DeVerkeerdeVrouw
De begroting van Wederopbouw
en Volkshuisvesting
EEN STEEN IN DE MAAG
De Film „Tramlijn Begeerte"
heeft een steenbard thema
i ^kOL geneest
mmm
Grotere bijdrage in de kosten voor woningverbetering
Loon-norm voor D.U.W.-arbeiders op 58,— gesteld
Aan de toelichting op de begroting
van Wederopbouw en Volloshuiaveating
wordt het volgende ontleend:
Ten opzichte van 1952 geeft de ge
wone dienst voor 1953 een verhoging
van ruim f 50,3 millioen te zien en
wijzen de kapitaalsuitgaven een verla
ging aan van rond f 3,3 millioen.
De verhoging wordt voornamelijk
veroorzaakt door een toeneming van
de uitgaven voor bijdragen in exploi
tatietekorten van Woningwetbouw als
mede voor directe kapitaalsbijdragen bij
de bouw van woningen op grond van
de Premieregeling op woningbouw 1950,
terwijl voorts de tewerkstelling van
een groter aantal arbeiders in D.U.W.-
verband en hun verhoogde looanoe-
men een belangrijke verhoging met
zich brengen.
De geraamde totale personeelsbezet
ting is 107 ambtenaren minder dan in
1952. Echter worden de personeelsuit
gaven f 99.700 hoger begroot dan voor
1952. Naar verwachting zullen in 1953
de Huuradviescommissies plm. 3350
zittingen houden. Op grond hiervan is
voor vacatie- en reisgelden een be
drag van f 140.000 opgenomen.
Het ligt o.m. in de bedoeling om
proefnemingen te verrichten t.a.v. ge
luidsisolatie in trappenhuizen. Evenals
in 1952 is voor 1953 een stelpost van
f 50.000 geraamd om het nemen van
proeven als vorenbedoeld mogelijk te
maken.
Kosten woningverbetering
Verwacht wordt dat in 1952 25.500
Woningwetwoningen gereed ^zullen ko
men, waarvan 22.000 met een bijdrage
op basis van de bijdrageregeling Wo
ningwetbouw 1950 on 3500 met een bij
drage op basis van do verminderde
bijdrageregeling Woningwetbouw 1950.
Hot is wenselijk gebleken voor 1953
een ruimere mogelijkheid te scheppen
voor het verlenen van een bijdrage in
de kosten voor woningverbetering. Hier
door zal het mogelijk zijn een vrij aan
zienlijk aantal woningen, welke thans
onbewoonbaar dreigen te worden, dus
danig te herstellen, dat zij gedurende
een reeks van jaren een behoorlijke
huisvesting kunnen bieden. Verwacht
wordt dat met f 3.500.000 zal kannen
worden volstaan om io 1953 aan de
verzoeken tot een bijdrage op grond
van de bestaande regeling te kunnen
voldoen'4
De D.U.W.-kampen
Naar verwachting zullen in 1953
door de DUW 43 kampen met een ca
paciteit van 6674 man worden geëx
ploiteerd ten behoeve van de ministe
ries van Oorlog, Marine, Wederopbouw
en (Vo]kshuisvesting en van Landbouw,
Visserij en Voedselvoorziening. Recht
streeks voor rekening van het minis
terie van Binnenlandse Zaken (dienst
voor maatschappelijke zorg) zullen 39
DUW-kampen cn 22 andero woonoor
den worden geëxploiteerd. De bezet
ting in deze verblijven wordt geraamd
op 4.800.000 mandogen.
Aan do geestelijke verzorging zal,
ovenals in 1952, worden deelgenomen
door de bij het C.I.O. (Contact in Over
heidszaken van de Oecumenische Raad)
aangesloten kerken, do R.K. kerk en
het Humanistisch Verbond. Voor do
geestelijke verzorging in 37 katnpon
wordt voor 1953 een bedrag van 107
duizend gulden nodig geacht. Voo1* de
culturele zorg wordt uitgegaan van 53
kampen en is een bedrag opgenomen
van f 297.000, waarvan f 225.840 voor
ontspannings- en ontwikkelingsavonden
Verwacht wordt dan in 1953 gemiddeld
20.000 mensen gedurende 50 weken
zullen worden tewerkgesteld De ge
middelde loonnorm moet op f 58 wor
den gesteld Rekening wordt gehouden
met de huisvesting van gemiddeld 2500
DUW-arbeiders gedurende 45 weken
Financiën cn Economie
Critieke economische wereld
situatie in de komende jaren
Het „Comité voor de economische
Ontwikkeling", een door Amerikaanse
Zakenlieden opgerichte particuliere or
ganisatie, geeft in een dezer dagen
gepubliceerde bcschouwng uiting aan
do verwachting, dat de cconom'sche
wereldsituatie in tie loop van de ko
mende jaren critiek zal worden. Do
wereldeconomie zal als gevolg van de
vooruitgang van het communisme vera
liezen lijden, die volgens het comité
vergelijkbaar zijn met de verliezen wel
ke door een oorlog worden veroor
zaakt.
De situatie zal naar hot oordeel van
het comité bijzonder gevaarlijk worden
voor Azië en hot Midden-Oosten en
volgens het comité verdient het dan
ook aanbeveling de landen in doz: ge-
bicden politieke technische cn admi
nistratieve hulp to blijven verlenen
en stappen te nemen, opdat deze lan
den op ruime 6chanl van buitenlands
kapitaal worden voorzien. Verder moet
hot noodzakolijk worden geacht, dat do
Verenigdo Staten uit naam van de ge
hele vrije wereld 'verklaren dat er
groot belang wordt geheoht aan do
sooialo en economischo hervorming van
do vrijo Aziatischo landen, en dat
Amerika bereid is deze hervorming
metterdaad te steunen, hetzij door be
middeling van de Verenigde Naties.
hetzij op andero wijze.
6 dagen Tegen het tarief per mandag
ad f 2,50 kunnen de uitgaven dus
worden begroot op f 1607.500. Het
percentage van het aantal te vervoe
ren arbeiders wijst een stijging aan.
Aangenomen kan worden dat 1/3 van
het aantal tewerkgestelden van 20 000
zal worden vervoerd Mitsdien wordt
voor vervoerskosten rond f 3.400.000
uitgetrokken.
Woningen in eigendom
voor arbeiders
Voor premiën te verstrekken aan
natuurlijke en rechtspersonen ten be
hoeve van de bouw van woningen wordt
f 82 millioen geraamd. In 1953 moet
toepassing van voornoemde regeliag
voor 20.000 goed te keuren woningen
waarschijnlijk worden geacht, wat ,en
uitgave zal vormen van 20.000 x
f 4100 (gemiddeld premiebedrag) of
f 82 millioen.
Hot ontwerp van een nieuwe rege
ling voor het verkrijgen van een wo
ning in eigendom door arbeiders en met
hen gelijk te stellen zelfstandigen, dat
door een daarvoor ingestelde commis
sie .werd opgesteld, is overgenomen
door de Staatscommissie voor de her
ziening van do Woningwet. Het ligt
in de bedoeling een voorstel inzake de
herziening van de Woningwet, dat ge
baseerd is op dit verslag, cerlaDg in
te dienen.
Rangeerder van trein
stel gevallen
Op het eerste perron te Amersfoort
Ls de rangeerder H. van der Logt van
een treinstel gevallen en bekneld ge
raakt tussen de treeplank en het per
ron. Hij had gelukkig de tegenwoor
digheid van geest zijn lichaam zoveel
mogelijk op het perron te werken,
waardoor alleen zijn been in de klem
kwam. De G.G en G.D. was onmiddel
lijk ter plaatse en bracht hem over
naar het St. Elisabethsziekeohuis, al
waar bleek dat de toestand gelukkig
nogal meeviel. De heer van der Logt
is niet buiten bewustzijn geweest.
LAND- EN TUINBOUW
De strijd tegen de runder-
tuberculose
De strijd tegen de rundertuberculose
heeft sinds 1 Mei 1951 omvangrijke re
sultaten afgeworpen. Tot 9 Augustus
van dit jaar werden 25999 bedrijven
t.b.c.-vrij gemaakt, waarvan 9879 ge
saneerd waren, voordat de termijn om
was. Daarentegen werden '53 veebesla
gen te laat gesaneerd om nog voor
uitkering van de extra-heffing of van
tlachtpremies in aanmerking te komen
Voor de strijd tegen de rundertuber
culose werd tot 12 Juli 1951 ruim
6.812.000 guldon uitgegeven uit het
algemeen fonds, waarvan ruim ander
half millioen uit het fonds extra-hef
fing. Aan gelden kwamen in beide fond
sen tezamen ruim 13 millioen van boc-
renzijde en 13,5 millioen van do ECA-
tegenwaardegelden binnen.
Verrassende vondst bij operatie
KUNST
(Van een bijzondere medewerker).
Vroeger werd een misdadiger op
hot schavot to kijk gozet cn kon
iedereen hein met afschuw bekijken of
bejouwen. Zelfs kinderen nam men
mco. In do film Tramlijnbegoerto van
do Amerikaanse schrijver Tenncseo Wil
liams (naar het gelijknamige beroemde
toneelstuk) wordt het psychische lij
den van een vrouw, Blanche, heftig,
diepborend en uiteenrafelcnd, verbeeld.
Maar tussen het uiterlijk lijden van
do misdadiger en het innerlijk leed
van deze vrouw ligt een enorm ver
schil. En dat is dan de enige restric
tie die wij voor deze film willen
maken: het is geen film voor mensen
die door deze troosteloze confronta
tie, die zonder oplossing schijnt te blij
ven, gegrepen worden, en de oplos
sing, d«o' er wel te vinden is, niet
kunnen vinden. Zij zullen ellend'g deze
film ondergaan.
Een vrouw, Blancho, die eenmaal,
zeer jong, de werkelijke liefde fel als
een hevig licht ervaren heeft, wordt
een menselijk wrak langs alle paden,
die maar naar de afgrond kunnen lei
den. Zij heeft (terecht of ten on
rechte, de film laat dit in het mid
den), do sohuld op zich geladen van
de dood van haar geliefde, en dit
sohuldbesef is de aanleiding van haar
ondergang. Zoals Williams vaker per
sonen beschreef die in een noodlot,
als in een kooi, gevangen raken, en
steeds tegen de wanden opvliegen zon
der er aan te kunnen ontkomen, zó
is deze Blanche.
Nóch do herinnering alleen, nóch
een ethisch principe, nóch een over
gave aan een mens, een ideaal of
God, redt haar uit haar waonzlon. Dat
is de diepe tragiek van deze heden
daagse vrouw, dat zij aan iets zó
schoons als do liefdedoor gemis aan-
innerlijke kracht, ten gronde gaat. Zo
zoekt tenslotte steun bij haar zuster
Stella, die met een haast primitieve
Pool getrouwd is.
Het grote symbool
Men vertelde haar dat zo om' bij
Stella te komen, de tram: Begeerte
moest nemen, overstappen aan het
kerkhof en uitstappen aan do Elyzese
volden (het Paradijs).
Hier ligt het grote symbool: Be
geerte staat lijnrecht tegonove'r do
dood, zegt Blancho zelf crgen9 in do
film, en door de begeerte, door de
dood (het kerkhof) zal zij verlost moe
ten worden om in 't paradijs (do Ely-
zc5o velden) te kunnen komen. Maay
het paradijs blijkt tenslotte: hot krank
zinnigengesticht, Williams geeft de he
dendaagse mensen een harde on moko-
rondo 6lag in het aangezicht, mot deze
„oplossing". Want voor Blanche is er
geen oplossing dan do waanzin, dan
hot in dio waanzin loven mot een her
innering, een Schone droom, die haar
zelfs niet de kracht gaf, voort te loven
als een gevoelige, grote vrouw. En
do film vindt zijn toppunt in het mo
ment dat Blancho zich heeft uitgedost,
alsof zo iemand vcrwnchtto die haar
de oplossing brengen zou, alsof zo do
vrouw, dio ze had kunnen zijn, ovon
werd. Maardoor hot plotseling bin
nenkomen van haar zwager, valt ze
terug in do werkelijkheid, do rcalitoit,
dio voor haar niets anders meer is
dan een hysterische, benauwende ellende}
Dit zo harde thema, nóg harder
gemaakt in do film dan in hot toneol-
stuk, daar hoar zustor Stella aan het
eind van de film besluit nooit méér
naar haar man terug te gaan (in hot
toneelstuk valt ze in zijn armen), d't
zo harde thema, flitsend en hevig door
do ^amcra verbeeld, had o.i. hier cn
daar iets soberder uitgevoerd kunnen
worden, waar hot de opzettelijke licht-
reflecten betreft en het opzettelijke
rekken van een gebaar of een toestand.
Maar dat is ook de enige critiek dio
hier te geven is.
Vooral de rollen van Stella (Kim
Hnnter) en haar man (Marlon Brando)
Worden voortreffelijk gespeeld.
Nogmaals: de film laat een brok
ellende bij u achter, die u langzamer
hand, door hom te leren begrijpen,
ovenvinnen moet. Wie dat niet kan,
doet beter Tramlijnbegeorte niet te
gaan zien. t
Wetenschap en Techniek
Fokker bouwt
Nederlands passagiersvliegtuig
Binnen twee jaar hoopt de directie
van de Koninklijke Nederlandse vlieg-
tuigenfabriek Fokker haar eerste na
oorlogse passagiersvliegtuig gereed te
hebben. Dit toestel zal zijn zoals
Fokker enige tijd geleden bekend maak
te de F 27, genaamd „Friendship",'
een tweemotorig verkeersvliegtuig met
turbine-aandrijving.
Dit eerste pa-oorlogao grootechcepsö
civiolo Fokkerproject is op hot ogen
blik nog „in de tekenkamer". Mot
grote voortvarendheid wordt op het
ogenblik in de fabriek gewerkt om zo
6nel mtjgelijk met do bouw van dit
vliegtuig te kunnen beginnen.
Proteine tegen Staar
Volgens „Science", het orgaan van
het Amerikaans Genootschap ter be
vordering van de Wetenschap, zou men
na genomen proeven tot de conclusie
gekomen zijn, dat „staar" zonder chi
rurgisch ingrijpen genezen kan worden
door middel van proteïne-injecties in
do arm. Mededelingen hieromtrent zijn
gedaan door do geneesheren F. Shrop
shire, Jacob Ginsberg en Mendel Ja-
cobi, dio verbonden zijn aan een Staar-
instituut in do staat New York. Ver
scheidene 6taarlijders zouden na een
serie injecties een vrijwel normaal ge
zichtsvermogen herkregen hebben.
TONEEL EN FILM
Othcllofilm naar Nederland
Het Centraal Bureau voor Ligafilms
heeft de vertoningsrechten verkregen
van do film „Othcllo, do moor van
Venetië", dio op het internationale
filmfestival te Cannes, dot in April
jl. is gehouden, do eerste prijs hooft
gewonnen.
Do film werd vervnnrdigd nanr hot
werk van William Shakespeare on zo
wel do regio nis do productie on do
titelrol wnren in handen van „Orson
Welles". Do rol van Dcsdcmonn wordt
gespeeld door Suzanne Cloutior, dio van
Jago door Michael Mac Linmmoir. Do
Nederlandse prctnifcro zal in October
a.3. tegelijk mot do Parijs© promi&ro
zijn,
Volgens berichten to Singapore
is oen groot deel van Djamb', con van
do voornaamste havens voer do uitvoor
van rubber nanr Singapore, doxr
brand verwoest. Ongovcor 200 wo
ningen, schuren, c.d. zouden verwoest
zijn. Men schijnt do brand thans mees
ter to zijn.
(Van een medische medewerker).
Niet lang geleden werd door een
Nederlands chirurg een man van een
zeldzaam voorwerp in de maag bevrijd.
Het was een grote kluwen garen. On
der invloed van het maagsap was het
haar gezwollen, hard geworden en tol
een dichte bol in elkaar geklit.
Hoe was deze man er toe gekomen
zoietó vreemds te doen als haren in
slikken? Het bleek, dat hij een half
jaar tevoren 2ijn vrouw verloren had
en sedertdien in een toestand van
zwaarmoedigheid verkeerde. Op zich
zelf wordt met het vaststellen van
2ijn droefgeestige stemming nog niet
verklaard waarom zich bij hem de
zonderlinge liefhebberij van haren slik
ken ontwikkelde. Naar het scheen zocht
zijn zieke geest op deze hoogst abnor
male wijze naar een compensatie van
het geleden verlies.
Ook in dit geval wordt dus do er
varing bevestigd, dat het meestal gees
telijke afwijkenden zijn, die haren en
andere voor consumptie ongeschikte
stoffen naar binnen werken. Ieder psy
chiater kent wei psychologische perso
nen en lijders aan bepaalde vormen
van krankzinnigheid, die ontstellende
hoeveelheden rommel inslikken. Dik-
jwijls moet de chirurg er aan to pas
komen, omdat er maagklachten optre
den cn dan tovert deze hele bakken
vol schroeven, spijkers en andore voor
werpen te voorschijn.
Bij de hierboven beschreven patiënt
maakte de vondst van de operateur
evenwel een veel verrassender indruk,
omdat de man tevoren nog door nie
mand als geestelijk afwijkend werd be
schouwd,
Hot gebeurt wel een» meer ©n
naar hot schijnt speciaal mot het in
slikken van horen dat de psychischo
afwijking niet veel andero opvallende
symptomen vertoont. Bij een Engels
onderzoek werd een groot aantal ge
vallen nit do vaklitteratuur verza
meld. Hierbij werd vastgesteld en
dat was in 1921 dat haren slikken
een speciaal tijdverdrijf van jonge meis
jes was in dat land. Of dat nog steeds
hot geval is, mogen we ons met reden
(afvragen.
Geneeskrachtige werking
Ook in de maag van verschillende
dieren komt wel eens een steen voor,
die soms eveneens uit haar, maar ook
wol uit plantendelen of nog andere
stoffen is gevormd. Dit feit is reeds
zeer lang bekend.
Door do oude Indiërs, Grieken en
Hebreërs werd aan zo'n „bezoarsteo"
geneeskrachtige werking toegeschrevso,
met name het onschadelijk makon van
vergiften. Door de artsen van de Ara
bische school (9o eeuw na Chr.) werd
do bezoar algemeen gebruikt voor dit
Het Nederlands verdwijnt
in Indonesië
De Indonesische minister van Onder
wijs, do heer Bahader Djohan, heeft
op een ontmoeting met een delegatie
van de jeugdorganisatie „Pemuda Rak
jat" medegedeeld, dat met ingang van
dit cursusjaar op alle scholen alleen
de Behasa Indonesia als voertaal ge
bruikt zal worden. Naast het Indone
sisch zal op do middelbare en hoge
scholen ook Engels gebezigd worden.
„Do Nederlandse taal diont afge
schaft te worden om het Indonesisch
zo ruim mogelijke golegcnhcid te geven
zich te ontwikkelen", aldus de minister,
idool.
Men kende een „oriëntale" bezoar,
die kwam uit de maag van een bokken-
ctfgazdlcosoort, die in Perzië en Sy
rië irnieems was, terwijl de „occiden
tale" steen in Zuid-Amerjka in laina-
magen werd gezocht.
De bezoar stond in zeer hoog aan
zien: er i6 eens een vorstelijk 6lot
gegeven om in het bezit van een der
gelijk voorwerp te geraken.
Naar men zegt, werd Eduard IV van
Engeland gered door het opleggen vaa
een bezoar, toen hij in een veldslag
gewond was door een vergiftige pijl
van de grote Sultane. Men meende
ook, dat Karei V van Spanjo met be
hulp van oen bczoareteen zijn ziekelijke
kwellende waandenkbeelden kon verja
gen. Vele vorsten maakten van de
bezoar een sieraad en gaven hem een
plaats temidden van de kostbaarste
juwelen,
ruwe huid, ruwe handen, ruwe lippen
Juist toen de landing
beginnen zou
Schip met Russische vlag in
gebied van „Main Brace"
Het hoofdkwartier van admiraal sir
Patrick Brind heeft Maandag bekend
gemaakt, dat in het gebied waar een
laading in het kader van do operatie
„Mninbracc" zou worden ondernomen,
een schip werd opgemerkt, dat de
Russische vlag voerde. Het schip werd
herkeud als do zesduizend ton me
tende „Coopcratia", aldus dit bericht
uit Oslo, cn men verzocht het zich
pit het betrekken gebied te verwij
deren. Men meende eerst met een
Pools 6ohip to doen to hebben.
Volgens con bericht uit Kopenhagen
werd het bevel tot wegvaren aan het
vreemde schip gegeven door do Deense
patrouilleboot „Hlntfelst".
Het schip gaf gevolg aan do opdracht
cn voer weg, gevolgd door hot Deense
oorlogsschip.
Tden het vreemde schip verscheen
zou de landing juist een aanvang ne
men.
Er komt een Europese
Goederenwagengemeenschap
Nog besprekingen
gedurende 1952
Do conferentie tussen de 12 Euro
pese landen over do uitbreiding van
de „Gocdcrcnwagenovorccnkomst" tot
een Europees lichaam, een gemeen
schap, is dezer dogen zoals reeds
gemeld to Amsterdam voortgezet
in gebouw Industrie, waar do afgevaar
digden van deze naties sedert 15 Sep
tember de hieraan verbonden proble
men hebben bestudeerd.
Do onderhandelingen hierover zullen
nog tot het einde van dit jaar door-
gaan. De houding van do onderscheiden
afgevaardigden is echter zo positief
aldus deelde de leider van de Duitse
delegatie, dr. Fricdrich, ons mede, dat
mot groot vertrouwen kan worden ge
zegd, dat het fundament voor de Euro-
peso Goederenwagongomvonscbap roods
stevig is gelegd.
De volgende bijeenkomst zal eind Oc
tober in Bern worden gehouden.
RADIO-PROGRAMMA
Donderdag 25 September
HILVERSUM I. (402 m).
7.00 nieuws. 7.10 gram. 7.50 dagope
ning. 0.00 nieuws. 8.10 gram. 0.00
morgenwijding. 9.15 gram. 9.30 voor
de huisvrouw. 0.35 waterstanden. 9.40
gram. 10.35 „Ik weet, ik weet, wat U
niet weet". 10.50 voor de kleuters.
11.00 gram. 11.05 gevarieerde muziek.
12.00 zang en piano. 12.25 „In 't spi
onnetje", 12,30 land- en tuinbouw.
12.33 amusementsmuziek. 1.00 nieuws
1.5 mededelingen of gram. 1.20 amu
sementsmuziek. 2.00 „Ontmoetingen
met Christopher Blaze", hoorspel.
2.35 gram. 3.00 voor de zieken. 4.00
Van vier tot vijf. 5.00 voor de jeugd.
5.30 militaire causerie. 5.40 gram. 5.45
regeringsuitzending: „Indonesië als
wereldvettenleveraneier". 6.00 nieuws
6.15 sportproblemen. 6.25 Metropole
orkest. 6.55 Gesproken brief uit Lon
den. 7.00 orgelspel. 7.10 reportage.
7.25 gram. 8.00 nieuws. 8.05 radio-
philharmonisch orkest en groot koor.
9.00 cabaret. 9.30 dansmuziek. 10.15
„Over de Oceaan; 25 jaar na Lind
bergh", causerie. 10.30 gram. 11.00
nieuws. 11.15 sportactualiteiten. 11.30-
12.00 zang, viool en orgel.
HILVERSUM II. (298 m).
7.00 nieuws. 7.15 gymn. 7.30 gram.
7.45 morgengebed en kalender. 6.00
nieuws. 8.15 gram. 9.00 voor de huis
vrouw. 9.40 schoolradio. 10.00 gewijde
muziek. 10.30 morgendienst. 11.00
voor de zieken. 11.45 gram. 11.50 „Als
de ziele luistert", causerie. 12.00 An
gelus. 12.03 lunchconcert (12.30-12.33
land- en tuinbouw). 12.55 Thuisfront
tombola. 1.00 nieuws. 1.20 gemengd
koor. 1.30 viool en piano. 2.00 Metro-
pole-orkest en solist. 2.45 voor de
vrouw. 3.15 gram. 3.30 viool en cello.
4.00 Bijbellezing. 4.30 klassieke mu
ziek. 5,00 voor de jeugd. 5.30 gram.
5.40 voordracht. 6.00 Leger des Heils-
muziek. 6.15 mannenkoor. 6.40 „Op
de stelling". 6.50 gram. 7.00 nieuws
en weerpraatje. 7.10 „Levensvragen
van allerlei aard en een pastoraal
antwoord". 7.25 Collegium musicum
Amstelodamense. 7.40 radiokrant. 8.00
Promenade-orkest en solist. 8.40 man
nenkoor, Kon. militaire kapel en so
listen. 9.15 gram. (9.30-9.40 Het Wes
pennest). 9.55 buitenlands overzicht.
10.15 pianorecital. 10.45 avondover
denking. 11.00 nieuws en SOS-be-
richten. 11.15-12.00 gram.
Horlogemaker
benadeelde klanten
De 39-j. horlogee L. H. v. d B.' te
Den Haag verkeerde in moeilijke om
standigheden cn trachtte zich daar uit
te redden door de hem ter reparatie
gegeveu horloges bij de Bank van Le
ning te belonen. Op deze manier heeft
hij in totaal 60 klanten benadeeld 'er
zich in bezit gesteld van een beleensom
van f 3500. Werd een klant ongedurig
over de lange duur van de reparatie,
dan ivisscldo hij diens horlogo wcor
tegen ccn ander in. Op de duur liep de
zaak spaak. De politie heeft de beleen
de horloges in beslag genomen. Vai
der B. is na verhoor huiswaarts gezon
den.
De 31-jarige waarnemend beheer
der van de onderneming Mary-Watt ie
van de firma Tiedoman cn van Ker-
chem, de hoer Swart?., is Vrijdagmiddag
op weg van Bandung naar de onder
neming, door een bende van -t man
vermoord. De beer Swnrt vervoerde
15.000 riipiah, bestemd voor liet uit
betalen van loon. De srhrijver Rulia.
die met Swartz in do auto zat, werd
eveneens gedood.
FEUILLETON
80
Oorspronkelijke roman door
MAARTJE ZELDENRIJK
„Ja". Het antwoord klonk hard.
„Jij kunt dat misschien niet zo goed
begrijpen, omdat jij buitenlands
was. Maar ik ben ervan overtuigd,
dat ook jij aan dit werk zoudt heb
ben deelgenomen, als je in Nederland
was gebleven. Maar laat ik verder
gaan. Om de kansen, van een even
tueel verraad zo gering mogelijk te
maken, hadden we allemaal gefin
geerde namen, schuilnamen: Wij
vrouwen, waren vaak op reis, naar
andere delen van het land. We brach
ten dan berichten over en hadden de
naam van „koeriersters". We gingen
met de fiets of met de trein. En in
de laatste maanden, toen er geen
treinen meer reden, meestal met de
fiets. En als die mogelijkheid óok niet
meer bestond, gingen we eenvoudig
te voetx Het werk moest doorgaan.
Een paar jaar géleden ontmoette ik
een meisje, dat hetzelfde werk deed.
Ze kwam wel eens in Den Haag en
ze heeft enkele malen de nacht bij
ons in huis doorgebracht. Ze ver
schafte adressen voor de onderdui
kers en als zodanig was ze een der
beste krachten. We kenden haar als
„Stille Greet". Ze sprak ook inder
daad weinig, was altijd erg terug
getrokken, maar onverschrokken.
Angst kende ze niet.
In de zomer van 1944 moest ze
naar Twenthe. Met distributiebonnen
voor een aantal onderduikers in die
streek. De trein, die haar Oostwaarts
voerde, was stampvol, want het was
vacantietijd. Ergens, onderweg, tus
sen Amersfoort en Apeldoorn, is die
trein beschoten door vliegtuigen. Dat
gebeurde in dié dagen geregeld. Het
ging om de locomotieven, maar dik
wijls vielen er slachtoffers onder de
passagiers.
Eén van hen heeft me verteld wat
er gebeurde. Na de eerste beschieting
werd de trein tot stilstand gebracht
en vluchtten de mensen alle kanten
heen. Toen het tweede salvo gegeven
werd door de terugkerende vlieg
tuigen, werden enkele passagiers ge
raakt. Onder hen was ook Greet. Er
was spoedig hulp, doch die kwam bij
haar te laat. Ze was vrijwel onmid
dellijk dood. Een mitrailleurkogel
was haar door het hart gegaan, het
hart dat zo wartn klopte voor de
goede zaak.
Bep zweeg en de man naast haar
dacht na over hetgeen het meisje
hem verteld had. Doch hij begreep
nog steeds niet, waar zij naar toe
wilde.
„Waarom zeg je mij deze geschie
denis, Bep? Was die Greet een be
kende van ons? Van mij?"
De vrouw aan het stuur slikte
even, alsof er een brok in haar keel
zat. „Ik zeide je al, dat we allemaal
gefingeerde namen hadden. Dat
meisje heette in werkelijkheid ook
anders. Stille Greet is enkele dagen
na die beschieting begraven in
in de Beemster."
Jan ging met een schok overeind
zitten. Wat?"
Bep remde plotseling en reed naar
een parkeergedeelte op de grote weg.
Ze zette de motor af en keek hem
aan. Zacht legde ze haar hand op de
mouw van zijn winterjas en ver
volgde zacht: „Stille Greet heette in
werkelijkheid Ida Meijer, Jan. Ze
was een dappere vrouw en een voor
beeld voor ons allenZe is in het
harnas gestorven.
Jan zat geruime tijd voor zich uit
te kijken over de grijze betonweg,
waarover het verkeer snorde. Einde
lijk sprak hij: „Enhaar ouders?"
„Ze wonen niet meer in de Beem
ster, Jan. Ze hebben na de bevrijding
het bedrijf verkocht. Ze wonen nu in
een klein huisje aan de buitenkant
van Purmerend. Het zijn oude men
sen geworden, Jan. Ida was hun enig
kind."
„Ben je wel eens bij hen geweest?"
Ze knikte. „Enkele malen. Het zijn
lieve mensen. Ze hielden ontzettend
veel van hun dochter, en ook van
jou, Jan. De oorlog heeft in vele ge
zinnen leed gebracht. Er zijn duizen
den woningen, waar rouw heerst. Dat
wij het overleefd hebben, mag ons
tot dankbaarheid stemmen. Ik ben
enkele weken geleden nog bij hen
geweest. Het zijn zulke lieve men
sen", zei ze nogmaals.
Jan keek nog steeds voor zich uit.
Als in een bonte kaleidoscoop ging
nogmaals zijn hele jeugdleven aan
zijn geestesoog voorbij. Hij dacht nog
eens aan de tijd dat hij met Ida,
hand in hand, over het Oosterpad
liep, naar de school. Aan de tijd, dat
ze samen op het erf van Meijer speel
den. Aan zijn studiejaren. Hij zag
haar nog tegenover zich zitten in de
ouderwetse voorkamer aan het Oos
terpad, als hij vertelde van zijn stu
die in Delft. Haar verwonderde blik
ken over zoveel dingen, die hij leren
moest. En hij hoorde nog haar stem,
toen ze eens zei: „Nou, ik ben maar
blij, dat ik van school ben. Al dat le
ren is niets voor meisjes. Ik ben veel
liever thuis, bij moeder."
(Slot volgt).