KORENMOLEN „DE GRAANHALM"
te Haamstede 100 jaar
In Memoriam
Ds. J. den Hollander
Op de algemene begraafplaats te
Zwijndrecht werd op 19 Augustus
ter aarde besteld, het stoffelijk over
schot van Ds. den Hollander. De
overledene was 9 jaar predikant ge
weest van de Ned. Herv. gemeente
te Haamstede, waar hij met grote
ernst en ijver het Woord heeft ver
kondigd. Ook de arbeid onder de
jeugd had zijn bijzondere belang
stelling. In de laatste winter werd
hem door een smartelijk lijden de
arbeid onmogelijk gemaakt. Verple
ging in de Valeriuskliniek te Amster
dam bracht weinig verbetering, tot
dat ten laatste opname in het Diaco-
nessenhuis te Dordrecht noodzakelijk
bleek. Na een hevig lijden is hij daar
op 16 Augustus gestorven, in volle
overgave aan Christus.
De begrafenis werd geleid door
Ds. Gotthelp van Zwijndrecht, die
ook op de begraafplaats voor familie
en vrienden getuigde van de vrede,
die weggelegd is voor hen die in
Christus leven en sterven. Daarna
sprak burgemeester R. Röell van de
arbeid in de burgelijke gemeente,
waarvoor de overledene zich gegeven
had. Ds. Molenaar van Zwijndrecht
sprak als studievriend nog enige ver
troostende woorden en dhr. Bolijn,
hulpprediker te Haamstede, bIs ver
tegenwoordiger van de kerkelijke
gemeente.
Voor Haamstede waren kerkeraad,
kerkvoogdij en notabelen, school en
jeugdverenigingen vertegenwoordigd.
Er was grote belangstelling.
Streek met toekomst
De Zuid-Oosthoek van Drenthe
komt steeds meer in het middelpunt
van de belangstelling te staan. Ver
schillende niet onbelangrijke fabrieken
hebben dit deel van ons land uitge
zocht, om er nieuwe filialen te ves
tigen. Ook de bewoners zelf nemen
het initiatief om de vestiging van
industrie mogelijk te maken en zich
aan te passen aan de gewijzigde
verhoudingen. In de Zuid-Oosthoek
ziet men naast vriendelijke dorpen,
welvarende boerenstreken, terwijl op
verschillende gebieden ook de veen-
aibeid druk wordt beoefend. De afge
lopen winter heeft getoond, dat er
voor deze turf een enorme aftrek
bestond en ook gedurende de zomer
maanden zijn de turven bij duizenden
naar het Westen vervoerd.
Germaans overblijfsel
Uit de Maashaven te Rotterdam
is een Duit3e tijdbom van niet minder
dan 1000 kg opgehaald. Het was
kennelijk een van de bommen, waar
mee na „Dolle Dinsdag" verschil
lende kaden in de Rotterdamse haven
moesten worden vernield.
Veelbelovende jeugd
Zondagmorgen hadden enige jon
gens aan de Haerstraat te Oldenzaal
een strik gespannen met het doel
hierin een hond te vangen. Helaas
slaagden zij in deze opzet, waarna
zij het dier half dood sloegen. De
politie maakte proces-verbaal op,
waarbij bleek, dat deze lieve kinderen
ook reeds een kat hadden doodge
knuppeld.
Binnenkort kan oen regerings
verklaring over do toestand iin In
donesië tegemoet gezien wioirden.
Woensdag sneuvelden 3 Neder
landse soldaten in Indië en wierpen
|ar 6 gewond.
De burgemeester vam Amsterdam
Sneeft 7 grote 'bakkerijen gevorderd,
Een en ander heeft er toe geleid1,
dat dte stakende baikfeers thans in
een geïsoleerde positie zijn komen
te verkeren.
De bond van slachtoffers van het
Naziregiem heeft Ds. Martin Nie-
•moeller als lid geroyeerd op grond
van Zijn anti-semietisohe gezindheid
STAD EN PROVINCIE
MORIAANSHOOFD. Mej. N. Rui
tenbeek, onderwijzeres aan de Chr.
Nat. School alhier, slaagde Maan
dag j.l. te Breda voor het eerste
gedeelte van het Hoofd akte-examen
BURGH. Die Harmonie „Witte van
Haemstede" zal hij: gunstig Weer,
Zaterdagavond in ide muziektent
concerteren. Bij die gelegenheid zul
len tevens de nieuw1 aangeschafte
uniformpetten ingewijd wiorden.
HAAMSTEDE. Voor het kleer-
makerisvakexarnen, gehouden te
's-Hertogeinboiseh en Utrecht, slaag
den onze dorpsgenoten: Joh. Jonker
voor diploma A e|n Bi, N. Schrier en
N. v, Dijke voor diploma A, alle
drie werkzaam bij en opgeleid! doo:r
ü,e heer E,. C. Priester, maatkleer-
maberij, alhier.
BRUINISSE. Door het breken van
een roerpen is het Belgischeimotor
schip Compromis, Antwerpen, sdhip-
per S. Bouwens, geladen met grint
op !die hoek van het Nieuwte Vaar
water uit het roer gelopen en aan
de grond gevaren. Het heeft daar
bij lekkage opgelopen, doch kom
met behulp van twee aan boiord
aanwëzige motorpompen, drijvende
blijven en op eigen kracht 1de
ViuchthavUn aan- 't Zijpe bereiken;.
De grint is daarop in genoemde
haven overgeslagen in het motor
schip Aljoi, schipper I. A. Fluit,
St -Maartensdijk. Op zij van de
Aljo is de Compromis daarop naar
Mechelem vertrokken.
Volgens een steen, ingemetseld
boven die ingang van de korenmolen
„Die Graanhalm", is de eerste steen,
van deze molen gelegd! iop; 24 Aug^
1847, do|o:r L- Gast» zoom van da
stichter der mO|len, A. Gaslt.
Dit feit zal idiop'r idie tegenwoor
dige eigenaar, de heer Wi. Dl- Dijk
man, op feestelijke Wijze herdacht
wiordeh.
Dit historische feit geeft ons aan
leiding een en ander omtrent deze
molen mede te delen.
Volgens mededelingen van lenkele
personen is deze molen gesticht in
de plaats van een houten, z-g.n.
stamdurdmolem, Idie gestaan moet
hebb en in idie tuin achter de woning-
van dia heer Diijfcmian. Deze istaniderd-
molen was in zodanig vervallen
staat, dat herstel niet meer moge
lijk was. Bovendien istondi deze erg
laag, zodait hij' weel' last had van
het opgaand geboomte, waardoor
de wind' te veel gebroken wierdi
Daarom besloot de eigenaar van die-
ze molen, A. Gast, een stenen mo>-
lem te bouwien, die belangrijk ho
ger moest worden, een zjgjn. „bali-e-
of gaanderijmolen", Naar mijn zegs
man mij meedeelde bleek toen die
muur 2 .meter hooig was* dat de
omvang der molen te klein was,
waarom op last van de eigenaar
deze afgebroken wierd en mui een
grotere omvang kreeg. Dit was een
heel karwei, omdat die fundering
ongeveer 2 (meter in de grond zit.
en rust iop' zware eiken balken, die,
wanneer men aan de buitenkant van
de molen tot die diepte graaft,
daar duildelijikwiaa-r te inemien zijn.
Daar men in die dagen n(og niet;
volgens vooraf nauwkeurig gemaak
te tekeningen werkte bleek; toen
men op de hoogte van de balie ge
komen was, dat men zo doorgaande
de romp' van boven te wijd zou
zijn voor de daarop aan te brengen
kap. Daarom besloot men vanaf die
hoogte de omvang sneller kleiner
te maken, hetgeen mug is waar te
nemen, daar op de hooigte van de
balie de molen een buik vertoont..
Door het bestuur van het Wa
terschap Rumoirt te St.-Philipsland,
worden periodiek de slikken van
dat Waterschap verpacht, omdat
daarop wel eens zaaival voorkomt.
De pachters die dit jaar het visrecht
hebben gepacht, mosselkwekers uit
Tholen, zullen daar zeker geen-spijt
van hebben, daar thans overvloedig
zaad op genoiemde slikken aanwe
zig schijnt te Zijn.
Dat het nog steeds gevaarlijk
blijft, -de kachel op te stoken met
resten van brandstof, die reeds voor
die evacuatie aanwezig waren, on
dervond thans weer bakker A. van
idlen Berge, die in een fornuis in
die bakkerij resten turfmolm ver
stookte, waarin blijkens de daarop
volgende ontploffing, nog een gra-
naatje uit de boioirdwapens vajn de
R.A.F., ooointploft was achterge
bleven. Gelukkig was in de bak
kerij juist niemand aanwezig, zoidat
alleen wat materiële schade werd
aangericht.
Bij de gebouwen die Tijdens de
evacuatie dour het geallieerde ge
schut, volledig verwioest waren-,'be
hoorde ook de zelf-registrerende
peilschaal aa,n het Zijpe. Een ge
volg daarvan was, dat Ide hoogten
van die waterstand na dat alles
weer normaal ging: lopen, altijd
ieder tij persoonlijk moesten wor
den opgenomen', voor degene die
daarmede wias belast, vooral in de
afgelopen winter, nu niet bepaald
een prettig karweitje. Thans is
men begonnen ook idie peilschaal
weer te herbouwen.
Bjj schrijven van de Minister
van oorlog is, gelet op het ge
Wie de eigenlijke blouiwleir van dia
molen geweest is, kon men mfijj
Uiet meedelen, doch wiel dat de
molenmaker Kok van Brouwershaven
vermoiedelijfe het grootste aandeel
,iin de bouw zou hebben -ge
had. Wanneer men bedenkt dat
al het materiaal vop-r die molen
uver onverharde wiegen met
paard ieh wagen van Burghsluis aan
gevoerd moest worden, kan, man
begrijpen idat de bouw ongeveer 2
jaair heef t geduurd. Viojgansi da over
levering, moet bijl de Wouw: een vrij1
stevi,g igla® gedïo|rikien> zijn.
De constructie van de molen
Zoals wie in- het begin reeds zei
lden is „De Graanhalm" een balie
molen, idiie to;t aan de ikialp 20e meten
hoog is. Hij heeft .2' ijzeren madera,
die de 2 stel stenen in beweging
brengen. Deze stenen zijn een z,g.n.
„builsteen", waarvoor een Franse
natuursteen wordt gebruikt en waar
mee in normale tijden uitsluitend
tarwe wordt gemalen ien een „króp-
steen", die kunstmatig gevormd is
en waarmee voornamelijk veevoe
der gemalen wordt. Momenteel is
alleen de ,feropstaan" j(n gebruik,
omdat er nog weinig veevoer ge
malen- mag worden.
De eigenaars van de molen
Die eigenaars van de miolen zijn
in de loop van deze eeuw geweest:
A. Gast, waarvan echter niet be
kend is hoe lang hij de molen in
eigendom gehad heeft. Hij! werd op
gevolgd idöor een zekere v. Ree, die-
met de weduwe van A. Gast trouw
de, doch deze schijnt de molen maar
kort beheerd te hebben en werd
opgevolgd door L. Gast, de zoom
van A. Gast, diie ongeveer 19 jaar
het bedrijf in handen heeft gehad,
Zijn opvolger was H. A. Geluk, die
eveneens 19 jaar molenaar is ge
weest en op 1 November 1901, de
molen overdeed aam A. Blom Pz„
idie thans oog te Burgh woonachtig
is. In 19.21 deed deze de molen p.ver
aan M. Dijkman, 'die op 1 Mei 1928
de molen overdeed aan zijn zoon
stelde in ihet K.B. van 16 Maart
1944, na. 6, machtiging verleend!
tot het dragen van „Oorlogsherinne-
rings-kruis met de gesp" aan de
heer J. P. du Clod, alhier, voor
bijzondere krijgsverrichtingen „Ne
derland Mei 1940".
RECHTSZAKEN
De Officieren-Fiscaal bij het Bij
zonder Gerechtshof voor Zeeland' te
's Hertqgenbioisch, hebben voorwaar
delijk buiten vervolging gesteld:
Adrian a Hi. Sdherpenis.se, Zierikzee
met .ontzetting rechten.
PTT.
Ingaande 25 Augustus a.s. wordt
de telefoon-openstelling op werk
dagen bepaald voior
NOORDGOUWE op 8—20 uur
RE,NESSE op 821 uur
Er bestaan plannen voor het -in
stellen van een jaarbeurs te Ant
werpen. De burgemeester der stad
heeft daarover fctesprekingen ge
voerd en vertegenwoordigers van
'handel en industrie hebben hun
volledige 'instemming met de plan
nen te keninen gegeven. De eerste
jaarbeurs zou reeds in 1948 worden
gehouden en grootscheeps worden
opgevat.
De Joden aan bloptrdl valn Ide sche
pen, d;ie voor de Zuidkust van
Frankrijk voor anker liggen, zijn
voioioir die beu® gesteld, idebarkeren
in Frankrijk of overbrenging naar
ide Engelse bezettingszone van
Duitsland.
W> D|. Dijkman, de tegenwoordige
eigenaar, idie, maar Wijl hopetnj, nog
lantge jaren „Die Graanhalm" zijn
jstatiige wiieklen doioir het luchtruim
zal laten zwaaien.
Molen met reputatie
„Die Graanhalm" -is- volgens me
dedelingen van „De Hollandse mo-
lara'' een van ide mooiste uit opis!
land, hetgeen nog versterkt worldt
idoior zijn mooie standplaats) en voor
al door het prima lomdierhould dat
hij geniet, hetgeen geen wOndieir Ssf,
want de heer Dijkman iis met reclhit
trots opi -zijn. mooie rooien, diie^
gelegen tussen Haamstede en Burgh
een bijzondere bekoring geeft aan
het landschap.
Die oorlogsjaren zijn wel niet ge
heel onopgemerkt aan- deze molen
voorbijgegaan, gezien het feit, dait
hlij look enkele schrammen heeft op
gelopen van (granaatscherven^ die
nog wel niet hersteld zijin, Idloich!
'„edele" ideleim Zijn niet geraakt.
Wel was hij' vaak, met zdjin dikkie
muren, een schuilplaats voor deotm-
wioinieniden tijdens ide beschieting
met granaten iep omdat men er
zdieh veilig ih voelde heeft mem
er gedurende vele Zondagen kerk
diensten :i|n gehouden, Idie steeds
goed bezocht werden.
Het feest
lm de aanvang zeiden We dat die
heer Dijkman het eeuwfeest van
zijn miolen feestelijk wil herdenken1.
Daarom is hij' deze dagen druk in
de weer om de miolen te witten en
te verven, opdat hij op de. feestdag
er ook feestelijk zal uitzien. 'Om
deze feestelijkheid te verhogen zal
getracht worden door middel vam
sehijlnwierpers de- molen te verlich
ten, waardoor hij tijdens de recep
tie, die opgeluisterd1 zari worden
door de Harmonie „Witte vam
Haemstede", in al zijn strakheid tem
sierlijkheid op zijn voordeligst zai
uitkomen.
Wij spreken tenslotte de hoiop
uit, dat het feest, dat de heeij
Dijkman organiseert, in al zijn de
len zal slagen, waardoor „Die Graan
halm'' enkele dagen jin het teken
van de 'belangstelling van de bur
gerij van' de beide gemeenten, waar
aan hij steeds zijn diensten bewijst,
zal staan.
