De grote woningnood op het eiland
eist bijzondere maatregelen
ZIERIKZEESCHEHNEEUWSBODE
ABONNEMENTEN EN ADVESTENTIEN
Frys per 3 maanden b(j vooruitbetaling t 2,17,
per week 19 cent. Losse nummers 10 cent.
Verschijnt 3 maai per week.
Advertentieprijs 13 cent per m.m. Succesjes
(max. 13 m.m.) t 1 per stuk.
WAARIN OPGENOMEN
DE ZIERIKZEESCHE COURANT
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1953
1797*1889
REDACTIE EN ADMINISTRATIE"!
Lange Nobelitreat A 171, Zlerlkzee. Postbu* nr. T, Telefoon
nr. 32. Girorekening nr. 137677 - Uitgave: N.V. Drukkerij voorh.
Lakenman Ochtman Lange NobeUtraat A 171 Zierikzee.
No. 17422 110e Jaargang
MINISTER LUNS SPRAK IN DE V.N.
Duitse en Koreaanse kwesties blijven
de vrede bedreigen
V.N. kennen de hiervoor verantwoordelijken
In xjjn rede voor de Algemene Ver- deze vraagstukken die de vrede bedreig-
gadering van de Verenigde Naties den, evenals men wist, dat deze kwee-
heeft Donderdag de Nederlandse mi- ties gemakkelijk zouden kunnen worden
nister van Buitenlandse Zaken, Mr geregeld, mits men do bevolking van
J. M. A. H. Luns, na mevrouw Pandit Oost- en West-Duitslnnd en die van
geluk gewenst te hebben met haar Noord- en Zuid-Korea het recht gaf
verkiezing tot voorzitster der ver- over eigen toekomst to beslissen. Vrjjo
gadering, er op gewezen, dat de hui- verkiezingou in geheel Duitsland eu
dlge zitting van de Algemene Verga- geheel Kcrea zouden do hangende kwets-
dering niet de enige internationale ties rechtvaardig tot een oplossing kun-
bijcenkomst is, waarop de belang- non brengen. Minister Luns deed een
stelling van de wereld is gevestigd, beroep op do landen om zich eensge
zind to tonen. Wellicht zou bewustheid
De huidige zitting zou ongetwijfeld van hot gemeenschappelijk streven naar
dc invloed voelen van andere interna- vrede on veiligheid kunnen leiden tot
tionalo vergaderingen, die, indien alles meer eenheid bij de behandeling van
goed verloopt zullen worden gehouden, nndero kwesties en matiging van do
Mr. Luns doelde hierbij op do politieke wederzijdse critiek bij do debatten,
cor.fcruutie over do toekomst van Ko
rea, do mogelijke vier-mogendhedenbo-
Duitse krijgsgevangenen
conferentie over een politiek statuut tcrUQ uit txusland
voor een vefenigd Europa. Hij weep
op deze conferenties om do aandacht te "C£ cerste transport Dnitso krijgs-
vestigen op het wijdero politieke ka- gevangenen, die op grond van de Ooslt-
der, waarbinnen sommige van do 75 Duits-Sowjet-Rassische overeenkomst
punten op de algemene vergadoring von Augustus jL gratie hebben gekro
moeten worden beschouwd. Iu do ko- Scn> '9 Vrijdag in Oost-Duitsland aan-
mende weken zou men zich niet kun- gekomen, aldus wordt in con commu-
nen veroorloven te veronachtzamou, wat nilIné van de persdienst van het Oost-
elders nijpend was, zo zei hij. Duitse ministerie van Binnenlandse Za
ken medegedeeld.
Onmacht der Verenigde Natjes Do voormalige gevangenen zullen als
gelijkberechtigde burgers in het maat- dat zij „als do andere burgers aan de Het aantal aangekomen gevangenen
De kwesties Duitsland on Koren, bo- schappelijk loven worden opgenomen, vreedzame opbouw van 4° republiek wordt in het communiqué niet ge
horende tot do erfenis van de tweede De autoriteiten zullen er voor waken, deelnemen". noemd.
wereldoorlog, blijven ernstige bedrei
gingen voor een werkelijke vrede. Zij
waren oorzaak van do onmacht der
Verenigde Naties om vele andere inter
nationale kwesties op to lossen en be
moeilijkten besprekingen over ontwape
ning. De toekomst van het V.N.-hand-
vcst, hulp aan op economisch gebied
ten achtergebleven gebieden en hulp
aan vluchtelingen. Zij verbitterden do-
b&tten over voiligheid en rechten" TBn*
de mens, aldu9 minister Luns.
Hij zei, dat de Ver. Naties zeor Wel
wisten, wie verantwoordelijk was voor
ONTVANGST VAN DE NEDERLANDSE AFLOSSINGSTROEPEN VOOR
KOREA IN NEW YORK. Honderd^a,cht-en-vyftig Nederlandse militai
ren, die als aflossingstroepen op weg z\jn naar Korea, trokken door New
York, ter gelegenheid van do herdenking van het feit dat de stad drie
honderd jaar geleden door de Nederlanders onder de naam Nieuw-Am-
sterdam werd gesticht. Hier staan de Nederlandse militairen opgesteld
op do trappen van „Federal Hall" tijdens de officiële ontvangst, in de
stad.
Gewetenloze smokkelaars
aan het werk
Strategisch materiaal
achterhaald
De Italiaanse politie heeft Woens
dag nabij de Italiaans-Zwitserse grens
twee puto's aangehouden, waarin zich
ruim twee ton smokkelwaar als kobalt
en andere, voor de oorlogvoering be
langrijke grondstoffen, bevonden. Ze
ven inzittenden zijn in hechtenis ge
steld. Do auto's waren op weg naar
Zwitserland.
Do politie van Italië en van andere
landen is reeds maanden lang op het
6poor van een internationale smokkel
bende, met vertakkingen in geheel
Europa, die reusachtige hoeveelheden
grondstoffen, welke in de oorlogsindus
trie worden verwerkt, communistische
landen heeft binnengesmokkeld. Een
groot gedeelte van do smokkelwaar
was van Amerikaanse oorsprong.
Er zijn reeds vele leden dezer inter
nationale smokkelbende gearresteerd,
doch zij heeft naar de politie toegeeft,
haar werkzaamheden niet gestaakt.
Duitse stamboekmerries
voor watersnoodgebied
Inwoners van hot West-Duitse platte
landsdistrict Friesland hadden indertijd
gelden bijeengebracht voor slachtoffers
der door watersnood geteisterde Neder
landse gebieden. Het aldus verkregen
bedrag is gebruikt voor do aankoop
van zes stamboekmerrie's uit Olden
burg, die Woensdag aan een Neder
landse delegatie zijn overgedragen.
Do schenkers van hot geld hebben
verzocht de mërrio's ten geschenke te
geven aan Nederlandse kleine boeren,
die bij de watersnood al hun bezittin
gen hebben verloren.
Woningperikelen op Schouwen-Duiveland
Zal Mossadek worden
opgehangen
Op de openbare terechtzitting zal
het Openbare Ministerie verzoeken, dat
oud-premior Mossadek wordt opgehan
gen, ajdus werd Woensdag in gewoon
lijk welingelichte kringen van hot
Perzische leger vernomenw
Do beschuldigingen tegen Mossadek
zullen waarschijnlijk in drie of vier
dagen werden bekend gemaakt, aldus
dit bericht.
Een woordvoerder van do regering,
Amidi Noeri, zeide, dat krachtens hot
Perzische recht hot vooronderzoek ge
heim is. Na hot vooronderzoek komt
het Openbaar Ministerie met haar be
schuldigingen en hot laatste stadiomi
van de procedure is de terechtzitting.
Mossadek zal zeker niet berecht wor
den, voordat do beschuldigingen be
kend zijn gemaakt, aldus Amidi Noeri.
Oostenrijk worstelt om
zijn vrijheid
Verzoek aan de Sovjet-
Unie „edelmoedig
aanbod" te doen
De uitvoerende commissio van de
Oostenrijkse Tweede Kamer heeft
Woensdag de tekst van het Oostenrijkse
antwoord op de Russische nota van 29
Augustus goedgekeurd. In do Russischo
nota werd de Oostenrijkse regering ge
vraagd om eon duidelijk antwoord over
do Oostenrijkse houding ten aanzien
van het „verkorte verdrag".
In het door de minister van Buiten
landse Zaken opgestelde antwoord
wordt gezegd: „Daar de Sowjet-Unio
dit verkorte verdrag weigerde te be
spreken, zal do Oostcnrijkso regering
het niet longer steunen".
Het Oostcnrijkso kabinet heeft dozo
zin Woensdag iets veranderd, zodat hij
thans luidt: „Daar do SowjetrUnio dit
verkorte verdrag niet wil besproken,
zal do Oostenrijkse regering hot niet
stcui.cn". Deze gewijzigde lezing werd
door de uitvoerende commissio, waar
in alle partijen behalve do communis
ten zitting hebben, goedgekernd.
In do nota wordt er bij de Sowjet-
Unie op aangedrongen „een edelmoedig
aanbod" te doen om het sluiten van
ccn Oostenrijks staatsverdrag te verge
makkelijken.
Deskundig pleidooi voor bouwprogramma
van 2000 huizen
Vóór de ramp beschikte de 22769
zielen tellende bevolking van Schou
wen en Duiveland over 6964 wonin
gen. Het woningtekort bedroeg 500
stuks. Van de 6964 aanwezige wo
ningen waren er 700 volstrekt onvol
waardig.
Het driejarige bouwvolume van to
taal 42 woningen, voor de jaren 1951,
1952 en 1953, stelde ons niet in staat
het woningtekort in te halen, laat
staan iets aan sanering te doen. De
bouwvolume-toewijzing houdt, ook
theoretisch, geen rekening met het
kwaliteitstekort, hoewel dit in ver
schillende streken van ons land zeer
uiteenlopend is. Op Schouwen althans
is het kwaliteitstekort groot en zelfs
stijgend.
Het bovengenoemde geringe bouw-*
volume werd gedurende de'driejarige
periode opgevoerd tot 64, wat, ver
deeld over de 18 gemeenten van dit
eiland, dus per jaar per gemeente,
ruim één woning betekent.
Bij het aanbesteden van deze snip-
pervolumes ervaart men, dat de voor
geschreven bindingen aan kostprijs
en huur, het realiseren beletten, ten
gevolge waarvan het merendeel van
het verstrekte bouwvolume, ondanks
krachtige pogingen helaas niet kon
worden gegund. Schouwen en Dui
veland beschikt niet over bronnen
om het hiaat tussen toelaatbare en
werkelijke kostprijs met een bedrag
ineens te vergoeden, terwijl huur-
koopfinancieringtm alleen bij om
vangrijke woningbouw toepassing
kunnen vinden.
Onze ervaringen zijn zo, dat het
bouwvolume-sysi eem toegepast in
doseringen, welke uiterst gering zijn
en gespreid worden over de 18 kleine
gemeenten op dit eiland, geen ge
neeskracht bezitten tegen de ziekte
van woningtekort en onvolwaardige
doch bewoonde woningen.
N4 1 Februari 1953
Nii de ramp ontstond een geheel
andere toestand. De bevolkingspro
blemen in de vorm zoals „voor de
ramp" beschreven, werden ten dele
vervangen door andere, die zich door
de volgende cijfers laten weergeven.
Het aantal beschikbare woonruim
ten liep terug tot 1876 of 27 van
het voormalige aantal. De enig denk
bare uitweg wi i de hevig ingrijpende
doch volstrekt noodzakelijke maat
regel der evacuatie. De bevolking
werd gereduceerd tot 9082 zielen of
40 van het voormalige aantal.
De volkshuisvestingsproblemen zijn
minder afgenomen, dan men uit de
toeneming van het woongebied zou
verwachten. Het aantal op droog ge
bied staande woonruimten is thans
3186 stuks of 45 van het voor
malig aantal en de gedeeltelijk ge-
reëvacueerde bevolking bedraagt 55
procent daarvan.
Van genoemd aantal van 3186 zijn
er een duizendtal licht tot zwaar be
schadigd, onbeschrijfelijk vuil en blij
vend vochtig.
De woonketen
Het ministerie van Wederopbouw
en Volkshuisvesting en het Roode
Kruis via genoemd ministerie, komen
in deze nood tegemoet door het be
schikbaar stellen van Noorse wo
ningen, woonketen e.d. ten getale van
500 tot 600 stuks, waardoor het aan
tal beschikbare woonruimten van
45 van het voormalig aantal zal
stijgen tot 53 daarvan. Het is een
druppel in de emmer, maar een die
zowel bij de slecht behuisden op het
eiland als bij de 7000 nog geëvacu-
eerden illusies zal wekken, die helaas
niet te honoreren zijn.
Bekend zal zijn dat het ministerie
aan de gemeenten de gelegenheid
biedt om waterbeschadigde onvol
waardige wonigen, waarvan het
herstel veel meer zou kosten dan de
waarde, onder vergoeding van 50
van de kosten aan te kopen. Deze
krotten zijn begrepen in genoemde
beschikbare woonruimte. Zij veran
deren weliswaar van eigenaar, maar
voor de bewoners verandert voorals
nog niets.
Onhoudbare toestand
Het is duidelijk-dat hier sprake is
van een toenemende onhoudbare toe
stand-op het gebied van de volks
huisvesting, een toestand die zich te
gen hét najaar en de winter, waarin
ongetwijfeld het waterstaatkundig ri
sico groter wordt, zal toespitsen.
Met de ter beschikking gestelde
middelen kan deze toestand niet eer
der eindigen dan nadat in de nog
droog te leggen polders nieuwe wo
ningen zijn verrezen.
'Mede met het oog op de komst
van de minister van Wederop
bouw -en Volkshuisvesting, Ir H.
N. J. Witte, prijzen wij ons geluk
kig toestemming te hebben ont
vangen van de directeur Centrale
Dienst Noord-Zeeland, de heer A.
J. Argelo, een door hem in het
Augustusnummer van het tijd
schrift „Bouw" gepubliceerd arti
kel, met enkele verkortingen te
kunnen opnemen.
Dit deskundig pleidooi voor een
werkelijk fundamentele oplossing
van de woningnood op het eiland
Schouwen-Duiveland, is waard
gelezen te worden door ieder die
begaan is met de nood die er op
het terrein van de volkshuisves
ting hier bestaat.
De mogelijkheden om reeds nu met
bouwen te beginnen, zijn beperkt,
aangezien de op de uitbreidingsplan
nen bestemde terreinen merendeels
zijn geïnundeerd of zich in handen
bevinden van particulieren. Deze
vragen een hogere prijs dan die,
waarvan de toelaatbaarheid door de
richtlijnen van het Provinciaal bu
reau van de Wederopbouw en de
Volkshuisvesting wordt bepaald.
Aangenomen dat men bereid zou
zijn het woningwetwoningprogramma
uit te voeren, een plan, waarvan de
verwezenlijking naast de verwoesting
ook de sanering en het woningtekort
omvat (hetgeen totaal 2000 2500
woningen betekent), dan is het eerst
mogelijk om einde 1954 de 7000 ge-
evacueerden terug te laten komen en
de circa 1000 ontoelaatbare woontoe
standen op het eiland op te heffen.
Er z\jn echter aanwijzingen dat
men dit voorstel niet zal aanvaar
den, strijdig als het is met bouw
volumesystemen en saneringsmaat
regelen in het nationale vlak. Ook
is er een sterke neiging geen woning
wetwoningen to bouwen voor eige
naar-bewoners van verwoeste huizen
maar deze via do herbouwproccduro
te laten herbouwen. Deze grote groep
bouwers moet dus alvorens een dak
boven het hoofd te hebben, een lang-
durigo en gecompliceerde procedure
doorworstelen. Indien men van dit
principe afstapt en voor 90
d'cr gedupeerden woningwetwoningen
bouwt in enige variaties, zullen dezo
later met hun hcrbouwplicht de huur
woning kunnen kopen. De ondergane
verarming behoeft dan niet in éón
stoot te worden opgevangen.
Dus niet: eerst herbouwprocedure
en dan huizen; maar eerst huizen en
daarna aankoopprocedure, omdat
hiermede jaren gewonnen zijn en on
getwijfeld grote indirecte maar moei
lijk te berekenen schaden worden
vermeden Jevacuatiekosten, arbeids
productiviteit, ambtelijke bemoeiin
gen, enz.). Maar nogmaals, men
schijnt dit voorstel niet te kunnen
aanvaarden zonder te tornen aan
principes waaraan men zich m.i. al
te zeer heeft gebonden.
Achter deze feiten staan de circa
22000 mensen van Schouwen en Dui
veland, waarvan circa 11000 redelijk
zijn behuisd, circa 4000 voor jaren
verblijf moeten houden in onvolwaar
dige woningen en circa 7000 zijn
„ontheemd".
De systemen tot het liquideren van
de zeer gecompliceerde landelijke,
na-oorlogse volkshuisvestingsproble
men, impliceren kennelijk en eigen
lijk ook wel begrijpelijkerwijze geen
mogelijkheden tot een vlotte afdoe
ning van wat er na de ramp van
1 Februari schort aan de Schouwse
woningtoestanden.
Ik wil hier verder nog wijzen op
de volgende (ook te combineren) mo
gelijkheden:
A. Tijdens de drooglegging
1. Uitbreiding van het aantal woon
keten op het eiland.
2. Definitieve bouw in de reeds
drooggelegde gebieden, echter niet op
zodanige schaal dat in de nog droog
te leggen polders de bevolking zou
teruglopen beneden het agrarisch
vereiste minimum.- Deze maatregel
zal ingrijpen in het voormalig ge
meentelijk aspect en is te combineren
met bestaande neigingen tot samen
voeging van gemeenten en opheffing
van gehuchten.
3. Het verwerven van bouwterrei
nen door onteigening op zeer korte
termijn en door het amoveren van
aan te kopen en te onteigenen onvol
waardige woningen.
4. De bouw van tehuizen voor
ouden van dagen, zowel in de „cor
ridor" als in de „Westhoek".
5. De bouw van middenstandswo
ningen in de „corridor" en in de
„Westhoek".
BNa de algehele drooglegging
Het omvattende bouwprogramma
als verkort weergegeven in „Bouw"
no. 25, blz. ,493, verminderd uiteraard
met het onder A reeds verrichte.
Van harte hoop ik dat men met mij
eens zal zijn, dat genoemde maat
regelen nodig zijn om ook de volks
huisvesting niet te doen delen in de
op onderscheidene gebieden duidelijk
waarneembare kentering in de daad
werkelijke belangstelling voor dit
rampzalige eiland.
00ïw0040040400400004000
v O
O Democratie Is vooral daarom O
waardevol, omdat zij aan min-
O derheden recht doet. O
O O
Het K. N.'M. I. voorspelt
tot Zaterdagavond:
Droog weer
Na vrij koude nacht met plaatselijk
mist, overdag licht tot half bewolkt
en droog weer; zwakke tot matige
wind tussen Zuidwest en Zuid; onge
veer dezelfde temperaturen als Vrij-
27 Sept. Zon op 6.33, onder 18.29.
Maan op 20.06, onder 12.50.
28 Sept. Zon op 6.35, onder 18.26.
Maan op 20.59, onder 13.59.
29 Sept. Zon op 6.36, onder 18.24.
Maan op 22.03, onder 14.52.
Laatste Kwartier:
29 September te 22 uur 51.
HOOGWATERSTANDEN
ZIERIKZEE:
27 Sept. 6.00 v.m. 18.13 n.m.
28 Sept. 6.42 v.m. 18.55 n.m.
29 Sept. 7.27 v.m. 19.47 n.m.
BROUWERSHAVEN:
27 Sept. 5.22 v.m. 17.45 n.m.
28 Sept. 6.10 v.m. 18.31 n.m.
29 Sept. 6.59 v.m. 19.23 n.m.
De molen van Ouwerkerk
Trouwe molen, dat ook jij nog
In de vloed moest ondergaan;
Jij, die al die droeve maanden
In de branding hebt gestaan.
In de strijd met storm en water
Hebt ook jij het afgelegd.
„Onze molen zal 't wel houden"
Werd, helaas, vergeefs gezegd.
Met geslachten en geslachten
Smeedde jij een hecht verbond
En je maalde al het koren
Van de Ouwerkerkse grond.
Och, wat stond jij daar parmantig
Langs de dorpsweg, aan de kant;
Jij gaf fleur en kleur en schoonheid
Aan het vlakke Duiveland.
'k Zie je staan nog, ouwe ,molen,
In de zomeravondgloed,
't Leek net of je wieken wuifden
Voor een allerlaatste groet.
Ouwerkerk zal lang nog heugen
Waar jij eenmaal hebt gestaan;
Wie je kende zal betreuren
Dat ook jij moest ondergaan.
Progamma werkbezoek
Minister Ir. H. B. Witte
aan Schouwen-Duiveland
De minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting, ir. H. B. J. Witte,
zal, zoals bekend is, op Zaterdag 26
September a.s. een bezoek brengen aan
Schonwen-Duivcland. De minister wordt
vergezeld van de directeur-generaal
van de Wederopbouw. Dr. ir. Z. IJ.
van der Meer, en enige andere ambte
naren. Aankomst te Zierikzco om 10
uur. "Daarna bespreking in hot stad
huis mot het gemeentebestuur en met
het bestuur van do Stichting „Nieuw
Schcuwen-Duiveland". Ongeveer 12 uur
vertrek uit Zierikzee naar Noordgou-
wo woar een barakkenkamp wordt be
zocht. Dan gaat do tocht via Brou
wershaven en do Langedijk naar Scha-
rendijke. Aankomst aldaar 13.15 uur.
Vervolgens 'naar Rencsse, waar do
lunch wordt gebruikt. Hierna een be
spreking met hot gemeentebestuur. Om
14.15 nnr vertrek uit Ronesse naar
Haamstede waar een barakkenkamp
wordt bezocht. Vandaar naar Burgh
en Burghsluis. Vertrek van Burghslub
per boot om 15 uur.
Opbrengst Zomerzegels 1952
Van de netto opbrengst van do zo-*
mërpostzegels van 1952 ia 25 procent
beschikbaar gesteld ter toekenning aan
provinciale doeleinden. Iodero provin
cie kreeg een bedrag ter verdeling
aan cultureel werk cn aan maatschap
pelijk en sociaal-hygiënisch werk. Aan
gezien hot subsidiëren van do culturele
sector een taak is van hot Provinciale
Anjerfonds, heeft dit fonds het geld
voor culturele aangelegenheden tor ver
deling ontvangen.
Van dc zijde vnn de Stichting voor
Maatschappelijk Werk in do provincie
Utrecht vernemen wo, dat do andere
helft is toegekend onder goedkeuring
van de -«minister van Maatschappelijk
Werk voor hot stimuleren van vn-
cantics voor vermoeide en overver
moeide huisvrouwen van het platteland.
