ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
ZATERDAG 21 FEBRUARI 1942
OPOE MO:
ZIERIKZEESCHE COURAHT
ABONNEMENT
Prijs: in Zierikzee yi.60, elders 'ft.Hl
per kwartaal. Weekabonnementen rasp,
13 en 15 cents. Losse nummers 5 cents.
Verschijnt lederen werkdag.
1797 - 188S
Uitgave: N.Y. Zierikzeesehe Nieuwsbode, Zierikzee, Schuith. B 94, Tel. 32
Giro no. 137677 - Dir.: A. J. deLooze - Hoofdred.M. J. Kosten, Zierikzee
98STE JAARGANG No. 14866
ADVERTENTIES)
Prijs: 21 cents per regel minimaal BS
cents. Bij contract speciale prijzen. Suc
cesje» op Maandag, Dinsdag, Woensdag
en Donderdag: 70 cents. Inzending tot
's morgens 0 uur.
DE OORLOG IN OOST-AZIË
Aanval op Java en Bali
Japansche vliegtuigen hebben Donder-
damiddag een aanval ondernomen op
Bandoeng. 19 Ned.-Indische en Ameri-
kaansche vliegtuigen werden neergehaald
Vervolgens werd in -dezelfde mededee-
ling van het Japansche keizerlijker hoofd
kwartier medegedeeld, dat "bij luchtaan
vallen op Java 46 vijandelijke vliegtuigen
neergeschoten of op den grond vernield
zijn. Twee Japansche vliegtuigen zijn na
de gisteren ondernomen aanvallen niet
op hun basis teruggekeerd.
Naar de Britsche berichtendienst me
dedeelt. aldus meldt het ANP uit Stock
holm, hebben de Japanners getracht een
landing uit te voeren op Bali.
Het keizerlijk Japansche hoofdkwartier
deelt voorts mede, dal vliegtuigen van
de Japansche marine op 18 Febr. een
massalen aanval hebben uitgevoerd op
Soerabaia, waarbij 13 Amerikaansche
vliegtuigen werden neergeschoten en 5
in de haven liggende torpedojagers zwa
re schade opliepen. Eenheden van de
Japansche luchtmacht vernielden op 17
Febr. bij een aanval op Koepang (Timor)
20 militaire gebouwen. Een koopvaardij
schip van 3000 ton werd tot zinken
gebracht.
Bij den grooten Japanschen luchtaan
val op Port Darwin werden 26 vijanden
lijke vliegtuigen neergeschoten of op den
grond vernield, zoo meldt het hoofdkwar
tier der Japansche keizerlijke marine.
Voorts werd een kruiser van 6000 ton,
twee torpedobootjagers, een tankboot.
een duikboot jager, alsmede 9 transport
schepen tot zinken gebracht. Een andere
torpedojager werd zwaar beschadigd.
Behalve dat er groote verwoestingen
werden aangericht in de havenwerken,
werden ook hangars, kazernes en an
dere militaire inrichtingen ernstig getrof
fen. De Japansche verliezen bedroegen
slechts 2 vliegtuigen. De 26 vernielde
vijandelijke machines vormden de geheele
luchtmacht £je te Port Darwin was ger
stationneerd.
Engelsche en Amerikaansche
vluchtelingen te Batavia
Het DNB verneemt uit Genève: Men
gelooft in Batavia, dat niet meer dan'
300o tot 4000 man Britsche troepen uit
Singapore ontkomen zijn, zoo meldt de
Daily Express. Dit zijn in hoofdzaak!
leden van het terreinpersoneel der Brit
sche luchtmacht. Britsche en Amerikaan
sche vluchtelingen, die nog tijdig uit Sin
gapore naar Batavia ontkomen zijn, be
legeren thans in heele troepen hun con
sulaten en probeeren visa te bemachti
gen om uit Nederlandsch-Indië te ver
trekken. De scheepvaartkantoren te Ba
tavia werken onder hoogen druk. Zij wor
den overstelpt met aanvragen voor j)as-
sagebiljetten. De meeste van deze aan
vragen luiden voor Australië, Britsch-
Indië of Amerika.
BIRMA HET OUDSTE
PE1ROLEUMLAND
Met Britsch-Indië in het Westen en
China in het Oosten en het Noorden is
Birma gelegen tusschen twee van de
dichtst bevolkte gebieden van den aard
bodem; Birma zelf is betrekkelijk dun
bevolkt. (15 millioen zielen), en deze
omstandigheid is de oorsprong zoowel
van de groote oeconomische mogelijkhe
den. welke voor dit land openstaan, als
van de moeilijkheden, welke aan zijn on
afhankelijk bestaan in den weg staan.
Van onafhankelijkheid kan men ten aan
zien van Birma eerst spreken sinds 1937,
maar dan ook slechts in dien zin, dat
de band met Britsch-Indië werd verbro
ken en dat het land voortaan werd be
stuurd als een afzonderlijk deel van
het Britsche gemeenebest onder een eigen
.gouverneur, die niet ondergeschikt is aan
den onderkoning van Britsch-Indië.
Birma staat bekend als een van de
oudste petroleumlanden ter wereld.
Yenangyaung, tèn Zuidwesten van Man-
dalay, was reeds eeuwen lang een pe-
troleumstad. voordat Kapitein Cox daar
ter plaatse in het jaar11798 niet minder
dan 520 werkzame petroleumbronnen
vond.
Tot enkele jaren geleden was het pe-
troleumgebied aan de midden-Irawaddy
het voornaamste van het Britsche rijk;
inmiddels is het overtroffen door Trini
dad. Aangezien echter het Trinidadsche
petroleumgebied door Amerik. concerns
wordt geëxploiteerd, terwijl de petro
leum 'van Birma onder contróle staat van
het Britsche Shell-concern,
Buitendien is Birma een door de na
tuur rijk gezegend land, dat tal var*,
grondstoffen oplevert. De uitvoer van
r ij s t naar Indië speelt een buitengewoon
groote rol, daar het overbevolkte Indië
altijd dringend behoefte heeft aan dit
belangrijke voedingsmiddel. Naast petro
leum en rijst levert Birma ook nog een
belangrijke hoeveelheid lood en looderts;
tevens levert het jaarlijks 8000 ton ko
pererts en meer dan 3000 ton wolfram
erts.
Birma moet dus worden beschouwd
als een buitengewoon belangrijk-produ
cent van grondstoffen, die niet minder
dan 80 pet., derhalve het grootste deel,
van zijn rijst, petroleum en kostbare
houtsporten naar Indië uitvoert. In
dië heeft dan ook heel wat kapitaal
belegd in Birma. Het grootste deel van
het land in het Zuiden meer in het
bijzonder de grond rondom Rangoon
bevindt zich in Indische handen. De En-
gelschen komen eerst in de tweede plaats
Hun kapitaal is in de eerste plaats be-
legd in de mijnindustrie en in de pe-
troleum, alsmede in de exploitatie van j
kostbare houtsoorten, voornamelijk teak- j
hout.
CARMONA HERKOZEN
als president van Portugal
Men heeft uit de bladen kunnen ver
nemen, dat Generaal Carmona opnieuw
tet President van de republiek is ge
kozen. De stem des volks heeft gespro
ken; en de keuze van het Portugeesche
volk zal blijken, de juiste te zijn geweest.
Hoe groot belang de Portugeezen aan
deze verkiezing hechtten, kan blijken uit
het feit, dat niet minder dan 90 pet.
van de stemgerechtigden er aan heeft
deelgenomen. Reeds voordat het mid
daguur sloeg,"had het grootste deel van
de kiezers in Lissabon reeds zijn plicht
vervuld.
Ernstige tegencandidaten waren er niet;
en het leed dan ook weinig twijfel, of
Carmona zou als overwinnaar uit den
strijd te voorschijn treden. Zijn persoon
lijkheid en verleden stonden er borg
voor, dat hij den presidentieelen zetel
zou blijven bekleeden. Hij heeft, door
middel van de pers, zijn dank uitgespro
ken voor dit nieuwe bewijs van ver
trouwen en zijn herkiezing genoemd „het
grootste eerbewijs, da^ hem in zijn le
ven-ten deel is gevallen".
Generaal Carmona, die den 24sten Nov.
1869 in Lissabon is geboren, is door deze
herkiezing zijn vierde ambtsperiode als
president van Portugal ingegaan. Aan
het hoofd van den staat gekomen na
den staatsgreep van 9 Juli 1926, stelde
hij zich voor de eerste maal officieel
candidaat in Maart 1928. Reeds voor
dien tijd had hij, steunende op het leger,
in feite het presidentschap uitgeoefend.
In Februari 1935 werd .hij vervolgens
voor de tweede maal uitgeroepen tot
president van de republiek. Bij alle drie
de verkiezingen was hij practisch de
eenige candidaat; en telkens vond zijn
j verkiezing plaats met gemiddeld 85 tot
90 pet. van de geldige stemmen. Oor
spronkelijk was hij niet alleen Presi
dent, doch tegelijkertijd Minister van
Oorlog en Minister-presidentdoch dit
laatste ambt droeg hij in 1933 over aan
Salazar, dien hij in 1928 had belast met
de saneering van de inkomsten van den
staat.
KOUDE IN WEST-EUROPA
Wolvenplaag in Spanje
Uit Stockholm wordt aap de „Giornale
d'ltalia" gemeld, dat tengevolge van de
strenge vorst in Skandinavië alle scheep
vaart is gestremd. Een viertal vrij groote
schepen, die in het ijs en de sneeuw
waren vastgelo.open en S.O.S.-seinen ga
ven konden door een reddingsploeg niet
worden bereikt. Men heeft getracht de
equipage van een der geblokkeerde sche
pen door middel van een vliegtuig te be
vrijden, maar ten gevolge van de koude
kon dit niet opstijgen.
De strenge vorst in Denemarken heeft
de geheele vischvangst in de Deensche
Archipel stilgelegd. Het eiland Anholt is
door fret ijs al meer dan 3 weken ge
ïsoleerd en het moet per vliegtuig ge
approviandeerd worden. Ter voorzien.ng
van een ander eiland met levensmiddelen
heeft men te voet een reis van 30 km
over de bevroren zee moeten afleggen.
Er zijn 20 slachtoffers van de koude ge-
vallen.
In Roemenië was de temperatuur einde
Januari gedaald tot 30 gr. onder nul!.
De hoeveelheid sneeuw?, die gevallen ie,
DUITSCHLAND STRIJDT
VOOR EUROPA
Het opperbevel van de weer
macht deelde Vrijdag het volgende
mede
In het Oosten heeft de vijand
bij aanvallen, die geen succes op
leverden, weer zware bloedige ver
liezen geleden. In den centralen
frontsector mislukten hernieuwde uit-
valspogingen van de ingesloten vij
andelijke strijdkrachten. In de ge
vechten van 18 en 19 Februari!
werden 79 vijandelijke pantserwa
gens vernietigd of buit gemaakt.
De sovjetluchtmaeht verloor gis
teren 39 vliegtuigen. 4 eigen toe
stellen werden vermist.
In N.-Afrika geen gevechts
handelingen van beteekenis. Duit-
'sche gevechtsvliegtuigen vielen, on
danks de moeilijke weersgesteld
heid. gemotoriseerde Britsche af-
deelingen in het Oosten- van Cy*
renaïca aan. Afzonderlijke Britscoe
bommenwerpers zijn in den afge-
\oopen nacht WeSt-D-uitschland bin
nengevlogen, doch niet ver daarin
doorgedrongen.
is grooter dan men zich bij mensehen-
heugenis kan herinneren. In de straten f
van Boekarest hebben zich enorme sneeuw-
hoopen gevormd. I
Uit Agram komen berichten, dat het j
verkeer in geheel Kroatië door de vorst
veel moeilijkheden ondervindt. De trei-
nenloop heeft langdurige vertraging. De
stad Lika is geïsoleerd door de sneeuw.
Te Agram kon het tramverkeer grooten-
deels niet functionneeren.
Urt Madrid verneemt de „Giornale
d'ltalia" dat troepen wolven uit de ber
gen van de Sierra Morena, de groote
wegen in de provincie Jaen onveilig
maken; zij moeten aanzienlijke schade
hebben veroorzaakt. Om de wolven te
verdrijven worden des nachts door de
wakers groote brandende toortsen ge
bruikt. De stallen van het vee worden
door troepen van een twintigtal wolven
aangevallen.
HET PROCES TE RIOM
Gamelin zal zwijgen
Daladier verhoord
Het DNB meldt uit Vichy
Donderdagmiddag is het proces tegen
de personen, die voor de nederlaag van
Frankrijk verantwoordelijk zijn, door den
president van het opperste gerechtshof te
Riom, Caous. geopend.
Bij het begin der zitting legde gene
raal-Gamelin een verklaring af, dat hij
zou zwijgen om de verantwoordelijk
heid en de eer van het leger te be
schermen.
Léon Blum heeft de geheele verant
woordelijkheid op het militaire comman
do afgewenteld. Hij wees erop, dat het
gerechtshof eigenlijk de verantwoordelijk
heid voor de militaire nederlaag moet
vaststellen. Daar Gamelin de eenige mili
taire beklaagde is, valt automatisch de
voornaamste verantwoordelijkheid op
hem terug. Een nog zoo sterk bewapend:
leger stort ineen indien de leiding fouten
maakt. Gamelin heeft echter door zijn
zwijgen geweigerd de verantwoordelijk
heid op zich te nemen. Als dit proces
er een tegen de republiek is, dan zal
Blum op zijn post 'blijven en zich ver
dedigen.
De verdediger van Blum maakte be
zwaar tegen de competentie van het ge
rechtshof en tegen de wettigheid van
zijn samenstelling en bevoegdheid en ver
klaarde dat dit proces een ^directe schen
ding van de grondwet" is.
Vervolgens werd Daladier ver
hoord. Onder verwijzing naar de ver
oordeeling door den leider van den Fran-
schen Staat van 16 October jl. verklaar
de hij weliswaar zijn .deel van de ver
antwoordelijkheid te dragen, doch zich
tegen dit vonnis te verzetten. Toen hij
een rede van den Duitschen minister van
oeconomische zaken in zijn verklaring
betrok, werd hij door den president on
derbroken, die zeide de deuren te moeten
sluiten, indien Daladier buitenlandsche
staatslieden in de behandeling betrok.
Vervolgens zeide Daladir, dat de „ge
beurtenissen in Tsjechoslowakije en in
Polen den oorlog onvermijdelijk hadden
gemaakt". Daarop dreigde de president
opnieuw met het sluiten dor deuren.
Daarop beperkte Daladier zich ertoe een
overzicht te geven over de bewapenings
politiek van Frankrijk sedert 1933. Hij
verklaarde o.a. te zijner tijd met ge
tallen en door militaire getuigen den
toestand der bewapening van Frankrijk
te zullen bewijzen op het oogenblik, dat
hij het ministerie van oorlog overnam.
Hij zeide zijn plicht tegenover het 'va
derland te hebben gedaan. Dan werd
de zitting verdaagd.
Opzienbarend dolcument
aan helt licht gebracht
Rapport .van den Franschen
gezant te 's-Gravenhage
Onder de papieren van den vroegeren
Franschen minister-president Daladier is
een rapport gevonden van den Franschen
gezant te 's-Gravenhage, de Vitrolles,
dat het authentieke bewijs levert, dat
de vroegere Nederlandsche regeering met
een weergalooze misdaad de kroon wilde
zetten op haar schending der neutraliteit
en haar huurlingenpolitiek, aldus meldt
het D.N.B. uit Berlijn.
Het rapport van den Franschen ge
zant, dat deze op 12 October 1939 per
koerier naar Daladier stuurde, brengt
het feit aan het licht, dat- de vroegere
Nederlandsche minister van Buitenland
sche zaken, van Kleffens, plannen koes
terde om een aanslag te plegen op
den Führer en op den Duitschen minister
van Buitenlandsche Zaken en dat hij
trachtte de Duitsche regeering omver
I te werpen.
Om het plan voor deze aanslagen,
waarachter de Engelsche regeering en
haar Intelligence Service stonden,, in
samenwerking met alle vijanden van
Duitschland uit te voeren, probeerde
Van Kleffens zich te verzekeren van de
hulp van de Fransche regeering. De me
deplichtigheid en de hulp van president
Roosevelt achtte hij hierbij vanzelfspre
kend.
Uit het document blijkt, dat er ver
band bestaat tusschen de plannen van
den Nederlandschen minister van Buiten
landsche Zaken en het bekende incident
te Venlo, waardoor destijds de kuiperijen
van de te 's-Gravenhage gestationneerde
centrale van de Britsche Intelligence
Service voor West-Europa onthuld wer
den. Deze centrale trachtte zooa's bekend
in Duitschland complotten te smeden en
aanslagen te organiseeren en probeerde
hiertoe in contact te komen met zooge
naamde in werkelijkheid niet bestaan
de revolutionnaire organisaties.
Deze omwentelingsplannen van
de Engelsche Intelligence Service te
's-Gravenhage waren de Duitsche regee
ring natuurlijk bekend. Om alle bijzonder
heden dezer plannen te weten te komen,
kregen destijds ambtenaren van den vei
ligheidsdienst der S.S. opdracht zich uit
te geven als leden van revolutionnaire
organisaties in Duitschland en op deze
wijze contact te verkrijgen met de Brit
sche terreur- en revolutie-centrale te
's-Gravenhage.
Deze opdracht had, zooals men zich
herinnert, tol gevolg, dat de Britsche
Intelligence Service in de opgestelde val
liep en dat haar chef en consorten,,
ook de hem vergezellende officier van
den Nederlandschen generalen staf, aan
de Duitsch-Nederlandsche grens bij Venlo
gearresteerd konden worden.
Het rapport van de Vitrolles aan Dala
dier, dat door het ministerie van Buiten
landsche Zaken thans aan de openbaar
heid wordt prijsgegeven, bewijst opnieuw
de moordplannen van de Intelligence Ser
vice, doch toont tevens aan, dat deze
plannen door den toenmaligen Neder
landschen minister van Buitenlandsche
Zaken persoonlijk op zeer nadrukkelijke
wijze werden bevorderd en uitgevoerd.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Jeugd van de straat
De burgemeester van Leiden, mr.
R. N. de Ruijter van Steveninck, deelde
in een persconferentie mede, dat hem
uit ingewonnen rapporten bij de politie
en den Voogdijraad was gebleken, dat
de criminaliteit, onder de jeugd den laat-
sten tijd sterk is toegenomen.
IJen groot euvel daarbij is vooral bij
zonder sterk op den voorgrond getreden
door het steeds doelloos op straat rond
slenteren van tal van jeugdige personen,
hetgeen de bandeloosheid in de hand)
werkt en den hartstochten vrijen teugel
laat. Het is daarom, dat de burgemees-,
ter zich genoodzaakt heeft gezien ver
schillende maatregelen te treffen tar be-
DISTRIBUTIENIEUWS
De volgende bonnen zjjn na
Zaterdag 21 Februari niet meer
geldig:
09 Brood, 09 Vleesch, 08 Aard
appelen.
193, 195, 197 t/m. 203, 209,
210, 212 Algemeen.
04 t/m. 07 Reserve.
06 t/m. 09 Melk.
De geldigheidsduur van de
volgende boven is verlengd:
t/m. Zaterdag 28 Februari
09 Aardappelen, 204 t/m. 208
Algemeen (Kaas), 08 Boter
en Vet.
Wanneer verduisteren? -
Heden (Zaterdag): zon onder
19.03. Morgen (Zondag) zon
op 8.42; zon onder 19 05.
Maandag zon op 8.42 zon
onder 19.06.
Tusschen zonsondergang en
zonsopgang moet worden ver
duisterd.
Maan onder 2.01op 11.53
Maan onder 3.03; op 12.25
Eerste kwartier Maandag 23
Februari. Volle maan Dinsdag
3 Maart. Laatste kwartier
Maandag 9 Maart. Nieuwe
maan Maandag 16 Maart.
vordering van tucht en zedelijkheid, in
de hoop daardoor jeugdige personen zoo-
veel mogelijk van de straat te weren!
en binnenshuis te doen verblijven, het
geen ongetwijfeld het gezinsleven ten
goede zal komen. De genomen maatre*
gelen hebben een tweeledig karakter,
De eerste betreffen de bevordering van
tucht, zedelijkheid en orde op straat,
de andere de beveiliging van jeugdige
personen, speciaal meisjes.
De eerste verordening is gisteren ln
werking getreden, de tweede wordt 17
Maart van kracht.
Brand in het gemeentehuis
Donderdagmorgen om negen uur ont
dekten ambtenaren te Ede dat in het
gemeentehuis op den zolder brand was
uitgebroken. Weldra stond de achter
kant van het gebouw in lichterlaaie. Toch
slaagde men er nog in vele bescheiden'
in veiligheid te brengen, onder andere
j het nieuwe archief. Alleen het oude be
volkingsregister ging in vlammen op. Een
gedeelte van het archief was reeds vo
rig jaar naar elders overgebracht. Hoe-
i wel de brandweer vrijwel onmiddellijk
ter plaatse was, kon zij aanvankelijk
niets uitrichten, daar de brandputten be-
vroren waren. Eerst na ongeveer drie
kwartier kon v^ater worden gegeven,
1 waarop men het vuur met vier stralen
1 aantastte. Intusschen had het vuur zoo
j om zich heen gegrepen, dat de hoop
het gebouw te behouden, vervlogen was.
Het DNB meldt uit Boedapest: De
beide Huizen van den Hongaarschen
j Rijksdag hebben Donderdagmorgen in
een gemeenschappelijke bijeenkomst den
oudste»* zoon van den Rijksbestuurder,
Stefan von H o r t h y, bij acclamatie
tot plaatsvervanger van den Rijksbestuur-
der gekozen.
1 f»
Radio Mundtal meldt uit Stockholm:
De Zweedsche bladen zijn van meening,
dat Engeland het plan koestert Mada
gascar of te bezetten, of het op een
andere wijze binnen zijn invloedssfeer,
te brengen. De correspondenten van deze
bladen melden uit Londen, dat Engeland
een a ctie zou ondernemen om deze „acn-
terdeur tot den Indischen Oceaan" vrij
te houden en daarmede de positie van
de geallieerden in den Indischen Oceaan
te verstevigen,
