Oorspronkelijk had het Waterschap „Schouwen" natuurlijke lozingen WlXBo Sftjff De geschiedenis van Schouwen s ontwatering een aroma als onze Scotch Mixture maar nóg Hoe laat is het nu? „DE LOUPE" vertelt het UI BARON In de lage delen was de bemaling eeuwenlang slecht Het waterschap Schouwen, dat door de afsluiting van het grote ontwate ringsplan deze week zozeer in do be- langstelling is komen te staan, is de oudste polder van Schouwen-Duivelandi Volgens Beekman bestond het aanvan kelijk uit zes delenj in de Schelde opgekomen platen. De bedijkingsjaren zijn niet bekend. Zij liggen in een nevelig verleden, maar herinnerd kan worden aan de viering van het 1100- jarig bestaan van Zierikzeo, welke stad biunen de grenzen van het Wa terschap lag. Dit vormt een zo al niet geheel betrouwbaro graadmeter voor de leeftijd van do polder, dan toch een belangrijke aanwijzing voor do eerbiedwaardige ouderdom van dit gebied. Behalve de polder Schouwen waren omstreeks 1300 nog een tweetal pol ders bedijkt, nl. de tegenwoordige pol der Vier Bannen van Duivelend en de polder Dreischor, die na 1288 drij vende was cu in dat jaar gedeeltelijk is herdijkt. Tussen Schouwen en do beide andcro polders lag do Goldo of Gouwe, dio door latere aanslibbingen geheel is verdwenen. Toen is het eiland Schou- wec-Duiveland ontstaan, ongoveer in de vorm, zoals wij het tegenwoordig ken nen. Do Oostelijke grens van hot wator- schap Schouwen loopt ongeveer 1 km. ten Oosten van Zicrikzee en met wat bochten tamelijk Zuid-Noord. Do Zui delijke cn do Noordelijke grenzen von het waterschap worden gevormd door de zeedijken. De Westelijke grens loopt von Burghsluis over Haamstede naar Rcncsse. Ten Westen van die grens ligt dan do polder Burgh en Wcstland en de duinpolders Westeren- en Ooste- renban van Schouwen. Het waterschap Schouwen is vaak geteisterd door do beruchte dijkvallen. Het Zuidland is daardoor bijna ge heel verloren gegaan. Do in de Gouwe aangedijkte polders lozen grotendeels op Schouwen. Do ver-4 houding is bij contract geregeld. De polder Burgh en Wcstland heeft een eigen natuurlijke lozing en de pol ders Westeren- en Oosterenban lozon gedeeltelijk op Schouwen. Oorspronkelijk heeft Schouwen uiteraard natuurlijke lozingen ge had. Hoe de toestand in vele voor gaande eeuwen geweest is, weten wij niet, doch het mag wel als vaststaand worden aangenomen, dat die in dc lage gedeelten lang bar slecht is geweest. Bovendien werd het moer- of daringdelvcn op Schouwen beoefend, hetgeen een lonend bedrijf was om de zoutwin ning en waaraan Zierikzee eertijds een groot deel van zijn welvaart dankte. Do gronden gingen daar ochtcr uit een landbouwkundig oogpunt bezien niet op vooruit, maar het land was dun bevolkt cn er bleef nog wel vol doende oppervlakte gras- cn bouwland over. Na een geschiedenis als polder, waar uit wij zo goed als niets weten om trent do geschiktheid van droogligging voor het beoefenen van veeteelt en landbouw, is er tenslotte oen windmo len gekomen, kennelijk 'om verbetering to brengen in do slechte of slechter wordende toestand. In het midden van de 18e eeuw was er om die molen nogal één en ander te doen. Het eerste gemaal Hot heeft daarna nog meer dan een eeuw geduurd eer in Schouwen hot be sluit werd genomen een gemaal to stichten. In 1875 werd daartoe bo- slotcn en in 1877 werd het gemaal, dat uit twee door stoommachines aan gedreven schepraderen bestond, in be drijf gesteld. Het gemaal betekendo wel een flinke stap vooruit, doch er kwamen toch al spoedig klachten over te geringe toe voer van water naar de machines. In het begin van deze eeuw (1904 cn 1920) zijn do schepraderen van hot gemaal vervangen door contrifugaal- pompen, dio een gezamenlijke capaci teit hadden van ongeveer 600 m3. por minuut. Het gemaal was toen tot be tere prestaties in staat, doch de wa- toraanvoer bleef onvoldoende. De ingenieur do Vos tot Nedcrvecn Cnppel deed in 1910 voorstellen tot een grote verbreding van verschillende wntergnngen. Aan zijn plannen is geen uitvoering gegeven. In 1919 was ook een voorstel tor tafel gekomen, om do Osso een gemaal te goven. Dot gebied, groot ongeveer 1600 ha. cn liggende ten Westen cn ten Zuiden van Brouwershaven, had een eigen uitwateringssluis, doch kon daarmede niet voldoende lozon. Hot aanvankelijke voorstel, om voor de Osse een electriseh gemaal te stich ten, waarvoor de stroom zou jnoeten worden opgewekt op het gemaal aau Flaauwers werd onaanvaardbaar bevon den. In 1926 werd aan prof. Visser te Wageningen gevraagd advies uit te bicngen en die adviseerde een Diesel gemaal, te plaatsen tegen de uitwate ringssluis. Dat gemaal kwam in 1927 tot stand, doch voor de Osso blcof daardoor toch afdoende verbetering uit, omdat de watertoevoer te slecht was. De steeds stijgende eisen, die de landbouw aan een goede ontwate ring ging stellen, leidden er toe, dat er geleidelijk aan onderbema lingen werden gesticht, hetgeen het bestuur echter niet onbeperkt kon tccetaan, omdat overig Schouwen dau last zou ondervinden van de voordelen vau de bemalers. Het grote ontwateringsplan In 1942 heeft hot bestuur vau hot Waterschap contact opgenomen mot de Cultuurtechnische Dienst om te komen tot een plan voor do verbetering der afwatering. Dio Dionst zegdo mede werking toe, doch vroeg een hoogte- kaart van hot waterschap, door het personeel daarvan samon to stellen. Door do toenomondo moeilijkheden als gevolg van de oorlog kwam daarvan niets en zo duurde het tot na do iuun- datio, eer opnieuw contact werd opge nomen. De eerste bespreking had toen plaats op 8 Augustus 1945. Do ri jks dienst voor Landbouwherstol on do Cul tuurtechnische Dienst zegden toen toe, dat met het herstel van do inundatio- schado een verbetering zou kunnen worden uitgevoerd, eventueel een ruil- MEN1GE SPREKER HEEFT BLI gelegenheid van de officiële in gebruikstelling van het nieuwe gemaal „Schelphoek" een blik in het verleden van Schouwen ge slagen en interessante gegevens verstrekt over de vroegere toe standen in de polder. Door be middeling van de Cultuiu; Tech nische Dienst zijn wü in de ge legenheid een overzicht te geven van de vroegere en recente his torie van het Waterschap Schou wen en de totstandkoming van het nieuwe gemaal. De stof, sa mengevat in een tweetal artike len, ontslaat ons van de plicht elk der gehouden redevoeringen uitvoeriger te publiceren. De be langrijkste documentatie's zijn in deze artikelen neergelegd. Ingezonden mededeling ,ee\ xacWer* k voortaan Philips £ML/ Nederlands professor maakte kunstmatig hart Prof. dr. J. Jongbloed, hoofdleraar aan dc Utrechtse universiteit, is er in geslaagd ecu kunstmatig hart- on long- systeem te construeren. Hierdoor wordt het mogelijk het hart bloedlceg te ma ken en de patiënt via do appararuur verder te laten loven, terwijl de chi rurg do hartoperatie verricht. Een dio- renbehandeling, gehouden in het phy- siologisch laboratorium te Utrecht is geslaagd. ThaDS wordt hot kunstma tige hort- cn longsysteem, dat bij een Biltso fabriek is vervaardigd door prof. Jongbloed gedomonstrcerd op het inter nationaal chirurgisch congres, dat op het ogenblik ann do Pnrijse Sorbonno wordt gehouden. Do vinding van prof. Jongbloed kan van grote betekenis zijn voor do medische wetenschap. Nog Vrijdag zoide prof. Brom bij zijn in auguratie te Leiden „Do constructio van con kunsthart, dat do taak van hot natnurhnrt enige tijd zou kun nen ovorncmen, zou con cnormo voor uitgang bctokcnon".i Hoe zeeziekte te genezen In het opcnluchtbad te Portobello bij Edinburgh worden op het ogen blik prooven gonomon mot 150 sol daten, om to zien of, en wolke drank jes, pillen of poeders oen goed middel zijn om zcoziekto togen te gaan of te voorkomoD, aldus „Tho Times". Do soldaten zijn allen vrijwilligers voor deze experimenten. Het zwembad te Portobello is gekozen, omdat het werk tuigen bevat dio hoge golven in het water kunnen doen ontstaan. Do proef nemingen zullen misschion veertien da gen duren. Zij staan ondor leiding van twee geleerden verbonden aan do af deling onderzoek op het gebied der geneeskunde van do universiteit to Cambridge. Do soldaten zullen ver schillende middelen innemen en daar na in ccn vaartuig de woelige baren van het zwembad bevaren. Dan zullen hun lichamelijke reacties worden on derzocht. Open auto Dat de Commissaris der Konin gin in onze provincie uit hoofde van zijn hoge functie zich heel vaak moet ophouden in warme en rokerige lokaliteiten, laat zich begrijpen. Zijne Excellentie heeft echter op de dag van de opening van Schouwen'# nieuwe gemaal „Schelphoek", een duidelijke en imponerende indruk gegeven van de wijze, waarop hij aan zijn da gelijks rantsoen frisse lucht komt. Onafhankelijk van de klimatolo gische omstandigheden rijdt de Commissaris in een open sport wagen. Zo ook op de bewuste dag. Schouwen zorgde voor een fris se, het land in grijze nevelen hul lende, serie regenbuien, die zich uitgerekend tijdens de rondrit boven het „laege van Schouwen" ontlastten. Terwijl de deelnemers aan de oriënteringsrit vanachter hun vei lige autoglazen hun critiek had den op de vochtige gestes van moeder natuur, reed de Commis saris voorop in de regen, bloot gesteld aan al het onaangename dat de natuur Woensdag uit de regen grabbelton te voorschijn haalde. Zijne Excellentie heeft kenne lijk deze rit als illustratief voor het gebeuren van de dag gezien. Zijn commentaar: „We hebben een mooie rit gemaakt en ik heb een gratis bad gehad". verkaveling gecombineerd. Het laatste bleek evenwel op vele bezwaren te stuiten cu zodoende nam do Cultuur technische Dienst op zich een plan voor verbetering dor afwatering te maken. Door de toenemende moeilijkheden als voor een opmeting van het waterschap gegeven aan hot Technisch Bureau van de Unie van Waterschapsbonden. Toen die opmeting gereed was is met het opstellen vau hot plan begonnen. Bij het ontwerp werd in overeen stemming mot het gevolgde systeem voor dc polders op dc Zuid-Hollandse eilanden het standpunt ingenomen, dat ccn totale verbetering gewenst was, heigccu zeggen wil, dat niet alleen een plan voor verbetering en aanleg van wateringen zou worden gemaakt, maar'ook voor het op de goede hoogte en bodemmaten maken van watoraf- vocrcndo secundaire watergangen. Ingezonden mededeling ""Sy*oMeül? KRE0FIAV0N voorkomt en geneest jwWM Bult)" ®et <3 10 tooUttts 3 3 Kleine bedrijven worden ingeschakeld voor defensie productie Dc Nederlandse ambachtsbcdrijvcn en kleinere industrieën beschikkcu veelal over con zeer goed mochincpark of hebben althans een of meer waardevolle machines in hun bezit. Vooral in do hausscpcriodo na dc oorlog is hierin nog een aanzienlijke verbetering ge bracht. De grote industrieën maken van deze wetenschap' reeds lang gebruik dcor een gedeelte van hun productie uit te besteden bij dc kleinere bedrij ven. Nu ons land zich een grotere inspanning moot getroosten voor dc productio ten behoeve der defensie is bij do regerng het plan gerijpt zich ook moer direct tot deze kleinere be- drijveu te wenden. De moeilijkheid blijft echter steeds, de juiste bedrij ven te vinden en de werkzaamheden te coördineren. Met het oog hierop hooft de Neder landse Vereniging van Ondernemers in het Instrument- en Gercedschapmakers- bedrijf zich gewend tot de staatssecre taris van oorlog. Een bespreking heeft do mogelijkheid tot inschakeling van de kleinere bedrijven aangetoond, van zeer vele artikelen, welke nu nog moeten •worden ingevoerd. Man stak vrouw met mes Do 36-jarige W. heeft voor zijn woning in de Wielakkerstraat in Arn hem zijn vrouw 7 stoken toegebracht met een mes, waarvan vior in de rug en drie in de borst. Onmiddellijk daar na ging hij naar het politicbureau om zichzelf aan te geven. De vrouw werd naar het gemeenteziekenhuis overge bracht. Haar toestand is niet levens gevaarlijk. Er was dc laatste tijd her haaldelijk ruzie tussen man en vrouw, zodot do vrouw haar intrek elders nam. 's Morgens had. W. do bedoeling om do verhouding weer in orde te brengen maar na ccn woordenwisseling trok hij zijn mes en stak zijn vrouw. In vroeger jaren heeft hij ook al eens handolin- gon verricht, dio in strijd waren mot 'do wet. Do Arnhemse recherche hooft dit goval in onderzoek, waarbij men uitgaat van oen poging tot moord. Ingezonden mededeling Boerderij afgebrand Woensdagmorgen is brand uitgebro ken op de zolder van do boerderij van do heer II. to Rolde, gemccnto Win terswijk. Hot vuur tastte do grote voorraad hooi cn roggo aan, zodat do boerdorij in ccn minimum van tijd in lichterlaaie stond. Buren kondon hot grootste gedeelte van do inboedel vnn het benedenhuis alsmcdo enkclo var kens bijtijds in veiligheid brengen. Do brandweer was spoedig aanwezig, maar men kon niot verhinderen, dat do boer derij geheel uitbrandde. Alleen do mu ren bleven stnan. Do oorzaak is ver moedelijk kortsluiting. Vandaag zal do lnchtmanoeuvro „Cirrus" beginnen, waaraan België, Engeland, Frankrijk, dc Verenigde Sta ten. Noorwegen, Nederland, Denemar ken cn Italië zullen deelnemen. Do oefening, welke drie dagen zal duren, zal beginnen met een schijnaanval bo- von West-Europa. Hierbij zal de doel treffendheid worden onderzocht van do verdediging door jachtvliegtuigen met /Steun van luchtdoelcenheden cn radar- afdelingen. De „Willem Barendsz." naar de Zuidpoolzee Woensdagmiddag is de „Willem Ba rendsz", de drijvende traanfabriek van do Nederlandse maatschappij voor do Walvisvaart, voor de zesde expeditie naar do Zuidelijke IJszee vertrokken. Het schip, waarover ook ditmaal kapitein I. J. Klijn het gezag voert, vaart eorst naar Curasao om stook olie in te nomen en zet vervolgens koers naar Kaapstad, waar ovcnals vo rig jaar do 12 jagers gereed liggeu, die do „Willem Barendsz" naar hot vang gebied vergezellen. In het voorseizoen zal gejaagd wor den op potvissen, die dc 6permolie leveren. Het officiële vangstseizoen be gint op 2 Januari 1952. Dan mag gejaagd worden op do balcinwalvissen, die de zo begeerde traan leveren. Over voorverkopen van do traan is nog niets bekend, doch naar men verwacht zal ook ditmaal do regering do gehele vangst afnemen. Het seizoen duurt tot 15 April, tenzij dc internationale vastgestelde maximum hoeveelheid van 16.000 walviscenhedcn reeds vóór die datum door de geza menlijke expedities der deelnemende landen is govaDgen, hetgeen verleden jaar het geval is geweest en ook dit jaar waarschijnlijk wordt geacht. In het vorige seizoen heeft de „Wil lem Barendsz" geproduceerd 91.369 barrels (15.228 ton) traan en 12.191 barrels (2.032 ton) 6permolie, tegen 77.377 barrels (12.896 ton) traan cn 4.957 barrels (826 ton) spermolie gedu rende het seizoen 1949-50. Parijs antwoordt Moskou De Franse mfnister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, heeft Woens dag aan do Sowjet-ambassadour het Franse antwoord op de Sowjet-Russi- 6che nota van elf September overhan digd. In dc nota maakte de Sowjct-Unie dc Franse regering opmerkzaam op hot gevaar van een horbewapening van West-Duitsland, welko door het plnn- Schuman en hot plan voor een Euro pees leger begunstigd werd. Dc Franse regering werd er voorts van beschuldigd het Frans-Sowjct-Rus- sische verdrag van 1944 te schenden. In het Franse antwoord worden deze beschuldigingen van de hand gewezen. RADIO-PROGRAMMA Zaterdag 29 September HILVERSUM L 402 M. 7 nieuws. 7.18 gram. 8 nieuw# en weerberichten. 8.18 gram. 8.40 or gelspel. 9 gram (9.30-9.85 waterstan den). 10 „Tijdelijk uitgeschakeld", causerie. 10.05 morgenwijding. 10.20 voor de continubedrijven. 11.35 viool en piano. 12 gram. 12.30 land en tuinbouw. 12.33 Roemeens or kest. 1 nieuws. 1.15 lichte muziek. I.45 gram. 2 voor de jeugd. 2.20 harmonie-orkest. 2.50 Fries pro gramma. 3.15 Hawaiianmuziek. 3.45 „Van de wieg tot het graf", cause rie. 4 gram. 4.30 sportpraatje. 4.15 radio-philharmonisch orkest en so list. 5.30 voor de jeugd. 6 nieuws. 6.15 varia. 6.20 amusementsmuziek, tieke staalkaart. 7.30 „Passepartout", causerie. 7.40 „Het O.T. in deze tijd", causerie. 7.55 „Deze week". 8 nieuws 8.05 actualiteiten. 8.15 gram. 9 „Let op Uw tellen". 9.15 Weense muziek. 9.45 commentaar. 10 amusements muziek. 10.40 „Onder de pannen", hoorspel. 11 nieuws. 11.15 reportage. II.30-12 Albert de Booy 30 jaar ar tist. HILVERSUM n. 298 M. 7 nieuws. 7.15 gymn. 7.30 koorzang. 7.45 morgengebed en kalender. 8 nieuws en weerberichten. 8.15 gram. 9 voor de huisvrouw. 9.35 gram. 10 voor de kleuters. 10.15 gram. 11 voor de zieken. 11.45 gram. 11.50 „Als de ziele luistert". 12 Angelus. 12.03 gram. 12.30 land- en tuinbouw. 12.33 op de Westerse defensie". 7 artis- 6.40 regeringsuitzending: „Zoeklicht pianoduo. 12.55 zonnewijzer. 1.00 nieuws. 1.20 lichte muziek. 2 „Theo Casion in misdaad en antiek", hoor spel. 2.20 gram. 2.50 harmonie-orkest 3.10 Kroniek van letteren en kun sten. 3.45 kinderkoor. 4.05 gram. 4.30 „De schoonheid van het Grego riaans". 5 voor de jeugd. 6 filmmu ziek. 6.15 wervingspraatje Konink lijke Marine. 6.25 orgel en zang. 6.45 gram. 7 nieuws. 7.15 „Dit is leven", causerie. 7.21 actualiteiten. 7.27 gram. 7.52 journalistiek weekover zicht. 8 nieuws. 8.05 De gewone man. 8.12 gram. 8.15 „Lichtbaken". 8.40 „Steek eens op, heren". 9 gevarieerd programma. 9.53 causerie over de naderende verkiezingsstrijd. 10.00 lichte muziek. 10.30 „Wij luiderv tie'" Zondag in". 11 nieuws. 11.15 nieuws in Esperanto. 11.25 sport. 11.30-12 strijkorkest en soliste. FEUILLETON 65 iegen wil en dank Een wonderlijke geschiedenis door B. J. ten Wesepe „Ja, dat bleek mij later pas, toen ik daar opgesloten zat. Maar wat ze op het oog hadden met mijn ontvoe ring en opsluiting in die schuur, dat is me een raadsel. Wel vroegen ze geregeld aan me of ik er in toe stemde met Jet te trouwen, maar dat heb ik natuurlijk steeds catego risch geweigerd. En toen zei Van Zwieten op een keer, dat men wel een, ander middel had op mijn ka pitaal in handen te krijgen." „Had Van Zwieten volmacht om geld van een bank te halen?" „Tot op zekere hoogte. Automa tisch mocht hij duizend gulden per maand van de Nationale Bank ha len. Maar dat was bestemd voor mijn huishouding en voor de uitbetaling van salarissen." In Amsterdam gekomen, reed men naar het hoofdbureau, waar allen uitstapten. De arrestant werd opge borgen en de baron ging met inspec teur De Jager naar de cellen, waar de andere drie opgesloten zaten. Toen de eerste cel geopend werd, keek baron Horst de bewoner scherp aan, maar moest verklaren, dat hij hem niet kende. „Zo?" zei De Jager verbaasd. „Is dit Uw chauffeur dan niet?" „Geen sprake van." „Hij was anders de man, die Uw wagen bestuurde." „Ik heb niet de eer deze persoon te kennen", antwoordde de baron, een minachtende blik op de arres tant werpend. Maar in de man in de tweede cel herkende de baron onmiddellijk Van Zwieten. Toen de secretaris zijn werkgever zag, boog hij verslagen zijn hoofd. „Dat is dus in ieder geval één bekende. Dan moet in cel nummer drie de huisknecht zitten." Maar de huisknecht was het niet, want de baron verklaarde pertinent hem niet te kennen. „Wacht eens", zei de inspecteur, eensklaps een idee krijgend, „dan zal de huisknecht waarschijnlijk nog thuis zijn. Laten we eerst eens in formeren of er nog meer arresta ties geschiedt zijn," De Jager ging met Kees en de baron naar het wachtlokaal en daar zaten een aantal mensen, waaronder een snikkende vrouw. „Ga niet naar binnen", adviseerde De Jager. „Kijk alleen maar even voor de ruit of er ook iemand van Uw personeel bij is." „Ja", antwoordde de aangespro kene grimmig; „die vrouw, dat is een keukenmeisje, ook al in het complot dus." „Ho, ho, dat is maar de vraag, mijnheer de baron. Ik heb opdracht gegeven om iedereen, die het huis verliet of het wilde betreden, te ar resteren en hierheen te brengen. Zij kan dus geheel ter goeder trouw zijn. Maar Uw huisknecht is er dus niet by?" „Neen." „Dan moet deze zich nog in Uw woning bevinden. En zal het de vraag zijn, of hij ook in het com plot betrokken is. We dienen in dit opzicht voorzichtig te zijn met onze gevolgtrekkingen." „Inderdaad." „Dan stel ik voor, dat we nu naar de Emmalaan gaan en dat U daar alleen uitstapt en de deur opent. U hebt toch zeker wel een sleutel?" „Ja", antwoordde de baron grim mig, „gehad. Men heeft me alles ont nomen; zelfs m'n ringen." „Nu, dan belt U aan. Het gaat er alleen maar om, om te zien, wie er open doet en wat zijn of haar reactie is." „Maar ik kan toch zo niet naar huis gaan?" protesteeerde de baron. De inspecteur keek hem aan en begreep hem onmiddellijk. „U hebt volkomen gelijk. Neemt U me niet kwaljjk, mijnheer de baron, dat ik daar zelf niet eerder aan gedacht heb, maar ja, ik ben natuurlijk in de eerste plaats politieman. Ik stel voor, dat we even naar mijn huis gaan, waar U zich kunt scheren en wassen. We zijn ongeveer gelijk van postuur en mijn Zondagse costuum zal U zeker wel passen." „U bent wel vriendelijk", ant woordde de baron, een beetje ge troffen door het hartelijke aanbod. (Wordt vervolgd). Ingezonden mededeling Verfris uw mond en geniet van de geionde. verkwikkende

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1951 | | pagina 2