VALDA
NOODVERBAND'
i
Prof. Thijsse over
Nederland's kwetsbaarheid
NOG REDDEN WAT TE REDDEN VALT
Jacobs van d«r Have, M-Q-'Sl, Oos
terland; Adrlanuj van der Maat,
6-4-'80, Oosterland; Adrlanu M. Ver-
Mensen van Nieuwerkerk en Ouwerkerk hMk- "-«-■oa, o<>it«iand; k»«i
«it. Meerman, 22-l0-'80, Oosterland; Een
varen naar hun verdronken huizen
onbekende man van pl.m. 45 tot 60
jaar; Matthija IJueldljk, 18-9-'07,
Oosterland; Willem Unaeldijk, 2-7-
'46, Ooaterland; Martina J. de Ronde
ÏO-S-'OO,Oosterland; Marina J. Stou
ten, 18-4-'91,Oosterland; Johannes J.
de Bruine, f l-4-'05,Oosterland; Jo-
hanna J. Koopman, 18-8-'13,Ooster-
d. dijk op do w grondige reparatie nog weer bruik- ]and 0 Oosterland
taj.arDdn fltt VPP- nfiS.ir gitnndn ti/nrrtnn dnmoatrr Mn-
Water heeft dorpen stevig in rijn macht
Tot de vele trieste snapshots die redden valt. Zij brengen grotere ln-
te nemen xi)u op bet onder water ventarlsstukken naar het droge dljk-
staande eiland, behoort het droge gedeelte en bv. ook auto's, die na
hoekje onder aa
naar Nieuwerkerk, waarvan de ver- baaar kunnen worden gemaakt. Ma-
minkte contouren wazig aan de ho- caber is het beeld van de schuiten
rizon boven het water zjjn te onder- met cadavers, die ook van hieruit
•«helden. Hier la bet trefpunt van
de mensen, die slch Inspannen nog
wat van hun have en goed uit hun
huizen in de polder te redden.
Voorzien van de nodige papieren,
die op de naar Zierikzee overge
brachte gemeentesecretarie worden
verstrekt, stappen de mensen op de
bootjes, die door vissers naar het
Het besmettingsgevaar
is betrekkelijk gering
d© o verstroirin go ramp is sr een
worden vervoerd. De dierenlijken
worden met een span paarden om
hoog getrokken en door middel van
een lier in grote veeauto's geladen.
De cadavers worden o.m. vervoerd
naar Overachle, waar all van de huid Ver-
worden ontdaan, terwijl het vlees
wordt gedroogd en vermalen. Het Is
een met al een droeve oogst, die nog Volksgezondheid rijn van mening,
dat een zo groot aantal ronddrijvende
cadavers het uitbreken van besmette-
uit het water valt te lezen, maar
dorp worden gevaren. Ze vertoeven dit Werk is het auereer8te begin van oauaYW uol ulureuu ïau
daar geruime tijd en kunnen dus In herstel en v.-ederoDbouw dat moet
hnn huiven voorzover daarvan nOK u weaeropoouw, aai moei nekton t©n gevolge kan hebben,
hun hulzen, voorzover aaarvan nog gebeuren, wil hier ooit weer van een
te betre en geordende samenleving sprake zijn.
hun huizen, voorzover
de bovenverdiepingen
zijn, wat bijeen vergaren, dat zij bo
ven alles wensen te behouden. Velen
behoeven helaas een dergelijke tocht
niet meer te maken, want zwaar
werd het huizental der gemeente
door do ramp gedecimeerd. BIJ eb
komen nog delen van het dorpscen
trum droog, maar het is begrijpelijk
dat de schurende stroom nog vele
hulzen aantast en zal aantasten.
„Men moet een rasechte Nieuwer -
kerker zijn om hier terug te keren",
zei ons een man, maar we weten dat
lezen wij in het Nederlands Tijdschrift
vovr Geneeskunde.
Ingezonden Mededeling
BIJ VERKOUDHEID
PASTI LLE S
De coördinatiecommissie van de de
partementen, de meest actuele proble
men van de ramp onder het oog
ziende, behandelde al dadelijk do kwes
tie van de opruiming van deze oada-
vers. Deze werkzaamheden zijn onder
het toezicht van de pharmaceutische
hoofdinspectie gekomen.
In hot lichaam van gestorven dieren
treden na verloop van tijd rottings
bacteriën op. Deze bacteriën kunnen
nm uBcwrwn uu. isezo uacieriuii k.unnon
de bewoners van de zwaar getrotfen 25 graven Werden aan een bMUuwd. .neurose (weo&M.yemrterf)
gemeente inderdaad allema ras- i i bij de men, infecteren en gangreen
echte dorpsgenoten zijn en daarom de VlUChthaVen gedolven (r^tling> reroorMton. Hicnnoe behoeft
zal toch ook hier eenmaal de smlds-
hamer weer rinkinken op het aam-
Naast het graf van de heer Iman
in do practijk echter nauwelijks reke
ning te worden gehouden, omdat oen
In dagen van vreugde, maar ook in dagen dat de rampen over ons land
kwamen, leefde ons vorstelijk huis mede met de bevolking. Zo ook thans
nu velen huls en haard moesten verlaten om elders een onderdak te
vinden. TUdelUk moesten velen ln opvangcentra worden ondergebracht,
maar ook daar was de Koningin aanwezig om woorden van troost en
bemoediging te spreken.
Bodem daalde in 2000 jaar 1 tot 2 meter
beeld en de roep van de visboer wor- Deurloo, de Inwoner van Bruinlsse, dcrgelijko gong vajn Mken tot do m1J,
J1— J An3nnl,n nllaol Wot 4a eln at. elief 1 U'aK—11 n I mn! oon - -
zaamheden zal behoren.
Een andere eveneens nogal theore
tische mogelijkheid is, dat mot deze
den gehoord. Ondanks allesl Het is die op Zondag 1 Februari met een
moeilijk te voorspellen wat er over- jeep verongelukte, liggen thans op
blijven zal van dorpen als Nieuwer- de Vluchthaven reeds 25 graven van
kerk en Ouwerkerk. Het water heeft hier of in de polder Oosterland aan- -
hen ook na de amputatie van de bul- gespoelde lijken van rampslachtof- aoto"ou besmot voedsol m het maag-
darmkanaal ,Ta"
ten wijken, nog Stevig ln zijn macht fers. Achtereenvolgens werden daar
do mens aanleiding
en de schade wordt iedere dag erger, begraven: K. Uijl, Tholen, geb. 28-10- .6&oft bet °Ptre^on van dyspppsie
Die bittere waarheid moeten we nu '32Maria A. van de Velde, 12-8-'34, tóeatoorde vertering)!.»
eenmaal onder ogen zien. Nieuwerkerk; Joh. Verhoek, 17-6-'09, Rottingsbacteriën breken o.a. eiwitten
D adavers Oosterland; Jannetje Heijboer, 29-8- Daarbij ontstaan oen paar stoffen
,31, Oosterland; Jacob A. Hendrikse, dio gsftig voor ons liohaam zijn (lij-
Ook grotere schuiten bemand met 3i_5_»47f Oosterland; Adriaan Hen- kengiften)-. Ook yan dezo zijde dreigen
landbouwers en soldaten varen re- drikse, ll-3-'49, Oosterland; Cornelia er voor do volksgezondheid-als zodon.g
gelmatlg uit om te redden wat te Krabbe, 3-8-'79, Nieuwerkerk; Een ë«sn verwikkelingen.
onbekend meisje van pl.m. 12 jaar; De meeste risico's lopen natuurlijk
Barbara van der Have, 12-9-'96, do mensen, die de oadavers bergen,
Ouwerkerk; Nicolaas Bolijn, 25-2-*92 maar zelfs hier zijn de kwade kansen
Ouwerkerk; Willem P. Bolle, 19-12- uiterst klein. Dat deze groep van per-
'45, Oosterland; Jacobus A. de Bruine sonon enige voorzichtigheid in acht
26-4-'30, Oosterland; Andreas van neemt en zekere voorzieningen treft
Drlel, 13-12-'10, Oosterland; Maria is echter niet overdreven.
Een
u
GEMEENTERAAD BRUINISSE j
Historische zitting van de raad In „Het Veerhuis" Deputatie uit de
adopterende gemeente aanwezig Waardering voor het beleid van de
burgemeester Burenhulp uit Gorsel
Mogen de plannen tot droogleg
ging van Schouwen-Duiveland deels
nog in het stadium van bespreking
zijn, blijkens de toelichting van de
directeur van de Centrale Dienst op
de jongste gemeenteraadsvergadering
te Zierikzee, ligt daar wel het steeds
meer aanhangers winnende principe
van de partiële drooglegging van het
overstroomde gebied. Dit is hem ge- Onder overweldigende belangstel- om Bruinisse weer te maken tot wat
bleken uit besprekingen door hem in ling kwam Woensdagavond de ge- het te voren was, daarbij wijzende
de residentie gevoerd en het lijkt meenteraad bijeen in hötel „Het op het opschrift op de Ramppemiing:
ons dan ook logisch dat de Centrale Veerhuis". Mede aanwezig was een „Non desperandum".
Dienst er aan gedacht heeft de deputatie uit de gemeente Gorsel, de Oud-burgemeester van den Berg,
droogmaking van Zierikzee deel te gemeente die Bruinisse geadopteerd thans loco-burgemeester van Brui
doen uitmaken van de veel grotere heeft, bestaande uit burgemeester nisse, wilde ook op deze historische
conceptie der algehele drooglegging mr. j. o. Thate, wethouder Sobel, zitting een woord van waardering
van het ondergelopen eiland. Dit eer- gemeentesecretaris Molenaar en de doen horen, evenals het raadslid van
ste plan voorziet zoals bekend voorzitter van het Rode Kruis, Groe- den Berg dit had gedaan, voor het
in het leggen van een dijk van de neveld. beleid van burgemeester Michaëlis,
Heuvelweg naar Borrendamme. In- Burgemeester Michaëlis herinnerde in deze droeve dagen betoond. Hij
middels besloot de raad met alge- aan de rampspoedige weken die ach- herinnerde daarbij aan de woorden
mene stemmen, in afwachting van de ier ons lagen, nu het water en de die hij zelf had gesproken bij de in~
beslissing van de Rijkswaterstaat, zee, waarmee wij op Bruinisse toch huldiging van burgemeester Micha-
die het plan van de Centrale Dienst zo vertrouwd zijn, ons van een zijde ëlis, over de trefbaarheid van de ge
in studie heef, de plaatselijke aan- waren bekend geworden, die onze meente Bruinisse. Trefbaar in zijn
nemers opdracht te geven tot het ouders en onze voorouders niet had- bedrijf en trefbaar in zijn ligging. Hij
leggen van een bekisting rond de den gekend. Hij herinnerde aan de kon toen niet vermoeden, dat deze
stad. Theoretisch is de zaak dus vele slachtoffers die waren gevallen trefbaarheid zich zo spoedig zou
thans voor Zierikzee in een veel gun- en verzocht ter herdenking van hen openbaren. In de woorden van dank
stiger stadium gekomen. De bekisting eea minuut stilte. Hij bracht dank voor de krachtige leiding door burge-
zal weliswaar tegen abnormale vloe- aan de raadsleden en aan alle inge- meester Michaëlis betoond, betrok
den en sterke storm geen weerstand zetenen voor de daadwerkelijke steun hij ook mevrouw. Hij wekte de bur-
kunnen bieden (terecht werd opge- en de bijstand in de uren des ge- gers op, aan de burgemeester hët
merkt dat hiertegen ook deugdelijke vaars en daarna ondervonden. Men vertrouwen te schenken, dat ook hij
waterkeringen niet bestand bleken was met Gods hulp geslaagd ons zelf en zijn voorgangers in zo ruime
onder ongunstige omstandigheden) voor het allerergste te behoeden. Hij mate hadden genoten. Schaart U
maar zij zal toch de mogelijkheid hoopte ook in de toekomst op dezelf- achter uw overheid, zo riep hij de
scheppen dat het water uit de stad de eendrachtige samenwerking als aanwezigen toe, ook als de omstan-
wordt gepompt, waarna een begin de eerste dagen betoond. digheden maatregelen vereisen die
kan worden gemaakt met de reini- Een bijzonder woord van welkom minder aangenaam zijn voor hen die
ging en droging der huizen en het rieP toe aan de Gorselse deputa- er mee in aanraking komen. De pol-
opruimen en herstel van riolering, tie> de gemeente die reeds in de eer- der opnieuw bedijken en de taak
bestratig, enz. Bovendien ligt er nu ste dagen na de ramp had besloten voortzetten die ieder is opgelegd, dit
de kans dat de bekisting de achter- aan Bruinisse de helpende hand te is een eis, die zonder aanzien des
waartse versterking krijgt door de bieden, waarvan de eerste resultaten persoons, met Gods hulp moet wor-
dijk van Kerkwerve naar Borren- reeds waren gezien in het werk van den volbracht.
damme, die het gevaar voor Zierik- de jongens die behulpzaam waren bij Enige thans door de omstandighe-
zee vrijwel zal bezweren. bet bergen der landbouwmachines, den minder belangrijk schijnende
Het ziet er dus naar uit dat Zie- de zending dekens, matrassen enz., agendapunten werden daarna afge-
rikzee niet zal behoeven te wachten alsmede de ketels voor de Centrale handeld.
op dichting van het gat aan de keuken. De burgemeester van Gor- Ook het voorstel tot aanvaarding
Schelphoek, maar veel vlugger van sel bracht reeds 135 paar sokken mee, van de adoptie van Bruinisse door
de watervijand zal zijn verlost. De als eerste zending van de 100 paar, de gemeente Gorsel, wordt met alge-
kosten voor het „noodverband" rond die Iedere week waren toegezegd. mene stemmen aangenomen,
de stad zullen blijken op te wegen Njet versagen De burgemeester van Gorsel, mr.
tegen het grote voordeel, dat talrijke j. o. Thate, wees op de eerste »be-
huizen gespaard blijven, die anders De heer van den Berg-Beekman, richten, die over Bruinisse vla de
tot ondergang zijn gedoemd. In de de toespraak van de burgemeester radio binnenkwamen en die het plan
huizen die bij vloed overstromen beantwoordende, herinnerde aan de van de adoptie deden rijpen. In Gel
immers begint de cement reeds los grote ramp, waarvoor Bruinisse met derland leeft heel sterk het begrip
te laten en de vloeren kunnen het Gods hulp als door een wonder ge- van de hulp die men aan zijn buren
ook niet lang meer houden. spaard bleef, het doorbreken van de heeft te bieden, de zg. „naoberhulp".
De uitvoering van het werk zal buitendijk of het bezwijken van de Zo moet men te Bruinisse ook de
vergezeld gaan van alle goede wen- vloedplanken. Men had zodoende tijd adoptie zien. Hier heeft het Rijk een
sen der vertrokkenen en gebleven om het voornaamste te bergen. Het taak, om te zorgen voor het herstel
Inwoners der stad, want zoals de aantal slachtoffers «kon tot één be- van de dijken, ontzilting van de
toestand nu ligt, is er feitelijk nog perkt blijven. Hij wekte ook zijner- grond, droogmaking enz., maar daar-
dagelijks sprake van achteruitgang, zijds op om alles op alles te zetten naast komen ln een getroffen ge-
Dat de etorm"- on springvloed do
vorige maand wellicht nog veel grotere
schade sou hebben aangericht, indien
niet met ware mannenmoed in 1de
fatale nacht door velen koortsachtig
gewerkt was om! do bezwijkende Sohie-
landse hoge zeedijk langs do Hollandse
IJssel in stand te honden, is in Kros-
napolsky te Amsterdam toegelicht döor
prof. ir. J. Th. Thijsse, directeur van
het Waterloopkundig Laboratorium to
Delft.
V, Indien daar op de zwakke plek,
die door de kracht van het water
dreigde te worden uitgeslepen tot een
groot gat, geen mannen mot hon eigen
lichaam tijdelijk het gat dicht hadijsn
gehouden, dan stond nu al het lage
land in Holland blank en dan zou
meente nog vele andere dingen aan
de orde als hulp aan bepaalde groe
pen van de bevolking, rust voor huis
vrouwen die straks dubbel hard zul
len moeten werken om alles weer te
krijgen zoals het voorheen was, hulp
voor deze huisvrouwen, vacantie voor
de kinderen enz. Een comité van 21
personen, gevormd uit alle groèpen
van de bevolking, zorgt in Gorsel,
dat Bruinisse al deze dingen ont
vangt. Ideaal leek spreker, dat ook
op Bruinisse zelf een dergelijk co
mité zou worden gevormd, opdat
contact zou ontstaan tussen de di
verse bevolkingsgroepen onderling.
Het is beslist niet de bedoeling, dat
alles volgens ambtelijke' bemoeiing
zou verlopen.
Nadat het raadslid, de heer van
den Berg-Beekman, namens de raad
burgemeester Thate had bedankt
voor de prachtige geste, door deze
hulpverlening betoond, drukte ook
burgemeester Michaëlis zijn dank uit
in uiterst gevoelvolle woorden. Ook
hij hoopte op een prettige samen
werking, waardoor tussen beide ge
meenten blijvende vriendschapsban
den zouden ontstaan.
Barakken moeilijk te krijgen
Bij de rondvraag vroegen de he
ren Jumelet en Bal inlichtingen over
de geschonken goederen, die niet
gratis werden uitgedeeld maar wer
den verkocht, waarbij de voorzitter
er op wees dat niet alle goederen
waren geschonken, maar dat ook
verschillende nota's waren binnen
gekomen van goederen, waarvan het
publiek denkt, dat ze geschonken
zijn. Gratis verkregen goederen wor
den ook gratis uitgedeeld, terwijl
meeropbrengsten van verkochte goe
deren ten bate van het Rampenfonds
of van het Rode Kruis komen.
Ook dringt de heer Bal aan op be
tere slaapgelegenheid voor de arbei
ders die hier moeten komen werken
aan het dijkherstel. De voorzifter
zegt, dat het huisvesten der arbei
ders een moeilijk punt blijft, vooral
zolang velen nog onrechtmatig ln de
gemeente blijven. Barakken, zo
als de heer Bal wil, zijn uiterst moei
lijk te krijgen. Ook huisvesting in
een schip is niet ideaal. Namens de
gemeente Gorsel zal ook worden ge
tracht de verlangde barakken aan
te kopen of te huren, terwijl burge
meester Michaëlis, blijkens de door
hem gegeven uiteenzetting, reeds
verschillende pogingen heeft gedaan
om deze zaak zo goed mogelijk op
te lossen. Hierna sluiting.
ook Amsterdam niet droog gebleven
rijn'.'*
Aan de oommlssie-Maris is aa een
zeer korte opdracht gegeven, al. bet
antwoord te formuleren op do vraag:
„WAT NU 1.7
Zonder twijfel zal dat advies ln
hoofdzaak neerkomen op do stelling,
dat maatregelen moeten worden ge
troffen voor eèn groter veiligheid, dan
tot dusverre bestaan heeft. Maar alle
govaar afwenden is toch uitgesloten,
nidus do professor. „Indien morgen
een storm ajs destijds in Boroulo over
Amsterdam zou waaien, dan zou dat
het einde van de Wcstorkerk beteke
nen", zo zeido hij, „maar niemand
zal die toren gaan versterken om daar
op voorbereid te zijn, aangezien dat
oneconomisch zon zijn. We moeten
steeds een zeker risico blijven dragen.
Thans is uitgerekond hoe groot (of
lievor hoe klein) do kans op een uit
zonderlijke etormVlocd, zoals we die
juist hebben meegemaakt, ia. Die ligt
tussen 1 op 200 on( 1 ojp 500. Als we
dat risico niet mepr willen lopen, dan
moeten ofwel do dijken wordon opge
hoogd of de zeegaten afgesloten, het-
ueen aan kosten niet zo heel voel zal
verschillen. Het gaat er nu maar ora
of de volksvertegenwoordiging, die
daarin gemengd zal worden, zoveel
geld daarvoor over heeft. Mocht dat
niet het geval rijn, dan zullen 'we met
minder geld verbeteringen aan de wa
terkeringen moeten aanbrengen en dns
meer risico blijven lopen".
In de afgelopen 2000 jaren sohatte
prof. Thjjese do daling van de Neder
landse bodem ten opzichte van do zee
spiegel op 1 of 2 meter.
De dichting van het
gat in de N.W.
Havendijk
Als noodzakelijke inleiding op do
dichting van het gat ln de Noord-
Westhavendijk, is het hedenmorgen
gelukt een grote bak, die later met
stenen zal worden verzwaard, te la
ten zinken voor de opening. Tot
tweemaal toe knapten de staaldra
den, die, gehanteerd door lieren, het
gevaarte op zijn plaats poogden te
houden. Later evenwel gelukte het
en een tweetal springladingen waren
voldoende om de bak ter plaatse zo
ver te laten zinken, dat hij vast
kwam te zitten aan de grond. In de
komende dagen zullen nog enkele
bakken op dezelfde wijze worden
neergelaten. De hoop mag dan be
staan, dat de stroom zodanig in be
dwang wordt gehouden, dat het voor
de technici mogelijk is zich direct
met het dichten van het gat bezig
te houden.
„Harteplicht"
in de hoofdstad
Vrijdagavond is in Je kiezirjarti©
ton bate van het Rampenfonds het
tweede deel van Amsterdam-Zuid be
werkt. De opbrengst was ruim f 42.000.
In totaal is uit deze actie al bijna
224.000 binnengekomen. Deze week
7 ij dc honderdduizend kiezers in het
centrum van de 6tad aan de beurt.
Buitenlandse Rode Kruis
bracht f 70 millioen
bijeen
Do Rode-Kruisverenigingen in het
bnitenland hebben een bedrag aan geld
voor de Nederlandse rampslachtoffers
ontvangen, dat het hnidige saldo van
het Rampenfonds nabij komt, name
lijk 70 millioen gulden.
Aldus do heer A. van Emdon, direc
teur van het Nederlandse Rode Kruis.
Precieso cijfers zijn er nog niet, maar
wel staat vast, dat Canada de kroon
6pant.
Het is do bedoeling, dat deze gel
den in de betrokken landen zelf zullen
worden omgezet in goederen, waaraan
de slachtoffers behoeft© hebben. Dit
kan dus van alles zijn. Van het klein
ste stuk huisraad tot oen geprefabri
ceerde woning toe. Voorlopig is twee
millioen gereserveerd voor aanschaf
fing van een „toxtiolpakket";
Situatie op
Noord-Beveland
Do situatie in do gotroffen Noord-
Bovclandso polders begint langzamer
hand to verboteron. Hot gevaar is ooh-
tor nog niot volkomen geweken, daar
allo nieuw gemaakte watorkoringen
slechts provisorisch zijn. Hot gat in
de dijk van dc Lcondort Abrahampol-
der is voorlopig gedicht met ©en zand
dijk, wclko intussen nog verstevigd is
mot enkelo zinkstukkon aan do voot.
Hot zal echter zaak rijn, zo snel mo
gelijk het zand te voorzien van een
kleilaag.
Ingezonden Mededeling
DUIZELIG
door ZORGEN?
Drink nieuwe kracht uit
Pieeyzuster Bloedwijn
Bloeni'-nverkoop ten bate
van het Rampenfonds
Het centraal Bloembollencomité
heeft een actie op touw gezet om
bloemen naar het buitenland te stu
ren, die daar ten bate van ons Na
tionale Rampenfonds zullen worden
verkocht. De bedoeling is tweeledig.
In de eerste plaats hoopt men op
deze wijze een zo groot mogelijk be
drag voor het Rampenfonds bijeen
te brengen, doch voorts schept deze
actie de mogelijkheid goed propa
ganda te maken voor dit wel zeer
Nederlandse exportproduct. Ook an
dere Nederlandse firma's zullen hun
producten meegeven ter verkoop.
De eerste zending bloemen zal
Woensdagmorgen 11 Maart van het
vliegveld Valkenburg worden ver
zonden per legervliegtuig. .Deze be
staat uit 2.000 tulpen en 500 narcis
sen. De bloemen zijn geadresseerd
aan de echtgenote van de president
van Portugal. Een vertegenwoordiger
van het ministerie van Opvoeding,
Kunsten en Wetenschappen zal bi)
aankomst in Portugal een rede uit
spreken.
Het ligt in de bedoeling deze ver
zendingsactie tot zestig landen uit tv
breiden. Het leeuwenaandeel vou
deze zendingen zal door de K.L.M.
worden vervoerd. De actie duurt drie
maanden, n.l. van Maart tot en met
Mei.
KERKNIEUWS
Geref. Kerk.
Woensdag 11 Maart (Biddag)
Haamstede: 10 uur Ds. J. H. Meijer,
3 uur Ds. H. M. Kuitert.
Geref. Gemeente
Tweetal te Rijssen: ML. v. d. Ketterij
Alhlnsscrdam
Bruiniwe.
F. Mali o o to
4
