgra
vingsterrein zal lokken. Daarom is
het goed hier mede te delen, dat
het hele gebied van Moermond
(waar momenteel ook de herbeplan
ting aan de gang is) streng verbo
den is voor onbevoegden en de po
litie zal overgaan tot verbalisatie
bij overtreding van dit verbod. He
laas is deze maatregel voor een goe
de gang van zaken nu eenmaal
noodzakelijk.
J. M. DE NOOIJER.
Man kocht postzegels
'k De zeventigjarige George X
•j* Lofts, die reeds vanaf zijn y
X zesde jaar een verwoed ver-
zamelaar van postzegels is,
X rende vrijdag naar het post-. X
A kantoor in de plaats zijner
inwoning, om nog gauw post- *t*
X zegels van twee penny voor X
•j* Kerstkaarten te kopen. Hij
'j* kocht, voor een bedrag van
•j. ongeveer twintig gulden, een
uit 240 exemplaren bestaand X
veld - en kwam thuis tot de
v ontdekking dat zijn aankoop f
X omstreeks f 127.000 waard X
y was. De postzegels bleken y
X. namelijk de gebruikelijke X
X gaatjes in de hoeken te mis-
sen, hetgeen ze voor verza-
.j. meiaars waardevol maakt.
v Deskundigen menen, dat het *t*
X in Groot-Brittannië nog nooit X
•j* eerder is voorgekomen, dat
X van een geheel vel postze- X
gels de hoeken niet door-
•j* boord werden. X
FEUILLETON
54
Oorspronkelijke roman door HENK VAN HEESWIJK
Niet alzo de vakbond. Er komt
een brief, die nogal scherp gesteld
is. Min of meer een ultimatum.
Tom laat een koel briefje terugstu
ren, waarin hij meedeelt, alleen op
behoorlijke brieven te zullen rea
geren. Ja, hij zal zich door een vak
bond de wet laten stellen. Also f hij
nog geen moeilijkheden genoeg te
overwinnen heeft.
Een der vakbondsleiders vraagt
een paar dagen later belet. Tom
ontvangt hem. De man begint hoog
van de toren te blazen en betoogt,
dat het ontslag van vijftien perso
neelsleden, waarbij nota bene de
bedrijfsleider, niet geaccepteerd
kan worden.
Midden in zijn woordenstroom
onderbreekt Tom hem. En dan ver
telt hij precies hetzelfde als hij een
paar dagen geleden gedaan heeft
tot de arbeiders. En hij besluit:
,Wat dunkt u, is beter? Vijftien
mensen ontslaan, die niet voldoen
de doordrongen zijn van hun plicht
jegens het bedrijf, waarvoor ze
werken, of alle vijf en tachtig men
sen op straat zetten wegens liqui
datie? Dit bedrijf, meneer, heeft
circa vijf jaar met verlies gewerkt.
En dit bedrijf is een N.V., waarin
de aandeelhouders graag wat winst
zien. De laatste vijf jaren hebben
ze geen cent dividend ontvangen.
Integendeel. Er is opnieuw geld ge
stort, om het bedrijf weer gezond
te maken. En daarvoor was het no
dig, dat het personeel ingekrompen
werd. Beroerd voor degenen, die
daarvan de dupe werden, maar er
is immers werk genoeg? Nu weet u
precies hoe de zaken hier er voor
staan. Van terugname is natuurlijk
geen sprake. Het ontslag is goed
gekeurd door het Gewestelijk Ar
beidsbureau, Er wordt verder niet
meer over gesproken. En als uw
organisatie daarmee geen genoegen
neemt en maatregelen wenst te ne
men, wel, mijnheer, gaat uw gang.
Maar dan sluit ik binnen een week
de hele fabriek en staat iedereen
op straat. U kunt kiezen of delen"
En daarmede was ook dit onder
houd afgelopen. Zoals hij verwacht
had, hoorde hij niets meer van de
vakbond.
Een week daarop kwamen de
vertegenwoordigers aan de beurt.
Tom had de adressen van de heren
en besteedde er een morgen aan om
ze eens langs te rijden.
Bij de eerste de beste was het al
raak. Inplaats van op reis te zijn,
was de man brutaalweg bezig zijn
voortuintje te maaien. Tom zette
zijn wagen stil aan de trottoirband
en bekeek de werkende man, die
niet vermoedde, dat zijn nieuwe
baas in zijn onmiddellijke nabijheid
was.
Na een paar minuten stapte Tom
uit en liep het pad op. „Zo, Van
Hoven, een mooie tuin is toch maar
alles, niet?"
De man schrok op, alsof hij door
een wesp was gestoken. Toen hij
zijn baas tegenover zich zag staan,
werd hij beurtelings wit en rood en
ten leste stamelde hij: „Ikik
voelde me vanmorgen niet erg lek
ker, meneer, vandaar
„Vandaar, dat je maar aan het
tuinieren bent geslagen", viel Tom
hem in de rede. „Gezond werk,
vooral met dit mooie weer. Je hebt
groot gelijk, hoor. Ik zou zeggen:
blijf maar aan het grasmaaien en
geef mij je treinabonnement en j©
legitimatiekaart. Vandaag nog zal
je ontslagbrief aangetekend wor
den toegezonden. Bij de kassier kun
je je salaris tot en met gisteren
halen".
Bij nummer twee ving hij bot; d©
man was inderdaad op reis. Maar
Tom had z'n woorden klaar. „Waar
kan uw man vandaag zijn, me
vrouw?" vroeg hij aan de echtge
note, die hem opendeed.
„Voor zover ik weet, in Gronin
gen, meneer".
„Mooi, laat hem dan morgenoch
tend, vóór hij weer op reis gaat,
even op mijn bureau komen. Har
telijk dank voor de moeite".
Nummer drie zat rustig thuis een
boek te lezen. Doch deze man was
niet verlegen. „Vóór elf uur kan ik
toch niet bij de winkeliers terecht.
Ik zit net te wachten op de koffie
en was van plan om met de trein
van half elf te vertrekken".
„Laat die trein maar wegrijden
zonder jou en geef me je abonne
ment en je legitimatiekaart".
Maar deze man was agressiever
en weigerde. Tom, die geen scènes
wenste, liet de man tenslotte zijn
papieren houden, maar deelde hem
mede, dat ook hij per aangetekend
schrijven zijn ontslag zou krijgen
en slechts uitbetaald kreeg tot dit
tijdstip.
Daarna reed hij weer terug naar
de fabriek Of de andere twee al
dan niet op reis waren, interes
seerde hem op dit moment niet.
Zijn beide ontslagen collega's zou
den de anderen wel inlichten. En
zij zouden er ongetwijfeld leergeld
uit trekken.
(Wordt vervolgd).
