De Koningin sprak uit Londen
TWEE VROUWEN
VLAMMEND PROTEST
IN BALLINGSChAP
13 MAART 1945
TROONSAFSTAND
overde. Op 21 September aanvaard
de H.M. het jubileumgeschenk: de
restauratie van het Koor in de
Nieuwe Kerk te Delft.
Inmiddels is ons kroonprinsesje
opgegroeid tot een prinses, die zich
evenals de koningin-moeder en
de prins-gemaal in de liefde van
het volk koestert. Voor moeder en
dochter breken in het jaar 1934
droevige ogenblikken aan, waai.in
heel ons volk met hen treurt over
het verscheiden van koningin Em
ma (5 Maart), enkele maanden la
ter gevolgd door het overlijden van
prins Hendrik (3 Juni), waarbij het
gehele hof, op wens van de prins,
witte rouw aannam.
Twee vrouwen zijn achtergeble
ven in het paleis Noordeinde: een
koningin en haar dochter, de kroon
prinses, dan 25 jaar oud. Reeds lang
heeft het Nederlandse volk zich af
gevraagd, wanneer de verloving van
Prinses Juliana gevierd zal worden.
Het is September 1936 wanneer
H.M. Koningin Wilhelmina en Prin
ses Juliana in alle eenvoud de
vreugdige tijding bekend maken,
dat prins Bernhard von Lippe-Bies-
terfeld de uitverkorene is. „We zijn
het zeer eens geworden", klinkt de
ons zo vertrouwde stem van prin
ses Juliana door de aether. Reeds
op 7 Januari is er bruiloft aan het
Nederlandse hof, luisterrijk doorbel
gehele volk meegevierd.
31 Januari 1938: koningin Wiiliel-
mina's eerste kleinkind aanschouwt
het levenslicht.
Beatrix Wilhelmina Armgard is
nog maar een half jaar oud wanneer
Nederland zich opmaakt zijn ko
ningin te huldigen in verband met
haar 40-jarig regeringsjubileum. Op
5 Augustus 1939 wordt het prinse
lijk gezin verblijd met de geboorte
van prinses Irene, „Zij die de vrede
brengt".
Helaas ditmaal was de naam geen
voorteken; luttele weken later is
Europa opnieuw het toneel van een
oorlog, en enkele maanden later,
vlak voor Pinksteren 1940, breekt
het onheil ook over ons land los!
Op de 10e Mei overvallen de Duitse
horden op verrassende wijze een
buurland, dat zich opnieuw strikt
neutraal had gehouden. Wie zal ooit
de zinsnede vergeten uit de procla
matie van onze konigin, gedateerd
1940, Den Haag 10 Mei, luidende:
„Ik richt hierbij een vlammend
protest tegen deze voorbeeldeloze
schending van de goede trouw en de
.aantasting van wat tussen beschaaf
de staten behoorlijk is",
Ondanks dappere tegenstand is de
-situatie -ivoor ons land onhoudbaar;
weldra dringt de tijding door dat
onze koningin zich om redenen
van veiligheid van Den Haag
naar elders heeft begeven, weinige
uren later gevolgd door het prin
selijk gezin en onze regering.
Wie aanvankelijk teleurstelling
heeft gevoeld over dit besluit dat
onze „moeder" stellig zwaar, zeer
zwaar gevallen is, begreep weldra
dat inderdaad het vertrek uit het
moederland de beste beslissing is
geweest, die in deze critieke dagen
genomen kon worden.
H.M. koningin Wilhelmina, gast
vrij in Engeland ontvangen, heeft
zich in de tijd, dat de geallieerden
tegenslag op tegenslag ondervonden,
niet gespaard. Hoe vaak hebben wij
in het bezette gebied troost
geput üit haar radiotoespraken.
Dicht, te dicht, liggen de jaren
van ballingschap, de „Londense" ja
ren, nog in ons geheugen. Laat ons
mogen aanstippen dat onze ko
ningin het devies „Je Maintiendrai"
hoog heeft gehouden, dat haar hou
ding, haar bemoedigendde woorden,
ons in bezet gebied steeds een lich
tend voorbeeld zijn geweest, ook
toen Indië door de Japanners onder
de voet werd gelopen; Tweemaal
is H.M. in de Londense tijd naar
Canada geweest, de eerste keer
voor een bezoek aan het prinselijk
paar in Mei 1942, waarbij zij tevens
een driedaags bezoek aan wijlen
president Roosevelt brengt, vooraf
gegaan door een bezoek aan New
York.
Terug in Londen sticht zij „Oran
jehaven" voor de Engelandvaarders,
een „tehuis" waar zij zo vaak in
hun midden vertoeft!
Een jaar na het eerste bezoek
aan Canada volgt het tweede, vijf
maanden na de geboorte van prin
ses Margriet. Maar dan is ook de
ommekeer in de oorlog reeds nabij,
blijkt steeds meer dat het vertrou
wen van koningin Wilhelmina in de
overwinning op hechte grondslagen
is gebouwd.
Ondanks de „vertraagde" bevrij
ding van Nederland komt op. 13
Maart 1945 het grote moment voor
een land, een volk en voor onze
koningin: de terugkeer na bijna
vijf volle jaren ballingschap, de te
rugkeer, waarbij zij te voet bij Eede
in Zeeuws Vlaanderen de grens pas
seert.
Een „moeder" is weer in het mid
den van haar volk en enorm groot
is het enthousiarne waarmede de ko
ninklijke familie overal begroet
wordt, eerst in het bevrijde Zuiden
later na de spannende Meidagen
in 1945 in West-Nederland. Dan
is de oorlog geëindigd, kunnen een
vorstin en een volk en een ge
schonden geplunderd land, na de
bevrijdingsfeesten, de duizend-en-
De doop van Prinses Margriet. Prinses Juliana, met Margriet op de arm, Prins
Bernhard en de Prinsesjes Beatrix en Irene met autoriteiten verlaten de Kerk
H.M. de Koningin, Prinses Juliana en Prins Bernhard, begeven zich op 8 Sept
1938 te voet naar de Nieuwe Kerk te Amsterdam, ter herdenking van het
40-jarig regeringsjubileum
één problemen, samenhangend met
de wederopbouw, onder de ogen
zien. Het is latere geschiedschrij
vers voorbehouden de historie yan
de jaren na de bevrijding van ons
land en Indonesië tot aan de dag
waarop koningin Wilhelmina- een
halve eeuw aan het roer staat, on
der te brengen tegen de achtergrond
van de talloze gebeurtenissen, die
zich afspeelden.
Zij, die het voorrecht genieten het
jubileum van onze „moeder des Va
derlands" van nabij te beleven, we
ten alleen, dat ook in deze drie jaar
zij haar taak heeft vervuld op een
wijze, die haar siert en ons doet
beseffen, steeds weer opnieuw, dat
onze koningin één van ons is.
Hoe heeft Nederland weer mee
geleefd met de geboorte van het
vierde prinsesje, hoe heeft ons volk
niet elke gelegenheid gretig aange
grepen aan koningin Wilhelmina te
bewijzen, dat zij in het hart van elke
Nederlander die aparte plaats is
blijven innemen, die zich alleen de
waarlijk groten weten te veroveren.
In October 1947 kwam het be
richt dat H.M. zich, met het oog
op haar gezondheid, genoopt zag tij
delijk het koninklijk gezag neer te
leggen, een periode die tot 1 De
cember 1947 duurde.
Begin Mei van dit jaar zag H.M,
zich genoopt voor de tweede maal
tijdelijk het koninklijk gezag neer
te leggen, eveneens in verband met
haar gezondheidstoestand, zodat
H.K.H. prinses Juliana wederom als
regentes beëdigd werd.
Op 12 Mei 1948, om half 6 's mid
dags, heeft koningin Wilhelmina in
een ontroerende radiorede vervol
gens haar voornemen afgekondigd
ten behoeve van haar dochter af
stand te doen van de troon; het was
een land en volk volkomen verras
send besluit, ondanks de geruchten
die al geruime tijd de ronde deden.
In deze rede deelde H.M. mede dat
prinses Juliana tot 30 Augustus als
regentes het bewind zou voï.-en,
waarna zij zelve, in verband niet
het jubileum, nog voor korte tijd
als koningin zou regeren, om dan
definitief afstand te doen van de
troon in begin September.
Nu, terugblikkend op dit in alie
opzichten zo rijke leven, gewijd aan
Nederland, wensen wij H.M. konin
gin Wilhelmina de rust toe, die zij
zo zeer behoeft. Moge prinses Ju
liana, weldra Koningin der Neder
landen, als een echte Oranjetelg in
de voetsporen van haar koninklijke
moeder treden
Bij het afscheid uit Londen, waar
onze regering en Lansvrouwe zo'n
lange tijd asylrecht en gastvrijheid
hadden oindervonden, zeide een
Britse diplomaat tegen de toenma
lige Nederlandse minister-president
o.m. over onze koningin: „Zij over
treft in grootheid nog Prins Willem
van Oranje". En hierin is in een
paar woorden alles gezegd over de
kwaliteiten die onze koningin als
regerend vorstin in zo grote mate
bezit. In de worsteling om de be-
vrijdihg van ons land en ons voIk,
is Zij voorop gegaan, ons steeds
moreel steunend met Haar stem
door de aether in die bange jaren,
waarin Zij steeds getuigde van haar
geloof in de toekomst, die weer goed
zou worden. Hoe Zij dat deed? Uit
enkele passages uit de redevoerin
gen die H.M. gedurende de vijf oor
logsjaren voor de microfoon hield,
moge zulks blijken:
Op 12 September 1940 zeide Zij
o.m. Een volk dat over levens
kracht en een vaste wil beschikt,
kan niet zonder meer door wapen-
