ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
MAANDAG 13 JULI 1942
OPOENO!
ZIERIKZEESCHE COURANT
ABONNEMENT
Prlfs: In Ztorlkxea Kl.60. .Mms Kl.9«
par kwartaal. Weekabonnementen rasp.
IS an IS cent. Losse nummers IB crat.
Verschijnt lederen werbda®
1797 - 1889
Uitgave: N.V. Zierikzeesehe Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithavèn B 94,
Telef. 32, Giro no. 137677 - Directeur-Administrateur (Advertentiechef')
A. J. de Looze, Zierikzee - Hoofdredacteur: M. J. Kosten, Zierikzee
989TB JAARGANG Ho. 14983
ADVERTENTIES
AdvertentlSn 10 cent per millimeter; In
gelanden mededeellngen 20 cent per
millimeter; kleine advertentiën 84 cent.
B9 contract belangrijke korting. K 2620
EGYPTE IN DE BRANDING
Het nationalisme en zijn leiders
„Egypte tracht zich verre te hou-
den van de verschrikkingen van den
oorlog en het Engelsch-Egyptisch
verdrag toe te passen zonder eigen
rechten prijs te geven".
Aldus gaf koning Faroek's troonrede
in het begin van dit jaar de groote lijnen
der Egyptische politiek weer. Geen deel
name aan een oorlog, die voor dit land
met zijn kwetsbare waterwerken ramp
zalige gevolgen zou hebben. Naleving van
het Engelsch-Egyptisch verdrag van 1936
toen Egypte in naam onafhankelijk werd
verklaard en aan Engeland slechts de
bescherming der Suezkanaalzóne voorbe
houden bleef. Een verdrag, dat overigens
wegens Egypte's positie als flankdekking
van het Nabije Oosten tijdens den huidi
ge® oorlog door Engeland niet nageleefd
werd.
Sedert enkele weken wordt in Egypte
hevig gestreden. Troepen der spil zijn
Alexandrië tot op korten afstand gena
derd en daarmede heeft de binnenlandi-
sche politieke spanning in het Nijlland
een hoogtepunt bereikt. Ook voor de bui
tenwereld bleef deze niet verborgen. In
de Wafd is een scheuring opgetreden,
waarbij Makram Ebeid Pasja, de rechter
hand van minister-president Nahas Pasja,
van zijn lidmaatschap 'werd ontheven.
Soortgelijke maatregelen tegen andere
partijleden worden verwacht.
De Wafd is de groote nationalistische
Partij in Egypte en Nahas Pasja thans
haar leidende figuur. De nationale be
weging dateert reeds uit de tachtiger
jaren van de vorige eeuw, toen Engeland
na de bezetting van Alexandrië Egypte
onder protectoraat stelde. Vasten vorm
kreeg zij eerst 21a den Wereldoorlog,
Zaglöel Pasja vereenigde de ver
schillende stroomingen en door zijn agi
tatie 'kwam in 1922 het verdrag tot stand,
dat Egypte een zekere onafhankelijkheid
een volksvertegenwoordiging en een
grondwet - schonk.
Een onafhankelijkheid met vele beper
kingen. Engeland behield de militaire
macht en beheerschte, bovenal door de
voltooiing van den stuwdam bij Khar-
yboem, in den Soedan de watervoorzie
ning. De Wafd, verreweg de grootste
partij in het land geworden, bleef in
de oppositie. In 1936 kwamen enkele om
standigheden haar streven ten goede.
In dat jaar stierf koning Foead, een
hardnekkig man, en werd opgevolgd
door zijn 16-jarigen zoon Faroek. Ver
der gaf de Abessijnsche crisis Engeland
aanleiding tot concessies, die am een nieuw
verdrag in 1936 onder het kabinet-Nahas
Pasja tot uitdrukking kwamen.'Als eenige
beperking van Egypte's onafhankelijk
heid bleef de militaire bescherming van
het Suezkanaal door Engeland. De capi
tulaties en consulaire rechtspraak werden
opgeheven en een jaar later werd Egypte
in den Volkenbond opgenomen.
Sindsdien hadden nog vele kabinets
wisselingen plaats. Steeds werkten de
tegenstellingen tusschen de Engelschge-
zinde Egyptenaren en de Wafd waar
van een minder radicale groep, de Saa-
disten, zich afscheidde. Bovendien tracht
te de hofpartij op vrij duistere wijze een
tusschenpositie tusschen Engeland en de
Wafd te behouden. In 1936 was Nahas
Pasha, sedert den dood van Zagloer
Pasja, leider der Wafd, minister-presi
dent geworden. Het volgend jaar moest
hij aftreden en er volgden verschillende
kabinetten onder min of meer Engelsche
leiding. De oppositie tegen hun politiek
nam scherpe vormen aan.
Door het uitbreken van den oorlog
nam het aantal wrijvingspunten tusschen
Engeland en Egypte uiteraard toe. Tochi
kwam Nahas Pasja in het begin van
dit jaar wederom als kabinetsformateur
op den voorgrond. Waarschijnlijk onder
druk van Engeland, dat een kabinet met
de Wafd als breede politieke basis doel
matiger achtte dan tegen den volkswil
gerichten steun aan de kleine Engels-
gezinde groepen. Bovendien bleek Nahas
Pasja, eenmaal aan de regeering geko
men, bereid tot een verzoeningspolitiek.
Hij nam Makram Ebeid Pasja, die den
typeerenden bijnaam van Mr. William
draagt, als minister van financiën en
voedselvoorziening in zijn kabinet op.
Tevens trad de minister-president echter
tegen zijn politieke tegenstanders op. Ali
Maher Pasja, trouw raadsman van het
bof, werd zelfs gearresteerd op een vrij1
geheimzinnige beschuldiging.
Onlangs is Makram Ebeid Pasja
echter weer ontslagen. Misschien was de
ontevredenheid van het volk over zijn
beleid inzake de voedselpositie de oor
zaak, misschien ook kon. Nahas Pasja
zijn Engelsch-gezinden minister niet lan
ger handhaven. In ieder geval is thans
een eigenaardige driehoeksverhouding
ontstaan tusschen de drie mannen, die
door de uitstooting van Ebeid Pasja uit
de partij nog verscherpt is.
Ondanks de onoverzichtelijkheid van de
politieke situatie os de houding van Na
has Pasja wellicht te vergelijken met
die van Pandit Nehroe vóór diens over
eenstemming met Gandhi. Beide verte
genwoordigen het nationalisme in een
land, dat onder Engelschen invloed staat
en gevaar loopt in den oorlog betrokken
te worden. Beide ook waren bereid tot
een gematigde samenwerking met En
geland op grond van zakelijke overwe
gingen.' Pandit Nehroe is thans van dit
standpunt afgeweken. Of ook Nahas Pasja
deze ontwikkeling zal doormaken en het
geschil met Makram Ebeid Pasja hier
van een symtoom is, valt voorloopig niet
te voorspellen.
NIEUWE TURKSCHE PREMIER
Saradzjogloe opvolger van Saydam
(cliché archief)
MinisterTiSaradzjogloe
De nieuwe Turksche premier, Sarad
zjogloe, wien na het plotselinge over
lijden van dr. Saydam de vorming van
een kabinet werd opgedragen, is in 1887
in Oedemisch, in de provincie Izmir ge
boren. Zijn vader was eigenaar van een
looierij. Na de school in Oedemisch en
Izmir te hebben doorloopen, baalde Sa
radzjogloe Zijn eindexamen op de hooge
school voor politiek in Istanboel, Vervol
gens studeerde hij o.a. aan de universi
teit te Genève.
Na Zijn terugkeer in Turkij'e werd hij
korten tijd leeraar in de wiskunde, waar
na hij belast werd met de directie van
de| politieke school van Izmir. Sarad
zjogloe heeft deelgenomen aan denTurk-
schen, onafhankelijkheidsoorlog. Later
werd hij afgevaardigde van Izmir in de
eerste Turksche nationale vergadering.
In de daaropvolgende jaren was hij ach
tereenvolgens minister van Financiën, van
Onderwijs en van Justitie. In 1938 werd1
hij minister van Buitenlandsche Zaken,
welke functie hij tot heden toe bekleed
heeft, I
De aanval op het konvooi
In de Noordelijke IJszee
Gevechtsvliegtuigen stortten zich op
het Amerikaansche oorlogsschip
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
Van militaire zijde wiordt vernomen,
dat de ramp van het Eng'elsch-Amen-
kaansche konvooi in de Noordelijke IJs
zee de aandacht der wereld heeft ge
trokken. Het sterkst verkeeren de zee
lieden der koopvaardij onder dan indruk,
daar zij weer eens hebben gezien, dat de
vaart in dienst van Engeland een zekeren
dood beteekent.
Onder de weinige zeelieden, die door
Duitsche reddingsvlegtuigen in veiligheid
konden worden gebracht, bevndt zich' de
stuurman Jonny Knudsen, een Noorsche
zeeman, die o.a. het volgende vertelde:
Wij waren het Bereneiland al gepas
seerd en het weer scheen ons tegen
luchtaanvallen te beschermen. Wij waren
derhalve volslagen verrast, toen plot
seling Duitsche gevechtsvliegtuigen op
ons afschoten en ons met bommen en
schietwapens aanvielen. Nog voor wij onj
Weer 18 vijandelijke koop
vaarders tot zinken gebracht
Een extra bericht uit het Hoofdkwar
tier van den Führer deelt mede:
Duitsche duikhorieu hebben op den
Atlantischen Oceaan en in de Ameri-
kaansche kustwateren 18 vijandelijke
koopvaardijsohepen met een gezamon-
lijken inhoud vau 116000 ton tot zinken
gebracht. Hen ander schip van 7000
ten werd deer torpedotreffers beschadigd.
3 zeiltransportschepen werden door
artillerievuur tot zinken gebraoht.
Daarmede heeft de Duitsche duikboot-
vloot op de oorlogstooneelen van den
Atlantischen Oceaan, de Noordelijke
IJszee en de Middellandsche Zee, sedert
1 Juli 31 schepen met een gezamen-
lijken inhoud vau 225900 ton tot
zinken gebracht en het vijandelijke
ravitailleeringsverkeer naar alle fronten
wederom zwaar getroffen.
.«l...-1—WiW.I.....I—USM ,._iu
ze luchtdoelartillerie sehietvaardig had
den, waren al de eerste branden op onze
schepen uitgebroken.
De oorlogsvaartuigen van pns escorte
openden een wild, ononderbroken sper
vuur, wiaardoor de Duitsche vliegers ech
ter telkens weer heenbraken. Tegen den
Duitschen strijdlust waren wij eenvoudig
machteloos.
Het konvooi voer ver uiteen, maar het
eene schip na jjet andere werd her
haaldelijk door bommen getroffen en de
brandende vrachtbooten met haar 'kost
bare lading tanks, vliegtuigen en munitie
lichtten als laaiende fakkels en kleur
den den nevel bloedrood.
Over den ondergang van den Ameri
kaanschen kruiser in de Noordelijke IJs
zee heeft de Amerikaansche zeeman Wil
liam Forcet het volgende meegedeeld:
Onze vrachtboot voer in het konvooi
aan bakboord achter den Amerikaanschen
kruiser. Ik stond aan het scheepskanon
en moest uitkijken naar duikbooten. De
aanvallepde Duitsche gevechtsvliegtuigen
hadden de gelederen van onze schepen
al sterk gedund en o.ok wij hadden reeds
te lijden gehad van den ononderbroken
aanval.
Onder bescherming van den Ameri
kaanschen kruiser achtten wij ons be
trekkelijk veilig. Onophoudelijk donder
den de salvo's van zijn verdragende en
luchtafw eerkanonnen, gericht op de aan
vallende vliegtuigen. In vermetele duik
vluchten wierpen de Duitsche vliegers
zich op het doel en veroorzaakten brand
op onze schepen met hun kostbare la
ding. De dekhuizen van den kruiser wa
ren reeds uiteengereten door Duitsche
bommen.
Toen beleefde ik iets, dat mij het
bloed in de ^deren deedi stollen. Een
groepje Duitsche gevechtsvliegtuigen ging
in scheervlucht tot den aanval over en
stortten .zich rechtstreeks op het oor
logsschip. Drie vlegtuigen boorden zich
m het dek daarvan. De geweldige ont
ploffing die den kruiser uiteenreet, deed
blijken dat de munitiekamers waren ge
troffen. Uiteengebarsten zonk hij "binnen
enkele oogenblikken onder hevige ont
ploffingen in een dichte rookwolk voor
mijn oogen in de golven weg. Het geheel
:ging veel gauwer dan ik het kan ver
tellen.
De aanval der Duitsche gevechtsvlie
gers vol doodsverachting, die de vernie
tiging van den Amerikaanschen kruiser
met hun leven betaalden, maakte op ons
een verpletterden indruk. Honderden
matrozen verdronken. Onder de weinigen
die door de Duitsche reddingsvliegtuigen
werden opgenomen, bevond zich ook ik
en ik zal deze ervaring nooit vergeten.
HET GROOTE SUCCES IN
DE NOORDELIJKE IJSZEE
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelt lomtrent de vernietiging van
het groote Engelsdh-Amerikaansche kon
vooi in de Noordelijke IJszee nog het
volgende mede:
Duitsche verkenningsvliegtuigen hadden
waargenomen, idat drie zwaar bescha
digde koopvaardijschepen in zinkenden
toestand als wrakken ronddreven tus
schen de ijsschotsen in het Noordelijke
deel der Barentszee. Deze schepen wa
ren reeds prijsgegeven door den vijand,
want bewakingsvaartuigen vielen in den
omtrek niet te signaleeren.
Drie koopvaarders van het konvooi
[Werden ondanks de ongunstige weers
omstandigheden in de Barentszee op
nieuw aangehouden iep terstond aangeval
De hoofd8tormer van den Nationalen Jeugdstorm, O. v. Geelkerken, heeft Donder
dag op het Binnenhof te den Haag 320 vertrekkende vrijwilligers voor den Ger-
maanschen Landdienstin het Oosten toegesproken. Een overzicht.
Polygoon-Meyer-Pax Hollands
len. Gevechtsvliegtuigen konden daarbij
een Zwaar geladen vrachtboot van 7000
ton en duikbooten twee transportvaar
tuigen vol tanks van 13.000 ton tezamen
vernietigen.
Nu deze drie laatste schepen van het
Engelsch-Amerikaansdhe konvooi, die ge
zamenlijk 20.000 ton maten, vernietigd
Zijn, worden de verliezen der vijande
lijke ravitailleeringsseheepvaart in de
Noordelijke IJszee verhoogd tot 237.000
ton.
Door een zeer hardnekkige achtervol
ging en onvermoeibare aanvallen hebben
de Duitsche vliegtuigen en duikbooten
een nederlaag van ontzaglijken omvang
toegebracht.
BEKENDMAKING
aan familieleden en vrienden van
in Ned.-Indië geïnterneerden
Zij die in Nederlandsch-Indië familie
leden of vrienden hebben van wie zij
weten of vermoeden kunnen dat zij ge
ïnterneerd zijn, kunnen hen met groote
kans van welslagen bereiken door hun
brieven als volgt te adresseeren:
Internierte Sendung Gebührenfrei
internee Mail Postage Free
To mr(naam en 'voornamen)
Netherlands subject
Internment Camp Ramgarh
Province of Bihar
British India.
Afzender(naam en volledig
adres duidelijk invullen).
Over alles wat de familie-omstandig
heden van den geïnterneerde of van den
schrijver zelf betreft kan veilig geschre
ven worden. Zoo pok over de zaken en
de financiën van den geadresseerde, mits
in zoodanige adgemeene termen dat dit
voor de censuur aanvaardbaar is.
Echter is het beslist noodzakelijk alles
te vermijden wat de politiek betreft en
er ook overigens aan te denken 'dat alle
brieven aan een strenge eensuur onder
wierpen zijn.
Daarom moet ook het schrift zoo' dui
delijk mogelijk zijn. Heeft men niet veel
te schrijven, dan verdient het de voor
keur dit op een briefkaart te doen, waar
van de censuur gemakkelijker en vlugger
gaat. Met het oog op de onzekerheid der
postverbindingen is het raadzaam, bij
voorbeeld om de veertien dagen, copieën
van brieven na te zenden.
Tenslotte dit: de brief of briefkaart
moét geopend (in niet gesloten envelop
pe) en zonder geleidebrief ingesloten
worden in een gefrankeerde enveloppe
en geadresseerd aan het Nederlandsche
Roode Kruis, Bezuidenhoutscheweg 33,
Den Haag, dat voor de verdere verzen
ding zorg draagt.
GROENTEN-EN FRUITHANDEL
l VERDER BEPERKT
rechtstreeks aan een consument verkoo-
pen. Vervoerveibod van de eene gemeen
te naar de andere is thans geldig voor
het geheele land» l
Wanneer verduisteren?
Heden (Maandag): zon onder
21.58a Morgen (Dinsdag) zon
op 5.88; zon onder 21.57.
Tusschen zonsondergang en
zonsopgang moet worden ver
duisterd.
Maan op 6.39 onder 22.16
Eerste kwartier Dinsdag 21 Juli
Volle maan Maandag 27 Juli
Laatste kwartier Dinsdag 4 Aug
Nieuwe maan Woensdag 12
Augustus
Het rijksbureau voor de voedselvoor
ziening in oorlogstijd deelt mede, dat
ten aanzien van den verkoop van groen
ten en fruit door telers aan consumen
ten is bepaald, dat telers van groenten
en fruit van heden af slechts eenmaal
per dag en per consument, uitsluitend
aan consumenten, woonachtig binnen de
gemeente, waar het bedrijf van den te
ler is gelegen, ten hoogste 21/2 kilogram
groenten en/of fruit mogen verkoopen.
Deze verkoop mag slechts plaats heb
ben op het bedrijf van den teler recht
streeks! aan den consument.
Deze regeling geldt niet voor Amster
dam, Rotterdam, 's-Gravenhage, Utrecht,
Haarlem en de gemeenten in het Gooi,
waar iedere verkoop door telers aan
consumenten reeds verboden was en
thans ook verboden blijft.
De verkoop van kersen in den boom
gaard, in de z.g. kerseneetgelegenheden
blijft voor verbruik ter plaatse toege
staan.
Ten aanzien van het vervoer is be
paald, dat het vervoeren van groenten
en fruit door consumenten alleen is toe
gestaan binnen de gemeente hunner in
woning, terwijl het vervoeren van groen
ten en fruit door consumenten van de
eene gemeente naar de andere gemeente
thans voor het geheele land is verboden.
Voor het vervoeren van groenten en
fruit door telers, volkstuinders, hande
laars en verwerkers van de eene ge
meente naar de andere gelden bepaalde
regels, waarvan op iedere veiling kennis
kan worden genomen.
AANMELDING VOOR
DEN ARBEIDSDIENST
Met ingang van 15 Juli a,s.
Meer dan vijftig kampen van den Ne-
derlandschen arbeidsdienst zijn thans in
gebruik en vele duizenden jonge Neder
landers vormen daar gedurende hun
diensttijd van vijf en een halve maand
gemeenschappen, waarin sterkte van ka
rakter, gezondheid en onderlinge kame
raadschap, naast eerbeid voor den ar
beid, als hoogste waarden gelden.
Op 4 Januari 1943 zullen echter nieu
we arbeidsmannen in deze kampen wor
den gelegerd en in -verband daarmede)