het begon in de keuken en het groeide uit tot een stevig gefundeerd hyper-modern bedrijf EEUW ZEELANDIA wwaa» r~ VIJFTIG JAAR ZEELANDIA We zouden hun niet graag: do kost geven, die 's morgens gebruik ma ken van wat we zouden willen noe men: „de collectieve Zierikzeese wekker", de stoomfluit van Doele- man, die in het concert van gelui den, die heel bijzondere toon inlast, dat schelle van leven en activiteit Vibrerende geluid van de fluit, die telkens weer meldt, dat er een le vensgemeenschap is, waar dag in dag uit en zelfs 's nachts hard wordt gewerkt, een aparte levensgemeen schap met bijna eigen wetten en voorschriften, eigen gewoonten en gebruiken. Dat is de levensgemeen schap van de fabriek van bakkerij grondstoffen, ZEELANDIA, EL J. DOELEMAN N.V. Zo maar een aparte levensgemeenschap in dat oude Zicrikzce. Van vrijwel iedere afdeling uit van deze glimmende fabriek, heeft men een uitzicht op Zierikzee, al thans op brokjes van Zierikzee, een plukje van het stedelijk groen en een brokje van het verweerde rood der bedaagde dakpannen. Die oude kleuren zijn het waarop de schil ders afkomen, aan die kleuren hecht zich de romantiek uit het verleden, met ridders eni burchten en zo. Maar dakpannen en een enkel fragiel mopje steen, een stukje hier en een boogje daar, het is zo weinig om de fantasie de vrije teugel te laten. Vandaar de verzuchting, dat onze wereld zo hopeloos koud en nuchter is, zo zonder sfeer en zonder ro mantiek en gevoel. Dan maakt men oen wandeling door die glanzende, efficiënte, van leven en arbeid gon zende fabriek, die nu reeds vijftig jaar met de naam van Zierikzee ver bonden is. En plotseling wordt er iets duidelijk van de sfeer dezer eeuw, van de inhoud van het lied der wentelende wielen, van dat an dere, dat het rood van de pannen verving, de vreugde van een haar fijne organisatie, van een kloppend systeem als in een bijenkorf, van in strumenten en apparaten, waarin de denkkracht van de knapste mensen is uitgekristalliseerd, van de glan zende zuigerstangen en het verfij ningsproces, dat zich in het inge wand der stalen ketels afspeelt, want ginds loopt straalsgewijze vet en wittig als room het eindproduct uit een buis omlaag, in blikken met een keurig etiket; netjes afgemeten op een rij staan de anderen te wach ten. Vermoeidheid kent die zoetig heid spuitende buis niet en hij vult de een na de ander. Soms ontsnapt Gelei, beschuitgelei, daar begon het mee. Enkele blikken van dit pro duct vormden het embryo, waaruit later zou groeien de N.V. Zeelandia- Zierikzee. Zonder dat kan je geen beschuit maken, beschuit zoals Ne derland die kent. Het was de onver getelijke grondlegger van dit be drijf, wijlen de heer H. J. Doeleman, die in zijn keuken begon te experi menteren. Het verhaal wil, dat zelfs allerlei voor de dagelijkse huishou- de een-en-al van de toekomstige fa briek Zeelandia. Hij roerde de tien tallen kilo's beschuitgelei zelf, moest de vaatjes, waarin het goedje ver pakt werd, zelf lekdicht maken en het dichtspijkeren en etiketteren vorjnden nog „aanvullende" maar wel zeer noodzakelijke werkzaam heden. Langzaam groeide echter het bedrijfje. Een fabriekje in de Witte Eijestraat vormde het begin van een complex gebouwen, dat thans een Adam vindt, dat jubilea Soms zo zielig kunnen zijn; Voor het feestobject in kwestie; Ouderdom en afscheidspijn. Zelden Is een jubilaris Fris en sterk, vol jonge kracht; Meestal Is bij zo'n herdenking De prestatie al volbracht. Maar de trotse jubilaris, Die wij nu gedenken gaan, Zie we nog met forse schreden Langs het pad aer tijden gaan. Vijftig jaar heeft Zierikzee nu Haar JZeelandia'gehad, Vijftig jaar een bron van welvaart Voor de oude Scheldestad. Heden denken wij vol eerbied Aan de grote zakenman, Die dit alles op kon bouwen; Wijlen H. J. Doeleman. Bil zijn drukke werkzaamheden Leefde hij met Zierikzee Als een helper in veel noden En een vriend voor allen mee. Richten wij onze gelukwens Tot de zoon, die metterdaad Aan het hoofd van het bedrijf Een nieuwe halve eeuw ingaat. Hem en al zijn medewerkers Wensen wij op deze dag Goede vaak, door beste tijden Onder Nederlandse vlag. Dat .fLeélandid' mag bloeien Tot het heil van Zierikzee; Voorwaarts naar een nieuwe toekomst, Het devies: „Je maintlendrai"! A'DAM lastig karwei, maar het succes toen het eindelijk zover was, bleek wel overtuigend. Op een grote landelijke vakwedstrijd te Arnhem, waar niet minder dan 8000 broden werden in gezonden, lanceerde de heer Doele man het nieuwe product. Allerlei reclame-campagnes, zoals de z.g.n. „B.B.B." (Bak Beter Broodl-actie, deden wonderen en snel vond Zee- landia's wittebrood-crême een weg naar de Nederlandse bakkerijen. Het bleek een kwaliteitsproduct bij uit nemendheid. Uitgebreid waren toen reeds de relaties die de heer Doeleman had in het buitenland. Dit had weer tot gevolg, dat hij uitnemend op de hoogte bleef van het allernieuwste op bakkersgebied, vooral wat betreft de mechanisatie van een bedrijf als het zijne. Steeds deden de modern ste machines hun intrede in het be drijf eu van veroudering in welke zin dan ook, kon nooit sprake zijn. H. J. DOBtEMAN de grondlegger van Zeelandia CARLO feu de graag geziene gastkan. meenschap zo fel uit elkaar wordt Zeeuwse mens tot uiting. Zijn be- getrokken, komt er wat kijken om scheidenheid behoedt hem voor het fundament, om de grond van de overschatting van zijn capaciteiten, zaak te behouden voor vernietiging, terwijl de rustige ligging van een Dat heeft heel wat hoofdbrekens plaats als Zierikzee, de werkers van gekost, maar het ergste wat gebeu- hoofd en hand gelegenheid geven ren kon, bleef Zeelandia gespaard, zich veel beter te concentreren op Na terugkeer heeft het gezamenlijke het werk. Daarbij komt nog, dat de personeel zich gezet tot een krachts- Zeeuwse mens wat betreft het ar- inspanning die respect afdwingen beidsvraagstuk, veel minder is ge ïnfecteerd door levensbeschouwin gen, die doorgaan onder de mantel van sociale rechtvaardigheid, maar die in wezen symptomen zijn van een ziekte, die ook hier en daar aan het arbeidsproces in Neder land knaagt, te weinig verantwoor delijkheidsgevoel en een te snelle tevredenheid over de geleverde ar beidsprestatie. Er is nog veel meer over Zee landia te vertellen. Wij hebben een rondgang gemaakt door de glan- zende fabriek en in een overstel- pende hoeveelheid heeft onze des- jjfci kundige instructeur ons gewezen technische snufjes en van een ef- waardoor mede het Zeelandia-succes kan worden verklaard. De ontwikkeling van een bedrijf als Zeelandia in een periode van vijftig jaar, zou even wel een boekdeel vergen. Er zijn Het bescheiden fabriekjezoals het er dertig Jaar geleden uitzag een dampwolk ergons on uit do no vel komt do zware romp van oon vrachtauto te voorschijn. Dnnr gaan do govuldo bllkkon, Eun voor éón. Zo'n auto 1» snol goladon en dan gromt do motor nlweor op wog naar hot schip, want do vnn oon holldou- rlg etiket voorzlono bllkkon mnkon do reis ovorzoo, Zoo, Carlo of Fon dant staat or op dlo otlkotton, mnar daarovor straks. Wo .wildon maar MRgon, dat io nu oen brok van do romnntlok onzor eeuw en hot Is eon bijna niet to vor klaren wonder, dat een zo overtui gend, voorbeeld van deze romantiek, dlo hand in hand gaat met een in deze sfeer wel absoluut onontbeer lijke zakelijkheid, binnen de muren van Zierikzee valt aan te treffen, te midden van dat andere, dat nog her innert aan vervlogen eeuwen, toen het allemaal onders waa en anders ding onontboeriyico potion on pan nen, door hom in beslag worden go- nomqn. Dlo potton worden govuld mot 'hot goodjo, samengesteld als door oon alchimist, dlo zijn kolven schudt on mnnr zoekt totdat hij het hooft. Dlo boMchuitgolol word in bus- son godaan, hot waron or maar oon paar. Enkoio bakkers in do omge ving vooldon or wol wat voor on zij kochten do bussen golcl. Mis schien hebben r.o nog wol scoptiaoh gokekon on dito achter do oron go- krapt, mnar zo gebrulkton do goloi cn do dlonstbodos zullon hot mo- vrouwelijk enthousiasme over die „heerlijke beschuit" van do bakker wel hebben medegedeeld, met de bestelling van nog een paar zakken erbij. Met die beschuitgelei is het toen steeds crescendo gegaan. Maar het is goed, dat niet to eenvoudig voor k S* Sfött Docisman ww zo belangrijke plaats inneemt in het stadsbeeld van Zierikzee. Het zal immers wel duidelijk zijn, dat alras de keuken te klein werd om de groeiende omzet te kunnen verwerken. Beschuitgelei werd een „groot artikel", zoals het heet in de handelswereld, want de heer Doele man voerde een heel bijzondere han delspolitiek. Hij ging uit van drie stellingen. In de eerste plaats was een klant (ook de klant die wel eens een paar busjes by hem kocht) bij hem geen koning, hot was een keizer, dlo door hom in do watten werd gelegd on op do meest efficiënte on voor komende wijze werd bediend. Ver- dor stak dozo fabrikant van groto allure, icdcro cent tot aan bet uiterst toelaatbare in zijn bedrijf. Hij workto niet om oon andero onder nemer groot to maken, bJj werkte om zolf vooruit to komon. Tcnslotto stond do grondlegger van Zoolondia open voor olko nieuwigheid dlo zich voordood on speurde hij steeds naaf lüouwo mogoliJlUiedon, Een andere pijler Voor do mogelijkheden in do bnlc- koraworolcl had hij oen ochorpo nous. Dat bewijst wol hot lnncoron van hot andere artikel, dat oon dor pij lers vnn ZooUmdia la gowordon, do wlttcbrood-crömo, Dat wns in 1010. Er kwam toon sloohto tnrwo aan do morkt on het publiek zal hot slochto brood uit de jaren van de eerste we reldoorlog ook wel hartgrondig zat zijn geweest. De bakkers waren tuk op een artikel, dat de broodkwali teit aanzienlijk zou kunnen verbete ren, De fabrikant en reclame-man werd weer onderzoeker, Het vinden van eon goed recept tor bereiding yan wiUebrvud-VApoiu yjaa «w* fcver Dat uiteindelijk een samengaan van wetenschap en praktijk tot verdere resultaten zou leiden, was een in zicht, dat groeide tot een overtui ging. Daarom werd in de dertiger jaren letterlijk „de wetenschap in 1 het bedrijf' gehaald. Bij de eerste grote uitbreiding van de fabriek werd ook het laboratorium in ge bruik genomen, waar niet alleen de contróle op het inkomende en uit gaande product ter hand werd ge nomen, maar waar ook aandacht werd besteed aan steeds verder gaande research. Daarom kon Zeelandia ook succes boeken met de gelanceerde emul sies, zoals Zea en Carlo, producten die op hun beurt het aangezicht van de bakkerij en de toegepaste metho des revolutionnair wijzigden. Intussen is de groei van een be- r ..c wei een ouexaeei vergen. £,r zijn drijf als Zeelandia te vergelijken In fe 9 V,J het bedrij yele facettcn aan bedrijf en het erlr<n a nra l,JL* tflr F* r*n Cr /~i r. re I r r> nor. met een hoog opschietende boom. In het begin bij de aanplant kan de groei als 't ware van dag tot dag worden gevolgd. Later wordt dat veel moeilijker. Een wijde vertak king en spreidend gebladerte belem meren feitelijk een zich aanzienlijk uit - Een gedeelte van geheel kan tevens geldon als voor- het moderne gebouwencomplex beeld van de wijze waarop het aan schijn der wereld in de eerste vijftig Wij hebben de directeur, de heer jaar van deze eeuw zich wijzigde. M. Doeleman, op de man af ge- Thans worden de zakelijke be vraagd, of er nooit (vooral in die slommeringen een ogenblik terzijde nauwkeurige ontmoedigende tijd van terugkeer gesteld, om te gedenken en om de volgen van de groei. Vraagt men na de evacuatieperiode) is gedacht boeiende werkperiode van een halve dan ook aan de huidige leiders van aan het verplaatsen van het bedrijf eeuw te overzien. Het vormen hoog- het bedrijf naar de historische ont- naar een meer centraal gelegen tijdagen voor Zeelandia. Een scha duw valt er echter over dit jubi leum door het feit, dat de grond legger van dit alles, de pionier, dit niet meer mocht beleven, als Is er dc aardse troost dat zijn werk voort leeft cn dat ccn met enthousiaste workers bovolkt bedrijf nog Iedere dag verder bouwt aan dntgeno wat hij begon, getrouw aan do louze: „In dienst van dc bakkerij", tot wol vaart van 6tad on land. EN ZEELANDIA GROEIDE de zes in de fabriek en de vier op het kantoor, van twintig jaar ge- leden, z[fn nu geworden tot zestig in dc fabriek en veertig op het kantoor us4 wikkeling, dnn zullon zij U nnt- plants. Hot antwoord wnn vorrn::- woordon, dat het foltelljk ongomorkt send: Er is wol eens nrm gedacht, Ju gogunn, toon or conmanl oon bc- mant' hot is toch nooit Borloun over paid nlvonu wns bereikt. Qcstddig wogon. Over het n! nameen in het grocido hot personeel, nlouwo ma- nidus do heer Doeleman, dat do chinos doden hun Introdo, nieuwe nadelen mot betrekking tot do trnna- producton werden in do lijst opgo- portproblcmcn stork worden ovor- nomen, b.v. het Fondant, ccn suiker- dreven. Mocht men wat dit betreft product, waar momentcel de Engel- to Zierikzee al in het nadeel ziin, sen weer verzot op zijn. danstaat daar toch tegenover dat de gemeenschap van Zeelandia-wer- L)e evacuatie en nadien kers is gegroeid op een wijze, die el- Ja, do evacuatie en de oorlog in ders en zeker niet „in Holland" mo- het algemeen brachten ook Zeelan- gelijk zou zijn geweest. In een be- dla een stevige slag too. Wanneer drijf als Zeelandia Immers komen pon dergemko gecompfJxqoerdo go- d° bopte obuuwbepnoo vnn d« VER OVER DE GRENZEN Do employé'! van do oliemaat schappijen nan do Torzlscho Golf komen 'n avonds moe cn bezweet thuis, Mnar op dn aanrecht zoemt reeds do ico-mtxor, met ljspocdcr van ÊeeiiuidlR-Xiorikist er in, Zeelandia levert do fyspoeder in handige voor dit tropisch klimaat geschikte blikjes mot ccn inhoud not genoeg voor één keer. En wat denkt U dut do bakkers op Curacao doen voordat het brood in do oven wordt gedaan? Eerst smeren zij hun blikken in met Carlo, dat bijzondcro cmul- sieproduct van Zeelandia. Twco be wijsjes van do repu tatie, dio Zeelandia heeft ver worven, ver buiten dc grenzen van ons land.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1950 | | pagina 2