Van de burgt binnen Zierikzee's muren is niets meer overgebleven Prins Bernhard sprak op congres Europees-Amerikaanse verenigingen Geen gemakkelijk afscheid WRiGLEY®^ Toevaliigheidjes, geraakte pijlen, typering, maaltijd, sneeuwkuil en trotse koeien De V.S. en vrij Europa hebben elkaar norlig Prins Bernhard. heeft Donderdag in Rome het erevoorzitter schap aanvaard van het congres van Europees-Amerikaanse Verenigin gen. De Prins verklaarde, dat hij met genoegen deze functie op zich nam, omdat het congres volgens hem een goeddoordachte poging is om een doel te bereiken dat hij zelf van het grootste belang acht, nl. het tot elkaar brengen van Europa en de Ver. Staten. dat mannen in vele landen, met vooruitziende blik, in de na-oorlog- se jaren hebben verricht voor een toenadering van hun landen tot die wereldmacht, waaraan zij zoveel te danken hebben. De Ver. Staten en vrij Europa hebben elkaar nodig en sedert het einde van de tweede wereldoorlog, toen de wederopbouw van de we reld kon beginnen, is gedurig het besef gegroeid, dat de wederzijdse afhankelijkheid zoveel groter is ge worden, dat de een niet meer wer kelijk kan bestaan zonder de ander. Dit congres, dat is uitgegroeid tot een centrale organisatie, waar in al de organisaties zijn verenigd, die als het ware Europa vertegen woordigen in zijn betrekkingen met de Ver. Staten, moet beschouwd worden als de kroon op het werk AANBESTEDINGEN Aanleg Provinciale weg Serooskerke-Haamstede Te Zierikzee werd aanbesteed het aanleggen van de Prov. weg Se- rooskerke-Haamstede met zijtak van 4,6 km. met bijkomende wer ken, gelegen in het herverkave- lingsgebied Schouwen-Duiveland. Ingeschreven werd voor de uitvoe ring met hoogovenslakken en met uitvoering in schrale beton, van welk laatste de cijfers tussen haak jes staan aangegeven. Ingeschreven werd als volgt: Van den Heuvel v. d. Linde, Zie rikzee f 463.800 J. J. Jansen, Middelburg f 469.000 M. de Oude en K. T. de Jonge, Zierikzee f 474.800 (f 516.00^); S. A. Sanders, Delft f 490.000 (f 610.000); A. W. Wandel, Nieuwerkerk f 535.000 (f 559.500); E. Blok, Rotterdam f 538.900 (f 538.900); Van 't Verlaat, Neder-Hardinxveld f 542.700 (f 540 duizend); Aarvn. Mij. H. van Oord, Werkendam f 583.000 (f 613.000); J. J. van Oord N.V., Utrecht f 587.870 (f 588.700). Bevrijd U van die snerpende pijn! Doof d&t luurbranden op de maag. Met Bennie! Overtollig maagzuur veroorzaakt die snerpende zuurbrand. De een wordt er onpasselijk van, de ander heeft het gevoel van maag tot keel in brand te staan. Rennies helpen altijd - iedereen. In geval van „nood" laat U één of twee Rennies op de tong smelten. Direct is ieder spoor van brand of pijn verdwenen. Zo bent U met Rennies afdoende tegen zuurbrand beveiligd. |LAND- EN TUINBOUW Wieden door middel van electrische stroom Geleerden van de British Elec trical Research Association hebben ontdekt, dat het mogelijk is om on kruid te wieden en kiemplanten uit te dunnen door middel van krach tige electrische schokken afkomstig van een draagbare sonde die, qua vorm, zeer sterk op een wandelstok gelijkt. De hitte die wordt venvekt door het passeren van de stroom vernietigt de gehele wortelstruc tuur, zodat het onkruid of de kiem- plant na deze behandeling niet meer kan groeien. Er worden thans experimenten ten uitvoer gelegd om zekerheid te verkrijgen dat het toestel volkomen veilig en doeltref fend is, voordat men ertoe overgaat het in de handel te brengen. De vernietiging door middel van elec- triciteit van in grote massa's groei ende planten zoals varens, die op goede grond tieren, is ook niet min der doeltreffend dan de traditionele methode. Hier is het probleem om met zekerheid te weten dat de elec trische schokken inderdaad door de samengestelde wortelstructuur van de varens gaan en deze vernietigen. Ingezonden mededeling KOKEND WATER EEN BESPARING Dag Hammarskjöld (links), secre-j taris-generaal van de Ver. Naties,! wordt hier ingelicht over de wer-j king van de „kokend water"-reac-' tor met dubbele kringloop, van de General Electric Company, waar van een model te zien is geweest tijdens de internationale conferentie over het vreedzame gebruik van atoomenergie te Genève. De toe lichting wordt gegeven door Gun nar Randers, vertegenwoordiger van General Electric in Noorwegen. Amerikaanse geleerden hebben ter conferentie meegedeeld, dat het 6ysteem van het „kokende water", dat neerkomt op de vorming bin nen de reactor van stoom voor de turbines, de kosten voor kleine ato- mische krachtcentrales zal verla gen. KERKNIEUWS Geref. Kerken Ds C. J. Wielenga 45 jaar predikant i\ Zondag 18 September a.s. hoopt Ds. C. J. Wielenga, emeritus-pre dikant te Zaandam de dag te héir- denken, waarop hij 45 jaar geleden het predikambt aanvaardde. Ds. Wielenga werd op 21 Augustus 1Ö85 te Kampen'geboren, waar zijn va- De vluchtelingenkinderen hebben het eiland weer verlaten, na een verblijf hier sinds 2 Augustus. Het was noch voor de pleegouders noch voor de kinderen een gemakkelijk afscheid. Het afscheid immers ver galt weer veel van het zoet dat de kinderen hier mochten smaken, maar dit is nu eenmaal niet te ont gaan. Het mag wel eens gezegd, dat velen zich hebben ingespannen het de kinderen hier zo prettig mo gelijk te maken. Dat is een belang rijk winstpunt voor Schouwen- Duiveland, dat bleek te kunnen ont vangen - de na-rampse tijd bewees het - maar ook te kunnen geven. Natuurlijk is de komst van een goede zestig kinderen maar een druppel op een gloeiende plaat, want er is heel veel vluchtelingen- leed. Zo ergens evenwel dan geldt hier: „Iets doen is beter dan niets doen". Het belang van deze zes weken voor de kinderen zelf staat intussen buiten twijfel. De meeste kinderen namen aanzienlijk in ge wicht toe en verlost uit de grauwe barakkenkampen en woonkazernes genoten zij volop van de zomer, die nog uitzonderlijk mild was ook, zo dat de jeugd volop aan zijn trek kwam. Uit verschillende gesprek ken is ons wel gebleken dat de pleegouders de kinderen ook gul hebben bedacht. Van velen was de bagage vier tot vijf keer zo om vangrijk als bij de aankomst. Zo doende kunnen zij straks daar nog wat van profiteren. Gebleken is verder dat wederzijds men aan el kaar ging hechten en het is dan ook geen wonder, dat het afscheid zwaar viel. Maar - gezien de resul taten van dit door de Werkgroep Vluchtelingenactie genomen initia tief - moet er gezocht worden naar een mogelijkheid ook volgend jaar een dergelijke groep kinderen naar Schouwen-Duiveland te krijgen. Dat zal stellig heel wat voorberei ding eisen, maar de moeite wordt - gelet op de thans behaalde resul taten - ook rijkelijk beloond. Dat de jeugd het hier goed had en naar de zin bewijst tenslotte dat Schou wen-Duiveland weer een „normaal" land is geworden, waar het goed toeven is, ook al staan wij er nog altijd wat kaaltjes voor. Maar dit is slechts een kwestie van tijd. Mis schien kunnen wij de vreemdeling - hetzij vluchteling of toerist - straks het ontluikend prille groen tonen, dat het eiland weer nieuwe fleur geeft na een periode, waarin veel ontbrak aan de landschappe lijke schoonheid. ^Wetenschap en Techniek De plannen voor een atoomvliegtuig Het eerste atoomvliegtuig zal uiterlijk over drie of vier jaar zijn eerste proefvlucht maken, zo heeft de directeur van het laboratorium van de instrumentenfabriek „Day- strom" te Los Angeles, Alexander Greenfield, Woensdag verklaard. Volgens hem werken alle grote Amerikaanse vliegtuigfabrieken a^n plannen voor een dergelijk toestel. De onderzoekingen hebben voorna melijk betrekking op de bescher ming van bemanning en passagiers tegen radio-actieve straling, aldus Greenfield. der, wijlen prof. D. K. Wielenga hoogleraar was. Na zijn studie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam werd Ds. Wielenga op 18 September 1910 te Duisburg-Ruhrort in het ambt bevestigd. In 1914 vertrok hij naar Hazerswoude om in 1918 zijn intrede te doen te Zierikzee. In 1926 verbond hij zich aan zijn laatste gemeente Zaandam, waar hem in 1950 émeritaat werd verleend. Van zijn hand verschenen verschillende publicaties, o.a. in de prekenserie „Menigerlei genade". Ds. Wielenga maakte deel uit van de particuliere synode van Zeeland en diende de classis Zaandam als kerkvisitator. VERKOPINGEN DREISCHOR. Door de notarissen van den Ende en Klaassen te Zie rikzee werd in café Slager alhier in het openbaar verkocht: woon huis, schuurtje en erf te Dreischor aan de Zuidstraat D 5. Koper de heer J. Adriaanse q.q. te Dreischor voor f 1010. Het lot van de kettinghond Ned. Ver. tot Bescherming van Dieren adresseert aan Minister Het hoofdbestuur van de „Ne- derlandsche Vereeniging tot Be scherming van Dieren" heeft Don derdagmorgen het onderstaande te legram inzake de kettinghond aan de minister van Justitie, mr. L. A. Donker, gezonden. Excellentie. Gezien de weerzinwekkende om standigheden, waaronder in ons land nog steeds enige tienduizen den kettinghonden hun ellendig be staan voortslepen, gezien het feit, dat deze misstand een beschaafd land als het onze onwaardig is, ge zien het feit, dat tenslotte ook de beste regeling dit euvel niet af doende vermag te keren, doch slechts ten dele opheft, gezien de grote afkeer, die in den lande wel haast algemeen bestaat tegen het houden van kettinghonden, acht het hoofdbestuur van de Ned. Ver. tot Bescherming van Dieren het tijd stip gekomen het houden van ket tinghonden van een nader te bepa len datum af geheel en al te ver bieden, waartoe genoemde vereni ging dringend uw medewerking in roept. Het telegram was ondertekend door de voorzitter en secretaris der vereniging, respect, mr. W. Hugen- holtz en J. F. Vermeulen. UIT LANG VERVLOGEN DAGEN Aan de Schouwse dijk stond slot „HERKESTEIN" mond van de „Pitten" stond noem den zij het „Moermont". Door het gedrag van Jan van Renesse - die het met Vlaanderen hield - deed de leenheer het slot belegeren en verwoesten. Het is later herbouwd eh verbouwd en gebleven tot op de huidige dag, zij het ontdaan van alle boom- en plantentooi. Het is een schoon reliek van het oude Scaldia. Ingezonden mededeling kauw heerlijk - verfrissend zuivert mond en keel bevordert uw spijsvertering Op Scaldis stonden in vroeger tijden de volgende burgten en ka stelen: te Zierikzee één, zuidwest van de St. Lievensmonstertoren, in Kerkwerve één tussen dit dorp en de Schouwse d\jk, in Duivendgke (oud) één, tussen „Brou" en De Nosse één („Herkestein" genaamd), bü Renesse één (eerst genoemd „Renesse" en later „Moermont"), te Haamstede één geheten „Haem- stede", in Burgh één genaamd „Kraayestein". Ook westelijk van Zierikzee - op nu verdronken land - stonden eenmaal twee sterke huizen die „Blodenburg" heetten. In Duiveland is alleen bekend „Oosterstein", beoosten het dorp Oosterland en tenslotte te Drei schor het slot „Windenburg". De burgt of 't slot van Zierikzee, geheel verdwenen, moet volgens oude kronieken gestaan hebben binnen de muren der stad en wel in de Zuidwest-hoek, „palende" aan de Nieuwe Haven. De stichter daar van is óf een Vlaamse óf een Hol landse graaf geweest. Boxhorn meent dat het door een Hollandse grave werd gebouwd, als veilig heidsmaatregel tegen invallende Vlamingen. Het kasteel was zeer groot, „vermaaklijk" en rondom welbemuurd. In 1615 waren nog restanten van muren en poorten aanwezig. Dochloen heeft de stads regering de grond uitgegeven ter bebouwing en zijn zelfs de funde ringen uitgegraven. Schetsen, be schrijvingen noch afbeeldingen zijn er meer van voorhanden, naar het schijnt. Beoosten Kerkwerve moet in oude tijden een slot hebben gestaan, dat „Werve" zou hebben geheten. Kerkwerve heeft tijdens de Spaan se bezetting veel geleden door brand en vernieling. Vermoedelijk is in die periode het kasteeltje oók verdwenen. Ook in Oud-Duivendij- ke stond eertijds zulk een „huse". Zelfs de naam echter schijnt ver geten. Maar in 1423 komt er in de rekening van de rentmeester be- ooster Schelde een post voor we gens betaling aan de „metsers" (metselaars), die het huis te Dui- vendijke omverwierpen. Tussen De Nosse en Brouwersha ven tegen de Schouwse dijk heeft in de Middeleeuwen een slot ge staan, waarvan heel wat meer be kend is. Het heette „Herkenstein". Men noemde het ook „de huse bi der Bridorper sluse". Graaf Jan van Holland confereerde er met zijn neef, volgens Melis Stoke. Er is om en bij „Herkestein" blijkbaar ook gevochten in de dagen toen de der de man van Jacoba van Beieren - de hertog van Gloucester - daar met een invasieleger landde. In die slag verloren veel Schouwse rid ders en edelen het leven. Wanneer precies het slot is ondergegaan is niet bekend. In 1870 zijn er nog veel fundamenten uitgegraven en zijn er ook skeletten en wapentuig gevonden. De Zeeuwse moppen van het kasteel werden gebruikt voor de bouw van' varkenshokken. De voorganger van slot „Moer mont" stond veel meer naar het Westen, op de gronden van de Oosterenban. Dit eerste slot is ge sticht door Costijn van Sierixe na 1229. De eerste heer van de duin- bannen noemde het „Domus apud Rietnesse". Dit betekent: „huis na bij de Rietnisse". Dit huis schijnt verwoest of afgebroken te zijn. De opvolgers van Costijn van Sierixe bouwden een nieuwe burgt aan de Oostzijde der Schelveringe (een kreek die in verbinding stond met de open zee). Omdat het bij de Wil men het leven geestelijk zien en velen doen dit gelukkig en te recht, dan bestaan er geen toeval ligheden, maar Eilandman is toch tegen twee deksels toevallige naam grapjes opgelopen. Daar is aller eerst de vriendelijke burgemeester van de Belgische gemeente Oost- malle, waarvan de harmonie Re nesse in een muzikale Benelux - sfeer bracht. De burgemeester van deze gemeente, die Renesse heeft geadopteerd, heet baron van Re nesse. De ook alweer vriendelijke plaatsvervangend leider van het U.N.A.-kamp te Nieuwerkerk, heet mr. Carpenter, of te wel overgezet zijnde „timmerman", wat Eiland man een bar toepasselijke naam acht voor iemand, die vrijwillig komt timmeren te Nieuwerkerk aan bejaardenwoningen. Eilandman zou graag in deze wat opgewekte zin verder schrijven, maar hij is nog wat onthutst van een ontmoeting met een dame, die hij trof op de uitkijktoren van het pompstation van de waterleiding aan de beroemde en veelbezochte Adriaan v. d. Weijdeweg. Deze da me vroeg hem - na uitgeweid te hebben over het verrukkelijke uit zicht - waarom er geen aandui dingspijlen staan op deze toren naar de verschillende richtingen, waarin zich interessante objecten bevinden „Maar die„Nfaar die zijn er" had Eilandman willen zeggen. De woorden bestierven echter op zijn mond, want op hetzelfde ogenblik zag hij het. De mooie cn duidelijke rode pijlen, waarop tevens stond aangeduid waarnaar zij verwezen, zijn verdwenen. Waarom? Wel „het publiek" heeft ze er af gekraakt. De naamloze „men" heeft weer een treffend staaltje van stijl en opvoe ding weggegeven en prof. Huizinga liad toch gelijk toen hij 'sprekend over ons - deze type ring gebruikte: „het beschaafdste onbeschaafde volk". Daar zijn voor beelden te over van. Nog eentje, die Eilandman pas hoorde. Een groep Nederlandse toeristen, liet zich - met kermis- mutsjes en feestneuzen uitgedost - ■fotograferen, zittend op en staande bij het oorlogsmonument van Bay- eux in Normandië, waar in 1944 duizenden vielen om de vrijheid 'ook van die „toeristen" met hun bloed te bevechten. GESPREKKEN VAN EILANDMAN Het is allemaal lang niet zo voor beeldig dan het voorbeeldbedrijf te Ellemeet, dat vorstelijk geschenk van ~de Friese boeren aan Schou wen-Duiveland, dat binnenkort zal xoorden overgedragen. De Friezen hebben nog altijd het hart op de goede plaats zitten. Kort voor de spoorwegstaking in 1944 is Eiland man met een akelig klein tentje nog in Friesland geweest. Hij leefde met de dieren des velds en dronk overvloedig (ongekookte) melk uit 'een gazeusefles. Hij sprak met de boeren, die hun weetje wisten. Als voorname burchten lagen de hoe ven in het wijde land, onaantast baar vaak voor Germaanse listen. In „Holland" teas de prijs van een warme maaltijd al opgelopen tot 25, maar de waard van een her berg in een dorp gelegen in de drie hoek: Koudum, Sloten, IJlst, ser veerde voor 2,65 een maal met soep voorop, een vooroorlogs stuk vlees en een bord pap van onver dunde melk. Groente en aardappe len konden worden nabesteld zon der prijsverhoging. Het heeft negen maanden geduurd voordat Eiland man zich weer schikte tot het sa voureren van een dergelijk maal. Dezelfde herbergier had 16 onder duikers in de kost. Toen bij een razzia twee bijna tegen de lamp liepen, verborg hij ze in een sneeuivkuil, toegedekt met een spierwit laken. Ze kwamen er een beetje koud, maar gezond twee uren later uit. Deze Friese herinne ringen schieten een mens te binnen, als men hoort van de voorbeeldige hulp die Friesland bood na de ramp en van het puike Friese vee, dat voor de herbouw van de veestapel op Schouwen-Duiveland wordt aan gekocht. Wilt U er meer van weten en echt in de Friese sfeer komen? Spreek een willekeurige koe aan en hij - zonder twijfel van Friese her komst - zal het uitloeien van trots over zijn geboorteland, dat stoer en sterk zich spiegelt in het water van de meren en waar hoogover- heen de wolkenstoeten zeilen, voor naam en met iets van aristocratie zoals de boeren en boerinnen van dit stoere land. Dat is „Us heite- Idn", bevolkt met mensen, die van helpen weten. Daarom die „Fries land hoevedaar helemaal aan de Slikweg bij Ellemeet!

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1955 | | pagina 2