ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DONDERDAG 1 OCTOBER 1942 Z^raEESCH^COURAMT
ABONNEMENT i 1797 1889
Prijs: In zierikzee 'J 1.60, eldem [^1.90 Uitgave: IT.V. JZierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B£94,
Telef. 32, Giro no. 137677 - Directeur-Administrateur (Advertentiechef)
A. J. de Looze, Zierikzee - Hoofdredacteur: M. J. Kosten, Zierikzee
per kwartaal. Weekabonnementen rasp.
13 en 15 cent. Losse nummers 5 cent.
Verschijnt lederen werkdag.
993TB JAARGANG Ho. 15052
ADVERTENTIES
Ad verten tlën 10 cent per millimeter; In
gezonden mededeelingen 10 «ent per
millimeter: kleine adverlentlên 84 cent.
BIJ contract belangrijke korting.
K 2620
DE WORSTELING
OM STALINGRAD
De Dnitsche troepen rukken
Terder in den Kaukasus op
Het opperbevel van de Dnitsche weer
macht maakte Woensdag bekend:
Ih het Noordelijk deel van den Kauka
sus en 'ten Zuiden van den Terek zijn
Duitsche en* Verbonden torepen in hard
nekkige aanvalsgevechten verder opge
rukt. In Stalingrad werdennieuwe sec
toren van het Noordelijk stadsdeel 'be
stormd. Bij vergeefsche ontlastingsaanval-
len verloor de vijand 84 tanks. Aan het
front van den Don hebben Duitsche en
Italiaansche troepen verscheidene pogin
gen van de bolsjewisten om over te
stoken afgeslagen. Hongaarsche troepen
-wierpen een vijandelijke troepenstrijd
macht in tegenaanvallen terug. In den
Noordelijken sector hebben eigen aan-
valsacties, ondanks taaien vijandelijken
tegenstand geleid tot successen. Sterke
formaties van het Duitsche luidhtwapen
en Kroatische geveehtsvliegèrs hebben
daarbij den Sovjets zwarë verliezen toe
gebracht. Archangel is in den afgeloopen
nacht opnieuw gebombardeerd. Uitgebrei
de branden lieten het goede effect van
dezen aanval zien.
In den tijd van 15—28 September wer»
den 816 sovjetvliegtuigen in luchtgevech
ten, 181 door afweergeschut van het lueht-
wapen en 22 door formaties van het
leger neergeschoten. Vier werden buit
gemaakt, 17 op den grond vernield, zoo-
dat de totale verliezen 990 vliegtuigen
bedroegen. In dienzelfden tijd gingen
aan het Oostelijk front 77 eigen vlieg
tuigen verloren. In den afgeloopen nacht
zijn Britsche bommenwerpers in gering
getal naar het gebied van de Oost
zee gevlogen. Twee vliegtuigen werden
neergeschoten. Duitsche gevechtstoestel
len hebben met succes overdag aanvallen
in scheer vlucht ondernomen op militaire
doelen in verscheidene plaatsen in Zuid
en Zuid-Oost-Engel and.
Itallaansch weermachtsbericht
Het communiqué van het Italiaansche
opperbevel deelde Woensdag mede:
Geen enkele opmerkelijke geb'eurtenis
aan het Egyptische front. Duitsche jagers
hebben zes vijandelijke vliegtuigen neer
geschoten tijdens luchtgevechten; een 7e
toestel werd neergeschoten door het
luchtafweergeschut van Tobroek. Een vij
andelijke aanval op Porto Empedocle en
een naburig plaatsje eischte 16 dooden
en 13 gewonden onder de bevolking en
bracht schade toe aan enkele huizen.
Britsche vliegtuigen hebben 'bommen ge
worpen op La Canea en op de baai van
Soeda op Kreta. Er wordt geen schade
gemeld.
SPIONNAGE-AFFAIRE
IN ZWEDEN
Tier personen in arrest
De Zweedscheautoriteiten hebben een
nieuw geval van spioimage ten gunste
van Sowjet-Rusland in de Zweedsche
weermacht ontdekt.
Het centrum hiervan is het Stocldiolm-
sche filiaal van het Sowjet-reisbureau
„Intourist" onder leiding van zijn chef,
Sidorenko. Deze had stelselmatig betrek
kingen aangeknoopt met allerlei Zweed
sche kringen om militaire geheimen te
vernemen. Voorts nam ook een Zweed
sche familie een belangrijke plaats in.
Sergeant Wallin van een nieuw Zweedsch
tankregiment, zijn vrouw en zijn 17-jarige
dochter zijn Dinsdag door de Zweedsche
politie gearresteerd.
Volgens „Aftonbladet", dat, evenals
de andere Stockholmsche kranten veel
ophef van deze zaak-maakt, is dit een
geval van militaire spdonnage. Hierbij'zijn
ook twee leden der Svea-lijfgarde be
trokken, wier arrestatie reeds eenigeh tijd
geleden, is gemeld. Het blad wijst op
de omstandigheid, dat gebleken is, dat
het Intourist-bureau een spiarmage-oen-
trale is.
De gearresteerde js/ergeant heeft be
kend, van Sidorenko geld te hebben ont
vangen voor medadeelimgen van militai-'"
ren aard. Ook zijn vrouw en zijn doch
ter hadden geschenken in geld ontvan
gen1. In totaal zouden1 deze bedragen'
4000 kronen beloopen, voor zooVer thans
bekend.
VERKLARINGEN
VAN WAVELL
over de» militairen toestand
Generaal Wavell, de opperbevelhebber
in Indië, heeft Zondag in New Delhi
een verklaring afgelegd over den mili
tairen toestand. De hevige gevechten van
dit jaar, aldus généraal Wavell, werden
hoofdzakelijk bepaald door het tonnage-
vraagstuk. Hij dacht niet, dat het den
Duitschers zou gelukken over den Kau
kasus door te dringen en de Iransche
olievelden te veroveren. Deze kwestie
interesseert hem echter buitengewoon,
daar hierdoor de Westelijke flank van
Zijn leger bedreigd Zou zij'n. Sedert het
verlies van Birma, is de wijze, waarop
dit land moet worden heroverd', het pro
bleem, dat hem het meest ter harte gaat,
daar Birma een der belangrijkste strate
gische puntqn in den oorlog tegen Ja
pan beteekent. Het heroveren van Bir
ma is noodzakelijk om de verbinding
met de Chineezen weder tot stand te
brengen en om een aanvalsbasis tegen
Japan te hebbblen. Hij kon echter zijn
plannen niet bekend maken. Generaal
Wavell vervolgde: „Japan heeft ons ver
rast. Wij dachten dat de Japansche troe-
„Edelweisshut" in den Kaukasus.
Als een vogelnest is tvsachen de uitge-
1 schulpte rotspunten de„Edtlweisshut'}
op 4250 meter hoogte ingebouwd. Zy
trotseert weer en wind en is een be
langrijk, steunpunt voor de Duitsche
Kaart van Patt
Op de kaart is de ligging van Stalin
grad en omgeving aanjglegeven. Twee ver
dedigingslinies van 10 en 20 k.m. zijn
rondom de vesting aangelegd; de bul-
tengordel van 20 k.m. werd reeds begin
September doorbroken. De Duitsche troe
pen Zijn nu binnen het vestinggebied van
de 10 krn.-zöne opgerukt en zijn e®n
frontalen aanval op het centrum begon
nen. In dezen binnengordel van 10 k.m.
wordt nu verwoed gevochten. Duitsche
stoottroepen 'Zijn op verschillende pun
ten Stalingrad binnengedrongen. Daar
ieder huis moet worden veroverd, zal
er met de volledige bezetting van Stalin
grad nog wel eenigen tijd heengaan.
pen volgens orthodoxe begrippen waren
opgeleid en wij dachten niet, dat Zij' in
staat zouden Zijn, zoo snel en zoo spoe
dig op te rukken. De groote vraag is:
1 „wat Zullen de Japanners in de naaste
toekomst doen". - (SPiT).
r
TANI OVER DÉN OORLOG
Een historische worsteling
Masajoeki Tani, de nieuwe minister
van buitenlandsche zaken, heeft zijneer-
ste officieele rede uitgesproken sedert
aanvaarding van zijn functie. Daarin
herhaalde hij dat de politiek van de
Japansche regeering ten aanzien van de
Scwjetunie voortgaat ongewijzigd te blij
ven, ondanks de nieuwe ontwikkelingen
in den Eufo.peeschen oorlog. „De Japan
sche 'betrekkingen met de Sowjetunie in
het Noorden zijn ongewijzigd en rustig
gebleven", zoo verklaarde Tani.
In een uitvoerig overzicht van den
nationaien toestand gedurende 4e tien
maanden na. het uitbreken van den gnoot-
Aziatischen oorlog herhaalde Tani met
klem, dat de huidige oorlog van Groioft-
Oost-Azië een historische worsteling is
met als doel de emancipatie der Oost-
Aziatische rassen van de Engelschen en
Amerikanen, zoowel als een constructie*
conflict ten behoeve van de stabilisatie
eener sfeer van gemeenschappelijke wel
vaart in Groot-Oost-Azië. „Met het oog
cp de Japansche betrekkingen met
Duitschland en Italië is dit ook een oor
log voor de verwezenlijking eener nieuwe
wereldorde", zoo. verklaarde Tani.
I Sprekende over den toestand van Enge
land en de Vereenigde Staten, zooals
i die voortgevloeid is uit de nederlagen
tengevolge van het optreden van Japan,
j zeide Tani, dat alle aanduidingen erop
wijzen, dat de geallieerde mogendheden
i uiterst bezorgd en ongeduldig zijn ge-
1 worden.
I In dit velband wees hij erop, dat
bij het begin van den oorlog de beide
landen er nadruk op legden het plan
I te hebbben een strategie van een ste-
pend gehouden oorlog te voeren en bet
offensief tegen Japan over enkele jaren
zouden nemen, na hun wapening te heb-
ben aangevuld. Tani zeide echter, dat
)de Engelsch-Amerjkaanscfae mogendheden
hun oorspronkelijke plan van actie heb-
ben gewijzigd, „klaarblijkelijk omdat zij'
inzien, dat dit jaar het beslissende jaar
is en dat de oorlog half verloren zal
I Zijn, wanneer zij Japan veroorloven met
succes een sfeer van gemeenschappelijke
welvaart in Groot-O ost-Azië op te bou-
i wen, in het bijzonder in de Zuidelijke
I gebieden". De ernstige verwarring in de
positie van de Engelsch-A me rikaans che
mogendheden komt verder aan het licht
idoor haar pogingen om een zoogenaamd
tweede front in Europa op te richten
en anti-Japansche bases te vestigen In
Australië en China Brittannië en de Ver.
Staten zijn wanhopig bezig tegenaanval
len tegen Japan op touw te zetten;,
maar de Japansche natie blijft vastbe
sloten uiteindelijk de overwinning te be
halen.
BEKENDMAKING
Verboden gebied in Zuid-Holland
en Zeeland beperkt
Op grond van artikel 45 van de
verordening van den rijkscommis
saris voor de bezette Nederlandsche
gebieden nr. 138/1941 wordt be
paald:
1) Het reeds eerder gepubliceerde
)spergebied in de provincies Zuid-
Holland en Zeeland wordt opnieuw
als volgt omgrensd:
Het spergebied pmvat het Noord
westelijke deel van het eiland
Rozenburg,- dat door de do,op de
weermacht geplaatste waarschu
wingsborden ingedeeld wordt, het
schiereiland Vo.orne ten Noordwes
ten van het Voornsche kanaal, de
eilanden Goeree en Overflakkee,
de eilanden Schouwen en Duive
lend, het eiland N|0,or,d-Beveland en
het eiland Walcheren.
2). Het betreden en bevaren van
bovengenoemde gebieden en de tus-
schen-deze gebieden liggende wa
terwegen is alleen met toelatings
vergunning van den gevolmachtigde
van defi rijkscommissaris voo:r de
provincie Zeeland (officier van po
litie) of voor de in de provincie
Zuid-Holland liggende deelen van
het spergebied met tpelatingsver-
gunning vaiï den gevolmachtigde
ivoor de provincie Zuid-Holland
(officier van politie) geoorloofd.
3) Nogmaals wordt medegedeeld,
dat het verzoek om een toelatings
vergunning met daarbij beno,orende
papieren bij dén burgemeester der
gemeente, waarvoor de toelating
verlangd wordt, moet woirden inge
diend. In het verzoek moeten vpor-
en achternaam, beroep, woonplaats
en straat, geboortedatum en "ge
boorteplaats van dengene, die het
verzoek indient, worden vermeld.
Bovendien moet het verzoek ver
gezeld gaan van een motiveering
voor het betreden van het sper
gebied. Ook moet -de duur van het
voorgenomen verblijf worden aan
gegeven.
4) Inbreuken op deze bepaling zijn
•overtredingen en worden gestraft
met een gevangenisstraf van 6
maanden en met geldboeten van
maximum 2000 gulden of met een
van deze straffen, voor zoover niet
volgens andere bepalingen een
hioiogere straf moet worden opge
legd.
De commissaris-generaal voor
de veiligheid
(get.) RAUTER
SS-Gruppenführer und
Generalleutnant der Polizei.
TURKIJE, LAND VAN
TEGENSTELLINGEN
Moerassen naast weelderige,
lachende streken
Naast Sowjet-Rusland behoort Tur
kije tot de voornaamste landen, die aan
de Zwarte Zee grenzen. Tot Turkije be
hoort. op een klein stuk in het Oosten
na, de geheele Zuidkust en het begin'
van de Westkust. Van het Europeesche
deel van Turkije grenst alleen de pro
vincie Roemelië aan de West- en Zuid
westkust, zij begint daèr, waar bij den
Roemeli Kawak (vuurtoren) de Bosporus
in de Zwarte Zee uitkomt. Aan de over
zijde van den Bosporus rijst melankojiek
de Anatoli Kawak omhoog.
De Anatolische kust van de Zwarte
Zee is in het Westen woest en ontoe
gankelijk, terwijl slechts een weinig ver
der, aan de Zee van Marmora, de diep
het land inloopende Golf van Izmid
het beeld vertoont van een weelde
rige Riviera. EregÜ, het Heraclea
van de Ouden, is een van de weinige
plaatsen, die iets meer te beteekenen
hebben. Sedert in de nabijheid van de
kust de erts- en kolenmijnen van Zoen-
goeldak in exploitatie werden genomen,
heeft zich de behoefte aan een bruik-
barb haven doen gevoelen. Ook de spoor
weg is tot dit gebied doorgedrongen.
Vérder naar het Oosten liggen nog Ine-
toli en, op een der weinige schiereilan
den, bij Kaap ïndsjeh, Sinope, de ge
boortestad van Diogones.
Een breedere baai vindt men eerst in
de nabijheid van de monding van de
Halys, de grootste rivier van Turkije,
Wanneer verduisteren 7
Heden (Donderdag): zon onder
19.20. Morgen (Vrijdag1 zon
op 7.41zon onder 19.17
Tusschen zonsondergang en
zonsopgang moet worden ver
duisterd.
Maan onder 15.26op 0.27.
(Laatste kwartier)
Nieuwe maan Zaterdag 10 Oct.
Eerste kwartier Zaterdag 17
October. Volle maan Zaterdag
24 October. Laatste kwartier
Zondag 1 November.
bij Samsoen (het oude Amisus), dat sinds
eenigen tijd meer beteekenis heeft ge
kregen als eindstation van den grooten
spoiorweg, die van Ankara over Kaiseri,
Siwas en Amasya naar de kust loopt.
Wanneer eenmaal de straatweg is aan
gelegd van Ankara naar Samsoen, waar
voor de plannen reeds lang gereed lig
gen, zal de beteekenis van de stad als
Zwarte Zee-haven nog aanmerkelijk toe
nemen.
Achter Samsoen strekt zich aan de
kust een reusachtige vlakte uit, welker
moerassig karakter alleen reeds een De-
letsel vqrmt voor nederzettingen aan de
zee. De Thermodon ontspringt als wilde
bergbeek in het Pontiscbe gebergte, om
later traag en breed doior de vlakte
naar de zee te stroomen. In de Ther-
modonvlakte in meer uitgebreiden zin
ligt nog aan den breeden Jesjli-Irmak,
de Irisrivier van de Oudheid, de be
langrijkste na de Halys-rivier (Kisil-Ir-
mak), de stad Tsjarsjamba.
Door het aanleggen van een irrigatie
systeem tracht de Turksche regeeringl
den toestand te verbeteren in dit moe
rassige gebied, dat op het oogenblik
in hoofdzaak dient voor het beoefenen
van de jacht en waar zelfs wolven niet
zeldzaam zijn. Het landschap aan
d e Z w'a r t e_ Z e e, dat een mistmos-
tigen, grauwen aanblik biedt, wanneer,
het niet door wilde stormen wordt •ge
teisterd, maakt een on beschrijf e*
1 ij k melancholisch en indruk,
met zijn ondoordringbare moerassen en
huizenhooge wilde struiken en boomge
was. De met sneeuw bedekte toppen van
het Pontische en Armenische bergland
sluiten dit gebied van het binnenland
af. Af en toe vliegen groo.te -wilde zwa
nen op en hooge moerasplanten, die
herinneren aan onze narcissen, rijzen om
hoog uit de ondergeloop en weiden.
Van dit gebied af wordt de kust tot
aan de grens drukker en beter bevolkt.
Op sommige plaatsen verdringt de be
volking zich zelfs. Hier openbaart- zich
ook reeds het weelderige, Zuidelijke ka
rakter van den plantengroei van den
Kaukasus. De vrij hooge bergruggen
aan de kust, het bergland van La-
zistan, dat reeds tot den Kleinen Kau
kasus wordt gerekend, verleenen aan
het landschap een schilde r*
a c h t i ,g karakter.
Hier liggen de steden Oenije, Ordoe,
Kirasson, Tireboli en ten slotte het
sehoone Trapezont (Trabson), waar de
karavaanwegen uit het binnenland van
Voor-Azië uitkomen. Bij Trapezont moet
de weg liggen, waar de Grieken op him
terugtocht na bloedige gevechten voor
het eerst weder de zee aanschouwden.
Trapezont is een van de voornaamste
overlaadhavens aan de Zuidkust en een
betrekkelijk heldere, nette stad, die schil
derachtig tegen den "berg is gebouwd.
Een rotsplateau aa,n zee in den vorm
van een tafel (trapeza) heeft haar naam
aan de stad gegeven.
Tenslotte vertoont zich, meer op het
vlakke land gelegen, in de schaduw van
noteboomen, Rize, de laatste Turksche
haven, van waaruit men kort daarna
Sowjet-Rusland en de petroleumhaven
Batoem bereikt. De geheele streek in dit
Oostelijke deel van de Zuidkust ver
toont een grooten rijkdom aan ertsen,
o.a. mangaan, enz.
HOOFDPRIJZEN STAATSLOTEBIJ
Trekking van 30 September.
f 1500: 10880. flOOO: 2610, 6762,
10073. £400: 4622, 6458. 13993, 14013,
15062. f 2oO: 2175, 3674, 16470, 16610,
16207, 17209. f100: 1061, 2027, 2554,
2833, 3678, 3816, 7310, 7440. 8487, 9913,
17787, 21266,
