Het atoom als uitgangspunt der chemie
Vader sloot dochter
6l/j j:«ar op
De politie van Charleville (Oost-
Frankrijk) heeft op Nieuwjaarsmor
gen de 33-jarige Charlotte Thiem-
bault uit een opsluiting bevrijd, die
<1/2 jaar heeft geduurd. Haar var
der hield haar gevangen op een zol
derkamertje, waarvan het ééne klei
ne venster door een ijzeren luik
volkomen was afgesloten. Op de
vraag, waarom hij zijn dochter zoo
behandeld had, antwoordde de man
„Ik wilde haar voor de teleurstel
lingen en desillusies des levens
sparen".
Hagelstorm in Australië
Sydney zal den eersten, dag van
1947 niet gauw vergeten. Het nieu
we jaar zette er Ln met een hagel
storm, die men als den zwaarste
beschouwt, die Australië ooit heeft
getroffen. Brakken ijs, waarvan som
mige zoo grootals een tennisbal,
ratelden tien minuten lang op de
stad neer.
De storm kwam na uren van bran
dende hitte plotseling opzetten en
verraste 50.000 mensohen, die aan
het strand lagen. Honderden lie
pen hoofdwonden en kneuzingen op,
maar er vielen geen dooden. Vijftig
menschen moesten in ziekenauto's
naar hospitalen worden gebracht.
Totaal werden plan. 350 personen
gewond. De schade in Sydney be
draagt naar schatting pl.m. S50
duizend pond.
Oudejaarsviering in
New-York
900.000 handendrukkende, zoenen
de en toeterende New Yorkers, in
bedwang gehouden door bijna 1700
politie-agenten, hadiden op Oude
jaarsnacht Times Square, het mid
delpunt van New York, „bezet", om
het nieuwe jaar een enthousiast en
rumoerig welkom toe te roepen. De
vreugde bereikte een hoogtepunt,
toen van het gebouw van de New
York Times een groote witte bal
neerdaalde, waarop met verlichte
cijfers het getal 1947 zichtbaar werd.
In de omgeving van Times Square
waren étalages en deuren zwaar
gebarricadeerd, om rekening te hou
den met de gevolgen van de ruim
2400 uitgereikte vergunningen voor
den verkooo van sterken drank.
Nog tot lang na middernacht wa
ren oolitie-agenten en brandweer
lieden druk in de weer om de
feestvierders in het gareel te hou
den. Straatventers verkochten or
chideeën voor vijf gulden per stuk
en roren voor een rijksdaalder en
temidden van al dit gewoel lienen
enkele sandwirbmen met borden met
re'icieuze slagzinnen, die echter
we'nig aandacht trokken.
Geleerden tegen eng
nationalisme
De beschaving wordt bedreigd door
«en enge nationalistische trotsch
en niet door de atoombom, biolo
gische oorlogvoering of andere war
pens voor massavernietiging, ver
klaarde Dr. Harlow Shapley van de
Harvard Universiteit op de jaar-
Iijksche conventie van de Ameri-
kaarsche Vereeniging ter Bevorde
ring van de Wetenschap. Sprekende
voor een vergadering van 5000
vooraanstaande geleerden uit alle
deelen van Amerika wees Dr.
Shapley op de UNESCO als een
middel om op de internationale
schaal de voornaamste oorzaken
van de kwalen der wereld te bestrij
den.
Hij wees er ook op dat de ge
leerden een duidelijke verantwoor
delijkheid hebben om voor te gaan.
Technologie en zuivere wetenschap
kurncïi, Indien hun daartoe de ge
legenheid wrdt gegeven, een voort
bestaan van de cultuur onweerstaan
baar wenscbelijk maken. Zij 'kun
nen er ons toe brengen, indien
noodig, de beteekenis van onze ge-
localiseerde souveretnheiten tot de
kleinste proporties terug te brengen
Zij kuren on ons bezielen om onze
nationale trots te beheerschcn wan
neer deze een belemmering vormt
voor het behoud van een wereldbe
schaving. Zij kunnen de nieuwe on
derlinge afhankelijkheid van de na
ties naar voren brengen en duidelijk
maken dat in een nieuwe wereld
vele van onze zoogenaamde souve-
reine „rechten" in werkelijkheid on-
rechten zijn
Het sociale amalgama dat tot
stand gebracht wordt door muziek
en kunst is overal waarneembaar.
Zijn samenbindende macht in een
vreedzame wereldgemee.ischap zou,
indien er in de naaste toekomst
armslag aan werd gegeven, een van
de schoonste;bouwsels van den mo
dernen mensch zijn. Het zou goed
zijn in een komende generatie een
rijke wereldje ervaren die niet van
beschaving ontdaan is door geweld
voortkomende uit politieke trotsch.
Amerika en Engeland standa-
riseeren hun wapenrusting
Een woordvoerder van de Engel-
sche regeering heeft bevestigd, dat
Engeland en Amerika in beginsel zijn
overeengekomen de militaire uitrus
ting in bepaalde opzichten te stan-
daardiseeren op de basis van de
Amerikaansebe kalibers en model
len. De Engelsehe en Amerikaan
sebe deskundigen zijn bezig met
besprekingen over het standaardi-
seeren van kleine wapenen, zei hij-
Hij legde er echter de nadruk op,
dat er geen alomvattende beslis
sing was genomen om de geheele
uitrusting van de beide landen te
standaard iseeren.
Reeds twee maanden geleden heb
ben militaire autoriteiten Ass. Press
op de hoogte gesteld van dit plan,
en de onthulling van den woord
voerder i® de eerste officieels com
mentaar.
Aanvaring op de
Westerschelde
Het Nederlandsche'stoomschip Jan
Steen en bet Belgische stoomschip
CaTitas Ij'zijn even boven Vlissingen
met elkaar in aanvaring gekomen.
De Jan Steen liep lichte schade op,
maar de Caritas kreeg een zWaar
lek in ruim 2 >en 'moest voorWaande
aan den grond worden gezet om
zinken te voorkomen. De sleepboo-
ten Blankenburg en Ebro en het
bergingsvaartuig Zeeleeuw waren
spoedig ter plaatse.
Het schip is later gezonken. Kapi
tein en (bemanning konden het schip
verlaten.
Afbetaling
Consumentencrediet
In verband met het feit, dat niet
alle waardebonnen van het consu
mentencrediet op 1 Januari 1947
uitgereikt zu'.len zijn, is het wen-
schelijk gebleken de verplichting
tot afbetaling te doen aanvangen
op een lateren datum. Bij beschik
king van de ministers van Finan
ciën en van Sociale Zaken is deze
datum vastgesteld op 1 Februari,
welke datum door den districtsraad
op het voorschotboekje wordt ver
meld.
Suikerbietencampagne
te Puttershoek
De Coöp. Suikerfabriek en Raffi
naderij „Puttershoek" te Putters
hoek, aan wier installaties door een
tweetal bombardementen enorme
schade was toegebracht, welke ech
ter dank zij veler medewerking op
8 October j.l. weder in werking
8gesteld konden worden, heeft haar
campagne die de grootste is ge
weest sedert de oprichting in 1912,
beëindigd. Verwerkt werden ca.
290 milüoen kg. suikerbieten. Hier
uit werden geproduceerd ca. 39 mil-
lioen kg. consumptiesuiker, 175 mil
üoen kg. pulp «n ca. 11.090 ton
melasse.
Gedurende 11 weken heeft de fa
briek aan bijna 1000 man werk ver
schaft.
Nieuwe textielpunten
Met ingang van 1 Januari zijn Je
volgende bonnen en punten van de
textielkaarten VA 605, VB 605, VC
605, VD '605, en VE 605 geldig voor
de aankoop van op punten gewaar
deerde textielgoederen
De letterbonnen D, E, F, elk ter
waarde van; 5 punten; de cijferbon-
nen 131 tot en met 140 (elk' ter
waarde van één punt).
De reeds geldig verklaarde bon
nen c(n punten blijven tot nader
order hun geldigheid behouden.
Petroleumbonnen
Zij, die in het bezit zijn van kaar
ten voor petroleum voor kookdoel-
einden of verlichting, kunnen ge
durende de maand Januari op on
derstaande bonnen dezer kaarten
de daarachter verme'de hoeveelhe
den petroleum koopen:
Kaarten UA 611: bon A 09 t/m
A 12, 4 liter per bon.
Kaarten UB 611: bon B 05 eni
B 06, 4 liter per bon.
Kaarten UC 611: bon VC 03 4 1'.
Kaarten UD 611: bon D 06 en
D 07, 5 liter per bon.
3 kolenbonnen in
Februari
Wel hebben de stakingen in
Amerika en de vorstperiode
onze kolenpositie zorgelijker
gemaakt, maar desondanks zal
het, volgens „Parool", mogelijk
zijn, de bonnen voor de drie
eenheden brandstoffen, die wij
nog te goed hebben, te hono-
reeren. Vermoedelijk zullen de
bonnen in den loop van de
maand Februari kunnen wor
den aangewezen, onvoorziene
omstandigheden voorbehouden
Waarom werd
De indrukwekkende uitwerking
die de atoombom op Hiroshima te
weeg bracht, deed de atoombom en
alles wat daarmede in verband
staat, in het middelpunt der be
langstelling staan. Over de geheele
wereld vroegen menschen zich af,
waar deze ongehoorde krachten van
daan kwamen. Het is daarom zeker
nuttig, iets over het atoom, atoom
onderzoek en atoomsplitsing te zeg
gen. Zonder u te vermoeien met in
gewikkelde scheikundige details,
kunnen wij toch enkele algemeene
bijzonderheden met betrekking tot
het atoomvraagstuk mededeelen.
De atoomtheorie, zooals zij ge
bruikt wordt als basis waarop de
chemische wetenschap is opgebouwd,
is zeker niet van de laatste tien
tallen jaren en zelfs niet eeuwen.
De theorie heeft een eerbiedwaar
dige ouderdom. Hoewel wat specu
latief van opzet en wellicht wat al
te onwetenschappelijk in de uitwer
king, maken toch de theorieën van
De moe ritus (470—380 v. Chr.),
dezen geleerde van de antieke we
reld tot de vader der moderne
atoomtheorie. De natuurkundige Ro
bert Boyle (1627—1691) verder
besteedde eveneens zeer veel aan
dacht aan het atoomprobleem. Hij
gaf een uitbreiding aan bestaande
theorieën en maakte deze theorieën
zelf meer voor de praktijk geschikt.
Hij concretiseerde alle voorstellin
gen die voorgaande onderzoekers
van het atoom zich hadden gemaakt.
Het atoom gesplitst
Zooals bekend vormt een atoom
van eenige stof, het kleinste deeltje
van die stof. Lange tijd was men
van meening dat het onmogelijk
was zulk een atoom nog verder te
splitsen. Gebleken evenwel is dat
RADIO PROGRAMMA
Zaterdag 4 Januari 1947.
HILVERSUM (301 M.)
7 nieuwsberichten; 7.15 gymn.; 7.30
morgengebed; 7.45 gram1.; 8 nieuws
8.15 gram.; 9 vrouwenspiegel; 9.05
pluk den dag; 9.45 gram.; 10.15
zang; 10.45 Vondel en Mqria; 11 de
zonnebloem; 11.45 fam.betichtenuit
Indië; 12.03 sextet; 12.30 MeLropole-
orkest; 1 Ned. strijdkrachten; 1.30
gram.; 1.45 de tooneelkijker; 2dans
muziek 2.15 Engelsehe les; 2.45 ver
volg 2; 3 K.R.O.-kiosk; 3.15 muzi
kale causerie; 4 fluit en hobo; 4.30
causerie; 5 de Wigwam; 6 gram.;
6.15 journalistiek weekoverzicht;
6.30 Ned. strijdkrachten; 7 nieuws;
7.15 hoorspel; 7.45 departementale
uitzending; 8 nieuws; 8.08 de ge
wone man 8.15 gramofoonraad
sel 8.30 lichtbaken; 9 concert; 10
Tombola; 10-45 causerie; 10.50 avond
gebed; 11 nieuws; 11.20—12 klassiek
programma.
HILVERSUM II (415 M.)
7 nieuws; 7.15 gymn.; 7.30 gram.;
8 nieuws; 8.15 gram.; 9.30 berichten
9.50 gram.; 10 morgenwijding; 10.20
radio-feuilleton; 10.35 piano; 11 ar
beiders in de continubedrijven; 12
orgel; 12.35 populaire muziek; 1
nieuws; 1.15 bet Nederlandsche lied
1-30 kamermuziek; 2.15 sportpraatje
2.30 omroepkamerorkest; 3.30 van
boek tot|boek; 3.45 huismuziek; 4.10
lezing; 4.25 dansorkest; 5 artistieke
staalkaart; 5.30 om en nabij de twin
tig; 6 nieuws; 6.15 kwartet; 6-45
aardstralen; 7 oello en piano; 7-30
voor de rijpere jeugd7.45 bijbelver-
telling; 81 nieuws; 8.15 en nu., oké;
9.30 socialistisch commentaar; 9.45
zang en orkest; 9-55 stafmuziek;
10.30 hoorspel; 11 nieuws; 11.15 hob-
by-hoek11.30—12 nachtvoorstelling.
een oude zaak plotseling actueel?
de atoomkern op haar beurt bestaat
uit twee soorten elementaire deel
tjes protonen en neutronen. Pro
tonen zijn positief electrisch geladen
deeltjes, neutronen electrisch neu
trale deeltjes (evenwel omgeven
door zeer intense krachtvelden).
Uiteraard oefenen de protonen en
neutronen slechts binnen een zeeb
kleine afstand invloed op elkaar
uit. Zonder hier verder dieper op
in te gaan, is het duidelijk dat bin
nen het kleine bestek van het atoom
groote energieën aanwezig zijn. De
atoombom berust op de mogelijk
heid om deze binnen de atoomker
nen besloten energie vrij te maken.
De groote sensatie was niet de uit
werking van de bom, want dat
hadden de geleerden voorzien, maar
juist het feit dat men er in ge
slaagd was deze energie voor een
bepaald doel dienstbaar te maken.
Eon veel grooter probleem
doemde op
Zoodra de enorme moeilijkheden
waren overwonnen, om dit proces
tot een goed einde te brengen^
doemde het atoomprobleem op zoo
als wij in zijn huidige gedaante
kennen Het is mogelijk dat de heele
menschheid zich gaat vernietigen
door de vrijgemaakte krachten op
ontoe'aatbare wijze toe te passen.
Het kan ook zijn dat met behulp
van deze energie een boven alle
maten welvarend tijdnerk is aange
broken. In ieder geval is het zoo
dat de mensch de beschikking heeft
gekregen over een macht, waar
mede het aanschijn der wereld to
taal gewijzigd kan worden. Het is
intusschen nog niet met zekerheid,
te zeggen, welke kant het op zal
gaan. Hierover zal de tijd cms zeker
nader inlichten.
