EXPRES S. HART
Witte Boulevard
LEMSOM
De Ned. Hervormde Kerk te Renesse
dateert uit het midden van de 15e eeuw
„DE U/AERELT"
N. A. KRIJNSE LOCKER
„AFANETO
BOEKHANDEL BORGMEIJER
J. J. HENDRIKSE
en varkensslagerij
FIJNE VLEESWAREN
L. C. HOOGERHUIS - RENESSE
HET WAPEN VAN ZEELAND
J. L. PRUMMEL
G. VAN SLUIS
REN ESSE
J. H. BRABER
VERHUUR
BAKKER'S
Groenten en Fruit
Speciale
aanbieding
Kapokmatras
Divanbed
Matrasdek
L. A. Bakker
Lakenman Ochtman N.V.
H. DE FEITER
Monument uit het grijs verleden
Nieuw licht over bestaan van veel oudere kerk
De gelukkige omstandigheid, dat
door de restauratie van de kerk en
het vernieuwen van de vloeren in
de school, door de Rijksdienst voor
het Oudheidkundig Bodemonderzoek
een deskundig onderzoek heeft kun
nen plaats vinden, is oorzaak, dat
er wat meer licht is gevallen op de
bouwgeschiedenis van dit middel
eeuwse monument.
Uit de opgravingen in 1949 ver
richt door de tegenwoordige direc
teur van de Rijksdienst, Dr. P. Gla-
zema, is gebleken, dat eertijds de
kerk door een gracht was omringd.
Het terrein binnen de gracht is
slechts ten dele als kerkhof ge
bruikt, n.l. het stuk dat vlak rond
de kerk is gelegen en omgeven was
door een muur, thans nog aange
duid door het gebogen voetpad' op
het dorpsplein.
In het glooiende terrein tussen
muur en gracht werden vele sporen
van forse palen gevonden, die de
vraag doen ryzen of we hier te ma
ken hebben met een dier vrij zeld
zame kerkhoven, die tvens dienden
tot verdediging in tijd van oorlog.
Zekerheid hierover bestaat echter
nog niet.
De tegenwoordige kerk wordt ge
dateerd als een bouwwerk uit het
midden van de 15e eeuw; de toren
wellicht van 1500. Zij was gewijd
aan de Heilige Jacobus, waaraan ook
de kermis in het laatst van Juli nog
herinnert.
Een andere kerk
Vóór deze 15e eeuwse kerk was
er echter een andere, waarover de
opgravingen van 1949 en vooral die
van de vorige week, onder leiding
van de tekenaar van de Rijksdienst,
de heer A. van Pernis, duidelijke
gegevens verstrekken. In 1949 werd
binnen de tegenwoordige kerk de
fundering van het vroegere gebouw
gevonden. Thans is onder de vloer
van cte school de voortzetting en de
afsluiting te voorschijn gekomen.
Met het trekken van conclusies
moet alle voorzichtigheid worden
betracht en het is dan ook onder
het nodige voorbehoud, dat hier
wordt medegedeeld, dat de vorige
kerk vermoedelijk een zaalkerk is
geweest met een lengte van 36
meter bij een breedte van 11 meter,
voor een -dorpskerk uit de 13e-14e
eeuw inderdaad een formidabel ge
bouw.
Blijkbaar was er geen versmalling
voor het koor, dat recht gesloten
was en waarvan de gehele gave fun
dering teruggevonden is onder de
vloer van het midden lokaal der
school.
Als het nog eens zover mag ko
men, dat de bestaande school, die
zo ontstellend smakeloos tegen de
kerk is aangeplakt, zal worden af
gebroken, om plaats te maken voor
het te herbouwen koor, kan zo op
de gevonden fundamenten worden
voortgebouwd.
In het midden van de rechte koor
muur bevond zich het hoofdaltaar,
waarvan de fundering eveneens nog
geheel aanwezig was. De altaar
steen, een eenvoudige arduinsteen
met vijf kruisjes, is in 1949 terugge
vonden in de bestaande kerk en ligt
thans voor de preekstoel.
Grafkelders bij het hoofdaltaar
Voor het hoofdaltaar is in Decem
ber 1950 een grafkelder gevonden
voor één persoon, geheel gaaf, het
onderste deel bepleisterd. De vloer
hiervan was versierd met drie krui
sen van opstaande bakstenen.
Thans is terzijde van het hoofd
altaar en voor de fundering van een
zij-altaar een grafkelder gevonden
van precies dezelfde constructie als
de vorige, alleen iets smaller. De
skeletten in beide kelders waren
grotendeels vergaan, doch nog vol
doende om aan te tonen, dat de
hoofden in het Westen lagen, waar
mee is aangetoond, dat het wereld
lijke personen zijn geweest die hier
hun laatste rustplaats hebben en
geen priesters, die met het hoofd in
het Oosten werden begraven. Over
de datering der kelders en de iden
titeit der daarin bijgezette personen
bestaat nog geen eenstemmigheid,
zodat het wijselijk is hierover op
deze plaats nog geen mededelingen
te doen.
Bij afbraak van de oude school in
1916 is gebleken uit zeer duidelijke
fragmenten, die vanonder de be
pleistering te voorschijn kwamen,
dat de vroegere kerk een gebouw
was in Romaanse stijl, terwijl de te
genwoordige laat-Gothiek is.
Met behulp van bestaande photo's
van de afbraak der oude school en
de thans gevonden fundering is het
zeer goed mogelijk het oude koor
weer op te trekken. Moge het hier
toe spoedig komen! J. M. de N.
Renesse, Augustus 1951.
Alle typen
geheel
compleet.
Bestelwagens
In grondverf
AH* noteringen lijn
ondcrnemertprljien
al AminUart
MINOR (116) I 4985
soonj wagen
Fabricage-afdeling van J. J Molenaar» Automobielbedrijf N V. Amersfoort
700 K.C.I 5780
oor snelzeer zuinigcomfortabel, betrouwbaapvervoer
HOTEL - CAFE - RESTAURANT
Gezellig en intiem
>Ult voorreed
of op korte
termijn
leverbeer
Agenten door
het hele land
Aanbevelend,
A. LOUWS
Dealer voor Schouwen en Duiveland Garage GILIJAMSE, Renesse, Tel. 8
HIER
tijdens Uw vacantie
te Renesse, het
40 JAAR
RENESSE
SPEELPARK
Groot levensmiddelenbedrijf
Eierhandel
Gedistilleerd
Tabak, Sigaren
Souvenirs etc.
RENESSE - TEL. 17
BINNEN- EN BUITENLANDSE BOEKHANDEL
Alle artikelen, die V.V.V. groot maken
en Service zijn voor vreemdeling, dorps
genoot en omgeving, worden steeds bij
ons gekocht.
HOGERHEIJDE'S
IJS EN HEERLIJKE
LIMONADES
BOEKHANDEL EN
LEESBIBLIOTHEEK
GALANTERIEËN EN
SPEELGOEDEREN
VOORHEEN C. M- EVERTSE
RING A 63 - TELEF. 26 - RENESSE-
Rolfilms en Fotomateriaal
Ontwikkelen en afdrukken
Vergrotingen
SOUVENIR- EN
STRANDARTIKELEN
Scholen en gezel
schappen genieten
reductie
SOUVENIRS KUNSTNIJVERHEID
TOUR1STENKAART VAN SCHOUWEN, PRIJS 30 CT
LEESBIBLIOTHEEK
TELEFOON 58
Grote stalling voor Rijwielen,
Auto's en Motoren.
Beleefd aanbevelend,
Hotel-Café-Restaurant
Renesse - Telefoon 6
Gezellig terras
Goede consumptie
Ook Uw borrel thuis verzorgen wij gaarne
tegen de normale slijtersprijzen.
LAAN - RENESSE
Wat onze zaak U
biedt, is
KWALITEIT
en anders niet
SLAGERIJ
RENESSE - TELEF. 69
ACCOUNTANTSKANTOOR
L. VERSEPUT Zoon
Telefoon 13 - Renesse
RENESSE
TELEF. 20
BOEKHOUDINGEN
ADMINISTRATIES
BELASTINGZAKEN
's ZOMERS BUITEN - 's WINTERS BINNEN
PROVINCIALE WEG
van Vacaniiehuisjes
VERZENDT PER
Timmerman
HOOGEZOOM B 57 - TELEFOON 29 - RENESSE
zonder pension
Telefoon 35
Groenten- en Fruithandel
Is Uw adres voor prima
Alle soorten Limonades,
V ruchtensappen, Blikgroenten
en Verse Vruchten.
Desgewenst schrappen wij Uw
aardappelen en wortelen
Hoogezoom B 63 - Telefoon 52
Renesse
Vraagt vrijblijvend inlichtingen
Probeer tevens
ons heerlijke
verpakte
(met garantie)
Brengt Uw vacantie door op onze
KAMPEERBOERDERIJEN
Bona Fide en Wilhelminahoeve
FIRMA BEIJE CO.
RENESSE - TELEF. 2
Kampeercenlrum van de A.N.W.B.
GOED VERZORGD
handelsdrukwerk
levert concurrerend
Speciaal adres voor prima
SLOOPHOUT
BARAKKEN
LOODSEN
enz.
Steeds voorradig
Gecreosoteerde
palen
Golfplaten en
vele andere artikelen
Renesse - Hoogezoom B 56,
Telefoon 97
VAMI IJS
TEXTIELHANDEL
Beleefd aanbevelend,
AL
WAT
VERSEPUT
Wij hebben een schitterende
STALENCOLLECTIE
voor
DRUKKERIJ
Lange Nobelstraat
Zierikzee - Telefoon 32
BIEDT,
IS KWALIÏEIT
EN ANDERS NIET!!
Dorpsplein - Renesse
