Een wagenbestuurder erft een villa September wordt belangrijke maand voor Evangelisch Luth. Gemeente Plan tot onteigening terverkrijging van grond voor sportveld Blijf meester ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE donderdag is juli roe No. nss? (Eigen foto). grond van een door ds. Freytel op-1 stoel gebracht. De oude kerkkroon gestelde kerkordonnantie, een ker- werd in het midden van de kerk - - Ar, (flr 1 inb-ofZÜHfl Vfln Herdenking 200-jarig jubileum van kerkrestauratie De Evangelisch Lutherse Kerk te Zierikzee gaat op zondag 16 sep tember a.s. het feit herdenken dat het vergrote kerkgebouw in 1756 officieel in gebruik werd genomen. Buitengewone bekrompenheid van het kerkgebouw - zoals het voor heen was - maakte die vergroting noodzakelijk en - om precies te zijn - op 18 januari 1756 werd het ver grote kerkgebouw door de toen malige predikant ds. C. v. d. Heide ingewijd. Op de datum van 16 sep tember zal speciale aandacht wor den gewijd aan dit historisch feit. De komende gebeurtenis geeft aanleiding stil te staan bij de rijke geschiedenis van de stedelijke Evangelisch Lutherse Kerk. De komst van de eerste Luthersen naar Zierikzee dateert van rond 1700. Het waren meest Noorse zeelieden en ook wel landarbeiders uit Duits land. die hier in de hooi- en oogst tijd kwamen werken. De komst van Noorse zeelieden is begrijpelijk, als men weet dat plm. 1720 Zierikzee 75 koopvaardijschepen in de vaart had, die doorgaans met Noorse zee lieden waren bemand. Daar deze mensen hun eigen geestelijk tehuis wilden hebben, werden in 1711 of 1712 voor het e'erst Lutherse diensten gehouden te Zierikzee en wel in de herberg „De Noordsche hemel", gedreven door een Noorse vrouw, Geertruid Teunisse, die in het huis „De we verspoel" in de Verrenieuwstraat aan haar landgenoten onderdak verleende. De toenmalige Lutherse Noren kregen al spoedig steun van de Lutherse predikant te Middel burg. Daar het gezelschap - aan vankelijk bestaande uit 40 leden - groeide, weldra de behuizing „De Noordsche hemel" te klein en het plan rees te komen tot instituering van een eigen gemeen te en te zoeken naar een eigen kerkgebouw. Grote soepelheid De stichting van de gemeente werd mogelijk, dank zij een grote soepelheid, die in Zeeland - in te genstelling met andere delen des lands - heerste. Het trof verder dat te Zierikzee een kerkgebouwtje leeg stond. Tijdens een vroegere bloeiperiode hadden zich te Zierik zee verscheidene Schotten geves tigd, die toen vergunning hadden verkregen een gedeelte van het voormalige oude mannen- en vrou- wen-visschershuis tot kerk in t( richten. De Schotse gemeente even wel was verlopen en het kerkje werd toegewezen aan de jonge Lu therse gemeente, door de toenma lige burgemeester Cau, heer van Domburg, „indien de gemeente zou groeien". Door toedoen van ds. Hermanus Vast te Middelburg werd in 1713 de Schotse kerk officieel af gestaan aan de Lutherse gemeente. In 1723 koos de gemeente zich op Weinig ledenwinst voor het C.N.V. Tijdens de 28ste algemene verga dering van het C.N.V. heeft de voorzitter van de Nederlandse Christelijke Bond van Overheids personeel, de heer P. Kapinga, ge wezen op de minieme winst die het C.N.V. aan leden boekt. Door het slechte voorbeeld van de ouderen, aldus de heer Kapinga wordt de jeugd geïnfecteerd door de doorbraakgedachte. Hij drong er bij het Verbondsbestuur Van het C. N.V. op aan, meer aandacht te be steden aan de principiële grond slag van het werk. Men dient, naar de mening van de heer Kapinga, vooral de jeugd duidelijk te maken, dat het gaat om de prioriteit van het beginsel en dat christelijk so ciale politiek iets anders is dan so cialistische politiek. Wij dienen hier meer aan te doen en niet alleen te denken aan mate riële dingen, aan welvaartsronden etc., maar aan de geestelijke voor delen die liet christelijk georgani seerd zijn biedt, zo zeide de heer Kapinga. Statistiek over het aantal zelfmoorden Volgens het eerste rapport over zelfmoord, uitgebracht door de We reldgezondheidsorganisatie (W.H, O.) en maandag te Genève gepu bliceerd, plegen mannen veel meer zelfmoord dan vrouwen. De gemiddelde verhouding is on geveer drie op één. In Noorwegen is de verhouding echter minstens vier tot één en In Japan minder dan twee tot één. In 25 landen met een gezamen lijke bevolking van 400 miljoen plegen ongeveer 72.000 mannen en vrouwen ieder jaar zelfmoord, het geen neerkomt op 17 of 18 per 100 duizend inwoners. Het grootste aantal zelfmoorden komt voor in Japan, Denemarken, Oostenrijk en Zwitserland. Het laagste in Ierland, Schotland, Chili en Spanje. Oudheidkundige vondsten in China Chinese archeologen hebben te Tsjangan in midden-China resten opgegraven van een nederzetting uit de tijd van de Tsjou-dynastie (1.200-800 v. Chr.). De westelijke Tsjou-dynastie had haar hoofdstad te Tsjangan in de provincie Sjensi. Er zijn o.m. resten van graven, huizen, ovens, koperen pijlpunten en sieraden uit jade vervaardigd gevonden. De oude nederzetting strekte zich over een afstand van circa 10 kilometer langs de oever van een rivier uit. keraad. Streng waren de regels wel in die eerste gemeente. Zo wordt ver meld, dat drie stuivers boete be taald moesten worden door degene, die niet op tijd de kerkelijke ver gaderingen bezocht. Alle kerke- raadsleden moesten zondags in de kerkdienst assisteren. Ze kregen twee stuivers boete, als ze niet om kwart voor negen present waren. Wie sprak voor zijn beurt of vloek te kreeg een boete van twee stui vers. In 1730 verwierf de gemeente het voorrecht van de eigen trouw, hetgeen betekende dat huwelijken in de Lutherse kerk gesloten moch ten worden. Verschillende predi kanten volgden elkaar op. Kerk was te klein De kerk was echter te klein. In 1743 werd het voorzien van een ga lerij. Dit gaf echter maar een ge deeltelijke verlichting van het ruimtegebrek, zodat in 1755-56 een algehele verbouwing en vergroting van het kerkgebouw werd uitge voerd, waardoor het kerkje het aanzien kreeg, dat het thans nog vertoont. Bij de verbouwing werd ook de consistoriekamer gebouwd. Daartoe werd de oude consistorie tegen een ander vissers woninkje verwisseld. De reeds aanwezige preekstoel werd nog meer luisterd en verplaatst naar de muur. De galerij werd verplaatst en verbreed en ook de „tuin" werd verplaatst en dicht voor de preek- de kerkklok ter linkerzijde van de preekstoel opgehangen. Ds. Cas per van der Heijden had reeds een beroep naar Gouda aangenomen, op voorwaarde evenwel dat eerst het nieuwe kerkgebouw voltooid moest 'n- De kerk kreeg bij de verbouwing zes hoge ramen en een leien dak, waarop twee zwanen van lood. Bo ven de ingang van de kerk leest men de versregels: „Vraagt gij, aanschouwers, wie dit huis heeft uitgebreid 'I Is hemels liefde en gunst der achtbare Overheid". De laatste regel sloeg Op de milde hulp van de overheid, die ongeveer f 1000 bijdroeg voor de restaura tie. Na heropening werden regel matig diensten gehouden in het kerkgebouw. Verschillende voor zieningen werden getroffen, voor dat in oktober 1953 (na de ramp) de kerk weer in gebruik kon worden genomen. Enkele voorzieningen zijn nog nodig, maar daarmede moet gewacht worden tot de rampschade is uitgekeerd en bekend is hoeveel restauratie van het orgel zal kos ten. Er bestaat een orgelfonds en in september zal een verloting ten bate hiervan worden gehouden. De loten zijn verkrijgbaar bij de fam. van der Bijl, Appelmarkt. Een met al wordt september voor de Evangelisch Lutherse gemeente een belangrijke maand. NIEUWERKERK IJsvereniging zoekt plaats voor ijsbaan Onder voorzitterschap van bur gemeester A. A. van Eeten verga derde de gemeenteraad. Na ope ning van de vergadering leest de voorzitter de ingekomen brief voor van de voorzitter van het centraal stembureau, houdende toezending van het proces-verbaal van ge noemd bureau, ter zake van de uit slag der verkiezingen voor de le den van de raad. Voorts is ingekomen een verzoek van het bestuur der ijs vereniging alhier om beschikbaarstelling van een water, dat geschikt is voor het beoefenen van de ijssport. Na uitvoerige bespreking merken de wethouders van Dienst en Over- beeke op, dat het zeer gewenst is, dat voor kinderen dicht bij het dorp een gelegenheid wordt ge opend om des winters te kunnen schaatsen. Besloten wordt het bestuur der ijsvereniging uit te nodigen aan B. en W. plannen ter voorlopige be oordeling voor te leggen, die dan t z.t. de raad ter vaststelling kun nen worden voorgelegd. Hierna wordt z.h.s. besloten voor de duur van 3 maanden aan te gaan een kasgeldlening groot f 300.000. Aangezien geen vorderingen kun nen worden gemaakt ter verkrij ging van een sportterrein omdat de tegenwoordige eigenaren nog steeds geen medewerking tot eigendoms overdracht verlenen, wordt z.h.s. besloten tot vaststelling van een uitgewerkt plan van onteigening, als bedoeld in de wederopbouwwet. Na toelichting door de voorzitter wordt op voorstel van B. en W. vervolgens besloten tot verkoop van gronden bij 16 woningwetwo ningen. Hierna bieden B. en W. bij mon de van de voorzitter de raad aan, de gemeenterekening 1955 en de re kening Burgerlijk Armbestuur over dat jaar. De voorzitter zegt dit te doen met een bijzonder woord van waardering, aangezien deze aan bieding reeds thans kan plaats heb ben, nl. 12 dagen na de sluiting van de dienst. Bij de rondvraag informeert de heer Flikweert of reeds een rege ling is getroffen omtrent de her bouw van een weegbrug. De voor zitter antwoordt ontkennend. De heer van Klinken vraagt of reeds vorderingen zijn gemaakt be treffende de eventueel nieuw aan te leggen weg vanaf het v.ra. Schil dersslop tot de Zuidstraat. De voor zitter zegt toe deze aangelegenheid in de volgende vergadering ter sprake te zullen brengen. De heer van der Linde zegt te hebben opgemerkt, dat de straat verlichting de laatste tijd des avonds is gedoofd en vraagt zich af of het niet wenselijk zou zijneen aantal lantaarns des nachts te la ten branden. Besloten wordt de straatverlichting van september tot mei te doen ontsteken. STAD EN PROVINCIE BROUWERSHAVEN Sportdag noodgedwongen afgelast Door te weinig animo voor de sportdag, die a.s. zaterdag 21 juli te Brouwershaven zou worden gehou den, heeft het bestuur van de „Al gemene Sportvereniging Brouwers haven" zich gedwongen gezien dit sportfeest definitief af te lassen. Deze maatregel is uiteraard zeer te betreuren, gezien ook de vele voor bereidende maatregelen die zijn ge troffen. Bovendien zit men met een grote financiële strop door de aan schaf van vele medailles en lau wertakken. Men kan spreken van eon harde klap voor de sportver eniging. Opbrengst bazar V.C.J.C De netto opbrengst van de on langs gehouden bazar door de V.C. J C. alhier bedraagt f 560. Dit be drag is inmiddels gedeponeerd bij de penningmeester van het comité „Schouwen helpt bouwen", zodat het gebruikt zal worden t.b.v. de vluchtelingen. Ingezonden mededeling over Uw zenuwen. Neem Mijnhardt's Zenuwtabletten De kinderverlam ming te Delft Sinds maandag is het aantal ge vallen van kinderverlamming in Delft weer met twee gestegen. Het bedraagt thans twintig. Twee van deze gevallen betreffen twee kin deren uit één gezin, hetgeen zeer zelden voorkomt. Bij de twintig patiënten is één volwassene. Van één patiënt is men nog niet zeker, hoewel alle verschijnselen op kinderverlamming wijzen, zijn tot dusverre nog geen verlammin gen opgetreden. Ondanks deze nieuwe stijging staat de gemeentelijke geneeskun dige- en gezondheidsdienst in over- leg met de inspectie voor de volks gezondheid nog steeds op het stand punt dat er' geen aanleiding is voor ingrijpende maatregelen. Wetenschap en Techniek „Huidbank" in de Ver. Staten In de Verenigde Staten is een huidbank" geopend, waar men le vende menselijke huid voort doet leven. Op deze manier hoopt men in de toekomst duizenden mensen levens te kunnen redden, die nu door verbrandingen verloren gaan. Een klein stukje huid groeit in twee weken tijds tot tienmaal zijn oorspronkelijke grootte en is dan geschikt voor huidtransplantatie. Men kan voor dit werk echter geen huid van donors gebruiken, omdat deze huid slechts korte tijd in het leven gehouden kan wor den. De slachtoffers zullen daarom zelf een stuk huid moeten afstaan. Snapshot van Ellemeet Gehoopt wordt dat het nieuwe schooljaar in een fonkelnieuwe school begint Inwonertal liep sterk terug na de ramp (Van onze verslaggever). Achteloos snorren auto's en mó toren over de nieuwe geasfalteerde weg Scharendijke-Westhoek. Ach teloos voor het zo innige en oer- Schouiose dorpje Ellemeet, dat met zijn 390 zielen rust aan een krom ming van die weg. Het dorpje waar zoals in café van der Have ver luidt - de fietsen nachts op straat kunnen blijven en waar men stil zijn eigen leventje leidt. Het dorpje ook waar meester de Jonge en juf- frouw van Nieuwenhoven nog steeds het houten tweemansschool tje leiden en waar op een achteloos opgeprikt papiertje de bevolking kond wordt gedaan dat kapper Moerland dinsdag weer komt knip pen. Zonder het bezoek tevoren aan te kondigen - zo officieel zijn ze niet op Ellemeet - zijn we eens een kijkje gaan nemen in de houten school van meester A. C.- de Jonge. Buiten al weerklonk een vrolijk ,In een blauw geruite kiel", door enkele kinderen aan de blokfluit ontlokt.. Ja, meester de Jonge is iemand met open oog voor de zelf werkzaamheid van zijn pupillen en trots vertelde hij dat ze Rembrandt en Vermeer en zelfs Ruijsdael kun nen onderscheiden. Overigens, de prachtige reproduktie van Ver- meer's melkmeisje verraadde al dat de jeugd van Ellemeet bijtijds gewezen wordt op het onverganke lijke in de kunst. Bij dit alles wordt de levende natuur niet vergeten. „Je moet toch zeker de vogels in je eigen omgeving kennen", meent de meester terecht. Nog altijd onder wijst men in Ellemeet dus in de houten noodschool, indertijd ge bouwd door Amsterdamse financi ële hulp. „Maar in september", ver telde meester de Jonge, „gaan we naar de nieuwe school". Dat is nl. de streefdatum voor het gereedko men van het nieuwe gebouw (ont werp architekt Klokke) waarvan nu nog de metselaar in razend tempo de voegen vult om dan gron dig met de staalborstel de overtol lige resten weg te raspen. Dat de jeugd in Ellemeet zelfs internatio nale contacten heeft was ons onbe kend. Trots toonde meester het plakselboek, door Amerikaanse kinderen gemaakt en ook de foto's, door de Ellemeetse jeugd daarheen gestuurd. Echt Amerikaans is ook de „First Aid Box", geschenk van The American National Red Cross Vrijmoedig neuzend in „meester!? kast" zagen wij de schooldagboe- ken waarin aantekening wordt ge houden van alle evenementen als reisjes en Sinterklaasfeestjes. Er zijn er nog daterend uit 1930, ge maakt door peuters die nu reeds als stoere boeren het land bewer ken. Verder dan „door het eiland' ging in die dagen een schoolreisje nog niet. Maar of men minder ple zier had betwijfelen we. Als elders op Schouwen-Duiveland Wandelend door de enkele dorps straten vertoont zich het beeld als op vele plaatsen op het eiland: de meeste zijn opengebroken. Hard werkt men aan de riolering voor de nieuwbouw. Want er is intussen toch wel wat veranderd op het dorp. „Je kent bijna je eigen buurt niet meer", is 'n veelzeggend kom- mentaar. Vele dorpelingen, vroeger werkzaam in de landbouw, zijn nu werkzaam in de bouwvakken of bij maatschappijen als de N.V. Water leiding Mij. Schouwen-Duiveland. Een nieuw dorpsgedeelte is verre zen bij de nieuwe school. Een twin tigtal nieuwe gemeentewoningen, keurig in het gelid en langs een brede straat, geeft een frisse toets aan het oude dorp. „Het wachten is op meer bouw volume, de twee woningen die we nog mogen bouwen krijg je zonder hoge kosten niet aanbesteed". Dit werd ons toevertrouwd door de ge- meentesekretaris, de heer v. Wijck, die met een staf van twee man do micilie heeft in de noodsekretarie. Het gemeentehuis van Ellemeet is in de ramp verloren gegaan, het vormde één geheel met de vroe gere school aan de Schelpweg. Bur gemeester Dalebout, beide wethou ders en het sekretarie-personeel zullen nog wel enige tijd genoegen moeten nemen met de houten nood oplossing. Direkte plannen voor een permanente sekretarie zijn er nog niet. En men mompelt wat over samenvoegen van gemeenten, maar dat is een gevaarlijk terrein. De heer van Wijck deelde ons MARKTBERICHTEN Veemarkt ROTTERDAM, 17 juli. Aanvoer 2690 stuks vee (weektotaal 4521), w.o.: 400 vette koeien en ossen; 639 gebruiksvee; 240 vette kalveren; 133 graskalveren; 465 nuchtere kalve ren; 156 varkens; 77 biggen; 132 paarden; 39 veulens; 360 schapen en lammeren; 49 bokken en geiten. Prijzen per kgvette koeien en ossen f 3,20-3,45, f 2,75-3,10, f 2,60- 2,70; vette kalveren f 2,90-3,05, f 2,75-2,85, f 2,30-2,55; slachtpaar- den f 2,40-2,25-2,00. Prijzen per stuk: graskalveren f 500-400-275; nuchtere kalveren f 80-68-52; biggen f 72-60-50; veu lens f 500-400-300; schapen f 140- 120-100; lammeren f 110-100-80; kalf- en melkkoeien f 1200-950- 750- vare koeien f 875-750-600; vaarzen f 880-750-600; pinken f 650 -500-400. Ingezonden stukken Mijnheer de Redacteur, In Uw editie van maandag jl. komt een advertentie voor, waarin geheel ten onrechte de indruk ge wekt wordt, als zouden alle bewo ners van de Hoofdpoortstraat zich geërgerd hebben aan een nachte lijke verhuizing vorige week. ïn feite echter heeft zich kennelijk een enkeling hieraan gestoord, die - alweer ten onrechte - namens al len sprak. Die enkeling zal de ad vertentie wel hebben opgegeven. Na het bovenstaande is het wel duidelijk, dat de buurtvereniging Hoofdpoortstraat met bedoelde ad vertentie niets heeft uitstaan. "Met dank voor de plaatsing. Bestuur Buurtvereniging Hoofdpoortstraat, Zierikzee De Russische kruiser Sverd- lov en de torpedoboot jagers Ser- dity en Surovy, die op 20 juli voor een bezoek in ons land verwacht worden, zijn gisteren uit Baltiski (Baltische Port) in Estland vertrok ken. ook mede dat wel een honderdtal mensen niet van hun evakuatie- adres - meest in de Westhoek - zijn teruggekeerd, weer anderen zijn geëmigreerd naar de N.O.-polder. Wat nog al veel is voor een kleine gemeente, die voor de ramp amper 500 zielen telde. Wat het gemeen schappelijke Groene Kruiswijkge bouw aangaat voor de gemeenten Eikerzee, Ellemeet en Duivendijke vertelde men, dat de wijkzuster midden in de verhuizing zit. De zusterwoning is dus gereed, aan het gebouw zelf legt men de laat ste hand. FEUILLETON Inmiddels was Klaas als een mo derne^ schatgraver met zijn spade in de bibliotheek teruggekeerd. Gedutende de korte tijd, dat hij af wezig was geweest, had Piet met zijn zakmes het linoleum hier en daar al wat losgepeuterd. Klaas plantte zijn schop in één der vier groeven, terwijl de ander met be langstelling toezag. Het blad van de spade zakte halverwege. Klaas wrikte, een gekraak weerklonk en langzaam kwam nu een luik om hoog. Piet bukte zich en hielp ver der, zodat enkele momenten later het luik opzij geschoven kon wor den. Zenuwachtig graaiden beiden de inhoud van de verborgen berg plaats er uit: een oude jas, een dito broek, een 'pet, een masker „Kijk eens, een revolver ook!" riep Piet uit, die van de epe ver bazing in de andere viel. Beiden keken naar het wapen, dat te voorschijn gekomen was. „Zeg, dat moet hier al een be hoorlijke tijd gelegen hebben", meende zijn vriend, „want het ding is door en door verroest". Piet knikte, maar had inmiddels een grote bos sleutels en lopers op gediept, alsmede een breekijzer. „Lieve help", riep Klaas ver wonderd uit, terwijl hij op z'n el lebogen steunde, „dat is een com pleet stel inbrekerswerktuigen. Hier, nog een paar handschoenen, natuurlijk om geen vingerafdruk ken na te laten". Opnieuw haalde de ander wat naar boven. Het was zo zwaar, dat hij het ternauwernood over de rand van de vloer kon krijgen. Klaas stond perplex. „Wat is dat nu voor een ding?" „Ik denk dat het een soort boor is met een zuurstofapparaat. Met zo'n werktuig kan een vakkundige in breker binnen korte tijd de dikste wanden doorboren. Maar snap jij, hoe zo'n complete verzameling in brekersmateriaal hier verzeild is terde hij aan de knoop en toen dit Klaas antwoordde niet dadelijk, want op zijn beurt haalde hij wat uit de bergruimte. Het bleek het laatste voorwerp te zijn, en wel een pakje, dat met een eindje touw was dicht gebonden. Zenuwachtig peu terde hij aan de knoop entoen dit geen resultaat had, nam hij zijn zakmes en sneed het touw stuk Toen wikkelde hij het papier er af eneen splinternieuw spel kaar ten kwam te voorschijn. Klaas loosde een zucht van ver lichting. „Eindelijk", mompelde hij ver licht; „daar hebben we het ver wenste spel kaarten. Lieve help, die Pluimers had wel honderd inbra ken kunnen plegen en dan was hij misschien nog niet op het idee ge komen van deze geheime berg plaats". „Enfin", antwoordde de ander lachend, „je leven is intussen ge red, nu de kaarten gevonden zijn. Vind je dat niet 'n geruststelling?" „Ik zou heel wat meer gerust ge steld zijn, als ik kon uitvissen, 29 welk geheim aan dit vermaledijde spel verbonden is". Hij nam de kaarten in de hand en kwam overeind. .Laten we ze eens zorgvuldig be kijken", adviseerde zijn vriend, ter wijl hij hem volgde in de richting van het raam. „Misschien zijn er wel tekens op geschreven, die aan wijzing geven naar één of andere verborgen schat „Zeg, je fantasie is bewonde renswaardig", zei Klaas spottend. Onderwijl had hij verschillende kaarten nauwkeurig bekeken. Ook de ander draaide enkele speelkaar ten om en om, maar noch hij, noch Piet kon er iets bijzonders aan ont dekken. „Als er werkelijk wat op ge schreven is, dan is het zo micros copisch klein, dat het niet met het blote oog zichtbaar is, of het is er met onzichtbare inkt op gepend. In dat geval wordt het pas leesbaar, als de kaart in een of andere che mische oplossing wordt gedom peld", meende Stalman. Klaas knikte bedachtzaam. „Dat kon wel zo zijn. Maar hoe konvm we de juiste samenstelling daarvan te weten?" Ja, daarop kon de ander ook geen antwoord geven. „Overigens, wie zegt ons. dat er wat op geschreven staat? Het zijn 52 gewone kaaiden, een bridgespel dus. Ach wat, allemaal grote on zin. Ik begin er schoon genoeg van te krijgen en ik denk, dat ik mor gen het spel maar aan die mijnheer Pluimers breng, dan ben ik van al dat gezanik af. Ik wil rustig in m'n huis wonen, meer niet". (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1956 | | pagina 5