met melk meer mans Zierikzeese raad moet beslissen over de bouw van vier nieuwe scholen Het land gaat periode van democratische vrijheid tegemoet Voor de reformatie stonden vier kloosters op Schouwen-Duiveland Vijftienjarigen, Schouwse schonen, woest en ledig, zuidkant-hoop en secretarie-kat DE TOESTAND IN ARGENTINIË Volk moet straks een regering kiezen De nieuwe president van Argen tinië, generaal Lonardi, heeft in een vraaggesprek met een correspon dent van de Engelse „Daily Mail" zijn program in vier punten samen gevat. 1. Herstel van het gezag van de officiële grondwet. 2. Vrije algemene verkiezingen binnen een periode van 220 dagen. 3. Absolute vrijheid van druk pers. 4. Volledige vrijheid van vakbe weging, waarbij de vakbonden uit sluitend de taak zullen hebben de belangen van de arbeiders te be schermen en niet de regering te verdedigen. De generaal voegde hieraan toe, dat hij voornemens is de grondwet in dier voege te wijzigen, dat het onmogelijk wordt dat een president H.M. de Koningin bezocht tentoonstelling Vrijdagmorgen heeft H.M. de Ko ningin een informeel bezoek ge bracht aan de tentoonstelling „Het geheim der Etrusken", die in het gemeentemuseum te 's Gravenhage wordt gehouden. Schandelijk gedrag van 17-jarig jongmens Op 19 September is op de Soest- dijkse Kade te 's-Gravenhage een wielrydster, die haar 3-jarig kindje achterop had zitten, aangereden door een bromfietser. Het kindje sloeg tegen de straat en bekwam een hersenschudding. Het werd ver voerd naar het ziekenhuis Zuidwal. Een agent, die getuige was van de aanrijding, nam terstond de naam van de bromfietser op en ge lastte hem even te wachten. De bromfietser ging er echter in snelle vaart vandoor en toen hij over de Hoefkade reed, zag een man, dat de bromfietser zijn vehikel bereed, dat hem even te voren ontstolen was. De bestolene riep een automo bilist te hulp en deze zette de ach tervolging in. In de Herman Cos- terstraat wierp de bromfietser zijn voertuig weg en verdween onder de talrijke marktbezoekers. De politie heeft thans de brom fietser aangehouden. Het bleek een 17-jarige scholier te zijn, die reeds enige dagen gespijbeld had. Nadat hij de gestolen bromfiets in de Her man Costerstraat had weggeworpen had hij al weer twee andere brom fietsen gestolen. Het eerste bereed hij totdat de tank leeg was, van het tweede ontdeed hij zich toen hij een lekke band kreeg. De jongeman bleek al eerder met een gestolen bromfiets op stap te zijn geweest. FINANCIEEL NIEUWS Enorme investeringen in Amerika Volgens bij het ministerie van Handel en de Commissie voor Ef fecten en Wisselkoersen ontvan gen gegevens, zal dit jaar door de Amerikaanse industrie een bedrag van 27.900 millioen dollar worden geïnvesteerd in nieuwe fabrieken en installaties. De voor dit doel be stemde bedragen zullen dit jaar vier procent hoger zijn dan verle den jaar en slechts een procent la ger zijn dan in het record-jaar 1953. Ongeveer de helft van de voor genomen investeringen zal besteed worden aan fabrieken voor duur zame goederen; ook spoorwegen en nutsbedrijven blijken belangrijke bedragen voor uitbreiding en nieuwbouw nodig te hebben. gedurende twee achtereenvolgende ambtsperioden aan de macht is. Tenslotte verklaarde de voorlo pige president nog: „Mijn collega's en ik hebben geen enkele politieke ambitie. Ik ben voor alles soldaat. Het volk moet zelf de regering kie zen die het wenst, zodra het leger zijn taak, bestaande in het herstel len van vrede en vrijheid, heeft volbracht". TWEEDE KAMER De kleuteronderwüswet De Tweede Kamer heeft Vrijdag middag de onderbroken artikels- ge wijze behandeling van het wets ontwerp tot regeling van het kleu teronderwijs en van de opleiding van leidsters bij dat onderwijs voortgezet. Vooraf is besloten de eindstem ming - er zal een tweede lezing nodig zijn - te houden op Dinsdag 4 October. Stad en Provincie Werkplaats van minder valide krachten gestart Gisteren is men in de Wevers- hoek met een drietal personen ge start, voorlopig in één lokaal, met minder valide werkkrachten (A.V. O.). Reeds eerder is hier op deze instelling gewezen, waarvan de be doeling voorzit dat de gemeenten zullen medewerken. Personen die 30 k 40 pet. arbeid kunnen verrich ten zouden noodgedwongen op straat komen te staan, omdat ze zich niet voor meer verdienstelijk kunnen maken. Deze mensen gaat men nu aan het werk zetten in zo genaamde „beschutte werkplaat sen", opdat ze gedeeltelijk aan het productieproces kunnen gaan deel nemen. ELLEMEET De overdracht van de „Frieslandhoeve" Het Friese gezelschap dat tegen woordig zal zijn bij de officiële overdracht van het geschenk der Friese boeren aan Schouwen-Dui- veland, het voorbeeldbedrijf „Fries land Hoeve" te Ellemeet, is voor nemens reeds een dag tevoren op het eiland te arriveren. Een uitge breide excursie over het eiland zal worden gemaakt, waardoor de Frie se gasten een indruk kunnen ver krijgen van de gevolgen der ramp en het peil dat de wederopbouw tot nu toe heeft bereikt. KERKNIEUWS Geen „bybelballons" meer naar Oost-Europa De Internationale van Christe lijke Kerken heeft in New York bekend gemaakt, dat de West-Duit se regering de Raad heeft genood zaakt een einde te maken aan het oplaten van ballons in West-Duits- land met propagandamateriaal voor Oost-Europese landen. Volgens de Raad hebben de W. Duitse autoriteiten verklaard, dat op de conferentie van de Grote Vier in Genève een geheime over eenkomst was gesloten om een ein de aan deze vorm van propaganda te maken. De Raad, waarin 57 Protestantse kerkgenootschappen verenigd zijn, heeft sedert 1953 in West-Duitsland ballons opgelaten met bijbelse lec tuur voor de volken achter het „ijzeren gordijn". Sedert 8 Augus tus hebben de West-Duitsers geen toestemming meer voor het oplaten van ballons gegeven, aldus de be kendmaking van de Raad. Autozegening op St. Pietersberg Bij gelegenheid van de herden king van het 10-jarig bestaan van de afdeling Limburg van de Ned. Kath. Bond voor het Beroepsgoe- derenvervoer over de weg „Sint Franciscus", zal er Zondag 25 Sep tember op het plateau van de St. Pietersberg een autozegening wor den gehouden - de eerste op de St, Pietersberg - door pastoor A. C. Theunissen. Vijftig jaar zendingsopleiding Dinsdag 4 October zal het nieuwe academiejaar aan de zendingshoge school van de Ned. Hervormde Kerk te Oegstgeest worden ge opend. Tegelijk zal daarbij aan dacht worden besteed aan het feit, dat vijftig jaar geleden, October 1905, de eerste unificatie van twee reeds langer bestaande zendings scholen tot stand kwam, zodat daarmee geacht kan worden dat de Nederlandse zendingsschool, welke in 1917 haar plaats in Oegstgeest kreeg, haar levensloop begon. Na de laatste oorlog werd deze zen dingsschool omgezet in de huidige zendingshogeschool waar afgestu deerde theologen, artsen enz. voor het zendingswerk worden opgeleid. Ned. Herv. Kerk Beroepbaar: dr S. H. J. Voors, pred. van het Diaconessenhuis te Haarlem. Benoemd door de Raad van de Theologische faculteit te Brussel (buitengewoon hoogleraar voor de Oudtestamentische vakken): dr 'J. Schoneveld, Den Haag. Aangenomen naar Veenendaa]: Jac. Vermaas, Bodegraven; de be noeming tot vlootpred.: W. Hoek stra, Vierhuizen-Zoutkamp. Bedankt voor Kampen: K. v. |d. Pol, Veenendaal; voor Bennekom en Putten: Jac. Vermaas, Bodegra ven; voor Delden: H. de Nie, Oen- kerk. Ger. Kerken Beroepen te Krabbendam: B. v. Oeveren, Vries; te Nagele: cand. H. Th. van Reenen, Soestdijk. Ingezonden mededeling eB PublicoUe Nederland! Zulcelburcou, 't Groranhog* 3 2 UIT LANG VERVLODEN DAGEN Burgh kende het klooster „Lelieëndale" belangrijkste gebouwen. Graven van Holland en andere groten be gunstigden het klooster. Zo schonk Graaf Floris IV in 1232 aan Beth lehem de duinen van Scaldia en een „hevene" (heffing) op Bridorpe. In 1261 beveelt Gravin Aleid aan een „hoofdige" boer in „Briepe" (misschien wel de voorvader van Landman), wonend op grond van het klooster, maar die zijn plicht Vele eeuwen lang, vanaf de het nonnenkerkhof - is nog lang „iet prompl voldeed schielijk en Christianisatie tot aan de tijden als zodanig kenbaar geweest en scheutig zijn schot te betalen. In van de Reformatie was Schouwen- aan8ecluid. Vermoedelijk deden de J285 geeft Floris van Henegouwen r>niveland ?o Rooms-Katholiek als ZV ®rs menslievend en paedago- bij testamentaire beschikking aan j ei 1 c g'sch werk. Tot op heden telt Burgh „Bellem" de tienden van een moer heden ten dage een land als Spanje, onder zijn „bevangers" er één, die in Schouwen. „Bellem", het blijkt Dit hield uiteraard in dat er vele t Kloosterbevang heet, een late bier wel uit, had dus goede connec- kerken en kapellen, maar ook herinnering aan „Lelieendale". ties en beste supporters. cloisters" waren. Deze kloosters Klooster „Bethlehem" De stichter van Bethlehem (wan- u- neer?) moet begraven zijn op Oud- wtllen w\j hier nog eens nader be- j^oster „Bethlehem" was een Ellemeet. In 1873 of 1874 dolf men spreken. Op het Schouwse platte- nonnenconvent, waarvan de leden zijn rood zandstenen lijkkist op en land - inclusief de duinstreek - een wit habijt droegen. Voor 1572" - schonk die aan het Zeeuws Genoot- ■>ün ons vier kloosters bekend. toen het door Water- en andere schap der Wetenschappen te Mid- geuzen deerlijk werd verwoest - delburg. Eeuwenlang heeft Bellem Zo stond op de duinpolder be- stond het klooster op een wat hoger bestaan, gegroeid en gebloeid. Tot noorden Haamstede „Onze Lieve liggende zavelachtïge rug, die zich de Reformatiestormen het sloopten. Vrouw op Zee". De naam Klooster- vanaf de oude dijk en langs Scha- De laatste abdisse en haar zuster- weg herinnert daar nog aan. Ten rendijke (Zuid) en langs de Kloos- kens vluchtten in 1572 naar Zierik- Zuid-oosten van Burgh stond het terweg uitstrekte tot aan de Glee zee en naar Brugge. Alleen de do- nonnenconvent „Lelieëndale" (ook en tegen Looperskapelle met „De den bleven op „Bellem". De luid- daar is de kloosternaam nog in ge- Klippe" en „Groenhil". Het klooster klok van de kapel - de eeuwen- bruik voor weg en land), ten Noord- ressorteerde onder een overheid, oude roepster en wekster - ging oosten van Eikerzee stond het non- die te Brugge domicilie had en was over, want ze werd kerkklok in de nenklooster „Bethlehem" en bij ook verbonden met geestelijke or- koepelkerk van Eikerzee. Maar Noordgouwe het monnikenklooster ganisaties te Echternach. Het kloos- haar naam veranderde niet. Die was ,Zion". ter - wij schreven er reeds over - en bleef „Maria". Ook haar ijver „Onze Lieve Vrou op Zee" lag had vele bezittingen, uit schenkin- voor de goede zaak nam niet af. Ze dus in de duinen. Maar er is zo goed gen, legaten, koop, ruil en handig bleef wat ze was: „Maria is minen als niets definitiefs van bekend en beheer der zakelijke abdissen, we- naeme - ick roep de luden bekwa- er zijn geen zichtbare resten meer ten te verkrijgen. Het was wel een me"! De Duitsers ontzagen de oude van aan te wijzen. Men neemt dan sterk bevestigd convent. Een vrij- getrouwe. Zij klept bij brand en ook aan dat het klooster is „inge- wel zuiver rond terrein - groot 4 watersnood, zij klingelt bij volks- zand". Het is (helaas) zelfs zo dat ha. - was omringd door een brede feesten en luidt bij begrafenissen, er getwijfeld wordt of er wel een en diepe waterrijke gracht, waar- klepelt op zon- en feestdagen en klooster van die naam benoorden overheen enkele toegangen waren geeft de tijd aan voor morgen- en Haamstede heeft gestaan. De twij- gebouwd. Het gebouwencomplex noenmaal. Van het klooster resten felaars menen dat „Onze Lieve stond op het hoogste punt in het thans nog slechts de naam en wat Vrou op Zee", slechts een kapelletje brandpunt van de cirkel en was oude funderingen in de grond der is geweest, ten gerieve van de „lu- omringd met beboomde tuinen, eens zo fraaie boerenhoeve en het den van de dunen", bediend door gaarden en een kerkhof. Een kapel voor vier eeuwen nog veel mooiere een kapelaan van de kerk van met kloosterklok was een van de klooster. Haamstede. Wij kunnen, lopend door of den kend en dromend van de duinen en de zoete benamingen van dit „stift" ons maar het beste het levensdevies van doctor Levinus Lemnius uit Zierikzee herinneren, dat „verge telheid van wat niet terug kan of zal keren, hoogste zaligheid en wijsheid is". „Lelieëndale" was gelegen aan de Hamer en was een stichting van de |J,Voorstellen komen ter sprake op vergadering ,7^ van 27 September Op Dinsdag 27 September a.s. zal een vergadering worden gehouden van de raad der gemeente. Een lange agenda, bestaande uit niet minder dan 27 punten, zal dan af gewerkt worden. Yan de belang rijkste voorstellen die ter tafel ko men, laten wjjj er hier enkele vol gen. VEEL BEKIJKS BIJ „MAGISCHE HANDEN" Dag Hammarskjöld, secretaris generaal bij de Verenigde Naties, die zich temidden van de groep be langstellenden rechts op de foto moet bevinden, brengt hier, verge zeld door afgevaardigden naar de enkele weken geleden gehouden in ternationale conferentie over het vreedzame gebruik van atoom energie, een bezoek aan de Ame rikaanse tentoonstelling „Atomen voor de vrede", in het Palais des Expositions te Genève. De „ma gische handen" van de expositie, slechts een deel van het vele dat op 's werelds eerste „atoombeurs" te zien was, trokken veel belang stelling. Voorstel tot verkoop van grond aan de Coöperatieve Boerenleen bank en tot aankoop van grond ten behoeve van de verbreding van het Jannewekken; idem ten behoeve van de realisering van het uitbrei dingsplan. Een verder voorstel heeft betrekking op vaststelling van een wijziging op de bezoldi gingsverordening Centrale Dienst „Noord-Zeeland" 1955. Voorts een voorstel tot het over nemen van de onderhoudsplicht van het wekken aan de Grachtweg (Malta) van 't Waterschap „Schou wen"; voorstel tot benoeming van een lid in de Commissie tot wering van schoolverzuim; een voorstel tot benoeming van leerkrachten aan de gymnasiale afdeling van het Prof. Zeeman-Lyceum; een voorstel tot het verlenen van bevoegdheid tot benoeming in tijdelijke dienst van leerkrachten aan de gymnasiale af deling van het Prof. Zeeman-Ly ceum; een voorstel tot benoeming van de leden en plaatsvervangende leden van de woonruimtecommis sie; een voorstel tot het verlenen van medewerking aan de R.K. Pa rochiale school voor herstel van de vloeren. Belangrijk is het voorstel lot het verlenen van medewerking tot de bouw van een nieuwe Chr. lagere school en idem tot het verlenen van medewerking tot de bouw van een nieuwe Chr. ULO-school. Op de agenda komt verder voor een voorstel tot het verlenen van medewerking inzake bouw van noodleslol^alen voor de Chr. lagere school; een voorstel afwijzend te beschikken op een subsidieaanvrage voor de restauratie van de Kleine kerk; voorstel tot het aanvragen van een verhoging der algemene uitkering van het Gemeentefonds, ingaande het begrotingsjaar 1956. De agenda besluit met het voor stel tot bouw van een nieuwe open bare school voor ULO en een open bare school voor gewoon lager on derwijs. RESTAURATIE ZIERIKZEES STADHUIS Topgevels aan de Noordkant (zijde Melkmarkt) zijn gereed gekomen De Oostgevel is bijna klaar Wanneer men van de zijde van zodat er geen gevaar van instorting Orde der Predikheren te Nimwegen de oude Haven naar de Oostzijde dreigt Zware balken liggen mo- De zusters droegen een „grauw ha- 7,„t „„„j menteel op de verdieping waarop bijt". Wellicht hebben ze niet ge- van de,evel van het <Taa'e ™a(J- het museum tot voor kort was in- predikt. De stichting dateerde van huis kijkt, ziet men dat er hard ge- gericht, maar waarvan de vele bij voor 1549 en ontstond uit de samen- werkt wordt aan de restauratie van zonderheden tijdelijk elders zijn woning van enige „godvruchtige het eeuwenoude gebouw, daterend ondergebracht. Ogenschijnlijk le- dogters", dia onder bescherming De ken deze balken, die eeuwen gele- van de Predikheren kwamen te den werden aangebracht, m orde, staan. Tijdens de beeldenstorm Oostgevel is bijna klaar. De topge- maar bij onderzoek bleek dat de kreeg het klooster het zwaar te ver- veis aan de Noordzijde, dus aan de achterzijde ervan grotendeels ver duren. Het werd welhaast van alles kant van de Melkmarkt, zijn ge- Pulverd was. Wat nu moet ge- beroofd. Het getal der nonnen liep aekomen beuren is een gevolg van tweehon- terug en in 1569 verordonneerde de y derd jaar verwaarlozing. Men heeft Kommissaris-generaal der Predik- van tijd tot tijd wat opgelapt, maar heren, dat de laatste overgebleven In een onderhoud dat we had- nooit afdoende gerestaureerd. Dat nonnen naar het Predikherencon- den met de leider van de restaura- gaat nu wél gebeuren en in een vent in Zierikzee moesten verhui- tie, die ons naar de stellingen voer- vlot tempo, want er wordt aan het zenn, om er verzorgd te worden lot de voor de gevel aan de zijde van stadhuis hard gewérkt, opdat het haar dood. De goederen van het de Meelstraat, wees deze op diver- straks, een streefdatum valt niet te klooster kwamen ten goede aan het se hard nodige herstellingen. Zo geven, weer in volle luister zal pra- Convent. Later is het klooster ge- zijn de twee topgevels los komen len en menig jaar zal kunnen trot- heel vernietigd. Een stuk grond - te staan. Men heeft ze gestempeld, seren. Misschien heeft U gelezen dat het Engelse blad „The Star" een ver haaltje heeft gepubliceerd over „twee vijftienjarige meisjes". De ene was de Italiaanse prinses van vijftien jaar, die met verblindende adellijke luister in het huwelijk is getreden met een 31-jarige prins en de ander joas een Deens prin sesje van vijftien, dat juist in En geland was aangekomen om haar studies voort te zetten aan een En gelse inrichting van onderwijs. Welnu, het blad zei dat het liever het laatste prinsesje zag dan het eerste, want - vond de redactie - trouwen op vijftienjarige leeftijd is veel te vroeg. Maar adellijke vijf tienjarige prinsesjes moeten toch wel aardig bij de pinken zijn en al wonderwel huwbaar. Van de vijf tienjarige Schouwse schonen kan dat niet gezegd worden, afgezien van het feit dat de wet er een stokje voor zou steken, want Eilandman zag in een winkel een vijftienjarige, die met moe mee mocht om een tapijtje te kopen. De winkelier wilde dat tapijtje best verkopen en spreidde zijn verko perskwaliteiten ten beste, er op wijzend hoe goed, hoe degelijk en hoe fraai het tapijtje wel ivas. Dat zei hij eerst en toen fluisterde hij de prijs. Het op „ik-heb-er-wel-zin- in" staand gezicht van moe betrok licht en zij sprak: „Noe, 't ruuk nog a nae de mosterd". Uit het daarop volgend incident wil Eiland man de verrukkelijke onschuld con cluderen van de jonge Schouwse dochters, want de vijftienjarige jongedame ging op haar knietjes zitten, rook aan het kleed en zei tegen haar mama: ,,'k Ruuke niks moeder". Met zo iets is Eilandman altijd duizendmaal bljjer dan met een cocktailparty van diplomaten en hij weet dat daarmede honderd boeken over jeugdproblematiek aan flarden kunnen worden ge scheurd. Zolang de jonge meisjes op haar knietjes gaan zitten en aan het tapijt ruiken is er niets aan de hand en ruiken de verhalen over jeugdverwildering naar de lamp, zou Eilandman willen zeggen. Voor de grondlegging der wereld was de aarde „woest en ledig" en het is erg om te zeggen, maar „die van Oosterland" worden weer sterk herinnerd aan dit trieste begin van onze wereldkloot. Daar heeft men - trots bewijs van bereidheid alles aan te pakken - meteen al wat straatsteen mag heten maar uit de grond gepeuterd, zodat men daar leeft in een wilde chaos, die vooral in het duister ieder naar de veilige woonkamer doet vluchten. Eiland man nwilde wel weten hoe melk boeren. en bakkers dat doen, als ze de klanten gaan bedienen. Als Eilandman vandaag een vlag zou zien wapperen op de uitkijk toren van het pompstation te Haamstede, dan weet hij zonder verder vragen „waar het voor is". De palen en het prikkeldraad bij de vuurtoren en bij de Verklikker gaan weer weg. Dat is verrukkelijk nieuws voor de duinliefhebbers en de aan palen een „broertje dood- hebbers". Dan begint er nog een stille hoop te groeien voor de weg langs de Zuidkant, over de dijk. Eilandman vindt dat Schouwen niet is hersteld als hij het eiland niet zien kan van af de zeedijk. Hij wil daar weer rustig rijdend genieten van de on vergetelijke luchten boven het groengrijze Scheldewater. Hij wil het verkavelde land zien en het kartellijntje van de duinen in het Westen en tegen de avond het vriendelijk knippend oog van de vuurtoren over de zee. Als reactie op zijn „kattenstukje" vernam Eilandman nog dat Vol taire zo gezegd geen letter op pa pier kon krijgen ,als hij zijn vijf katten niet b\j zich had. In afwezig heid van poezen kon wijlen de grote schaker Aljechin ook geen loper uit een kasteel onderscheiden. Gelet op deze illustere voorbeelden zou Eilandman wel een kat willen zien op elke gemeentesecretarie, maar daar ivordt ook nogal een velletje volgeschreven zou hij me nen, want bv. een deel „Weltge- schichteis nog dunner dan de ge meentebegroting van Zierikzee. Geen ivonder ook, als er vier nieu we scholen bij moeten komen. Zo iets is misschien met een poesje toch niet op te lossen!

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1955 | | pagina 2