ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Uit StacS en Provincie Maandag 24 Mei '43 Telefoon no. 32 Directenr-Adminletrateur (AdvertentieoheO waarin opgenomen de Zierikzeesche Courant van 1797-1889 Hcofdredaotenr K 2620 A. J. DE L00ZE, Zienkzeo „j m J. KOSTEN, Manhuieetraat, Zierikzee oo. 137677 99ste Jaarg. No 15247 Uitgave N.V. „Ce Zierikzeesche Nieuwsbode" REDE VAN DEN RIJKSCOMMISSARIS Drie weken later Precies drie weken na de tragische ge beurtenissen, die zich. in ons land heb ben afgespeeld, gebeurtenissen, welke hun oorsprong vonden in de bekendmaking van de terugvoering in krijgsgevangen schap der voormalige leden van de Ne- derlandsche weermacht om tenslotte te culmineeren in het afgekondigde stand recht voor het geheele bezette gebied, heeft de Rijkscommissaris Dr. Seyss In- quart een rede gehouden voor het ge heele Nederlandsche volk. Hij hield deze rede op een plaats, die een ;van de brand punten van het kortstondige verzet is ge weest, niet uit demonstratieve overwe gingen, noch om zijn beleid te recht vaardigen, doch enkel en alleen om dich terbij hen te zijn, voor wie zijn woor den in de eerste plaats bedoeld waren. Tc midden van het Nederlandsche volk, dat hem is toevertrouwd en dat hij waardeert om zijn goede eigenschappen, sprak de Rijkscommissaris vrij en open lijk over de tragische gebeurtenissen, wel ke zich in het begin van 'deze maandf hebben afgespeeld. Hij sprak van hart tot hart. Waar het noodig was legde! hij den vinger zonder aarzelen op schrij nende wonden, (hij verbloemde niets en vergoeilijkte niets, doch nergens, waren in zijn woorden rancune of bedekte 'be dreigingen te hooren. Nogmaals stak de hoogste gezagsdrager hier te lande het Nederlandsche volk ridderlijk de hand/ toe. Lang en uitvoerig was de rede, vele problemen werden, behandeld, maar de ondertoon van elk woord, ide kern van elke passage en het motief van 'de geheele rede kunnen in enkele woorden worden samengevat. ,.Ik ken uw problemen", heeft de Rijksi- ccommissaris willen zeggen, „ik weet met welke moeilijkheden gij worstelt, ik res pecteer uw overtuiging. Ik vraag daar om slechts van u, dat gij begrip toont voor onze moeilijkheden, dat gij zult leeren inzien, 'dat onZe daden, de maat^ regelen welke wij moesten nemen, met gedicteerd werden door machtswellust of misscohien door vrees of eigenbelang, doch slechts genomen worden om land' en volk voor chaos en hongersnood te bewaren. En tenslotte hoop ik, dat het Nederlandsche volk zal begrijpen, dat deze oorlog door Duitschland niet alleen om eigen grenzen, om eigen toekomst en lot wordt gevoerd, maar ook voor het behoud van het avondland', voor vre de, vrijheid en welvaart in geheel Euro pa. Diaarom wil ik het gebeurde ver geten en ik steek; u nogmaals openlijk de hand toe. De hand van den vriend, niet de gepantserde vuist van den onder drukker Openlijk sprak de Rijkscommissaris tot het Nederlandsche volk. Onomwonden gaf hij toe, welke motieven geleid heb1- ben tot 'die maatregelen en besluiten, welke ons volk tot in zijn diepste ve zels hebben beroerd. De terugvoering in krijgsgevangenschap, de maatregelen te gen de studenten, de verbeurdverklaring van de radio-ontvangtoestellen, het stand recht, de uitgesproken vonnissen, niéts werd verdoezeld', geen klipi werd om zeild. Helder en duidelijk werd betoogd waarom dit alles moest gebeuren. Geen moment poogde de Rijkscommissaris zich te rechtvaardigen en wanneer hij over deze onderwerpen sprak, was 't slechts een nuchter Constateeren van feiten. Even eenvoudig, zonder ophef, ook zonder lof, maar daarom misschien des te treffender, sprak dr. Seyss Inquart over de werkelijkheidszin van ons volk, het verantwoordelijkheidsgevoel van hen, die op leidende posten stonden en het ongeschokte vertrouwen in het bloed en de karaktereigenschappen van ons volk. Deze rede zal velen tot nadenken stem men. Dit is ongetwijfeld ook de bedoe ling ervan geweest. En wie over dit alles werkelijk nadenkt, zal vroeg of laat de hand moeten grijpen, die zonder bijbedoeling ridderlijk opnieuw naar een ieder van ons is uitgestrekt. NI60LAAS COPERNICUS Heden 24 Mei is het vier eeuwen geleden, dat de Duitsche geleerde Nicolaas Copernicus, een der groot ste sterxekundigen van alle tijden, te Frauenburg overleed. Geboren te Thorn in Pruisen, als zoon van een Duitsehen koopman uilt Kraikau, op 19 Februari 1473, studeerde hij te Krakau wijsbegeerte en geneeskunde. Het was een andere groote onderzoeker, de beroemde „Regiomantanus" (Johann Mül- ler), die hem aanzette tot de beoefening der wiskunde. Het is bekend, dat Regio mantanus in zijn sterrekundii'ge studiën de ontdekkingen, welke Copernicus later neer zou leggen ini zijn „De Revollutiniibus orbium coelesfcium", tot op zekere hoogte reeds had voorbereid. In 1497 ging Coper nicus naar Italië, waar hij zich te Bo logna liet inschrijven als student in het kerkrecht. Hier maakte hij ook kenniis met den' sterrekundage Dominicus Maria Novara. In het jaar 1500 houdt Coperni cus voordtachten te Rome, waarin, naar men zegt, reeds 4e_ kiem van de -nieuwe opvatting van het "zonnestelsel zou zijn gelegd. In de eerste jaren der 16e eeuw studeerde hij nog artsenijkunde en rechts wetenschap te Padua en Ferrara, waar hij den. doctorstitel m het kerkrecht ver kreeg. Van 1506 tot 1512 was hij' arts' te Heidelberg en in die jaren kwam zijn groote werk ,„De Revolutiomibus orbium coelestium" tot stand, waarin hij ook betoogde, dat de aarde om heer as wentelt. Voorlo'opig gaat hij er echter niét toe over om zijn boek uit te geven. Hij1 publiceerde er slechts eenige stellingen uit dat de inhoud van het werk in dien tijid toch bekend werd, is te danken aan een uitgebreid verslag,dat een hoog leeraar te Wittenberg er van gaf. Pas eenige jaren voor zijn dood wisten Coper nicus' vrienden hem-er toe over te helen om tot uitgave over te gaan en de eer ste gedrukte exemplaren waarin de uitgever overigens, uit angst voor de geestelijkheid, de voorrede in dier voege wijzigde, dat het leek alsof Copernicus theorieën slechts als hypothesen bedoeld waren ontving1 hij op zijn sterfbed, In 1512 was hij kanunnik van het dom kapittel te Frauenburg in Polen geworden Als vicaris-generaal en bestuurder van de goederen van het bisdom deed hij o.a« van zich spreken, doordat hij zorg de, dat de koning van Polen de bezit tingen teruggaf, welke deze van de rid ders der Duitsche orde had geroofd. Het is schoon om te zien hoe Coper nicus zijn plaats inneemt in de onver* gelijkeüjke reeks van mannen, die elkan der de fakkel der wetenschap overgaven, van Aristarchus (die omstreeks 250 j'aar voor Christus' geboorte reeds een zonne stelsel ontwierp!) en Ptolemaeus over Regiomantanus, Copernicus en Galilei, naar Kepler en Newton en het is een uiterst belangwekkende bezigheid om zich te verdiepen in de vraag of bijvoorbeeld de laatste anderhalve eeuw eigenlijk nog figuren gekend heeft, die ontde'kkingen deden van zoo groote draagwijdte als deze mannen. Doch ook méten wijaan Copernicus de kleinheid en feilbaarheid van het menschelïjke oordeel. De gedach ten van Copernicus gaven Giordano Bru no den staat tot Zijn wijsgeerig stelsel, dat hem het leven kostte en GaÜleï kon Zijn vrijheid slechts herwinnen door de leer van Copernicus op plechtige wijze af te zweren. In 1616 kwam Copernicus' werk op den kerkelijken Index, waarvan het eerst in... 1822 werd geschrapt. Zelfs Zijn groote tijdgenoot Luther hield Copernicus voor ,.een dwaas, die de geheele kunst der Astronomie op zijn kop zette". En Vol taire moest nog in de eerste helft van de 18e eeuw een! heftigen strijd voeren ter verdediging van Copernicus-Kepler- Newton. Zóó feilbaar is het menschelijke oordeel, dat er twee eeuwen voor noo dig waren om de stellingen van Coper nicus, die toch duidelijk en aanschouwe lijk te. bewijzen en te begrijpen waren, te doen aanvaarden. Énr zijn beweringen kwamen niet als een donderslag uit een helderen hemel; zij werden bekend', na- datColum'bus op weg naar onze tegen voeters Amerika had ontdekt, en Ma,* gelhaes - voor de eerste maal rond de aarde was gevaren. Wanneer ooit, dan wordenwijer bij den vierhonderdste^ sterfdag van dezen 'Duitsehen held' des1 geestes aan herinnerd, ho;e licht 'het kan gebeuren, dat ons oordeel, waar wij ons onverzettelijk aan vastklampen, bij la tere generaties slechts een medelijden den glimlach Zal opwekken! DE COMMUNISTISCHE INTER NATIONALE OPGEHEVEN Naar S.P.T. juit Ankara meldt, wordt hetbesluit van het centrale comité v^n de derde communistische internationale waarin het centrale comité en het uit voerende comité verkondigen dat de com munistische internationale met onmiddel- lijken ingang wordt opgelost. Zaterdag morgen door de Prawda, en tegelijkertijd door de radiozender van Moskou bekend gemaakt. Het_ besluit is onderteekend door Gottwald, Dimitrow, Manuilescu. Zjdanow, Marty, Pick, Thorez, Kuusinen, Pauökerts, alsmede eenige anderen. In de mededeeling van de Prawda wordt gezegd, dat er op het oogenblik geen mogelijkheid bestaat een congres van de derde Internationale bijeen te roe pen, 2oqdat het besluit tot het uit elkaar gaan allen leden der communistische s, partij op deze manier ter kennis mo.et worden gebracht. Men herinnert in dit verband aan de oplossing van de eerste communistische Internationale, die, even als thans met de derde het geval is, uit elkaar is .gegaan nadat zij haar taak had volbracht. Het centrale comité reept alle commu nistische partijen ter wereld op thans zelfstandig tot de Vër'nietiging van het fascisme bij te dragen. Deze oproep is uitdrukkelijk gericht tot de communisti sche partijen in alle landen, onverschillig aan welker zijde zij in het huidige we reldconflict staan. Tenslotte werdt in het communiqué meegedeeld, dat met de op lossing van de communistische Interna tionale alle functionarissen van hun func tie zijn ontheven. 2IEKENF0NDSENBESLUIT Van nog niet voldoende algemeene be kendheid vooral bij de werkgevers is, dat iedere werkgever bij het inwerking treden van het Ziiekenfowdsenbesluilt de verplichting is opgelegd, bij ontslag van een werknemer diens 'laatste coupon als zoodanig te waarmerken. Op de laatste coupon aan een werk nemer, die door zijn patroon ontslagen wordt, moet aan de voorzijde het ont- Bij onze vrijwilligers. Even wordt tyd genomen voor het middagmaal. (SS P.K. Dehn O H Pax a) De Rijkscommissaris tijdens zijn groote rede Bildarchiv Arbeitshereich N.S.D.A P.-Stapf Pax 8) slag. en de reden van ontslag" wonden, geschreven door den patroon. Diit is noodzakelijk, omdat er verschil gemaakt wordt i|n ontslag door schuld en ontslag buiiten de schuld van den werknemer, ien vrijwillig genomen ont slag of gegeven ontslag wegens gebrek aan materiaal, gebrek aan werk of an derszins. Indien een werknemer zelf ontslag neemt of ontslag krijgt door eigen toe doen, idan houden zijn rechten gelijk tijdig met ide ontslagdatum op. Gebeurt het ontslag echter buiten de will van den werknemer of buiten diens toedoen, dan kunnen zijin rechten nog 4 weken geldig -zijn. Nadere inlichtingen hierover kunnen de bodes geven of bij de administratie wor den oingewoninen. RENESSE. OnZe dorpsgenoot dhr. C. C. de Roo slaagde dezer dagen voor het djploma Vakbekwaamheid Broodbakker. THOLEN. In de zitting van het Kan tongerecht Zierikzee te Tholen op 21 Mei stonden weinig zaken op de rol, Daar geen der verdachten was versche nen, kwamen geen openbare zaken aan de orde en waren het alle verstekvonl-i nissen. De vischvangsten ,waren beter loo- Nederlander* bff de Duitsche Zeemacht. Inlichtingen over het dientt nemen van Nederlandsche Vrtfwilligers bfj de Duitsche Z'.emacht geven alle Ortskommandanturen, die tevens een uitvoerige Itfet verstrekken waarop alle hieraan verbonden faciliteiten staan vermeld. C.N.F.- Pax s) Belangrijke aanwijzing voor de verordening inzake de aanmeldingsplicht „Morgen (Dinsdag 25 Mei 1943) moeten zich alle Sn de maanden Mei, Juni, Juli en Augustus van het jaar 1922 geboren mannen overeenkomstig den in dit blad gepubllceerden oproep op het be voegde arbeidsbureau, resp. het bevoegde bijkantoor van 9—12 en van 14—16 uur, persoonlijk aanmel den, waarbij zij het ingevulde aan meldingsformulier en de andere identiteitspapieren en gegevens moeten medebrengen. De distributiestamkaart moet mee gebracht worden. De werkgevers zijn verplicht ide tot aanmelding verplichte personen gedurende den tijd die zij' 'hiervoor noodig hebben, van werk vrij te stellen en het salaris, resp. loon door te betalen. Aanmeldingspliiichtigen en werkge vers maken zich strafbaar wanneer zij handelen in strijd met de bepa lingen der verordening of trachten deze te ontduiken". nend dan vorige- week. De verwachting vo.or de besomming, gezien het betere weer, was hooger geweest. De vangsten der kreeften, ofschoon niet hoog, waren loonend door de Zeer hooge prijZen van 40 tot 50 guliden per kilogram. Keuringen Waffen SS, Legioen en Landwacht Het SS Ersatzkommando Nederland deelt mede: Nederlanders van Arisch bloed, in den leeftijd van 17—45 jaar (ook gehuwden) die lichamelijk zoowel als geestelijk goed ontwikkeld zijn en zich geheel kunnen geven aan de eischen, die de opleiding hen stelt, kupnen zich bij de genoemde adressen vervoegen, teneinde gekeurd te worden. Bij de onderzoekingen worden ooh alle gevraagde inlichtingen verstrekt met be trekking tot do verzorging der familie leden, duur der opleiding, extra levens middelen voor de familieleden, enz. De aandacht wordt er op gevestigd, dat voor de vrijwilligers, die om be paalde redenen in Nederland moeten blij ven, de mogelijkheid bestaat, hun dienst te doen bij de Landwacht Nederland of bij het Wachtbataljon in Amersfoort, Tijdens deze keuringen kunnen zich ook diegenen melden, die tot de Ger- maaasche SS in Nederland willen toe treden. Personen tusschen 18 en 35 jaar, die aanmeldingsplichtig zijn voor den Ar beidsinzet, kunnen zich eveneens op een der keuringsdagen op onderstaande adres sen aanmelden en worden gedurende hun verbintenis bij een der bovengenoemde onderdeelen, van den arbeidsinzet vrij gesteld. Feuilleton 62 door Frank van Falckenoort Lachend keek ze naar hem, toen hij even in de deuropening bleef staan. Ze was zoo mooi, Zo.oals ze daar bij het vuur zat. Het licht van de lamp bescheen haar net even, getemperd door de groo te, groene kap en Hugo had haar wel in zijn armen willen drukken, maar hij beheerschte zich en schold goedmoedig: Ko.udkleum! Ja, antwoordde ze, ik heb' altijd zoo slecht tegen de kou gekund. Maar de wind is nog scherp' en op de fiets voel je dat veel meer dan wanneer je loopt. En den heelen dag natuurlijk in de kou gewerkt, hé? Ze moesten zich schamen. Vanavond, toen ik voorbij fiet ste, zag je paars en blauw. Net Zoo lang. tot je het een keer goed te pak ken krijgt. De bezorgdheid voor haar verwonder de Heieen. Maar Huug, het is toch m'n werk. Het moet immers gedaan worden. Natuurlijk moet het gedaan wor den, maar dat werk, dat ze jou laten doen, is geen vrouwenwerk. Ga kijken, op welke stee in den Molenpolder je wilt. Geen vrouw boent er de bussen, allemaal de knechts. Hij keek verstoord. Heieen zag hem aan met een ondeu gende tinteling in de oogen. Was dal- het nieuwtje, waar ik voor door de kou moest fietsen? vroeg ze met een huile rige stem. Neem me niet kwalijk, Prinsesje, maar ik heb' je al meer gezegd, dat ze opi de Beldam jou het zware werk la ten doen. Maar genoeg daarover. Nu het nieuwtje. Ik heb je laatst toch ver teld', dat Knoop, onze chef, met 1 Mei gepensio.nneerd zou worden? Ja, en? y Nu, raad eens, wie er voor hem in de plaats komt? Hij keek haar lachend aan. Het meisje wachtte even met het wrijven van haar voet en Zag verwon-* derd naar hem op. i— Hoe kan ik dat nu weten? Ik ken geen mensch van de heele drukkerij dan jou en diie stuk of wat Aohtenkerkers, d'ie 'eiken- dag langs fietsen. Ze begreep het nog niet. Vragende zag ze naar den slanken jongeman, die nog steeds lachend op' het ranke figuur tje neerzag. Met ingang van den eersten Mjei aanstaande is als meesterknecht van de drukkerij benoemd een zekere Hugo Kas telein, thans zetter-drukker. Knipperend met de oogen en met den mond wijd open van verbazing, keek Heieen hem aan. Ze kon geen woord! uitbrengen. (Wordt vervolgd)t

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1943 | | pagina 1