SINT NICOLAAS OP SCHOUWEN-DUIVELAND
HERINNERINGEN
Na avontuurlijke reis opereert de
Bisschop thans in opwindend
tempo
van dr. P. H. RITTER Jr.
(Van onze redacteur)
Geschenken aangepast aan
locale behoeften
Drie volle maanden was het met permissie gezegd, een „bende"
in het hoofdkwartier van Sinterklaas aan de Estrade del Peper-
notia in het stokoude Madrid. Natuurlijk heeft een van de admi
nistratieve Pieten bericht uit Holland ontvangen, dat de „zaak van
de bon" was. Dat was een machtige opluchting voor de oude, die
van louter vreugde zijn baard stond te strelen, die lange eerbied
waardige baard, waar thans roetwalmen van duizenden schoor
stenen weer langs roken. Er was reeds voor negentig procent ge
pakt en dat vormde wel even een probleem. Onder de artikelen
bevonden zich vele destijds gedistribueerde waren, maar Sinter
klaas is een man met een ruim hart en toen het regiment pak-
pieten reeds aanstalten maakte om verschillende colli's weer te
openen, zei de oude: „laat maar zitten, de prijs speelt ook een rol".
wijnbokaal voor de culturele ver
eniging te Noordgouwe, een splin
ter nieuw handgeweven kleed voor
de tafel in de raadszaal te Kerk-
werve en een zilverpapieren zakje
met 200 peseta's voor het klok-
kenfonds. Twintig zakken azalea
zaad voor de Floraliavereniging
te Nieuwerkerk en een lading
portlandcement voor Ouwerkerk's
sportveld, om de allerergste mod
derpoelen weg te werken.
Oosterland is nog niet bedacht,
maar uit het voorlopig begrotings-
verslag van het hoofdkwartier
schijnt het te zullen uitlopen op
marsepeinen graszoden voor een
toekomstig korfbalterrein. Afwij
kend van de normale werkmethode
deponeerde de vooralsnog onzicht
bare weldoener een prachtuitgave
in linnen band van Cats' gedichten,
in de Spaanse taal getrouwelijk
overgezet, vóór het monument op
het Havenplein te Brouwershaven,
Te Dreischor wist een expeditie-
Piet een complete baggermolen
door de schoorsteen te frommelen,
ten behoeve van de strijd tegen
oor, veek en sek in de kerkgracht.
Dus goed, de zaak ging mee op de
boot, een boot met veel dekruimte
om de schimmel gelegenheid te ge
ven voor training en vertier. De
sub-Klazen vertrokken met de trein
tot Lissabon en gingen daar met
een ander schip op weg naar Hol
land, om precies te zijn Schouwen-
Duiveland. Voor het eerst past St.
Nicolaas het systeem van provin
ciale Sinterklazen toe, een proef,
maar een hoopgevende proef, want
behalve de geijkte voorraad poppen,
teddyberen, zoetigheden, ramme
laars en mechanieken, is er nu ge
legenheid de autoriteiten ter plaat
se te verrassen met typische voor
het rayon en voor de stad benodigde
attributen.
Zo had het schip van de goed
heilig man, het s.s. „Marsepeinum",
een ontzaggelijke voorraad stenen
aan boord. Het schip liep met een
diepgang van ongeveer acht meter,
waarover de kapitein heel veel le
lijks had gemompeld in zijn hoog
verheven stuurhut. Zelfs de Falanx
van Franco hadden tegen deze enor
me stenenverscheping aanvankelijk
bezwaren gehad.
broken een deel Schouwse gramma
tica. De taal brengt hem altijd weer
in een moeiijk parket. Hij is wel al
gemeen Hollands georiënteerd, maar
het is nauwelijks euvel te duiden,
dat de dialecten wel eens bezwaren
opleveren. Dan- was er verder de
normale training van elk jaar: een
half uur boosheid veinzen, vriende
lijke plooilipoefeningen, een uur ko
kende chocolademelk drinken, drie
kwartier stafzwaaien, een uur rok
ken tillen voor lastige drempels,
enz. Ja, het is ieder jaar weer
nieuw.
Normaal wijdt Sinterklaas zich
aan economische studies aan de uni
versiteit van Saragossa, maar rond
September is het weer afgelopen.
De tijd aan boord schoot flink op
en na binnenkomst in het diepste
geheim te Vlissingen, reisde de Sint
's nachts verder. Het enige wat Zie-
rikzee zou hebben kunnen horen is
het ploffen van de veerboot naar
Colijnsplaat. Schipper Berrevoets
werd op straffe van een Pietse ram
meling met de roe gedwongen in
het holst van de nacht over te va
ren. Nu, dat reisje zal hem lang heu
gen want Moeder Schelde was bij
zonder toornig. Of Sint nu al een
flesje lavendelwater leeggoot op de
kokende golven, het hielp niets. De
Pieten zagen bleek als de kammen
der golven en dank zij wat peper
munt hield Sinterklaas zich nog een
beetje goed, al ging het niet van
harte.
Offensief op de schoorstenen
Hoe de schimmel de tocht heeft
doorleefd, is te lezen in een der
nummers van de „La Mondia Sin-
terklazo". Een der Pieten gaat, zo
als U moet weten, mee als verslag
gever en van zijn hand schijnt dit
machtig verslag afkomstig te zijn.
Het verslag is doorgebeld van de
telefoonkiosk op het Luitje uit. Drie
volle weken vertoeft de bisschop van
Myra nu reeds weer op ons eiland
en zijn activiteit zo goed als die
der Pieten is niet onopgemerkt ge
bleven.
Te Eikerzee dwarrelden duizen
den bomen en struiken omlaag, met
het verzoek deze aan te planten op
kale plekken. Een-moeilijke opgave
voor de vroede vaderen, die echter
bij loting zullen beslissen waar pre
cies de bomen zullen worden aange
plant. In vrijwel iedere schoorsteen
in de Westhoek is een badpak neer
gelaten. Het kwam als een Zuid-
Franse luchtigheid omlaag dalen in
honderden schoentjes, die begerig
hun muiltjes hadden opengesteld.
Inderdaad deze zwemkleding is ge
heel afgestemd op het warme kli
maat van daarginds en hoe een ern
stig en degelijk man als Sinterklaas
dit heeft aangedurfd, is voorlopig
een raadsel, al wordt de veronder
stelling geopperd dat een lichtzin
nige Piet hierbij van advies heeft
gediend. Maar ook in deze zomer-
textielverrassing proeft men het op
rechte en hartelijke medegevoel met
de inwoners van Schouwen-Duive-
land die op grond van hun spreek
woordelijke bescheidenheid nu eens
extra goed bedacht schijnen te wor
den.
Voor de voeten van de verbaasde
burgemeester te Bruinisse kwam uit
de gemeentehuisschoorsteen een
complete mossel-tarra-ziftingsma-
chine omlaag gezakt, een ingenieus
apparaat, dat geconstrueerd schijnt
te zijn in de St. Nicolaasconstructie-
werkplaatsen te Madrid. Aan de zij
kanten van de machine staat in het
Frans „A bas le moulin denoise"
of te-v/el „weg met de Deense mos
sel".
Zo kreeg ieder dorp wat, een
lyptufrt
van
sterilisatie. Dit
vermag btf We*i-Europ:-c r~-»uwen
in het algemeen en Seroosketrke
in het bijzonder, een glimp van eer
lijke en toegewijde aanhankelijk
heid te ontdekken in de ogen van
Piet, waarin anders slechts de harts
tocht van roede en zak pleegt te
gloeien.
Het mooiste geschenk voor Sint
Een sanguinisch wezen dus deze
Piet, die echter naar wij hopen door
de kalme bezadigdheid en levens
wijsheid van Sint tot de orde zal
worden geroepen. Ja, de oude heeft
het ook wel eens moeilijk gehad
op zijn toqjiten over de daken en
langs de schoorstenen. Hij kent zijn
Pappenheimers. Zeker, zeker, hy
luistert altijd naar de kinderen,
maar zo terloops hoort hij ook wel
eens dingen, die zijn taak een
beetje moeilijk maken. Toch komt
hij elke keer weer terug, die goeie
ouwe Sinterklaas. Hij kan het niet
laten. Zo midden in de Herfst be
gint hij al onrustig te worden. Dan
ziet hij weer het rood op de wangen
der kinderen, hij hoort hun triom
fantelijke uitroepen, hij ziet een
heldere maan als een lamp door de
bomen blikkeren. Dan neemt hij
snel zijn besluit en gaat zijn missie
voorbereiden.
Pietse amourette
Uit Serooskerke wordt melding ge
maakt van een wat pikante zaak.
Een der dichterlijk aangelegde Pie
ten, schijnt een amourette te hebben
aangeknoopt met een dochter des
dorps, die blijkbaar tegen de kool
zwarte verleiding van deze Piet niet
scheen opgewassen. In plaats van
een handvol suikergoed werd het
zusje van de met Piet zich inlatende
grote zus, de „kleine meid" ver
rast met een brief van Sint. Het was
een soort „rad temidden van een
rad". In de brief stak een andere
brief aan de oudere zus, die natuur
lijk het schoenzettend tijdperk reeds
is ontgroeid. De brief was puur be
drog, want niet Sint, maar Piet had
het epistel opgesteld, waarin al de
zoete tonen van zijn licht onvlam-
baar Spaans gemoed in taal waren
verklankd. Piet had tijdens het dak
werk voortdurend uitgebreide ob
servaties gepleegd door de schoor
steen en daaruit waren zijn gepro
nonceerde gevoelens voortgevloeid.
Bij een kale wilg heeft Piet, na een
afspraak, zijn liefdesdrank aan zijn
Schouwse vriendin overhandigd, be
staande uit drie delen water uit de
Taag (bij maanlicht getapt), een
deel gestampte pepernoten, een deel
sap uit een vierhonderd jarige euca-
Zo in het donker van de winter,
als de natuur is verstomd, komt hij
stil en geheimzinnig aangereden
van ver. Hij strooit zijn gaven en
al geeft hij veelhet mooiste
geschenk krijgt Sint zelf. Dat zijn
de ontwapende glunderende kinder
gezichten, de kleine attenties die
vrienden en familie elkaar bewij
zen, de eensgezindheid van het ge
zin rondom de stampvolle pakjes-
zak, die als een symbool van men
selijke vriendelijkheid midden in
de kamer wordt gezet.
Nietwaar, de mensen maken el
kaar het leven wel eens moeilijk.
Maar niet alles is somber en ont
moedigend. Sinterklaas komt het
elk jaar weer bewijzen en tevreden
mummelend in zijn baard vertrekt
hij straks weer. Het was weer goed
in Nederland, het was heel best op
Schouwen-Duiveland, dat heel een
zame eiland midden in die baaierd
van water, dat soms zo gemeen
grimmig doen kan.
Maar Sinterklaas had goede pa
pieren losgekregen en zo kon het
schip toch ongehinderd uitvaren. De
stenen zijn bestemd voor het her
stel van de Zierikzeese kademuren
en zullen een voor een worden neer
gelaten door de schoorsteen van
het stadhuis, waar de museumcom
missie naar ons ter ore komt, nu
reeds tien volle dagen en nachten
de laars van het hoopvol verwach
ten onder de schoorsteenmantel
heeft neergezet.
Intussen is het uiteraard niet ze
ker of deze stenige Marshall-stunt
van Sinterklaas zal doorgaan. Ook
hier hangt alles af van het gedrag
der autoriteiten, die echter, zoals
ieder zal hebben vernomen, regel
matig community-singing beoefenen
op het Roode Dorp, waarbij zowel
de beste tabbert als de vlasbaard
van de weldoener lof wordt ge
bracht.
Wij willen echter niet op de din
gen vooruit lopen, want het is zo
ver nog niet. Alhoewelde ver
leiding is toch groot. Bij een eer
zaam burger in de buurt van de
Zuid-Havenpoort zijn nu reeds ron
de stalen kogels door de schoor
steen komen zeilen, die zelfs en
kele kinderschoenen verpletterden.
De bedoeling van deze fijne geste
is duidelijk. Sinterklaas lijdt niet
aan seniele aftakeling en kent de
politieke noden van de tijd. Een
kanon aan de Zuid-Havenpoort zon
der kogels lijkt hem een tikkeltje
onverantwoord en de man der stel
selmatige verrassinggen heeft in de
ze leemte voorzien. Er is dus van
alles te verwachten dit jaar.
Het dagprogramma aan boord
De reis is volgens de officiële ge
gevens van het nieuwsbureau „Sint-
press" vlot en goed verlopen. Bij het
nummer dakoefening kwam de
schimmel eenmaal te glijden uit oor
zaak van een door hem zelf teweeg
gebrachte verhoging op het dek,
maar dank zij de voortdurende ac
tiviteit van de bootslui, die op zo'n
reis altyd volgestopt worden en
met een bedorven maag afmonste
ren, was het dek tijdens de rest van
de reis schoongeschrobd. Buiten de
dekoefeningen raadpleegde Sinter
klaas in zijn eenpersoonshut onafge-
Het SinterlkiLaasfeest denken wij
ons noio.it in de sneeuwt. De wind is
veeleer het element van deze avon
tuurlijke heilige, die met zijn paard
over de daken rijdt en wiij be
wonderen zijn hippische kunst, want
het paard struikelt nooit over de
antennes.
Zijn het de stemmen van zijin
2]wiarte knechten, die door de
schoorsteen bulderen of zijn het de
Iwir.dvlaggn? Wij (kunnen het niet
onderscheiden, maar Wlij weten weL,
dat Sinterklaas in verband staat
tot ide schoorsteen en dat hij zo
over de daken scharrelt, onn zijn
verrassingen door die trechter in
de kinderschoentjes te mikken, die
trcu5w< staan te wachten, met het
worteltje voor het paard, dat de
zWarte Pieten op geheimzinnige wij
ze ojrhoogb'euren. Het is verwon
derlijk, maar er geschieden nooit
origeltkken hij, terwijl het toch
eeni gevaarlijke bezigheid is.
Op Sinterklaasavond Waait meest
al 'buiten de Iwhvd, maar binnens
huis is het ook bewegelijk. Dit
feest is niet een aandoening, die
stil In je opWelt, een sprookjesach
tige atmosfeer, die ongemerkt om
je heen komt, zoals Kerstmis,
neen, Sinterklaas zit vol avontuur
Elen regen van pepernoten is die
inziet, een hagel regen, diie bij vla
gen komt aanzetten om de kier
van ide deur. TSn als je ze opgrab-
belt, dain bonst je hart, Je kunt
nooit 'weten of je niet in de zak
terecht komt of met de gard wordt
getuchtigd.
Vooral die „gard", idat is een on
heilspellend oud wionrd, een woord
dat je maar half begrijpt, maar dat
verschrikking uitstraalt De Sinter
klaasavond verkrijgt pas zijn opge
togenheid, 'wanneer j e door iets heel
angstigs bent heengegaan, Wanneer
je de drempel hebt overschreden
van een klein gericht
Opeens, na al het „Wttld geraas
der makkers" valt er een stilte.
Sinterklaas nadert. Hij ls nog bui
ten, Hij Wandelt in de maneglans,
die door de bomen schijnt NieuW'e
tegenstelling tussen Kerstmis en
Sinterklaas. Kerstmis, het feest van
de sterren, die tintelen in de stille
nacht Sinterklaas, het feest van de
maan, die met haar stilte het Wild
rumoer door bezinning vervangt
Kan eeln. Sint, die door maan om-
glanisd naar de kinderen schrijdt,
een streng bestraffer zijn?
Nu gaat de bel over en zij weer
klinkt door 'het huis. Hij komt bin
nen, indrukwekkende gestalte, in
zijn prachtige rode mantel en met
zijn hog© mijter op- Wees gerust.
Jan en Piet en Willemientje, alle
zonden zijn al terstond vergeven
en de zak die de zWarte knecht,
voor iwie wij even bang zijn, torst,
is niet meegenomen om jullie er in
te stoppen, maar om alle heerlijk
heden te ontvouwen, die voor jullie
zijn bestemd.
Sinterklaas, niet zijn witte baard,
blijkt een uiterst vriendelijk man en
als je staart op zijn handen, dam
blijkt hij een zegelring te dragen,
die met de Zegelring van vader een
bijzondere gelijkenis vertoont.
Vei liezen wij ooit ons geloof aan
hem? Gaan Wij niet opnieuw aan
hem geloven, w'anneer wij niet meer
kinderen, maar ouders zijn?
Sinterklaas te Wezen is 'haast
nog opwindender dan hem te ver-
Wiachte'n. In een oude hangkast zijn
allerlei mooie dingen bijeen. Een
rode tabberd, een mijter met goud
doohweven. een lange, statige krom
staf. Zij wiachten het hele jaar in
een diepe duisternis.
Eén avond is hun gegeven, één
avond van glorie en licht. Als uwl
stap- hun ndbij komt, dan Waken zij
op uit "hun slaap. Het is of de rode
mantel u tegenritselt. Aliles W(at ge
opneemt 'draagt de verwachting in
zich en wanneer gij u met al die
pracht omhult, dan leeft er niet
'im u de gedachte, dat ge vo|or« Sin
terklaas gaat spelen, maar dan
zijt gij zelf een bisschop gewlorden,
een zegen- en vreu/giddbrelnger aan
u'wl kfoderen. Dit 'spel is 'blijde ernst.
Gij verschijnt in de huiskamer met
een arm vol geschenken, maar gij
zelf, ge ontvangt het grootste ge
schenk: de glians van opgetogenheid
in het oog van ulivf kind.
c^p
Edoch, de gedaanteverwisseling
van huisvader i'n Sinterklaas brengt
haar eigenaardige gevaren mee voor
mensen met drukke beroepen, in
zonderheid voor medici en voor
journalisten,
Is het mij niet overkomen, dat
fik juist 'bie'2%' Was met het uitdelen
van geschenken aan een blijde kin
derschaar, toen de telefoon onrust
barend giing rinkelen? Ik liet haar
rinkelen, maar ze hield maar aan.
Sinterklaas W'as genoodzaakt tot een
haastige aftocht, die te kiert deed
aan zijn wlaardigheid. Een onrustige
stem aan de andere kant van de
lijn. Ik moest terstond op de krant
kómen. Een spoedeisende zaait, die
onmiddellijk! moest geregeld wbr-
dein; er viel niet te w'achten, want
het moest in het ochtendblad.
En laat Sinterklaas in de haast
vergeten zijn amb'tscontuum af te
doen! Laat hem rennen in een
auto. mei de mijter getooid en met
de tabberd om naar de redactie,
waar 'hij met wapperende mantel
verscheen tussen onthutste pers
mannen. die niet gerekend haddien
o.p zo'n vreemdsoortige collega"!
Wat hem intussen getroffen had
bij rijn suizende rit door de avond
lijke stad, dat was het wonder van
vermenigvuldiging, dat de Goede
Sint iedere vijfde December vermag
te volbrengen. Er hing een geheim
zinnigheid over alle huizen, die
'w'erd verhoogd door de Onwezen
lijke stilte der straten. Daar Woei
wat wind en de maan, die het alles
belichtte, voer als een bloot door
de hemel'. In vele deurpostien ston
den zijin evenbeelden en overal gin-
gen de deuren schuchter open.
Was hij' dan niet de enige Sinter
klaas? Dan moest er een vakver
eniging van Sinterklazen Worden
opgericht, Br waren gemeenschap
pelijke belangen en men moest zich
tezamen beraden over gewichtige
onderwerpenof de gard nog toe
laatbaar ,w'as bij de moderne inzich
ten aangaande de paedagogiek en
of het wbl pas gaf dat een Sinter
klaas van zijn kinderen werd weg
geroepen voor een persbericht?
En toen de oproep tot de mede-
Sinterklazen in de courant |Was ver
schenen. toen zijn Wij bijeengeko
men met zijin twintigen in een lan
ge, smalle zaal, achter in een café.
Wij droegen allen hel gewijde ha
bijt en de voorstelling Was uiterst
moeilijk'. Want Jan zei tot Piet Sint:
mag ik mij even voorstellen, ik ben
Sinterklaas en dan zei Piet: ik
ben óók Sinterklaas. De verwarring
nam geen einde totdat Wlij bij
Klaas kwamen. Ja, riepen wij alle
maal uit, h ij moet 'het zijn. wont
hij heet Klaas, en w'e hebben lnem
tof voorzitter gemaakt.
„Heren", zo zei hij, nadat Wij al
len gezeten Iwaren achter een dam
pend glas bisschop. „Heren", zo, zei
hij: „laten wij onze baarden niet
brumden aan dit kostelijke vocht
Na deze waarschuwing open 'ik de
discussie. Ik iwiil nu wel voorzitter
spelen., omdat ik toevallig zijn naam
genoot ben, maar wij zijn niet ze
ker, wij hebben te onderzoeken,
wie van ons allen bevoegd Sinter
klaas is,"
Ei' was een Spaanse leraar bij en
en die maakte veel kansen, die rest
waren uitsluitend Nederlandse Sin
terklazen, maar de Spanjaard kon
helemaal niet paard rijden en dat
Was verdacht. Zodat wij er maaT
niet uitkwamen.
Toen stond er een heertje op.
Iwiens tabberd veel te wijd zat en
hij ze ide: „Vrienden, ik zal het
Wel niet kunnen zijn, want ik ben
te nietig voor zc'n bisschop, maar
als ..ik bpdenk, hoe de kinderen
mij hebben tosgezongen en hoe ze
vol schuchterheid hun kleine handen
in de mijne 'legden, dan verklaar
ik: ik ben het tóen, went ik heb
rijn vreugde beleefd.
Clandestiene
Sinterklaas
De Reformatie, die zo diep in
het Nederlandse volksleven in
greep, heeft ook getracht elke
heiligenverering te weren. Zo
werd in Delft in het jaar 1600
verboden om op 5 December
kraampjes op te slaan, „in welcke
craemen vercoft worden ver-
scheyden goederen, die men den
cleynen kinderen dyets maeck
dat den zelfden Nicolaes hen-
luyden geeft, twelck een saecke
nyet alleen strydend ende te-
ghens alle goede ordre ende pol-
tye, maer oock de luyden af
leidende van de ware godes-
dyenst ende streckende tot waen-
geloof superstitie ende afgode
rijen".
Dit was zeer tegen de zin van
het volk en binnenshuis ging de
viering gewoon door. Daar keek
men niet naar de achtergrond,
maar vierde men het oude Sin
terklaasfeest. Slechts eenmaal
heeft de schout een clandestiene
„bisschop" kunnen snappen!
Maar hoe is bet met u gesteld?
Gij kent pOjk de vreugde- Is niet
'het SinterkLaas-zijn: al deze heer
lijkheid ondervinden en rijn wij het
daarom niet allemaal? Maar dam is
er ook maar één ware bisschop en
dat is Hij', die onzichtbaar oprijst
te midden vam ons en wiens bemin
nelijke Waardigheid wij allen ver
tegenwoordigen. Wij hebben elkaar
maar vo'Oir de gek zitten houden en
dat is geoorloofd op Sinterklaas
avond.
Wamt is dezie scherts vel goede
bedoelingen voor ons, Sinterklazen,
niet de kerm van het feest en de
reden Waarom wij het nooit willen
laten verdwijnen. Laat dit dus het
eerste besluit rijn van onze vak
vereniging, dat wij dit oude feest
voo.r immer willen behouden en
dat wij mee blijven doen aan de
splitsing van 'onze heilige figuur
-opdat wij im Hem: onze eenheid vim-
idiem, wanneer wij ons bezinnen over
ali het geluk, dat Hij verspreidt."
Dr. P. H. RITTER Jr.