vêGê Eeuwen lang waren de schippers bang voor de Banjaar-plaien „VOETBALLER" maakt brokken Echtgenote Commissaris der Koningin opende rusthuis „Duinoord" VéGé-speculaas Toestand in Oost-Ouitsland niet rooskleurig Een buiten-ommetje rond Schouwen-Dulveland Voor het eiland was bankencomplex gunstig (Van een bijzondere medewerker) (I). Bewesten Schouwen - ettelijke km. uit de zandige kust - ligt in de Noordzee een complex van banken of platen, van elkaar gescheiden do or diepe stroomgeulen. Het zijn de Banjaartbanken en ze liggen er al zolang er op Schouwen duinen en naast Schouwen zee-armen be staan. Het is het gebied, waar de Zeeuwse zeehonden gaarne „zon nen" en waar de robbenjagers hun jachtinstincten kunnen uitleven. Voor de Banj aartplaten waren eeuwenlang alle onder zeil gaande schippers bang, vanwege het ge vaar er op te lopen, te blijven zit ten en uiteen te worden geslagen. En met de thuisvarende schepen van de grote vaart - die alle zeven wereldzeeën bevoeren - en hetzij te Zlerikzee of Brouwershaven wilden binnenlopen, was het al precies zo gesteld. Vandaar dat reeds in over oude tijden op de hoge Westelijke duinhillen vuurboeten werden ge bouwd, later vervangen door vuur torens. En dat er een loodsdienst 9 bestond te Brouwershaven voor uitgaande en inkomende zeesche pen. De fraaie loodskotter, een klein zeegaand tweemastertje was tot het begin van de 20ste eeuw een dagelijkse décoratieve verschijning op de wateren Noordelijk en Noord westelijk van Schouwen, tot bij of voorbij de Banjaarts. Voor de jut ters te scheep of op het strand, le verden op de Banj aarts gebleven barken en schoeners menigmaal buit en brood. Destijds kende elke Schouwenaar van de kust de Ban- jaarts, maar tegenwoordig hoor je de naam niet vaak meer noemen. Het zandbankencomplex voor Schouwens Westkust doet en deed de zeevaart kwaad, maar het eiland zelf en zijn constructie goed. Want die banken zijn golf-, getij- en stormstroombrekers, die strand en duinen van dienst zijn. Waren zij er niet dan zouden ook de duinban- nen en wat daarachter ligt zich maar moeilijk kunnen handhaven. De herkomst van de platen staat - evenals die der duinen - in ver band met in de Noordzee aanwe zige zandmassa's uit de tijd voor de glaciale periode, vele duizenden jaren geleden. De wegsmeltende gletscbers lieten toen bergen zand achter in N.-Duitsland, Jutland, Nederland en ook in de Noordzee en zelfs in Engeland. Dit zeezand, door getij stromen en golfslag los gewoeld, wordt door het vloedwa ter naar de kusten gedragen en komt bij kentering van de vloed tot zinken. In het Brouwershavense Gat dat van de N.W.-punt van Schouwen tot De Nosse loopt, wisten de hoog aarzen en de blazers van „Brou" en vroeger zelfs de „hengsten" van Filippine en de boten van Arne- muiden en de botters van „Bru", „gornet", botjes en mosselzaad op te halen. Ze kennen de boeien en tonnen - in 1838 voor het eerst ge legd - de stroomdraad van eb en vloed, de „laegte" van Renesse - waar altijd weinig vis zit vanwege de harde „droge" grond - en de „Spriengers-plaete", Z.O. voor de kop van Goeree. Die „plaete" ver schuift nog al eens van plaats, groeit af en aan en is een nacht merrie voor de dijkgraven van Noord-Schouwen en het polderbe stuur. Springerig van aard als zij is, perst zij de vloed- en ebstroom als maar tegen Noord-Schouwen aan. In het jaar 1606 - dus gedurende de 80-jarige oorlog - is op de Sprin- gert-plaat een grote vis vastgelo pen. Het dier had een lengte van 21,7 m„ een dikte van 7,5 m., een bekwijdte van 3,3 m. en een staart van 5,1 m. Het beest was gewapend met 40 grote tanden. Een afbeel ding van de vis hangt - zoals be kend - in het raadhuis van Brou wershaven. Aartsbisschop van Utrecht benoemd Naar het A.N.P. van de zijde van het aartsbisschoppelijk paleis te Utrecht verneemt, is mgr. dr. B. J. Alfrink, tot nu toe administrator- apostolicus van de Nederlandse kerkprovincie, door de paus be noemd tot aartsbisschop van Utrecht UITKNIPPEN Interessant nieuws van 1600 VéGé-kruideniers die zoveel geldzegels geven) le Jaargang So. 5 Oplage: £.155.000 Verschijnt om de li dagen Redactie: Scs 84-86-SS, Amsterdam-C. Grote schade door onvoorzichtigheid Het 7-jarig zoontje van Mevr. Z., te U.. schopte bij de slager W. een voetbal naar binnen, d.v door de ruitDit ongeluk kwam Mevr. Z. wel zeer ongelegen. Gelukkig bleek zij over voldoende VéGé- geldzegels te beschikken om de zaak toch nog in orde te brengen. „Ja, in een gezin met kleine kin deren sta je telkens voor onverwachte kosten en zo'n spaarpot van VéGé-geldzegels komt dan goed van pas!", vertelde Mevr. Z., „ik zou de VéGé- kruidenier dan ook niet graag meer missen!" De limerick van tie week J/ctir. Eijkman. Fr. Hals- kade /tü'sjfüfc lZ.lt.) toon dese week dc 5.- aan VéQè-artikelen. Dut hoedje? Tc duur nift-nl papaatje. l)«l hoedje? 'i kt.n pent, zcffl mamaetje. Deer.' Al» had rcrNlnnd. Itij VéGé was te kluut. Dut breut{t altijd een extritnlj' In 't luatje. DE IDEALE HUWELIJKEN ZIJN DE WERELD NIET UIT! In Slaugh, Engeland, werden Henry en Millicane Thurgood 1>U een wedstrijd tot Enge- land's gelukkigste echtpaur uitgeroepen. Aan 30C0 toe schouwers verklaarde meneer Thutgood. dat hij ln 28 jaar niet één fout ln zijn vrouw had kunnen ontdekken Is Uw man over U ook zo te vreden Als U VéGé-klant bent. heeft hij daar in elk geval reden genoeg voor. Dat betekent Immers dat U Uw huishoudgeld economisch be steedt en... nog flink spaart ook, met geldzegels! Veejee boel boekie doen „Ik heb een buurmeisje van 21/2 jaar" - schrijft ons een lezeres - „die ik wel eens meeneem, als ik boodschap pen ga doen. Gisteren kwam haar moeder bij me, die me vertelde, dat haar telg steeds maar ..Veejee, boel boekie doen" zei, nis ze met haar bij de kruidenier stond. Of ik sonrs wist wat ze bedoelde. Na enig denken ging me een licht op. Die dreumes had natuurlijk gezien, dat ik steeds veel geldzegels in mijn spaarboekjedeedbüdeVéGó- kruidenier. We hebben erg gelachen en besloten in 't vervolg maar met z'n drielin naar de VéGé te gaan". WAS HET MAAR WAAR... Welnu, het is waar. U künt nu flink sparen, zonder zelf geld opzij te leggenHet is geen sprookje. De VéGé geeft U gratis geldzegels bij de boodschappen; en niet zo weinig ook! Die geldzegels kunt U altijd en overal in Nederland, tegen contant geld inwisselen bij VéGé- kruideniers. Waar wacht U nog op V Hebt U Uw VéGé- kruldenior In Uw buurt al ontdekt Wijn-, likeur-, vruch ten- en limonade- vlekken In moeilijk wasbare weefsels, met alcohol of eau de cologne behandelen. Vernis- en hars- vlekken Behandelen met spiritus, al cohol. eau de cologne of mil le terpetiju. Uierbij keus ge noeg dus. IJsco-vlekken Betten met spiritus. DEZE WEEK O NIEUW! ter kennismaking een pak (250 gramvan "52. voor 39- bij aankoop van elk pakje VéGé-thee van 100 gram O V2 pond halen 2 ons betalen Dropcaramels 250 gr.: 64 ct Zwart-wit-toffees 250 gr.: 60 ct Bovendien op al deze artikelen 10% korting in geldzegels Modern rusthuis gelegen in fraaie omgeving (van onze redacteur). In aanwezigheid van talrijke autoriteiten, genodigden en belang stellenden is Donderdagmiddag het door de Stichting Rusthuizen „Wes telijk Schouwen" geexploiteerde, nieuw gebouwde rusthuis „Duin oord" aan de Kloosterweg te Haam stede, officieel geopend door de echtgenote van de Commissaris der Koningin in de provincie Zeeland, mevrouw S. C. de Casembroot- barones van der Feltz. De opening geschiedde tijdens een bijeenkomst ln hötel „Bom", waarna een bezoek werd gebracht aan „Duinoord", het modern ingerichte bejaardenrust huis, gelegen in een fraaie omge ving. In een toespraak tijdens de bij eenkomst in de zaal van hötel „Bom" merkte mevrouw de Ca- sembroot op, gaarne te hebben vol daan aan het verzoek van het be stuur om het ruisthuis „Duinoord" te openen. In de eerste plaats heb ben de sociale activiteiten op het eiland Schouwen-Duiveland haar bijzondere symphatie, maar ook om der wille van de bewoners van dit huis. Zij weet dat door de wa tersnoodramp de plannen voor de bouw van een rusthuis en het tem po daarvan zijn versneld en zij is bijzonder verheugd dat alle ge meenten uit de omgeving op één na, hun medewerking hebben ver leend bij het garanderen van de geldlening ten behoeve van de bouw van het rusthuis. „Het rusthuis", aldus mevr. de Casembroot, „ligt hier in een mooie omgeving en de bejaarden zullen er rust kunnen vinden. Het is de taak van het bestuur en het per soneel om de ouden van dagen met alle mogelijke zorg te omringen". Het zal voor velen wel moeilijk zijn hun zelfstandigheid prijs t.e geven maar de omstandigheden dwingen er toe, gelet op het tekort aan woonruimte en personeel e.d. Bestaat er al enige tegenzin om in een rusthuis opgenomen te wor den, dan hoopt spreekster dat het bestuur hier in tegemoet zal ko men. Werd begin 1900, de 20e eeuw genoemd „De eeuw van het kind", 50 jaren later staat de kwestie van de zorg voor de ouden van dagen in het centrum van de belangstel- linng. Mevr. de Casembroot merkte op dat het moeilijk is oud te worden: men gevoelt dat men zekere din gen niet meer kan, er is een afne ming van krachten, maar belang rijk is dat men zich dan aan lief hebberijen kan wijden en met het probleem van de vrije tijdsbeste ding raad weet. „Vooral is belang rijk", aldus spreekster, dat men zich op het ouder worden geestelijk voorbereidt. Dan behoeft men zich niet ongelukkig te gevoelen. Ten slotte kent iedere levensperiode zijn ups en downs en gezegd is wel dat juist de ouderdom meer voor delen biedt dan enige andere le vensperiode. De ouderen kunnen de jongeren vaak tot hulp'en steun zijn en de jeugd kent ten slotte zijn eigen problemen. Harerzijds is het belangrijk dat eerbied en respect voor de ouderen bestaan. Het ge bod „Eert Uw vader en Uw moe der" wordt wel eens te veel ver geten". In de litteratuur had zij voor beelden gevonden dat de ouderdom haar eigen waarden heeft en in dit verband wees zij op gedichten van de Engelse dichter Shelly en hoe de dichter Longfellow opmerkte: „Als de zon ondergaat verschijnen de sterren aan de hemel, die men overdag niet ziet". Spreekster be sloot met het bekende gezangvers: „Eens aan de avond van mijn le ven, breng ik van zorg en strijden moe, voor elke dag mij hier ge geven, U hoger, reiner loflied toe". Zij wenste het rusthuis „Duinoord" een goede toekomst en verklaarde het vervolgens voor geopend. Spreekster deelde vervolgens nog 'mede dat na de watersnoodramp haar verschillende giften en ge schenken bereikten voor de ouden van dagen. Een billijke verdeling was moeilijk en daarom heeft zij een bedrag van f 100 gereserveerd dat zij vervolgens onder couvert overhandigde aan de voorzitter van de Stichting, Jhr. R. J. H. Q. Röell, met het verzoek hiervoor een pas sende bestemming te zoeken. Hierop begaven allen zich naar het terrein van het rusthuis, waar mevrouw de Casembroot de vader landse driekleur hees, die zich ont plooide in de frisse najaarswind. Vervolgens bezichtigden allen het rusthuis. Toespraak Jhr. Röell Tevoren had Jhr. Röell, evenëens in de zaal van hötel „Bom", het woord gevoerd ter inleiding van mevr. de Casembroot, waarbij hij uitvoerig stilstond bij de wordings geschiedenis van het rusthuis. Spr. wees er op hoe het bejaarden- vraagstuk in de belangstelling is gekomen door de gewijzigde maat schappelijke omstandigheden, spe ciaal op sociaal, economisch en me disch gebied. „Straks", zo zeide spr., „zal tien procent van de Ne derlandse bevolking uit bejaarden bestaan en het percentage voor Schouwen-Duiveland ligt nog ho ger". Het bejaardenprobleem wordt acuut gemaakt door woningnood, gebrek aan voldoende verpleeg hulp, financiële bezwaren en het vaak optredende gebrek aan liefde bij de kinderen om voor de ouders te zorgen. Niettemin hebben de be jaarden na een arbeidzaam leven recht op een blijde levensavond. Reeds 35 jaar geleden werd op Schouwen-Duiveland een poging ondernomen om te komen tot be tere bejaardenzorg, onder leiding van de predikant te Serooskerke, maar deze bleef zonder resultaat. Tijdens de ambtsperiode van de Commissaris der Koningin, Jhr. Quarles van Ufford, bleef de toe stand zoals ze was. De plannen voor het rusthuis „Duinoord" da teren van 1949. De toenmalige di recteur van de Stichting Zeeland voor Maatschappelijk en Cultureel Werk, de heer C. Lijnzaad, hiled op 23 Nov. 1949 een lezing over het bejaardenvraagstuk voor vertegen woordigers van gemeentebesturen en Burgerlijke Armbesturen van Burgh, Haamstede, Renesse, Noord- welle en Serooskerke. Hierna kwam een comité van voorbereiding tot stand en op 21 December 1949 wer den de statuten voor een Stichting ontworpen. Aanvankelijk was de opzet een tehuis te bouwen met 50 bedden. Op 7 December 1951 werd de acte van oprichting van de Stichting ge passeerd voor notaris M. C. van den Bout te Renesse. Spr. deelde mede dat het rust huis zal berusten op Protestants Christelijke grondslag en open staat voor iedereen, waarbij aan de bewoners een zo groot mogelijke vrijheid zal worden gelaten. Door aankoop van de villa „Duinoord" van de erven-de Crane kwam de gemeente voor de prijs van f9995 in het bezit van Vh ha. bos, een tuinmanswoning en een kleine villa. Het complex werd voor dezelfde prijs overgedragen aan de Stichting. Ir. F. H. Klokke werd gevraagd een plan te ont werpen voor een tehuis voor 40 bejaarden. Dat Avas in 1952. Bij de stormramp van 1953 kwam een wijziging in de plannen. Dr. Z. Y. van der Meer, de toenmalige di recteur-generaal van het ministrie van Wederopbouw en Volkshuis vesting adviseerde toen een tehuis voor 100 bedden, maar spoedig bleek het dagelijks bestuur dat het risico voor een dergelijke opzet te groot was. Aan ir. Klokke werd wijziging van de plannen gevraagd in dier voege dat een uitbreiding van het aantal bedden werd ge geven tot 75. Een bestuur werd gevormd be staande uit nu wijlen de heer C. M. Moolenburgh, Ds. J. v. Vliet en de heren G. A. Haringman en J. van Waveren. Een prognose van het project werd gevraagd. De ge meentebesturen uit de omgeving (op één na) garandeerden rente en aflossing van het benodigde kapi taal ad f 560.000. In December 1953 werd opdracht voor de bouw gegeven aan de „Ne- dam". Het werk werd hierna be gonnen en de bouw vorderde ge stadig. Op 1 Juli 1955 konden de eerste bejaarden het tehuis betrek ken. Spr. memoreerde hierna met en kele gevoelvolle woorden het over lijden van de heer Moolenburgh, wiens gedegen financiële adviezen van grote waarde zijn geweest. Hij bracht verder dank aan alle per sonen, instanties en instellingen die aan het tot stand komen van het rusthuis hun medewerking ver leenden. Hij deelde nog mede dat de jongste inwoner 75 en de oudste 91 jaren telt, zodat de gemiddelde leeftijd 85 jaar bedraagt. (Op de toespraak van burge meester Röell en op de toespraken van verschillende andere sprekers komen wij nader terug). Prijzen van eerste levensbehoeften wellicht hoger De minister-president van Oost- Duitsland, Otto Grotewohl, heeft in een toespraak voor het centrale comité van de communistische par tij gezegd, dat het Oostduitse staats apparaat hervormd moet worden. Hij pleitte voor meer collectiviteit in de staatsleiding. De vakminis ters moesten een grotere persoon lijke verantwoordelijkheid ontwik kelen. Grotewohl toonde zich zeer onte vreden over de politieke betrouw baarheid van de overheidsdienaren. Burgerlijke overblijfselen in het denken van vele ambtenaren had de oplossing van praktische kwes ties ongunstig beïnvloed. De premier noemde de talrijke moeilijkheden in Oost-Duitsland, ontstaan door de snelle opbouw van het socialisme, „groeimoei- lijkheden". Gevaarlijk noemde hij het vertrek van vakarbeiders, „die stelselmatig door Amerikaanse ka pitalisten en West-Duitse wapen fabrikanten worden aangeworven". „Zeer alarmerend" was ook de ongunstige ontwikkeling bij de po gingen om een daling van de pro ductiekosten te verkrijgen en een betere rentabiliteit van de staats bedrijven. Het tekort aan verbruiksgoede- ren kon pas „in de komende jaren" worden opgeheven. De premier zei, dat de prijzen van enige eerste le vensbehoeften en diensten mis schien verhoogd moesten worden. RECHTZAKEN Man poogde zijn vrouw f te vergiftigen Een gevangenisstraf van tien jaar heeft de officier van justitie bij de Haarlemse rechtbank, mr dr W. R. M. Pitlo, Donderdagmorgen geëist tegen de 49-jarige fabrieksarbeider J. Kant, terzake van poging tot moord op zijn vrouw door het haar toedienen van Parijs groen. Bij het verhoor gaf verdachte hetgeen hem ten laste was gelegd toe. Nadat zijn eerste vrouw in 1953 in Zeeland, waar zij vroeger woonde, was over leden, is hij voor de tweede keer getrouwd met een Zaanse. Aanvankelijk was de verhouding goed maar na de verhuizing naar Zaandam volgden vele huiselijke twisten. In het voorjaar wilde hij, aldus zijn verklaring, een eind ma ken aan zijn leven en aan dat van zijn vrouw. Hij kocht een half ons Parijs groen onder voorwendsel het zware vergif te gebruiken ter be scherming van zijn dahlia's tegen de duiven van een buurman. K. spoelde het gekochte echter in de w.c. weg. Doch kort daarop be stelde hij opnieuw hetzelfde vergif „omdat de verhouding steeds slech ter werd". Hij maakte er poeders van en strooide de inhoud in een kopje thee, dat hij voor zijn vrouw klaar maakte. De vrouw moest daarop enkele dagen het bed hou den. Later strooide hij Parijs groen op een beschuitje met boter en suiker. De moeder merkte echter dat het niet goed was en gaf het terug, waarop de verdachte het be schuitje in de w.c. wierp. Enige dagen later zijn verdachte's po gingen zijn vrouw om het leven te brengen aan het licht gekomen. De man is toen gearresteerd. De vrouw van verdachte, die als getuige werd opgeroepen, ver zocht haar niet te verhoren. Zij is bereid haar man vergiffenis te schenken. De eerste vrouw van verdachte is onverwacht overleden en haar dochtertje, die destijds het be schuitje dat moeder weigerde heeft gebracht, is na de arrestatie van de man gestorven.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1955 | | pagina 2