HOE SCHOUWEN DUIVELAND
REILDE EN ZEILDE
jiïs» 3 sf-s
ZIERIKZEES EEUWFEEST
Een jaar regionale historie geeft
een opeenstapeling van feiten l
In het nationale leven mogen dingen rijn aan te wijzen, die tot teleur
stelling stemmen, internationaal moge 1949 het nieuwe jaar vele „oude
problemen" meegeven, er mag geen ontevredenheid bestaan over het
vervlogen jaar 1949, wat betreft eigen stad en streek. Er is veel geweest
dat tot vreugde stemmen kan. Natuurlijk de eenheid des vaderlands
bepaalt, dat ieder landgenoot heeft te maken met de problemen, die de
gehele natie aangaan, maar er zijn toch bijzondere zegeningen op te
merken in „eigen kring", waaraan men niet achteloos voorbij mag en
kan gaan. Grote rampen bleven onze streek bespaard en dit moge in het
negatieve al een positieve waarde zijn, er is meer en over dit „meer"
willen wy nog eens de schijnwerper op de laatste dag van het jaar
laten gaan.
Grote rampen bleven
ons bespaard
Van werkelijk uitzenderiijke grot-
betekenis was de viering van het
Muziek en schilderijen
Er was dus activiteit op alle fnon-
g ag§ I
- 5 '-'■r''"?* i-FfiZr -:v
Boten van de Marine hielden oefeningen buiten het havenhoofd van
ten, inzonderheid ook van dé mu- Zierikzee. Deze plaats werd gekozen voor de opleiding van toekomstige
zikanten, die in het „Huis van Nas- duikers der Ned. Marine.
sau" een geslaagd solistenooncours
De Gouden Koets
In Juni zag Zierikzee de gouden
koets, de sprookjeswagen, die
meestal Haagse ogen streelt, maar
die de provincie niet vaak te zien
krijgt Nu echter konden zesduizend
inensen van heel dlohtbij en niet
van de ongenaakbaarheid op het
Binnenhol uit, de koets bewonde
ren, Ih dezelfde eerste weck) van
Juni kwam het ZJerlkzeeso bedrijf
N.V. Zeelandla met <ic MobivLa-ten-
toonstelling te Zierikzee, een bui
tenkansje voor de bakkers, die vol
op gelegenheid kregen er het hun
ne op te doen. Een feit van geheel
andere aard, dat de aandacht trok,
was de berechting van vier beruchte
Moerland, R. de Waal, Ir. A. Jj
Ilcken en de bunkerbouwer A. K.
Gil jam. Voor 'n vol gerechtsgebouw
sprak de president van het B,G.
Imr. Bloemers het schuldig uit. Mr.
dr. J. in 't Veld kwam te Zierik
zee het woningvraagstuk nader toe
lichten, terwijl de Westhoek gro
telijks werd verrijkt met een nieuwe
sorteer-en pakloods, die op( 8 Juni
officieel door de Commissaris der
Koningin in gebruik werd gesteld.
Als bijzonder staal van sociale
vooruitstrevendheid der Zierlkzeese
Ncd. Hervormde gemeente, werd op
13 Juni het rusthuis „Havenoord"
ln gebrullk genomen, een fraai ge
restaureerd gebouw, waarin velen
een tehuis vonden. De dag daarop
vroeg de UW de ranc'a h'. voor een
geslaagde poppententoonstel .ing in
1100-jarig bestaan der stad Zierikf- organiseerden als wolsprekend be-
zee, een feit, 'waar wij in de loop J3 van 'kunnen der velen, feeststad bij uitnemendheid ln 1949 te Zierikzee werd het tot een tref-
van dit artikel nog op terug ko- die onderdaac vinden bij de plaat- not least valt te melden, dat lende devote plechtigheid, die be-
men. Bij de intrede van het nieuwe fehjke muziekgeze.schappen. De 0p Koninginnedag andermaal getui- sloten werd met een kerkdienst in
jaar begon evenwel reeds dadelijk 'kuns.t dusaan haar trek, genis w€rd afgelegd van de aan- de Nieuwe Kerk. Aan massale bij- - J
te blijken, hoeveel voorbereidingen sPeclaa!1 te^, Zierikzee, waar een hartelijkheid der Schouwse bevol- eenkomsten ontbrak het niet in 1949. jet Ned. Herv. Verenigingsgebouw',
nodig waren, om dit feest te orga- zevental schi.derijen ten stadhuize aan het Vorstenhuis. Te Zie- Op Woensdag 11 Mei kwam de pro-
nisereh- De zaken werden evenwel arriveerden, vcor de plaats van r^ee werd het feest gevierd in de vinciale afdeling der Zeeuwse Plat-
met voortvarendheid aangepakt. Op Rondere 'betekenis. sfeer van het komend Augustus- telandsvrouwen in vergadering bij-
12 Januari vond de. eerste interne In het voorjaar wisselden de ge- föest <j.w>z met uitgebreide volks- een, terwijl op 24 Mei de CBTB een
fceurtenissen zich snel af. Ncord- danspartijen. toogdag. organiseerde. Belangrijk de aandacht van landbouwers werd
gouwe beleefde een grote brand, was het besluit in de Wes'.hoek te gatrekken door de resultaten van
eert lijn tien helden effectieve bescherming te verlenen taten v£m de wetenschappelijke re-
aan de vogels, die nog steeds een searah ten die^ta van, de l™dbouw
Een der treffendste gebeurtenis- der bijzondere attracties van het worden gesteld. Tenslotte trek als
soa vormde do onthulling van het eiland vormen. Een gebeurtenis van yoor .e voor "f* komende festijn
In alle rust en kalmte vonden de
gemeenteraadsverklez'ngen plaa'i.
die getuigenis aflegden van een
zekere politieke stabiliteit. Vooral
die door de bijzondere omstandighe
den sterk de aandacht trok. Zierik
zee kreeg een aanzienlijke hoeveel
heid groen in en rond de stad. Niet
minder dnn 584 bomen werden aan
geplant. De andere gemeenten ble
ven echter niet achter en het ziet monument ter nagedachtenis van de uitzonderlijk belang voor de Zlerik- ^et ?ud ^anon als „grimmig feest-
a»» .nami» uU /ini >4i» in«.. v'«i. u.» i- attribuut' door de straten van Zie-
feestvergadering plaats ten stad
huize en even later verscheen de
eersto „Feestende Poorter", oen
feestblad, dat weldra grote ver
maardheid kreeg en duizenden men
sen ln geheel Nederland inlichtte
ovor do dingen dlo stonden to ge
beuren. Behoudens do dingen, dlo
duldden op komende lastlvitsJtw,
waren ot colt herinneringen aan do J^nr uit, dut na dit jaar het tlon, zo wreed om hot loven ge- zeeso Middenstand vormde de gro-
vorvlogon bongo jaren vun strijd en **a-c ,tl^peï tcJ1 0 bnuhto helden van het verzet, door te Middenstardstentoonstelling „Zi-
oorlog, middels do komst van xlo ^e,n 0C" wos VOtOT de mus- do Commissaris der Koningin op mito", die ondergebracht in een Voor de leden van „Stad en Lan-
manncn van do MiJnoprulmlngS- ^'kwekers, dat de Deense mossel 4 Mei tc Renesse. Zelden is er van reusachtige tent op het Havenpleim, de" was het een probleem, thuis
dienst, clle hun gevaarlijke lading zi*n^trede deed op de Belgische een herdenkingsplechtigheid der do- op 25 Mei door de Commissaris der te blijven op de jaardag van Z.K.H.
munitie en bommen, netjes necrlie- Dil 8af n<yS aJ ®*of tot ve- den een groter onlroering uitge- Koningin werd geopend. Burgh' Prins Bemhard, of mee te gaan
ter «i crA5?nrp.!f IHtAïmrfoUik k'aa! r gaan> dau 0p het ogenblik, dat verleende tenslotte gastvrijheid aan op excursie door de domaniale dui-
het doek werd- weggenomen en de vereniging „Stad en Lande", neme Velen koren het laatste, maar
het waardig monument vrij van een feit te danken aan het herstel
alle beletse;en zichtbaar werd voor van kerk en toren. De congressisten
alle aanwezigen. In gelijke miate hoorden lezingen over de kerk en
ontroerde de herdenking van de de archeologische vondsten in de
doden op andere plaatsen. Vooral duinstreek.
ten in de diepte aan het Haven- ler e* gesprek. Uiteindelijk bleek
hcofd. Toen kwam Zierikzee op venwel, dat de toekomst te don-
de voorpagina van de grote kran- wsr werd mgezien en dat de Deen
ten. Hot zou gevaarlijk geweest zijn 80 mlossel het ^ooit zal kunnen
In doze controlen, door de komst togen Zeeuwe kweek-
van een rcodbevlagd munitieschip.
Het zou om zo te zeggen een haar
hebben gescheeld, of de stad was Herstel en opbouw
in de lucht gevlogen. Zoti vaart
liep het niet en de journalistieke Succesvol moge het jaar zeker
fantasie had de reporters blijkbaar zijn in menig opzicht, vooral op het g
parten gespeeld, al is het wel zo gebied van de wederopbouw geldt a
dat tonnen munitie de haven pas- dit adjectief als kwalificatie,
seerden. In Januari kwam cpk het Bedoeld als serieuze Aprilmop g
m.s. „Oosterschelde" in de vaart, werd de eerste steen gelegd van I
dat de dienst Zieriklzee-Katseveer zes woningen te Kerkwerve, later I
met grotere service kon varen, we- gevolgd door Dreisch'or en amde- I
gens het radar-apparaat, dat vooral re plaatsen. Ock Haamstede vulde E
in tijden van ondoordringbare mist, de gaatjes op. Diverse zakenpan- I
onschatbare diensten bewees. den werden in deze vooruitstre- 9
vende plaats geopend. Bruinisse I
Jaar van jubilea mag vooral als voorbeeld gelden. I
wat in een jaar kan worden bereikt.
1949 was vooral het jaar der ju- In Zierikzee kwamen de panden T
bi lea vëa diverse verenigingen, die ©an het Slabberswerf klaar. Een
ieder voor zich toekwamen aan een complete nieuwe wijk kwam hier g|
passende viering. Wij herinneren tot stand, terwijl de diverse oude
aan het zilveren jubileum van de gebouwen, als Zuid-Havenpoort een
Bijenhoudersvereniging, het 75-jarig flinke opknapper kregen. Belang- h
bestaan van de Coöperatieve Land- rijk is ook de afbraak van de oude S
bouwvereniging GA. te Npordgou- brandweerkazerne, waardoor een jj
we en verder aan het 25-jarig jubi- vrij zicht ontstond op het arehitec- j
leum van de Zierlkzeese Gymnas- tonisch juweel Noord-Havenpoort.
tiekvereniging „Olympia", die op 17 Een voor véle plaatsen minder pret- I
Febr. een uitvoering gaf in de tige zaak vroeg de aandacht: (te I
Concertzaal, die niet naliet Bndruk samenvoeging; van gemeenten. Een I
te maken op het talrijke publiek, door Zierikzee gedane suggestie tot I
Dit zijn aitemaa' prettige dingen om centralisatie van gemeenten ont- j
te vermelden, trouwens ook de op- moette in de „buitengewesten" veel I
gewekte viering van het aloude tegenstand. Veel werd geschreven I
Straófeest in verschillende Schouw- en gespreken over dit onderwerp,
se gemeenten. Dit jaar werd weer feit is, dat vele kleine gemeenten I
bewezen, dat neg steeds de tra- zorgen hebben over hun zelfstan- i;
diiie levendig blijft en de bevolking dighejd voor de toekomst. Ver- k
prijs stelt op het in ere hpuden fcfaarbaar is dan ook de tegenstand
van de bijzondere feesten, wier tegen het plan tot samenvoeging I
oorsprong terug gaat tot in een van gemeenten, een maatregel, die
ver verleden. Overigens roerde uiteindelijk moeilijk voorkomen zal
„Maart zijn staart", want een me- kunnen worden. Zo geraken wij I
dogenloze storm gierde over de weer in de sfeer van de probfle- j
Nederlandse kust. De sporen bleven matiek, die ook naar voren kwam ï-
cok hier achter. Het zeewater werd in de Westhoek, zij het op geheel f
h.rog opgestuwd en in de gemeen- onder terrein. Hier werd een apar- k
ten „aan zee" grepen de bewoners te vergadering belegd ter bestude-
naar plank en klei, om het water ring van de eventualiteiten, die
de toegang lot de huizen te be- het ontwnteringsplan hebben (kan
letten. Vcor Zierikzee had deze voor de Westhoeikl, mede gelet op
storm; nog een onprettig staartje, de droogteverschijnselen in dieze
daar de slechte toestand van de streeik). De natuur toonde zich op
havendljken duidelijk aan het licht Tweede Paandag uitzonderlijk mild,
trad. Sommigen brach'en zelfs het een bof voor de CJMV-ers, die in
komend feest in verband met de grote getale optrekken naar Zie-
„mcodVjes'.and". Dit gaf aanleiding riklzee, voor het houden van hun
tot een onprettige discussie in ens Bondsdag. Een tamboer- en pijper
blad. De oorzaak werd echter spoe- corps uit Middelburg zette bijzon'
dig weggenomen, want van ge- dere luister bij tot deze opwekken
meentev/ege zette men zich to.t her-
rikbee.
moesten daardoor verstek) laten
gaan bij het massaal voÜksballet op
het Havenplein te Zierikzee, waar
de dansers en danseressen voor
het eerst hun fraaie costuums toon-
K
Heel kort willen Wb zljm o»vor het
grote feest, dat Zierikzee vierde tor
gelegenheid van hot 1100-jarig be
staan ;d©r stad ln de eerste 'weck
van 'Augustus. Bijna onevenredig
veel ruimte besteedden wlj: aan dit
de jeugdmanifestatie. Nauwelijks uit feest, maar het was ook een unieke
stel van de havendijken. Moeilijk de sfeer van de Paasdagen, keek gebeurtenis en de verleiding om
voor hot pportendiéoor onfcwilcketlde
zich hot spel der eeuwen, wtoaroan
duizenden de srrhoonsto herinnerin
gen bewaren. Do volksdansen zet
ten een apart accent op' düt feest.
Eerlijk, do -volksdansen waren ons
iilevor dan een „boogie woogie-
pjatform" C(p het Havenpleln, waar
van heel in hot begin ook nog-wel
eens sprake Is genoost. Do -voJks-
dlnnsen -waren hierom zo mooi,
was de oplossing wel, want een Zier'.ikzee op van een ontdekking telkens weer uitstapjes to maken daar alle mensen tenslotte de ge-
periryde van verwaarlozing deed zich ener geheime bergplaats in het ge- ln deze feörleke tuin der feestelijke
gevoelen. Niettemin konden de ge- bouw van de Centrale Dienst, waar gebeurtenissen was to verleidelijk,
varen worden berworen, wat voor diverse curiosltei'en uit de „Duit- In deze dagen komen de historl-
de geestelijke rust van de oppto- 6e tijd" aan het licht Ucwamcmij schfi optocht, die volksdansen en
santen ongetwijfeld goed geweest De-.-e sensationele wending tegen vooral het openluchtspel, de drie
zal zijn. Op rampen ste'de men zich het einde van de Aprilmaand, werd elementen, die het feest bijzonder
evenwel goed in, speciaal de brand- weer goed gemaakt door het be- cachet verleenden,- weer duidelijk
wecrüeden, waarvan er tientallen zoek van het hoofdbestuur der 'voor d® geest. In 1949 werd de hls-
met goed gevolg een cursus velg- ANVV orfn Schouwen-Dulve'and en torie dier stad als 't ware tat
dc-n. die hen uiteindelijk een di- de reportagewagen van da Neder- nieuw l-e-ven ge'wbkt. Vele groepen
j.-loma verschafte, als bewijs van landse Radio Unie, die plaatjes uit het ver en korter verleden trok-
hun grotere kennis en paraatheid, kwam opnemen over Zierikzee, de ken door de feestelijke straten en
legen held kregen mee te doen. De
laatste „uitvoering" op het Haven-
plein 'was de weerspiegeling In op
tima forma, overeenkomstig hetgeen
do organisatoren er -van gehoopt
hebben. Intussen doet men er ver
keerd* aan het feest met het verglij
den van lvot feestjaar ajs afgedaan
to beschouwen. Do voor Zierlkzeo
gemaakte reclame ls niet te ver
geefs geweest en zal zeker ook
ln de toekomst vruchten draden.
Het Is dienkbaar, dat ook zander
O'ventueJo Instelling van zg. Poor
ters dagen, de belangstelling voor
Zierikzee als oud-Hdlandso stad,
dermate Is gestimuleerd, dat steeds
meer vreemdelingen hun weg hier
heen en daardoor naar Schouwen-
Duivejand vinden. Een feit van be
tekenis Is ook, dat de organisatoren
financieel zijn rondgekomen. De
pech met de zeil- en regendagen
hebben de eventuele winst opge
slokt. Dat is Jammer, maar er is
thans een acceptabele oorzaak voor
aan te -wijzen. Hoe het zij, het
feest drukte een stempel cp het
jaar.in het algemeen en de Augus
tusmaand ln het bijzonder. Het is
goed er aan terug te denken. Ach
ter de zaak staande, ziet men 'de
zaak perspectivisch en er zal wfl
niemand gevonden worden, die
zich over dit bijzondere feit In 1949
niet oprecht verheugd.
den. Dat was ee hoogtijdag voor
Zierikzee, waar de sfeer van bet
komend feestelijk gebeuren, reeds
voelbaar en zichtbaar werd. Niet
minder was het feest Te Burgh,
waar op 28 Juni oen nieuwe to
renklok werd ingeluid, die het leed
uit vervlogen dagen deed vergeten.}
Te Zierikzee waren het niet alleen
de mannen van het MOD, die het
mil talie element introduceerden,
ook) de jongens in blauw kwamen
nn i" hier, met twee schepen om
buiten het havenhoofd duikoefenln-
gen te houden. Inmiddels werkte
het secretariaat van het Eeuwfeest
op voDe toeren. Zierikzee kwam ta
een klankbeeld van de AVRO,
volksdansers trokken naar de dor
pen en gecostumeerde motorrij
ders reden naar de races in Assen,
als welkome propagandisten.
Gewerkt werd er echter ook. De
meisjes van de Landbouwhuishoud-
school te Zierikzee, kunnen daar
van meepraten, vooral zij, die eind
examen deden. Hun vlijt werd ech
ter beloond door het behalen van
het einddiploma, dat tijdens een
feestelijke bijeenkomst in het Ned.
Herv. Verenigingsgebouw werd uit
gereikt. Op 24 Juni werden talrijke
ballons waargenomen boven Schou-
wen-Dulveland, die binnen het ka
der van dc strijd om de coupe
Andrles BUtz, op vreedzame wijze
e'kaor ln het wijde luchtrulim be-
toampten. Diverse mensen kregen
een op eigenaardige wijze (nj. van
de ballon uit) bestelde kaart thuis,
afkomstig van balloncbmmondant
Boesman, die zijn vroegere woon
plaats nog niet bleek vergeten.
Op 23 JuJni trok! „Kunst en Eer"
voor het eerst in gala dcfor <te
stad. De nieuwe uniformen maak
ten indruk op de mensen, die hun
stedelijk muziekgezelschap niet ün
zulk een prachtige uitdossing had'
durven dromen. Van enorme be
tekenis voor een goede drinkwater
voorziening vormde de ingebruik
stelling van de hydrofoorinstalla-
tie van de N.V. WaterleldfmgKMiJ.
aan de Zandweg, welke 'plechtig
heid d/oor de Commissaris der Ko
ningin, jhr. tar. A. F. C. de Ca-»
sen-Jbroot werd verricht. Een plech
tigheid van fortnlaat vormde eind
'Juli de viering van het 16e lustrum
van het Zierikzees Lyceum, een
plechtigheid, waarmede twee da
gen waren gemoeid. De deelnemers
trokken, na een officiële receptie
ten stadhuize In de middaguren van
de eerste dag, met auto's naar de
duinstreek en 's avonds vond een
toneelvoorstelling plaats in de Con
certzaal, gevolgd door een diner
voor reünisten in de gymnastiek
zaal van de school, waar prof. van
der Pluym fungeerde als tafelpre
sident.
Druk toerisme
Ook in dc zomer van het afgelo
pen jaar was de Schouwse duin
streek: dje geliefkoosde plaats voor
veje touristen, die er krachten op
deden voor de lange winter. Het
uitgestrekte duingebied, de wijde
stranden en het kostelijk zomer
weer trokken velen aan, die hun
dagelijkse zorgen in de prikkelende
atmosfeer wei kwijt kondien. Dui-^
zendien voeten drukten het zand
en op hoogtijdagen zag het zwart
(of wit, of roadi) van de mensen,
die *een atmosfeer van gezellig ver
tier schiepen, zonder evemve! de
kermisachtige lawaaierigheid van
een Scheveningen of Zandvjoort.
V-iV.V. in de Westhoek weerde zich
dapiper, allerlei attracties werden
gearrangeerd, als een strand wed
strijd te Westen-Schouwen, waar
de badgasten hun architectonische
hartstochten konden botvieren in
het willige zand van de Noordzee-
oever. Concerten werden gegeven
op de muziektent te Renesse. Het
muziekgezeJscap van deze plaaits
bleef niet achter. Hun medewerking
voor de toekomst kreeg een mach
tige (financiële) impuls dooir het or
ganiseren van een geslaagds bazar-
In d»2ze lichte zomerse sTeer vroeg
niettemin de politiek de aandacht,
wOnt omstreeks dCe tijd namen ver
schillende oude gemeenteraden af-
scheidi van niet terugkerende raads-
iedien en/of wethouders. De maand
werd besloten met een bescheiden
viering van die jaardag van Prinses**
Wilhelmina, ter gelegenheid waar
van te Noordigouwe een wieler
wedstrijd werd georganiseerd en
dB plaatselijke muziekgezelschappen
pi;{pendl *en blazend een feestelijk
muzikaal accentje zetten op de
sfeer van deze bijzondere dag.
In de Herfst
In de eerste Herfstmaand houdt
een levensgemeenschap de adem in
voor dB drukke wintertijd, toch vle
ien er nog verschillende activitei
ten te melden in de maand Sep
tember. Bruinis®9 kreeg een "hoofd
der Chr. schooi en Zonnemaire
opende een nieuwe kleuterschool.
Ce verkiezing der verschillende wet
houders vormde de politieke oost
Sr
