ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE
Maandag
30 Aug. '43
Telefoon no. 32
Directenr-idMiü.tretoor tAdvertenUeolief) waarin 0 omen de Zierikzeesche Courant van 1797-1889 Hcofdredaotenr
J' DE L002E' Zi9nkzM Uitgave N.V. „De Zierikzeeeohe Hienwebode" *°STEN'
100sta Jaarg.
No. 15329
llanhnieatraat, Zierikzee no- 137677
De strijd aan het Oostfront
Drie zwaartepunten van den
Sovjet aanval
Naar Berljjnsche opvatting bevinden
zich aan het Oostelijke front thans nog
drie zwaartepunten, waar de aanvallen
der Sovjets onverminderd voortduren: i
aan de Mioes, bij Izjoem en bij Charkov1,
waarvan het laatste het belangrijkste lijkt
Dit schijnt er op te wijzen, dat de Sov
jets hun pogingen om aan het Zuide
lijk deel van het Oostelijk front, door
een doorbraak bij Charkov en een ge
lijktijdig oprollen van het Duitsdhe front
ten zuiden daarvan een operatief succes
te behalen, nog niet hebben opgegeven.
-•Naar Berlijnsche opvatting trekken de
Duitsehe troepen, die thans dichter bij
hun basis staan, meer voordeel van de
verkorting van het front dan de bolsje
wisten, daar deze thans in eigen geheel
verwoest gebied moeten oprukken. In dit
verband trekt men een parallel met het
Duitsehe offensief in het Westen in Maart
1918, dat aanvankelijk ongekende succes-'
sen opleverde, maar vastliep, doordat de
Duitsehe tros de infanterie in de ver
woeste zóne voor het Duitsdhe front niet
snel genoeg kon volgen. t
Met groote belangstelling neemt men
verder kennis van Britsche persstemmen,
waarin van gegantische verliezen der Sov
jets wordt gesproken en waarin er tegen
wordt gewaarschuwd, bij het öphiaken
van een plan voor 1944 al te zeer op
het Savjetleger te rekenen, daar het de
vraag is of de Sovjets dan tot offen
sieve bewegingen in staat zullen zijn.
Men krijgt in dit verband te Berlijn den
indruk alsof de Britsche pers haar lezers
wil voorbereiden op de omstandigheid,
dat de offensieve kracht der Sovjets bin
nenkort zal Zijn verbruikt.
Van Duitsehe zijde merkt men naar
aanleiding van deze stemmen op, dat
zij Duitsehland niet verwonderen, daar
zij niet andere woorden hetzelfde uitdruk
ken, wat men aan Duitsehe zijde met
Abnützungsschlacht" bedoelt. Naar Duit
sehe opvatting kan een legermacht, die
na een offensief van zeven weken, on
der opoffering van ontzaglijke hoeveel
heden menschen volgens Duitsehe be
richten heeft alleen de verovering van
Orel den bolsjewisten 300.0CO man aan
deacon, en verscheidene duizenden veoht-
wagens gekost en materiaal, niet ver
der is gekomen dan de verovering van
drie steden, naar mensctoelijke bereke
ning zijn operatieve doelen niet meer
bereiken.
BESPREKINGEN TUSSCHEN
HOARE EN FRANCO
Naar het D.N.B. uit Madrid verneemt
heeft het "Spaansche vice-secretariaat voor
volksopvoeding betreffende de bespre
kingen, die eenige dagen geleden tus-
schem den chef van den staat, generaal
Franco, en den Engelschen ambassadeur
in Madrid, Sir Samuel Hoare, gevoerd
zijn, de volgende verklaring uitgegeven:
Volgens berichten uit officieele kringen
zijn de tusschen den Engelschen ambassa
deur en den staatschef in La Cöruifrp
gevoerde besprekingen gedragen gewleest
door een hartelijken toon. Twfee inte
ressante feiten kunnen alls resultaat van
het bezoek, waartoe sedert langen tijd
een voorstel 'w'as gedaan en dat de Brit
sche ambassadeur voor zijn vertrek naar
Engeland heeft gebracht, in het licht
gesteld Worden
1. De door Groot-Brittaiinië gegeven
garanties voor de onafhankelijkheid en
de integriteit van het Spaansche terri
toriale gebied, van de Spaansche kolo
niën en het Spaansche protectoraat.
2. Het volstrekte ontbreken van be
dreigingen of vooringenomenheid en on
toegeeflijkheid, die de vrijheid van han
delen der regeering zouden kunnen be-
Fenilleton
99 door Frank van Falckonoort
Dan schrok hij terug en het leven ging
weer verder, maar het Was voor hem
als een ondraaglijke last. lederen nieuwen
dag beteekende voor hem pijniging, wroe
ging en zelfverwijt. Hij leed er zichtbaar
otnder. Het personeèl, dat evenals ieder
een van de juiste toedracht van het
drama niet op de hoogte was, meende,
dat Hugo de arrestatie en opsluiting van
zijn vrouw zich zoo aantrok en ook de
Knijff, de directeur, was die meening
toegedaan. Hugo had al een paar dagen
verlof gehad, omdat hij meerdere malen
niet tot werken in staat was. Vele malen
zat hij langen tijd met de handen onder
het hoofd in zijn kantoortje en dacht na
na over alles, wat gebeurd was en wat
nog komen ging. Gedurende al die weken
dreef de heele drukkerij grootendeels
op Hugo's ouden vriend, Spierenburg,
de voorman-zetterdie hem in deze moei
lijke weken met raad en daad terzijde
stond.
Tot de zittingsdag kwam. De publieke
nadeelen, en Waarover de peTs van ©enigjf
landen voorbarig en tendentieus berichten
heeft gepubliceerd. Dc vertegenwoordiger
van Groot-Brittannie en generalissimus
Franco herhaalden wbderkeerig hun voor
nerten om de vriendschap tusschen de
beide landen mogelijk te maken en de
betrekkingen te verdiepen.
Amerikaansche plannen
ten opzichte van Italië
Eet moet tourietesland werden
Kingsbury Smith, een der best inge
lichte correspondenten van Washington
beschrijft in het tijdschrift „American
Mercury" de geheime plannen der Ame-
rikaansche regeering ten opzichte van
Italië.
Italië, aldus wordt in deze geheime
plannen geëischt, moet een „klein be
scheiden land" worden, dat hoofdzake
lijk zal moeten bestaan van vreemdelin
genverkeer. De gedachten aan een Ro
me insch Rijk met groote koloniën moet
het op zij Zetten. Voorts moet Italië voor
den tivd van li/* jaar onder een militaire
en civiele regeering der Geallieerden wor
den geplaatst.
Ook mag niet worden toegelaten,, dat
Italië zich alleen onvoorwaardelijk aan
de Ver. Staten onderwerpt, aangezien de
Ver. Staten zidh in het verdrag der Ver-
eenigde Naties hebben verplicht geen af
zonderlijken wapenstilstand te sluiten.
Na- de onderwerping, die door het Ita-
liaansche leger moet worden voltrokken,
zal de Amerikaansehe regeering alle lei
dende Italianen ter verantwoording roe-
epn, ook den Koning.
Als volgend punt komt dan de ont
wapening van Italië. Italië kan even
tueel het gebied van 1861 'behouden. Aan
de grens bij Triëst zal echter een kleine
wijziging noodig Zijn. Van een vestiging
van Italianen in Lybië onder Italiaan-
sche soevereiniteit kan nooit meer sprake
zijn. Italië moet verder het plan opgeven
zich autark te maken in de tarweproduc-
tie. In de zware industrie moet Italië
zich beperken tot het produoeeren van
luxe schepen en luxe auto's. Wijn en
melk mag Italië produoeeren, petroleum,
katoen, rubber, ijzer en tin 'Zullen Ita
lië door de Geallieerden al naar de be
hoefte worden toegewezen. In geval Ita
lië niet voldoiende geld ter betaling mocht
hebben, zullen de Geallieerden een sys
teem van premies voor het niet verbou
wen van tarwe invoeren.
PLATTELANDS PROBLEMEN
Sociale en economische vraagstukken
Ook in Nederland bestaat hfcden tot
zorg over den toestand1 ten plattelander
Afgezien van problemen ontstaan door
tijdelijke oorlogsomstandigheden, zij hier
gewezen op: verarming der plattelands
bevolking doordat de industrie de jeugd
sinds jaren tot zich trok, tekort aan grond
waardoor de landbouwersstand opi lager
niveau komt te liggen; het probleem van
den landarbeider, idie zich door datzelf
de grondtekort niet kan omhoog wer
ken, enz.
Direct of indirect houden deze pro
blemen alle verband met het noodlot
tige 'cijfer dat alle sociale verhoudingen
in Nederland' beheerscht, onze 271 inwo
ners per vierk. K.M!., waardoor wij een
der dichtstbevolkte landen van Europa
vormen. Met 700 menschen per vierk'.
K.M. behooren Noord- en Zuid-Holland
Zelfs tot de dichtstbevolkte streken ter
wereld. Een inventariseering van ons
platteland, waarbij idorp voor dorp niet
alleen het grondbezit, maar ook de le
vensomstandigheden van alle bewoners
worden nagegaan en opgeteekend, lijkt
dan voor ons land1 even noodzakelijk, Zoo
niet noodzakelijker dan voor Duitsehland.
tribune was vol met bekenden uit den
Molenpolder en de Lage Weide. Nu zou
den ze dan oons die trotsöhe prinses
terecht zien staan!
Maar de rechter was een verstandig
man. Kort na de opening van de zitting
was het al een paar malen rumoerig ge
weest op de tribune en hij gelaste nog
geen half uur daarna reeds ontruiming.
Zoo werd deze pijnlijke zaak verder
afgehandeld met gesloten deuren, alleen
enkele journalisten waren er tegenwoor
dig.
Niet alleen tijdens het vooronderzoek,
maar ook op de zitting zelve bleven
verschillende punten onopgehelderd. Zoo
bijvoorbeeld die sleutel, waarmede het
slachtoffer was neergeslagen. Hoe was
die in de kamer gekomen? Heieen wist
het niet. Ze verklaarde, dat ze het eer
ste het beste voorwerp gegrepen had
om zich te verdedigen. Verdedigen? had
de officier van justitie gevraagd, tegen
wien? Het slachtoffer was in zijn stoel
gedood. Uit het onderzoek in de kamer
was komen vast te staan, dat Thijs niet
meer overeind geweest was. Hoe had hij
héar dan bedreigd? En dun klonk steeds
het stereotiepe antwoord, dat Heieen op
al dergelijke vragen gaf: rk wee/
het niet precies meer.
De officier wees er in zijn requisitoir,
op, dat verschillende punten niet opge-
Oorlogsmarine, luchtwapen en leger zorgen
gemeenschappelijk voor de ravitailleering der
Duitsehe troepen op de eilanden in de Egeïsche
Zee. Het \vertrek van een' convooi uit een der
ravatailleeringshavensi
I (PK Richter HH/St P s)
Een' gezondmaking van. den boerenstand
in Nederland zal nog veel moeilijker Zijn,
omdat wij zoo veel tussdhenvormen be
zitten. Vergrooting van te kleine bedrij
ven is bij ons onmogelijk1. Men denke
aan onze tallooze huurbedrijven, aan de
mogelijkheid, dat velekleine bedrijven
zi'Cli op groven tuinbouw gaan instellen,
aan de totaal verschillende minimum be
drijf sgrootte op onze 'zJèeklei- en op onze
zandgebieden. Juist "daarom is een spe
ciale inventariseering van ons platteland
dringend noodzakelijk. Eerst dan kan
worden nagegaan, waar het wensdhelijk
is industrieën te stichten.
Ondanks het voortreffelijke werk, dat
door verschillende onderzoekers ideZer so
ciale en economische problemen is ver
richt. weten wij' nog weinig over de
zuivere samenstelling van een Drentsch,
van een Brabantsch, van een Groningseh
dorp, zijn bevolkingsverdeeling en bevol
kingsverloop. Studies op dit gebied vor
men geen zuivere theorie, alleen van
belang voor de wetenschap', maar kun
nen de basis vormen voor maatregelen,
welke wij in Nederland moeten nemen
zoo gauw de oorlog voorbij is.
Worden zij niet genomen, dan kunnen
wij1 allen goeden wil ten spijt voor een
'chaos komen te staan. Het wapen, dat
Wij' bezitten om de moeilijkheden, ver
oorzaakt door bevolkingsdruk en lange
jaren van veronachtzaming déZer Vraag
stukken te lijf te gaan is: organisatie.
Doch voor een goede organisatie zijd
noodig voorbereiding en een basis van
feiten. Ongetwijfeld ligt hier een taak
voor vele burgemeesters. Zij kunnen,
voor hun gemeente, alle gegevens om
trent samenstelling en sociale verhoudin
gen opnemen en uitwerken.
De Europeesche landbouw
Het beloop van den oorlog heeft tot
dusverre duidelijk en afdoende be wiezen,
dat de w'erel'deeomomïe in den vorm,
zooals deze voor den eersten "Wereld
oorlog bestond, definitief ten einde is.
De overgangsvormen, wlelke zich in de
met crises gepaard gaande jaren tus
schen den eersten en den tw'eeften we
reldoorlog schenen te ontwikkelen, heb
ben noch tot het herstel van de liberale
economische organisatie, noch tot het be
reiken van een uniforme Wereldeconomie
geleid. Met deze opmerkingen begint
staatssecretaris dr. Backe een beschou
wing over de Europeesche voedselvoor
ziening, zoo meldt het A.N.P.
Thans beginnen groote economische
ruimten zich af te teekenen, welke be
rusten op natuurlijke factoren en op een
helderd waren. Deze jonge vrouw,
aldus sprak 'hij, die niet besohlouwd
mag worden als een misdadigster, ver
bergt iets voor ons. Wij kunnen nieti
bevroeden wat. Als ze open en eerlijk
sprak, zou dat wellicht voor haar een
verzachtende omstandigheid zijn. Doch
dan antwoord ze alleen maarik weet
het niet precies meer. In die kamer
is op dien -noodlottigen avond meer ge
beurd als ons bekend is. Dat wordt
verzwegen. Waarom? Wij kunnen het
niet verklaren. In haar'verklaringen heeft
ze zich beroepen op noodweer. Uit de
getuigenverklaringen van haar man en
ook van haar vriendin is komen vast
te staan, dat de verslagene haar meer
dere malen heeft lastig gevallen. Aan
genomen kon dus worden, dat de ver--
silagene met minder goede bedoelingen
dien avond deze jonge vrouw heeft op
gezocht. Hij moet op de hoogte geweest
zijn van het feit, dat de echtgenoot
's avonds vaak weg ging. Want kort na
dat hij vertrokken was, arriveerde'de ver
slagene. Maar wat is er precies ge
beurd vanaf het oogenblik, dat de ver
slagene de Woning binnentrad tot op het
tijdstip, dat hij werd gedood? Dat is
onbekend gebleven en ik moet dat als
een verzwarende omstandigheid tegen de
verdachte aanvoeren. Ik heb de eer daar
om een gevangenisstraf te eisohen -voor
volksche basis van politiek gescheiden,
maar innerlijk bij elkander behoorende
of met elkander verwante, staatsgebie-
den. Voor zoover men thans den gang
van zaken kan voorspellen, zal tusschen
deze groote economische ruimten geen
arbeidsverdeeling en goederenruil ont
staan in denzelfden omvang als dit in
de wereldeconomie onder liberalistisch
stempel het geval is gewleest.
Veeleer ziet men in deze ruimten de
ontplooiing van alle natuurlijke en or
ganisatorische krachten zich bewegen in
de richting van een zoover mogelijk
doorgevoerde autarkie. Het verkeer tus
schen deze ruimten zal zich dan tot
het vereffenen van de z.g. toppen be
perken. Aan dit feit wiordt niets ver
anderd door de omstandigheid, dat de
vijandelijke propaganda het herstel van
een vrije wereldeconomie als een van
haar oorlogsdoeleinden tracht voor te
stellen. De economische pxactijk wlijst op
een geheel ander beloop.
Overal, vooral in den landbouw', is
meii bezig met het voorbereiden en ten
uitvoer brengen van productieplannen,
wlelke voor langen termijn zijn bedoeld,
die nooit op korten termijn meer on
gedaan kunnen Worden gemaakt en even
min kunnen worden overgenomen'bij een
eventueel herstel van het |Oude systeem
van den wereldhandel.. Uit het bestaan
van 'dezen toestand volgt voor de voed
selvoorziening van Europa, volgens dr.
Backe, de noodzakelijke eisch om den
sedert 1940 ingeslagen weg te blijven
volgen. 't: lil
De „zwarte" schandvlek
Er zijn de laatste dagen fikische straf
fen uitgedeeld aan een bepaald soort
van lieden, die van de tijdsomstandighe
den en de uitwerking daarvan op het
gebied der algemeene voedselvoorziening
misbruik hebben gemaakt, teneinde zich
zelf onrechtmatig te verrijken. Het was
hun daarbij' vrijwel onverschillig of 'z'ij
het particuliere eigendom aantastten, dan
wel zich vergrepen aan het gemeenschap
pelijk bezit van geheel ons volk. Voor
hen was waar het op aan kwam enkel
de vraag hoe Zij in handen konden krij
gen hetgeen aan anderen toekwam'..
Oorlogen plegen demoraliseerend te
WeTken en het is daarom heilzaam zich
z'elf en anderen steeds weer voor te
houden, dat zichzelf te beVoórdeelen ten
koste van anderen eenvoudig diefstal is.
Het dient ons allen duidelijk voor
oogen te staan, dat het niet enkel stelen
is, zoo men een andermans koe of schaap
wederrechtelijk wegneemt en sladht, maar
dat men een gelijk vergrijp pleegt zoo
men met levensmiddelen knoeit of ge
rantsoeneerde artikelen aan de voorra
den onttrekt.
"Wie echter van de voedselschaarschte,
welke tengevolge van den oorlog is ont
staan, misbruik maakt om daar zelf be
ter van te worden, die plaatst zich bui
ten de volksgemeenschap. Hij heeft geen
aandacht voor wat er in de wereld om
hem heen gebeurt, tenzij1 dan om daar
geld aan te verdienen. Hij*1 heeft geen
hart voor de moeilijkheden waar wij ons
gezamenlijk doorheen moeten worstelen:
levensmiddelen zijn voor hem louter winst-
objecten. De honger van anderen Zet hij
eenvoudig om in luxe en gemak voor
zichzelf.
Indien men deze dingen Zóó beschouwt
geeft het een bevrediging van het rechts
gevoel, indien men tot de ontdekking
komt. dat het dezen duisteren element
ten niet ongestoord goed' blijft gaan,
Hun verborgen actie is als het ononder
broken bezig Zijh van de paalworm, 'waar
door op den duur ook de stevigste stut
ten worden aangetast. De voedselbasis
van ons volk dient tegen schadelijke be
drijvigheid van dezen aard te vvorden
beschermd.
WANNBEB VEBDUISTEREN
Heden verduisteren van 20 n& 30
tot 6 uur 45.
D* maan komt op om 7 nar 9 en gaat
onder om 21 nar 4.
lerste kwartier Dinsdag 7 September.
Volle maan Dinsdag 14 September.
Laatste kwartier Dinsdag 21 Sept
Nieuwe maan Woensdag 29 September.
den tijd van twee jaren, met aftrek van
den tijd, doorgebracht in voorarrest.
Men kon een speld hooren vallen in
de zaal, toen deZe eisch was uitgespro-
ken.E ven had Heieen zich omgedraaid
naar haar man, die in de getuigenbank
zat en even hadden hun blikken elkaar
ontmoet. Lag er verwijt in haar oogen?
In ieder geval kromp Hugo door dien
blik ineen. Heieen bleef zichZelf en ant
woordde op' de vraag van den rechter,,
of zij nog wat te zeggen had, kortweg:
Neen. Daarmede Werd ide zitting opge
heven. De uitspraak zou over veertien
dagen plaats vinden.
Twbe weken daarna werd Hieleen ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van
acht maanden, met aftrek van het voor
arrest. Daarmede eindigde het dirama van
de Lage Welde.
Neen, het eindigde niet hiermede. Één
maal had Hugo zijn vrouw' nog opge
zocht in de gevangenis. Toen hij haar
in het bezoekkamertje had zien binnen^
komen, onder geleide van een bewaar
ster, gekleed in de sombere donkere ge
vangeniskleding, bleek, maar met een
glimlach op haar gelaat, had hij haar
omhelst en gezegd: „Heieen, dit zal ik
nooit vergetenMaar de jonge vroww1
had de situatie terstond beheerscht en
kalm gezegd: „Blijf rustig, Huug, het
zijn nog maar enkele maanden, dan is
Na gedanen arbeid is het zoet rusten.
Zeeuwsche meisjesdie.overdag bij het binnen
halen van den oogst behulpzaam zijn geweest,
zitten 's avonds nog even buiten en benutten
den tijd met een breiwerkje
(C N.F /Schmimmelpenningh Pax s)
UITVAART Mr. H. REYDON
Vrijdag is het stoffelijk hulsel van
mr. H. Reydon, secretaris-generaal van
het departement van volksvoorlichting en
kunsten en gemachtigde van den Leider
voor de volksvoorlichting, die op 9 Fe
bruari door een sluipmoordenaar onher
stelbaar 'werd getroffen, naar'zijn laatste
rustplaats uitgeleid.
In den namiddag van Donderdag was
ten departemente aan de Prinsessegracht
te 's-Gravenhage een défilé gehouden
voor de ambtenaren en voor belangstel
lenden uit de Nationaal-Socia'lLstische Be-
Weging in een der zalen, als rouwkamer
ingericht.
Vrijdagochtend om negen uur ving de
afs'cheidsplechtigheid in genoemde depar
tementszaal aan, Waarbij, met den Lei
der' van het Nederlands'che vol'k, Mus-
sert, aanWezig waren de Rijkscommis
saris, Rijksminister Seyss-Inquart, de
commissarissen-generaal Rauter en Ritter-
busc'h, gezant Otto Bene, de _plv. leider
van Geelkerken, mevr. .Couzy^letéster -
van de N.S.V.O.
Jh<r. mr. S. M. S. de Ranitz, Nv'aar-
nemend secretaris-generaal van het de
partement van volksvoorlichting, hield een
korte toespraak, Waarin hij deed uit
komen, dat mr. Reydon een trou'wie, stille
strijder 'Was, die gekenmerkt werd door
zijn bescheidenheid en bekwaamheid.
Wij kunnen, zoo eindigde spreker, mr.
Reydon niet »beter eeren dan door het
volgen van den Weg, dien hij heeft aan
gewezen.
De Leider, Mussertsprak hierna:
Reydons strijd voor het vaderland 19
ten einde. Reydon 'w'ist, dat een moor
denaarshand hem kon treffen. Was hij
dan roekeloos? Neen, tenzij dan, dat hij
de. roekeloosheid der liefde toonde. Zijn
liefde voor volk en vaderland over-
heerschte en daarvoor gaf hij zich zonder
voorbehoud. Zoo Was hij een lichtend
voorbeeld voor allen, in het bijzonder
voor de jeugd. Want hoewel hij zelf geen
kinderen had, streed hij voor de jeugd,
dus voor de toekomst.
Reydon zoo eindigde spreker
gij hebt het grootste offer gebracht, dat
een mensch voor zijn vaderland kan
brengen. Uit uW trouw zullen wij de
alles immers voorbij". Maar dien mid
dag iw'as er niet veel meer gesproken
tusschen de 'beide echtelieden. Ze had
den zw'ijgendi tegenover elkaar gezeten,
eikaars handen vasthoudend. Tot het tijd
stip van bezoek voorbij Was. Even zwij
gend waren ze weer van elkander ge
gaan. Beider hart was nog te vol.
Maar Hugo voelde, toen hij 's avonds
thuiskwam, dat hij zoo niet langer kon
blijven 'leven. De wlroeging knaagde aan
zijn hart en hij' dacht gek te worden,
als hij er niet met anderen over sprak.
Dien avond liep hij langen tijd heen en
Weer 'in zijn stille woning. Maar óïj
kon het er niet uithouden. Het w'as een
mistige Novemberavond en hij stapte naar
de garage bij de kerk, waar hij eerni
'wagen huurde. Hij moest rijden, rijden,
om zijn gedachten te verdrijven. Hij zou
een lange crit maken, misschien hielp
dat Wat. Slapen kon hij immers toch
niet!
En dat werd z'n ongel pk. Niet met
z'n volle aandacht bij den donkeren, mis-
tigen Weg, reed hij te roekeloos over
den smallen dijk. Bij den onbew aakten
overwCg bemerkte hij niet, dat de D-
treiin in volle vaart naderde. Pas toen
hij met zijn Wagen midden op de baan
reed, zag hij plotseling de beide lichten
van de sneltreinmachine vlak voor zich.
(Wordt vervolgd).