IBISEXP0RT
Kies uit de
3 beste shagsoorten
in 3 smaken
ijl
Setter Set nyu ins
jffiSL
,0EMAGNEET'-Tel.255 -Nieuwerkerk
DE ONVERBREEKBARE BAND
ZIEHIKZEESCHE NIEUWSBODE DONDERDAG 24 MEI 1956 No. 17955
DE WORDING VAN SCHOUWEN-DUIVELAND
Herverkaveling neemt veel herinneringen
aan oude toestand weg
Langzaam ontstond aaneengesloten gebied
(Van een medewerker)
Met eiland Schouwen-Duiveland
- zoals wy het kennen, als een
twee-eenheid - was oorspronkelijk
een groep van één duinbeslag (de
beide Bannen) - die rondom in het
water lagen, de polder Burgh en
Westland (ook geheel door water
omringd), het ook alweer door wa
ter omgeven terrein tussen Meeldijk
en de Pitten. Dan het terrein vanaf
de Pitten tot be-westen Scharen-
dyke en Eikerzee en verder het
stuk vanaf de Elle tot aan de
Schouwse dyk. Bezuiden het Brie-
pegebied lag het Poortambacht.
De verschillende kreken, slenken
en binnenwateren, die de genoemde
delen omspoelden, zijn in de loop
der Jaren opgeslikt, gedraineerd
(bedolven) en de langsliggende ka-
dedijken (kattedijken) afgegraven
en in wegen veranderd.4-De ban- of
ringdijken langs de Schelde, de
Gouwe en het Brouwershavense
Gat zijn als onmisbaar gebleven
cn verhoogd en versterkt. De vliet-,
vloed- of vluchtbergen werden als
onnodig geoordeeld, deels afgegra
ven cn gebruikt voor het ophogen
van wegen, vlaken, zompen e.d. Op
die wijze is in de loop der eeuwen
Schouwen plus Bannen en het
Westland een aaneengesloten ge
bied geworden.
Maar aangezien de besturen niet
wensten te assimileren, bleven de
Bannen Oost en West, de polder
Burgh en Westland en het Water
schap Schouwen, elk op eigen ge
legenheid hun gebieden besturen en
tegen het binnen- en buitenwater
beschermen. Al de eeuwen door
met consent van de oorspronkelijke
heren en later provinciaal en lands
bestuur. Een verdeeldheid waaraan
in verband met de plannen tot sa
menvoeging van polders, misschien
nog wel eens een einde komen zal.
De bevangen werden door de aan
leg van sloten voor de afwatering,
nog weer verdeeld in blokken, die
afzonderlijk benoemd, verpacht en
verkocht werden. De blokken wer
den nog weer onderverdeeld in
stukken, door het graven van
greppels voor de drainage. Op
deze manier ontstond een landge
bied, dat door zijn bochtige wegen
en sloten en rechtlijnige greppels
er uitzag als de getatoueerde rug
van een Australische neger. Later
werden een of meer bevangen sa
mengevoegd tot „Ambachten" met
een eigen heer en heerlijkheid.
Kronkelige wegen
De door kloosters, heren en an
deren bedijkte gronden zijn daarna
gereed gemaakt voor de landbouw
en veeteelt. Er moesten wegen ko
men, waarvoor veelal reeds aan
wezige kaden werden gebruikt,
plassen of waterlopen e.d. Hierdoor
ontstonden onvermijdelijk de kron
kelwegen waar Schouwen zo rijk
aan is en die een grote rustieke be
koring hadden, maar lastig in het
gebruik zijn en bovendien schade
lijk door hun lengte. De grote stuk
ken bedijkte gronden werden ver
deeld in zgn. „bevangen", die veel
al stuksgewijze werden verpacht en
later ook wel verkocht. Dat waren
de befaamde en dikwijls ongeloof
lijke rijke ambachtsheren en -vrou
wen, die toot op heden - maar op
andere leest en voet dan vroeger -
nog bestaan en aan hun heerlijke
familienamen meestal kenbaar zijn.
In later tijd gingen de ambachts
heerlijkheden over in de meer tot
ons sprekende eenheden van grond
gebied, die de naam van gemeenten
dragen. Soms zeer grote, maar op
Schouwen en Duiveland veelal wei
nig volkrijke gebieden, die met de
blokken en bevangen dit gemeen
hebben dat hun begrenzing uiter
mate grillig en dikwijls zeer onlo
gisch is.
Door de thans in volle gang zijnde
verkaveling en de af en toe opdui
kende toekomstplannen voor en met
de Zeeuwse archipel en de indeling
en besturing daarvan, gaat de
eeuwenoude verschijningsvorm van
het eiland zich radikaal wijzigen.
Het kromme wordt recht en het
hobbelige vlak en waterpas. Sloten
worden gericht en watergangen ge
graven. Greppels verdwijnen met
de landbevangen en blokken en de
kavel komt aan bod. Een nieuw
fenomeen, een ongekende bena
ming!
Als straks de Deltadijk de zee
gaat keren komt er nog veel meer
nieuws en onbekends. Wie weet
hoe spoedig men dan ook Schouwen
en Duiveland gaat exploreren of
exploiteren. In ieder geval houdt
het noorden in het oog, \yant daar
staan de potten te vuur en daar
smeedt men verreikende projekten!
Amerikaans hulp-progrom
met miljard dollar
(besnoeid
De commissie voor buitenlandse
zaken van het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden heeft dinsdag
het program voor hulp aan het bui
tenland, dat 4.9 miljard dollar be
loopt, met ruim een miljard dol
lar besnoeid.
Met 18 tegen 11 stemmen werd
besloten op de drie miljard, die
Eisenhower alleen voor militaire
hulp aan het buitenland in het ko
mende belastingjaar bestemd had,
een ïniljard te bezuinigen. Van de
economische hulp werd 107 miljoen
afgefrokken.
D& regering staat op het stand
punt, dat besnoeiing de veiligheid
van de Ver. Staten in gevaar brengt.
De commissie-voorzitter, Richards,
verklaarde echter, dat van vorige
jaren nog genoeg geld is- overge
bleven om de regering in staat te
stellen haar hulpprogram zonder
moeilijkheden uit te voeren.
Gevangenen geven zich
voor kankeronderzoek
In antwoord op een oproep van
geleerden hebben 96 gevangenen
van de staatsgevangenis van Ohio
(V.S.) zich beschikbaar gesteld ten
behoeve van kankeronderzoek. Er
waren 25 vrijwilligers gevraagd.
Deze zullen met levende kanker
cellen worden ingespoten.
Het doel van het onderzoek is, na
te gaan hoe een menselijk organis
me, dat niet door kanker is aan
gedaan, reageert.
Ongeveer 40 procent der vrijwil
ligers gaf een reden op voor hun
besluit. De meesten zeiden, dat zij
familieleden hadden, die aan de
ziekte waren gestorven of er nog
aan leden. Vier of vijf zeiden, dat
zij hun hele leven „ellendelingen"
waren geweest en nu iets nuttigs
wilden doen.
Boelganin en Chroesjtsjef
naar
Zweden en Noorwegen
De Sowjet-leiders maarschalk
Boelganin en Chroesjtsjef zijn door
de Zweedse regering voor een be
zoek aan Zweden „op een voor bei
de partijen gunstig tijdstp" uitge
nodigd, aldus heeft het Zweedse
ministerie van Buitenlandse Zaken
bekend gemaakt.
Maarschalk Boelganin, de Sow-
jet-premier, en de secretaris van
de communistische partij in de
Sowjet-Unie, Chroesjtsjef, zijn ook
door de Noorse regering uitgeno
digd om volgend jaar een bezoek te
brengen aan Noorwegen.
Toeristen-bus stortte in
10 nieter diep ravijn
18 inzittenden vonden de dood
Een bus met Oostenrijkse toeris
ten is bij Bolzano (Italië) in een ra
vijn gereden. Achttien inzittenden
vonden de dood. Een 15-tal perso
nen werd gewond.
26 gewonden zijn in een zieken
huis in Bolzano opgenomen, drie
van hen zijn er ernstig aan toe Er
bevonden zich 44 mensen, onder
wie drie kinderen, in de bus, die
uit Venetië op de terugweg naar
Wenen was.
De kronkelige alpenweg was glad
na een hevige regen en vele passa
giers vroegen de chauffeur lang
zaam te rijden. Plotseling reed de
bus tegen een rotspunt, slipte,
schoot dwars over de weg en kwam
in een tien meter diep ravijn te
recht. Een aantal der slachtoffers
kwam in de ondiepe bergstroom in
het ravijn door verdrinking om het
leven, doordat zij zich niet uit de
bus konden bevrijden.
Ingezonden mededeling
'Brf shac
Alle goede dingen bestaan
uit drieën. Geen wonder dat
steeds meer rokers over
stappen op 1 van de 3 sma
ken IBIS uit de bekende
rood-wit-blauwe óozert.
Cellofaan- verpakking
garandeert constante kwaliteit
Ingezonden mededeling
passend en verrassend elegant
In all* toorUn an maten verkrijgbaar bij:
STAD EN PROVINCIE
ZIEHIKZEE
Ds P. J. Dorsman spreekt
voor de S.G.P.
Vrijdagavond 25 mei a.s. hoopt
in het kerkgebouw der Ger. Ge
meente alhier ds. P. J. Dorsman,
Ned Herv. predikant te Staphorst,
een tljdrede te houden voor de
plaatselijke afdeling van de S.G.P.
alhier.
RENESSE
Jaarvergadering
„Luctor et Emergo"
50-jarig bestaan
wordt feestelijk herdacht
In de afgelopen week hield het
fanfarecorps „Luctor et Emergo" in
hotel „Het wapen van Zeeland"
haar jaarvergadering. In zijn ope
ningswoord kon de voorzitter, de
.'neer J. M. de Nooijer, met genoe
gen mededelen dat de repetities on
der de nieuwe directeur, de heer
H. Roseboom, vlot en prettig ver
lopen. Hij hoopt in de toekomst dan
ook op goede resultaten Momenteel
telt de vereniging 7 leerlingen wel
ke onder leiding van de heer Rose
boom studeren Aan het festival te
Dreischor op 2 juni a.s. zal worden
deelgenomen. Ingekomen is een
schrijven van het gemeentebestuur
dat, behoudens goedkeuring, de
jaarlijkse subsidie f 600 zal bedra
gen. Voor de extra subsidie, voor
het aanschaffen van nieuwe instru
menten is advies gevraagd bij de
directie van de muziekschool. Het
bezoek dienaangaande kan spoedig
worden verwacht. Hierna volgde
het financieel verslag van de pen
ningmeester. Er blijft door zuinig
beheer een batig saldo in kas. Op
1 jan. 1956 was bij het instrumen
tenfonds in kas f 1219,08, dank zij
de papieraktie welke vlot loopt,
maar dikwijls niet op de vastgestel-
'de dagen, bij gebrek aan een
vrachtauto. De beide aftredende
.bestuursleden de heren J. M. de
Nooijer en J. Stevense werden her
kozen. Ontslag werd, op diens ver
zoek, verleend aan de heer H. de
Vos. Na een korte pauze kwam de
herdenkingvan het 50-jarig be
staan ter sprake. Dit zal worden
herdacht op 25 juni a s. in het
dorpshuis. De commissie van voor
bereiding deed hierna verslag van
het gedachte programma. Alle ge
nodigden en donateurs zullen een
programma met uitnodiging ont
vangen. Voor de aanvang zal 't ge
zelschap een muzikale rondgang
door het dorp maken. Verdere bij
zonderheden zullen op het pro
gramma vermeld worden.
ZONNEMAIRE
30-jarig jubileum N.C L.B.
De christelijke landarbeidersbond
alhier hield de jaarvergadering in
de chr. lagere school. De vergade
ring stond in het teken van het 25-
jarig jubileum van de afdeling. Na
gezamenlijk zingen van Ps. 89 7,
las de voorzitter, de heer L. van
Bloois, Ps. 147 en ging voor in ge
bed. Daarop bepaalde hij zijn ge
hoor bij een inleiding over het on
derwerp: „De uitstorting van de
Heilige Geest". Gesproken werd
verder door de heer Den Hollander,
over het onderwerp: „Strijden en
voorwaarts gaan". „Vroeger en
thans" was de titel van het onder
werp dat de heer P. Slager te
Haamstede na de pauze behandel
de. De heer Voshol gaf een over
zicht van het wel en wee der afde
ling in de afgelopen 25 jaar. Nadat
een tweetal onderscheidingen wa
ren uitgereikt werd een colecte ge
houden ten bate van het t.b.c.-fonds
D.E.L., die f 34 opbracht. Tenslotte
sprak de heer Voshol over het on
derwerp: „Wat ls onze roeping?"
Aan het einde van de geanimeerde
vergadering, bracht de voorzitter
dank aan de aanwezigen voor de
opkomst, alsmede het schoolbestuur
en de afgevaardigden van de ver
schillende zusterverenigingen. De
heer den Hollander sloot de jubi
leumvergadering met dankgebed.
De alhier gehouden collecte
ten bate van de vereniging „Het
Hoogeland" heeft f 33,81 opge
bracht.
ODWERKERK
Ouderavond
Openbare Lagere School
Kauseriën over hedendaagse jeugd
en jongerenwerk
Vorige week donderdag vond in
de gymnastiekzaal der openbare
lagere school de jaarlijkse ouder
avond plaats. De eerste spreekster
was mej. Klein uit Rotterdam, die
het probleem van de hedendaagse
jeugd besprak. Van groot belang is
het, dat de kinderen thuis een ge
zellig milieu hebben, hetgeen de
basis is, waarop nu en later ge
bouwd moet worden. Iedereen heeft
in zijn leven een houvast nodig. De
ze zekerheid is na de oorlog voor
een groot deel weggeslagen en spr.
wekte de aanwezige ouders op, er
toch vooral voor te zorgen, dat de
huiselijke sfeer wordt bewaard, op
dat de kinderen weten, waar zij
met hun moeilijkheden enz. terecht
kunnen.
Dhr. Faasse," die leider is van een
jeugdcentrum te Vlaardingen, boei
de de vergadering met een practi-
sche kijk op de jongeren, waarmee
hij dagelijks omgaat. Hij laat hen
zelf steeds verzinnen, waarmee op
een bepaalde avond zal gewerkt
worden en dit systeem bevalt hem
zó goed, dat hijzelf nog nimmer een
betere methode heeft hoeven uit te
denken. De fantasie dezer kinderen
is onbegrensd en raakt nooit uitge
put. Zelfwerkzaamheid is volgens
spr. het geheim, waar alles om
draait. „Laat uw kinderen zelf hun
gang gaan!" aldus spr. „en verbiedt
niet van het begin tot het einde".
„Verveling is des duivels oorkus
sen" is sprekers uitganspunt. Van
zelfsprekend moet er op gelet wor
den, dat het spel niet ontaardt in
gemene streken De moeilijkste kim
deren zijn, aldus spr. zij, die niet
tot een eigen idee kunnen komen.
Gedurende de pauze bestond de
gebruikelijke gelegenheid tot be
zichtiging van het door de kinde
ren geleverde werk, waarna het
hoofd, dhr. Berrevoets, rekening en
verantwoording en jaarverslag
voorlas. Tenslotte werden de heren
A. M. Bakker en A. de Later bij
akk limatie in het bestuur der
oudercommisie herkozen.
RADIONIEUWS
V.P.R.O. vierde 30-jarig jubileum
De vrijzinnig-protestantse radio-
omroep heeft te Rotterdam haar
dertig-jarig jubileum gevierd. De
dag begon met kerkdiensten op
verschillende plaatsen in de stad.
Die in de remonstrantse kerk werd
via de radio uitgezonden, en voor
dat de dienst een aanvang nam,
sprak mej. dr. N. A. Bruining, voor
zitster van de V.P.R.O., een wel
komstwoord. „Het is niet toevallig"
zo zei zij, „dat wij het Pinksterfeest
en Rotterdam uitgekozen hebben
om ons jubileum te vieren. De V.P.
R.O. is 30 jaar geleden gesticht met
het doel de boodschap van God uit
te dragen in de wereld: de Pink
stergedachte, en de moeite en de
volharding, die het verwoest Rot
terdam bij zijn opbouw loonde, wil
len wij ons bij dit jubileum als
voorbeeld stellen".
Na de kerkgang werden haven
rondvaarten gemaakt, 's Middags
werd de grote jubileumbijeenkomst
ln de Ahoy-hal gehouden. Er waren
ongeveer 5.000 aanwezigen, onder
wie de burgemeester van Rotter
dam, mr. G. E. van Walsum. Voor
dat hier het stemmenspel van G.
van der Graft „Het lied van de le
vensadem" werd opgevoerd, hiel
den twaalf sprekers en spreeksters
uit het gehele land en uil alle lagen
van de bevolking korte toespraken
over 'de drie onderwerpen uit dit
lied: „Mens" (geboorte, jeugd, hu
welijk, werk), „Christus" (hoog
heid, ontluistering, twijfel, uitzicht),
„Geest" (inspiratie, vrees, solidari
teit, vrijheid).
LAND- EN TUINBOUW
Steun voor Amerikaanse-
landbouw
De Amerikaanse Senaat heeft
een herzien wetsvoorstel inzake dë
steunverlening aan de landbouwers
in de Verenigde Staten goedgekeurd
en doorgezonden naar het Huis van
Afgevaardigden, dat het voorstel
waarschijnlijk woensdag zou be
handelen.
Overeenkomstig de wensen van
president Eisenhower voorziet het
voorstel in betalingen van ten
hoogste 1.2 miljard dollar aan land
bouwers, die een gedeelte van hun
grond braak laten liggen. De mees
te bepalingen inzake het steunen
van de prijzen van landbouwpro-
dukten volgens een stelsel van vas
te garantieprijzen, die voor presi
dent Eisenhower reden waren zijn
veto over het oorspronkelijke voor
stel uit te spreken, zijn geschrapt.
MARKTBERICHTEN
Coöp. Tuinbouwveiling der Z.H.E.
Afdeling Zierikzeê
Veiling van 22 mei 1956.
Postelein f 19-21; Rabarber f 7-
8; Bloemkool „B" f 59-63, idem „C"
f 39, idem stek f 20; Sla „A" f 4-6,
idem „B" f 2,40; Radijs f 6; Bos-
peen „B" f 40; Aardbeien f 0,94 par
doosje. Per 100 kg/bos/stuks.
De Deense ambassadeur in de
Sowjet-Unie heeft namens zijn re
gering maarschalk Boelganin en
partijsecretaris Chroesjtsjef uitge
nodigd, wanneer het hun schikt een
bezoek aan Denemarken te brengen,
zo heeft het ministerie van Buiten
landse Zaken te Kopenhagen be
kend gemaakt.
Het Israëlische parlement
heeft een aanvullend krediet van
50 miljoen pond voor de aankoop
van wapens goedgekeurd. Uit te
heffen belastingen zal een defen
siefonds worden gesticht.
FEUILLETON
door MAARTJE ZELDENRIJK
Weer op straat, kijkt hij op zijn
horloge: tien voor twaalf. Wat nu?
Wandelen?
Opeens krijgt hij een idee: „Elsje"
flitst het door hem heen. Hij is
vlak bij Elsje in de buurt. Natuur
lijk, dat is het onrustige gevoel ge
weest, deze laatste weken. Hij is
haar niet vergeten.
Een innerlijke stem waarschuwt
hem: „Pas op, Jaap, alles is nu
weer in orde, ga nu niet weer brok
ken maken.
Maar een onweerstaanbaar ver
langen trekt hem naar de vrouw.
Hij wil haar weer zien. Hij had
immers beloofd terug te komen
Jaap spoedt zich naar zijn wagen,
betaalt de bewaker en rijdt weg
Binnen enkele minuten is hij in de
Jan Steenstraat en stopt voor het
huis. Automatisch kijkt hij naar
boven, voor hij aanbelt.
De deur wordt opengetrokken.
„Wie is daar?" klinkt een stem.
Doch het is een vreemde stem. Hij
kijkt naar boven en ziet een vreem
de vrouw. Is dat niet mevrouw
Dirks, die inwoont?
„Pardon", zegt hij, „ik heb zeker
op de verkeerde bel gedrukt. Ik
moet juffrouw Voortman hebben".
„Juffrouw Voortman? O, wacht
eens, bent u meneer Bosgraaf uit
Groningen?"
„Ja".
„Komt u dan even boven".
Jaap sluit de deur achter zich en
beklimt de trap. De vrouw is naar
binnen gegaan en als Jaap, enigs
zins verwonderd op het portaal
staat, komt de vrouw terug met een
brief, die ze hem overhandigt. „Die
moest ik u geven, als u kwam".
Nog grotere verwondering bij
Jaap. Hij neemt de brief aan en
ziet zijn naam er op staan: „Aan
de heer J. Bosgraaf". En dik om
lijnd er boven: „Strikt persoonlijk".
De achterzijde van de brief is ge
lakt. De lak is onbeschadigd.
Van de brief kijkt hij de vrouw
aan, en deze begrijpt zijn vraag.
„Juffrouw Voortman is juist een
paar weken geleden vertrokken:
geëmigreerd. En deze brief heeft
ze voor u achtergelaten. Ze zei:
.„Meneer zal wel eens een keer ko
men".
27.
Half vier is Jaap weer in Gro
ningen. Met het nieuwe onderdeel,
dat hij zwijgend aan Pieterse over
handigt. De man kijkt zijn patroon
aan en schrikt: „Meneer, bent u
niet goed? U ziet zo wit...."
Jaap lacht even. „Het betekent
niets, Pieterse. Maak de machine
maar gauw in orde en sluit na het
vertrek van de avondploeg de fa
briek. Ik ga nu naar huisje
moet rekenen, ik ben ook al van
vanmorgen vroeg af in touw
„Het komt in orde, meneer. De
sleutels breng ik wel even aan.
Gaat u maar gauw naar huls. Mis
schien knappen een paar uur slaap
u wel op".
Ook Gré schrikt, als ze Jaap ziet
binnenkomen. Ze is met de jongens
de Kerstboom aan het versieren,
maar zegt verder niets, en roept
het meisje, om verder toezicht op
de jongens te houden. Ze pakt Jaap
bij zijn arm en gaat met hem naar
een ander vertrek. „Ik zal even
een kop sterke koffie voor je ma
ken", zegt ze hartelijk, als hij bij
de haard is gaan zitten.
De koffie doet hem goed. „Wel
foei", zegt ze, „dat is toch ook geen
doen.... Vannacht zowat niet ge
slapen en dan die rit heen en terug
naar AmsterdamDat houdt de
sterkste op de duur niet uit. Kun
je niet een beetje kalmer aan doen,
Jaap? Die fabriek zou je op de duur
je gezondheid kosten
Jaap wuift met zijn hand. „Dat
is liet niet, Gré", zegt hij op ver
moeide toon. „Ik.... ik ben even
bij Elsje aan geweest
Ze kijkt verschrikt en haar ogen
vergrotenWeer die vrouw
En ze dacht, dat hij haar al lang
en breed vergeten was.
„Ik moest een hele poos wachten
en iets trok me naar haar toe. Ik
reed naar haar huis en belde aan.
Toentoen vertelde de vrouw,
die vroeger daar inwoonde, dat
Elsje vertrokken was, geëmigreerd.
Ik wist helemaal niet, dat ze emi
gratieplannen had. Ze heeft een
brief voor me achtergelaten
Hier is hij, Grólees hem maar,
dan begrijp je misschien ook meer".
(Slot volgt).
