Mag nieuwbenoemd raadslid kennisnemen
van notulen geheime raadszittingen?
Principieel debat in Zierikzeese Raad
DE RAAD
Sovjets vangen bosjes „spionnen" in O.-Duitsland
Voor vijf-en-twintig jaar
In de Donderdagavond gehouden
vergadering van de gemeenteraad
heeft mr K. A. Keuning, die sinds
kort voor de nieuw gevormde party
„Het Roer Om" zitting heeft, in de
raad medegedeeld dat hem door
het college van B. en W. geweigerd
is inzage te nemen van de notulen
van een geheime zitting van de
raad in zijn oude samenstelling,
waarvan h\j dus nog geen deel uit
maakte. De heer Keuning meende
dat voor een dergelijke weigering
iedere rechtsgrond ontbreekt en ci
teerde een artikel uit de Gemeente
wet, waaruit zou blijken dat B. en
W. nimmer een dergelijk verzoek
kunnen weigeren.
De heer J. W. van den Doel be
weerde dat een verzoek als door mr
Keuning gedaan, eerst zou kunnen
worden toegestaan, wanneer een
bepaald onderwerp, destijds in ge
heime zitting besproken, in tweede
instantie ter sprake komt en dan
opnieuw op de agenda wordt ge-
Een tamme raadsvergadering van
Donderdagavond kreeg plotseling
kleur door een informatie van het
lid mr K. A. Keuning of hij inzage
krijgen kan van geheime raadsno-
tulen van in het verleden gehouden
besloten zittingen. Een dergelijk
verzoek werd hem eerder door het
college van B. en W. geweigerd.
Hier was een duidelijke principiële
zaak aan de orde. Het kan immers
voorkomen, dat een nieuw benoemd
raadslid zich in wil werken in de
materie en daartoe behoefte ge
voeld kennis te nemen van pro en
contra's in verband met enige zaak,
die in geheime zitting ter sprake
zijn gekomen. Met een bloot weten
van het besluit als zodanig komt
een nieuw zich inwerkend raadslid
uiteraard niet veel verder. Mr Keu
ning kwam met de wet in de hand.
De vraag is nu maar of deze op
dit punt een interpretatie toestaat
die slaat op het onderhavige geval.
De raadsleden wisten dat ook niet
en vroegen uitstel van beslissing.
Vernuftig was de constructie van
het raadslid de heer J. W. van den
Doel, die meende dat een dergelijk
verzoek slechts kan worden inge
willigd als een destijds in besloten
zitting behandeld onderwerp op
nieuw aan de orde wordt gesteld.
Men zou dit als criterium kunnen
gebruiken, maar het is toch ook
weer niet anders dan een voor de
situatie passend gemaakt criterium.
De vraag zou kunnen worden ge
steld: „waarop baseert men zich
dan?"
Intussen zijn de brandweerlieden
die bij de uitoefening van hun be
roep iets overkomen, er beter op
geworden en ook hun weduwen,
indien zij onverhoopt bij de uit
oefening van hun werk het leven
zouden verliezen.
De hondenbezitters worden over
één kam geschoren, nu G.S. de
nieuwe verordening hebben goed
gekeurd. Niet de schofthoogte maar
de rubricering (luxe- of bedrijfs-
hond) wordt maatstaf voor de aan
slag van de hondenbelasting.
Prijzenswaax-dig is het besluit tot
voortzetting van de verbeteringen
aan de kademuren. Fabricage en B.
en W. hebben hierover al gepraat
en vooral aan het Sas is de zaak
wegens een muurverzakking acuut.
Er moeten andere berekeningen ko
men in verband met de in de haven
gedachte keersluis, die Zierikzee in
de toekomst voor overstroming zal
moeten behoeden.
De geuren in de stadsgracht wor
den door baggeren - waartoe werd
besloten - niet minder. Niet zonder
enige hilariteit werd zulks opge
merkt, maar voor de mensen die
's nachts hun kinderen in een an
dere kamer moeten brengen van
wege de penetrante stank, heelt
deze zaak weinig humoristische
kanten. Hopelijk komt spoedig de
rioolwaterzuiveringsinstallatie. Dan
pas gaat het fris ruiken in en rond
Zierikzee. Intussen is men met het
baggeren van de Brakke gracht al
begonnen. Dit is ook een herver
kavelingsaffaire, zodat men tot
spoed was gedwongen.
De bouw van het Rode Kruis-
ziekenhuis is na de uitgebreide hei-
werkzaamehden begonnen en de
kwestie van de beheersvorm (eer
der in ons blad besproken) komt
derhalve aan de orde.
Zierikzee is thans ook opgenomen
als plaats waar een dependance van
de Zeeuwse Muziekschool gevestigd
wordt.
Moeilijk zal in de toekomst het
werk zijn van de Woonruimtecom
missie, die werd herkozen. Distri
bueren is altijd moeilijk en speciaal
in dit geval. Interessant was ook
de vraag naar het nut van de wo
ningbouwvereniging, daar uitdruk
kelijk is gestipuleerd dat de verde
ling van de nieuwe 131 huizen be
rust en blijft berusten bij B. en W.
Daar is als voordeel het feit, dat de
vereniging bouw en beheer in eigen
hand houdt en dus invloed hierop
heeft en houdt. Bovendien kan er
veel nut uitgaan van de vereniging
plaatst. Hij achtte het bv. ondenk
baar dat een pas benoemd lid in
zage ki-ijgen kan van geheime
raadsnotulen, waarin de discussies
inzake zijn geloofsbrieven zijn op
getekend.
De voorzitter merkte op dat per-
sonen, die geen lid van de raad wa
ren op het ogenblik dat de geheime
notulen werden opgemaakt, geen
inzage krijgen van deze notulen,
tenzij de raad machtiging verleent
alsnog aan die personen de gelegen
heid te geven die notulen in te
zien.
Mr Keuning verzocht daarop de
raad om toestemming tot inzage
van notulen der in het verleden
gehouden raadsvergaderingen. In
de eerstvolgende zitting van de
raad zal dit verzoek in stemming
worden gebracht, daar te voren de
leden zich over deze materie heb
ben kunnen oriënteren.
35 jaar raadslid
Voor met de behandeling der
agenda werd begonnen, herinnerde
de voorzitter aan het feit dat de
heer Catshoek vijf en dertig jaar
lid van deze raad is. Hij nam op
2 September 1919 als zodanig zit
ting en was van die datum af tot
nu toe onafgebroken lid. Geruime
tijd als gewoon raadslid, maar ge
durende een aantal jaren bekleedde
hij het ambt van wethouder en wel
van 24 Augustus 1937 tot aan de
tijdelijke gemeenteraad na de be
vrijding, toen, in 1946, de gewone
raad buiten werking was gesteld.
In dit tijdvak is er heel wat ver-
anderd op maatschappelijk gebied.
Gedurende al deze jaren heeft de
heer Catshoek zijn beste krachten
aan de gemeentebelangen gewijd.
Als wethouder, aldus de voorzitter,
liggen de verhoudingen anders dan
in de raad en in die functie heeft
spreker de heer Catshoek leren
waarderen. Spreker hoopte dat het
de wethouder gegeven moge zijn
nog menig jaar de belangen der ge
meente te helpen bevorderen. De
voorzitter liet deze woorden verge
zeld gaan van een bloemenhulde.
Als oudste lid van de raad sprak
de heer Bij de Vaate woorden van
gelukwens tot de heer Catshoek en
bood hem, namens de overige leden
van de raad, een souvenir aan, in
de vorm van een fraaie sigaretten
aansteker.
Gewijzigde verhoudingen
in de raad
De heer Catshoek dankte voor de
gesproken woorden van gelukwen
sen bij de herdenking van zijn 3b-
jarig raadslidmaatschap. Hij her
innerde aan de tijd toen hij voor
het eerst zitting had in dit college.
Tegen de functie had hij in het be
gin opgezien, maar toe langer hij
deel uitmaakte van de raad, hoe
meer liefhebberij hij er in kreeg
voor de belangen van de gemeente
op te treden, ook voor de minder
met aardse goederen gezegende ge
meentenaren, die in die dagen wer
den achteruit gesteld..De verhou
dingen in de raad van nu liggen
heel anders dan in het begin van
spreker's raadslidmaatschap, toen
men, als men niet tot een bepaalde
partij behoorde, het hard te ver
antwoorden kreeg. Maar dat heeft
die leden niet glad gezeten. Bij de
tegenwoordige verhoudingen kan
men van politieke verschillen in de
raad niet veel meer bespeuren. Men
geeft elkaar meer onderlinge steun
die dikwijls merkbaar is. Persoon
lijk stemt hem dat zeer aangenaam.
Spreker dankte voor de bloemen
hulde en het geschenk van de
raadsleden. Speciaal de burgemees
ter dankte hij voor diens gesproken
woorden.
Tot de gewone agenda overgaande
deelt de voorzitter de antwoorden
mede op in de vorige vergadering
gestelde vragen. De heer Hoek in
formeerde naar 'n personeelskwes
tie. Deze zaak is bij B. en W. ter
sprake gekomen. Zij achtten het
niet nodig strafmaatregelen toe te
passen, daar met een terechtwijzing
kon wox-den volstaan. Omtrent de
riolering aan het Slabberswerf,
waarover de heer Bij de Vaate in
lichtingen vroeg, delen B. en W.
mede, dat deze riolering niet aan
sluit op de oude, daar deze alleen
dienst doet voor de afvoer van
overtollig water. Het voorstel van
mr Keuning tot het stichten van
een Sportraad, is om advies gegaan
naar de Sportparkcomissie. In de
Octobervergadering komt dit ad
vies ter tafel.
Verschillende voorstellen gaan on
der de hamer door. Zo het voorstel
op het punt van voorlichting en be
woning van de huizen door de le
den. Het eigene bindt meer en dat
kan in de praktijk van invloed zijn.
Zo gezien heeft dus de woning
bouwvereniging heel veel zin. Ook
later, als de abnormale na-oorlogse
omstandigheden op het punt van
de woningbouw opgehouden heb
ben te bestaan, komt de betekenis
van een vereniging als de onder
havige maar al te duidelijk aan het
licht. Particulier initiatief vervangt
dan de overheidstaak op dit punt
geheel. Er zijn tendensen, dat het
die richting steeds meer zal uit
gaan.
tot het verlenen van medewerking
aan de aanvx-age ex art. 72 L.O.-
wet 1920, van het bestuur der Chr.
U.L.O.-school; het voorstel inzake
de bezoldiging van de gemeente
ontvanger; het voorstel tot het slui
ten van een ongevallenverzekering
voor de leden van de vrijwillige
brandweer; het voorstel tot het
vaststellen van een verordening op
de heffing en invoi'dering der rei
nigingsrechten; idem betreffende de
hondenbelasting.
Waterkeringen en
kademuren
Bij het 9e agendapunt vragen B.
en W. een crediet van f 21.000,
ten behoeve van het herstel der
waterkeringen. Dit voorstel is in
Fabricage reeds ter sprake geko
men. Druk is uitgeoefend om deze
werken nog vóór de winter in orde
te brengen. Direct is toen opdracht
gegeven door te werken. Wethouder
den Boer licht toe dat definitief
herstel later zal volgen, in nauw
contact met Dijkherstel. Wat nu
moet gebeuren is alleen een voor
lopige voorziening. Het aange
vraagde crediet wordt hierop ver
leend.
B. en W. vragen bij het volgende
voorstel ten behoeve van het beste-
dingsgereedmaken van de plannen
voor herstel en vernieuwing der
kademux-en, andermaal een crediet,
nu van f 20.000,Men wil de kade
muur aan het Luitje versterken
over een lengte van 75 meter en
daar tevens metselwerk uitvoeren.
Voorts wordt voorgesteld de be
schoeiing bij de Kunstmesthandel
Kooman Co. te vernieuwen en
een beschoeiing te maken bij de
Coöp. Aankoop Vereniging. De hou
ten beschoeiing bij het Shellgebouw
op het Sas te vernieuwen, evenals
de noord- en zuidkant van het Sas.
De kademuur aan de Engelse kade
dient ook te worden verlengd.
Al deze plannen worden nu aan
hangig gemaakt ter herziening van
de oude plannen zulks in verband
met de sluisbouw in de toekomst en
met het oog op het peil van het
Deltameer. Deze werken liggen alle
ten Oosten van de brug bij de Zuid
havenpoort aan de haven, waar in
de laatste jaren veel gelost en ge
laden wordt, getuige de transport
banen. In de naaste toekomst zal de
aanvoer van materialen wellicht
nog toenemen, bv. voor de land
bouwgronden, woningbouw en we
genaanleg, alsmede voor de uitvoe
ring van het Deltaplan en de sluis
bouw.
In verband met deze plannen is
het wel interessant te vernemen
wat aan haven-, kade-, lig- en
bruggelden werd ontvangen. Deze
bedragen zijn in 1950: f 25.000;
1951: f 30.000; 1952: f 33.000; 1953:
f 40.000. Voor 1954 worden ze ge
raamd op f 54.000.
De heer Simmers vraagt of het
dit najaar wel verantwoord is aan
het Sas bieten te laden. Wethouder
den Boer geeft uitvoerig toelichting
op deze plannen. Wat het bieten
laden op de losplaats aan het Sas
betreft, meent hij dat zulks wel af
zal lopen; de verzakking aan de
haven aldaar is niet zo ingrijpend
als het zich laat aanzien.
Baggeren stadsgrachten
Voor het baggeren van de stads
grachten wordt eveneens een cre
diet aangevraagd, namelijk voor de
Zoute-, Brakke- en Verse gracht,
van welk karwei reeds een gedeelte
uit uitgevoerd en wel de Brakke
gx'acht.
Op een vraag van de heer Sim
mers deelt wethouder den Boer
mede dat de bagger uit de gracht
gedeltelijk op de ringdijk wordt ge
deponeerd, een ander deel is voor
Landbouwherstel, dat de grond bij
de verkaveling aanwendt. Mr Keu
ning informeert of het wel in orde
is dat èen deel van het werk is
uitgevoex'd. Wethouder den Boer
antwoordt hierop dat besprekingen
zijn gevoerd met de Centrale Dienst
en met vertegenwoordigers van het
Bureau Financiën. Men kreeg de
mondelinge toezegging, dat dit bu
reau het werk onvoorwaardelijk
voor zijn rekening neemt. De
Brakke gracht moest gebaggerd
worden met het oog op de riolering.
De C.D. heeft toen opdracht ge
geven aan de Heide-Maatschappij
maar te beginnen. De heer v. d.
Doel merkt op dat de herverkave
ling hierbij ook een rol speelt. Zij
drong op spoed aan met het oog
op de ontwatering.
Voor herstel van de woning aan
de Kadeweg, waarin iemand komt
te wonen die belast is met het toe
zicht op het Sportpark, wordt even
eens een crediet verleend (f 2.802).
Aanschaffing van een rioolwater
pomp is noodzakelijk doordat de
oude bij de ramp verloren ging en
de van de gemeente Amsterdam
geleende pomp teruggevraagd werd.
Voor een nieuwe pomp wordt een
crediet verleend van»f 3.200.
Besloten wordt jaarlijks f 10 af
te zonderen voor de vorming van
het kapitaal van de te stichten mu
ziekschool in Zeeland.
De geschonken barak, bedoeld als
kleedlokaal bij het Sportpark, is
geleend aan de Rijksgebouwen
dienst, maar tot nu toe is deze ba
rak nog niet teruggegeven.
De leden en plaatsvervangende
leden der woningcommissie worden
bij acclamatie herkozen. In deze
commissie hebben zitting de heren
J. Catshoek, J. v. d. Gaast, A. Groe
nendijk, L. J. van den Houten, M.
de Moor, D. Quant en B. Leij-
dekker.
Verschillende raadsleden komen
met opmerkingen over verlichting,
kapotte balken, stank bij barakken
in de Platteweg, enz. Al deze klach
ten zullen worden onderzocht. Zo
ook de klacht van mr Keuning over
de standplaatsen van de G.M.C.-
vrachtauto's.
Mr Keuning vraagt verder de
heer v. Gastel of hij wil antwoox*-
den op de vragen in de vorige
raadsvergadering gedaan over zijn
positie als raadslid. De heer v. Gas
tel wenst hierop niet te antwoor-
den, wat mr Keuning doet opmer
ken dat de houding van de heer v.
Gastel onbehoorlijk is.
De heer Hoek krijgt antwoord op
zijn vraag over de woning van de
gemeentetuinman. Meermalen is de
belofte gedaan over het zo nodige
herstel, maar dat blijft uit. Wet
houder den Boer deelt hem mede
dat het in de bedoeling ligt voor
de tuinman een nieuwe woning te
bouwen, zodat het perceel waarin
hij thans woont, geheel als dienst
gebouw kan worden aangewend.
De Woningbouw
vereniging
Verder vestigt de heer Hoek de
aandacht op het feit dat enige on
gerustheid heerst over het feit dat
de Woningbouwvex-eniging „Beter
Wonen" het recht aan haar zijde
zou hebben wie er in de naaste toe
komst in de 131 te bouwen wonin
gen in het bouwplan-Buijze komt.
Wanneer dat zo was dan wordt de
Woonruimtewet ondermijnd. Wet
houder den Boer merkt op dat B.
en W. met deze woningbouwvereni
ging een onderhoud hebben gehad,
die de zaak heeft toegelicht. De toe
wijzing van woningen behoort tot
de competentie van B. en W. De
heer v. d. Doel meent dat van de
te bouwen woningen in het plan-
Buijze er 25 bestemd zouden zijn
voor bedrijfswoningen van de Kon.
„Zeelandia". De secretaris geeft
over deze zaak enige technische
toelichtingen over particuliere wo
ningbouw of van gemeentewege.
Bij particuliere bouw hebben de
toekomstige bewoners meer aan
dacht voor hun woning en de ge
meente is van een last af.
Nadat de heer de Moor nog ge
wezen heeft op de rommel in en bij
de krotwoningen, die nog niet af-
gebroken zijn, maar die, volgens
wethouder den Boer, binnenkort
onder de slopershamer zullen val
len, volgt sluiting.
In Haren (Gr.) is Dondex'dag
een nieuw zoölogisch laboratorium
der Rijksuniversiteit te Groningen
officieel in gebruik genomen.
Mededeling aan Amerikaanse Hoge Commissaris
De Sowjet-Russische Hoge Com
missaris te Berlijn, Georgi Poesjkin,
heeft zijn Amerikaanse ambtgenoot
dr. James B. Conarxt, schri/teiyk
medegedeeld dat in de laatste tijd
in Oost-Duitsland vierhonderd
voor de Amerikaanse spiotinage-
centra in West-Berlijn en West-
Duitsland werkende agenten" zijn
gearresteerd.
Hij deelde voorts mede dal in de
laatste dagen nog een honderdtal
„Amerikaanse spionnen" in handen
der autoriteiten van de Sowjet-
zóne is gevallen.
Alle gearresteerden waren leden
van groepen met Duitse namen, zo
als de Organisatie van ex-generaal
Gehlen, die van de West-Duitse
commissaris voor Defensie, Blank,
en West-Berlijnse anti-communis
tische organisaties, zoals de Strijd
groep tegen onmenselijkheid, de
Commissie van onderzoek van Vrije
Juristen, het Genootschap van po
litieke vluchtelingen uit het Oosten
en het Oostelijk bureau van de
West-Duitse Christen-Democrati
sche partij, die „in feite" vertak-
Luguberse vondst in
Haarlemse villa
Zwaar gewonde dame
aan de telefoon
In een villa aan de Anna van
Buurenlaan te Haarlem heeft de
politie omstreeks kwart voor zes
Vrijdagmorgen een dame aange
troffen, die telefonisch had gewaar
schuwd dat „er moord zou zijn ge
pleegd". De politie vond de'dame -
bewoonster van de genoemde villa
- in de achterkamer bij de telefoon.
Zij was niet in staat mededelingen
te doen. Het bleek de politie, dat zij
door twee pistoolschoten in de borst
was getroffen. Per ziekenauto is de
vrouw (de 44-jarige mevr. M. M.-
T. geb. B.) naar de Mariastichting
overgebracht. Haar toestand is ex-n-
stig. Vermoedelijk is een kogel in
een der nier-en gedrongen.
In een andere kamer vond de po
litie in een plas bloed, het stoffe
lijk ovei'schot van een 63-jarige
heer (W. C. R. van L.), die een
pistool in zijn rechterhand hield.
Zijn voorhoofd was door twee ko
gels getroffen.
Wat zich in de nacht in deze villa
heeft afgespeeld, kon de politie niet
meedelen, omdat de ernstig ge
wonde vrouw niet kon wox-den vei-
hoord. Buren hebben te circa kwart
voor vier wel gebons gehoord, doch
hebben niet vermoed.:!dat'.:iets ern
stigs kon zijn gebeurd.
kingen van de Amerikaanse spion-
nagedienst zijn aldus Poesjkin.
Hij verklaarde, dat de agenten
opdracht hadden Oost-Duitsers aan
te vallen, inlichtingen over Oost-
Duitsland en het Russische leger te
verzamelen, het Oost-Duitse be
stuur te desorganiseren, en sabo
tage te plegen.
Ingezonden mededeling
Doof dat zuurbr&aden
op Uw maag
met 'n paar Rennles.
'n Wonder, op hoe korte termijn die
helpen, Binnen een paar minuten.
Nog vóór die Rennies zijn gesmol
ten op Uw tong, behoort het zuur-
branden tot het verleden. Rennies
kunt U altijd en overal innemen,
onopvallend, zonder water of wat
ook.
KOSTBAAR KRUIKJE
Bij graafwerkzaamhtden in
zijn tuin stootte de landbouwer
W. van de Langemheen in de
buurtschap Gerven te Putten
dezer dagen op iets hards. Het
bleek een stenen kruikje te
zijn, gevuld met zand. Onderin
zaten twintig gouden munt
stukken. --i O ;"i
Ernstig ongeluk op N.A.V.O.-lachtbasis
Ondergrondse tank
kwam tot
Dertig doden en
Door het ontploffen van een on
dergrondse tank met 50.000 liter
vliegtuigbenzine op de N.A.V.O.-
luehtbasis Bitburg in West-Duits-
land, zijn Donderdag dertig perso
nen om het leven gekomen en 15
gewond.
De tank was een onderdeel van
het eindpunt van een N.A.V.O.-
pijpleiding. De meeste slachtoffers
reden tijdens een brandweerde
monstratie in auto's over de ondex--
grondse tank op het ogenblik dat
met motorbrandstof
ontploffing
vijftien gewonden
de ontploffing zich voox-deed. De
demonstratie wex'd bijgewoond door
een groep van veertig Amerikaan
se, Franse en Duitse inspecteurs.
Op nog geen tweehonderd meter
van de ontplofte tank bevond zich
een tweede reservoir, dat een mil-
lioen liter brandstof bevatte en dat
door een pijpleiding met de eex*ste
was vex-bonden. Men slaagde erin
de inhoud van de tweede tank weg
te laten lopen, toen de verbindings-
pijp vlam vatte en gevaar van ont
ploffing van de tweede tank ont
stond.
O.-Duitse varkens
stierven
Veeartsen in arrest
Het West-Berlijnse anti-commu
nistische Juridische Comité heeft
medegedeeld dat een groot aantal
Oost-Duitse veeartsen is gearres
teerd, nadat 430.000 varkens, die
aan de varkensziekte leden, zijn
gestoxven, of moesten worden ge
slacht, waardoor er een vleeste
kort in de Sowjet-zóne is ontstaan.
De veeartsen worden er van be
schuldigd opzettelijk verbreiding
der ziekte in de hand te hebben ge
werkt. Twee hunner zijn tot acht
jaar dwangarbeid veroordeeld. De
zaken van de anderen moeten nog
worden behandeld.
De Zondagartsendienst
van Zierikzee
Zondag 26 September: dr Vogelaar.
17 September. De nieuw benoemde
burgemeester van Zierikzee, J. C.
A. Bannink, deed zijn intrede in
de gemeente en werd geïnstal
leerd in een bijzondere raads
zitting.
18 September. Twee jongelui uit
Dreischor hebben aan de ge
meente-archivaris van Zierikzee
in bruikleen afgestaan een zand
steen, afkomstig van het voor
malig slot „Windenburg" te Drei
schor.
19 September. Een viertal lusten,
die circuleerden in de gemeente
Eikerzee, om gelden in te zame
len voor de electrische verlich
ting van de kerk en de pastorie,
bracht f 190,op.
20 September. Uit de ingediende
Waterstaatsbegroting blijkt dat
voor de aanleg van een vlucht-
haven in de Stoofpolder te Zjjpe
f 520.000,— nodig is.
25 September. De Zierikzeese Ès-
perantovereniging hield een zeer
geslaagde bijeenkomst in 't „Huis
van Nassau". Velen gaven zich
op als lid.
Oertijd, reuzenhagedis, vuistwiggen,
concert, ideale combinatie en vogels
In Engeland is een groepje dames
en heren, dat de cultuur wel niet zo
erg moe is, maar toch wel eens wil
onderzoeken hoe de mensen in het
stenen tijdperk geleefd hebben. Ze
trekken dus een berenvelletje aan,
kiezen zich stenen werktuigen en
gaan een poosje leven in een hol.
Ze leueti van hetgeen de natuur
oplevert en geld mag er natuurlijk
niet aan te pas komen. Zo'n initia
tief doet ons denken aan de oertijd
van Schouwen-Duiveland, toen hier
stammen kwamen, die poogden in
het moerassige land zich een be
staan te verwerven. Een stage mist
hing er over het land, dat wrakjes
en niet zonder veel moeite kers
vers uit de zee was gewonnen. Ver
raderlijke moersdampen stegen op
maar de warmte deed het door de
mind aangewaaide zaad ontkiemen
en schiep een groene gordel, wat
meer landinwaarts. Bomen met
luchtwortels vormden een grillige
afsluiting van het allerlaagste land
waar de zompen en poelen nog hun
giftige luchtbellen omhoog stuw
den. Toch leefde men al duidelijk
in de nadagen van de tropische
warmte. Tegen het jaareinde begon
een verstijvend koude wind te
waaien, die het groen van de bo
men deed verschrompelen en de
oerbewoners terug deed trekken in
hun van stenen opgetrokken, met
klei dichtgesmeerde hutten. Een
blauwige rook kwam uit de hutten
omhoog kringelen en onbeweeglijk
lag, als bevangen van koude, de
reuzenhagedis verscholen in een
bed van half vergane waterplanten.
De mannen slepen wat aan hun ste
nen vuistwiggen en de vrouwen
trokken er op uit, om wat kogel
vormige vissen te vangen in het
binnenmeer, dat elk jaar wel gro
ter leek te worden. Soms dreunde
de grond van de kudden mammoe
then die in een brede baan overal
de grond plattrapten onder hun
logge monsterachtige poten. Veel
later kwam toen het hert, dat in
het vergelend lover een kreet van
oneindige melancholie deed horen.
In onderlinge gevechten en door het
schuren langs de bomen, die zelfs
al niet meer op een. Eucalyptus ge
leken, verloren zij hun geweien,
die door allerlei overstromingen
eeuwen zouden rusten op de bodem
van de Schelde. Is het zo ongeveer
geweest? vraagt Eilandman zch af.
Hij weet het niet helemaal precies,
want een sprong van duizenden ja
ren terug is niet gemakkelijk. Wel
weet hu dat op de plaats waar toen
ook wel herten gelopen hebben,
binnenkort een muziekkapel komt.
Kerkwerve zal rinkinken van de
scfiettertrompetten en het is Kerk-
werve wel gegund, zo eenzaam als
het daar ligt in de nevels van'het
Schouwse land. -
Eilandman wenste Wel handelaar
of visser van zeemos (zeebomen) te
zijn. Door het vissen van zeemos
bereikt men de ideale combinatie
van natuur en cultuur. Men vist en
is omgeven door de wijde, regen-
zwangere luchten van het Zeeuwse
land. Men vist en men is vrij van
het land, ver weg van het krakeel
en de lastige vertragingen Van al
lerlei dingen, die gedaan moeten
worden. Men is er weer eens uit,
of liever men is er geregeld uit, en
voelt contact met die heel oude
oerbewoner, die met gespitste oren
zich ter ruste legde, altijd bedacht
op gevaar. Tegelijkertijd evenwel
werkt de „zeebomenvanger" voor
de uiterste hoedverfijning en ver
dere versiering derdamesgarde-
robe. Dat is ook iets van onze cul
tuur ,die het nu eenmaal niet toe
staat met een jutezak over de we
reld rond te stappen. Visser van
zeemos lijkt daarom het ideaalste
beroep, dat zich denken laat. Het
ligt op Schouwen-Duiveland voor
het grijpen.
Rond de vuurtoren wemelt het
's nachts van trekkende vogels. De
toren staat nu iedere nacht in hel
der licht, zodat de vogels zich niet
meer kapot kunnen vliegen. Op de
trek naar Zuidelijker streken heb
ben de vogels een flinke snelheid
en men ziet ze nauwelijks, zodat
herkenning moeilijk is. Maar slecht
af zijn die vogels niet. Ze gaan naar
warmer streken en w\j blijven hier
op het kaalste, eenzaamste en mis-
troosligste eiland van de hele we
reld.
