ZIERIKZEESOHE NIEUWSBODE MAANDAG 16 FEBRUARI 1942 OPCiENö! ZlERIKZEESCHE COURANT NEDERLANDSCHE CULTUURRAAD WERD PLECHTIG GEÏNSTALLEERD ABONNEMENT Rrtji: In Zierikzee ^1.60, «Mem 'J\K per kwartaal Weekabonnemantan nap. 13 en 15 oenta. Losae nummers 5 cents. Verschijnt lederen werkdag. 1797 - 1889 Uitgave: N.V. Zierikzeesohe Nieuwsbode, Zierikzee, Sohnith. B 94, Tel. 32 Giro no. 137677 - Dir.: A. J. deLooze - Hoofdred.: M. J. Kosten, Zierikzee 98STB JAARGANG No. 14861 ADVERTENTIES i Prij»: 22 cents per regel minimaal BS cents. Bij contract speciale prijzen. Suc ces J es op Maandag, Dinsdag, Woensdag an Donderdag: 70 cents. Inzending tot 's morgens 0 uur. DOOR DEN RIJKSCOMMISSARIS DriB arbeidsgebieden Op langen termijn beschouwd bestaan deze moeilijkheden slechts voor een over gangstijd. zoolang n.l., totdat de schei ding en de waardeering daarvoor on problematisch zijn geworden, doordat het eigene den boventoon heeft gekregen. Aangezien wij echter zeker zijn van de waarde van ons bloed, vertrouwen wij ook op dit bloed. Dit vertrouwen doet - ons het gevaar vermijden, door een ,Beckmesserho,uding" 'het initiatief op het gebied der kunst te dooden. Wanneer ik hierbij practische voorbeelden uit uw omgeving moet nemen, dan verwijs ik naar de maatregelen tot uitschakeling van het jodendom uit het Nederlandsche kultureele leven, welke op wettige wijze en met de oprichting der Nederlandsche Kultuurkamer zijn genomen. Van ons uit zijn deze maatregelen wel in de eerste plaats uit de uitschakeling van onze ge boren vijanden uit het gebied der kulJ tuur gedacht, welke uitschakeling in de zen totalen, alle levensgebieden omvat- tenden oorlog noodzakelijk is. Voor ons is zij derhalve een politieke maatregel. Aan u geeft zij evenwel door haar in directe uitwerking de mogelijkheid tot een kultuurpolitiek van staatswege. Het voornaamste middel voor deze kultuurpolitiek ligt op het tweede gebied van werkzaamheid, n.l. om de kultuurscheppenden, en hier in het bij zonder wederom de jongere generaties, op taken te wijzen, die uit de gemeen-' schap voortkomen en die voor de ge-, meenschap moeten worden vervuld. Dat is een gebied, waarop men door ge en verboden weinig1, door werkelijke begunstiging ook van materieelen aard, door raad en voorlichting en door be grijpende zorg voor de als echt en vrucht baar erkende waarden buitengewoon veel bereiken kan. Een derde gebied van kultuurpolitiek en werkzaamheid voor den staat vloeit voort uit het karakter van den staat) als nationale opvoedingsinstantie. Hier Jian men nauwelijks meer van een „ge bied" spréken. Hier is sprake van de algeheele functie van den staat: het gaat er om het kultureele scheppen in zijn geheel zooals het uit de gemeenschap van het volk is gegroeid, weer vooij de gemeenschap in te zetten, als mid'A del voor de opvoeding tot de gemeen schap. Verleden en toekomst Gij zult u misschien de vraag heb-, ben gesteld, of wij heden ten dage irr Nederland geen dringender en be langrijker taken te vervullen hebben. Zeker is het heden noodiger dan ooit, dat alle krachten, die bereid en in staat zijn verantwoording voor eigen volk en volkskarakter te aanvaarden, deze ver antwoording in de eerste plaats op zui ver politiek gebied op zich te nemen en hieraan voldoen en dat zij zich niet op de schijnbaar minder belangrijke „rand gebieden", zooals b.v. dat der kultuur-i politiek terugtrekken. Ik zeg schijnbaar: want in werkelijkheid is het zoo, dat de revolutie op het gebied der wereld beschouwing waarvan ik in het be gin als een historisch noodzakelijke en zich consequent voltrekkende gebeurte nis binnen de ruimte van het Germaan- sche ras heb gesproken en welke zich ook hier in Nederland voltrekt op alle gebieden van het nationale leven .haar uitwerking heeft. Het is derhalve geenszins zoo, dat de Kultuurkamer en de Kultuurraad nu in een als het ware luchtledige ruimte zijn geplaatst in de verwacht ng, dat zich daaruit wel iets zal ontwikkelen. Zij hebben integendeel reeds heden en zeker morgen een zeer belangrijke rol te vervullen: zij moeten er toe bijdragen, dat de Nederlandscne kuituur zonder belangrijk verlies aan haar gezonde substantie den weg tot haar volkschen oorsprong en haar bronnen en daarmede den weg door de geestelijke en politieke omwenteling! van onzen tijd vindt. Naar aanleiding hiervan zou ik als Düitscher u tnog iets willen zeggen, want wij hebben op dit gebied een ontwikke ling doorgemaakt, die harder en ingrij pender was, maar ons daardoor ook veel duidelijker en helderder deed zien, dan hier te lande het geval was en is. Met de practische ervaringen bij de organi satie, die wij langs verschillende omwe gen verzameld hebben en welke wij u op dit, zoowel als op elk ander gebied, gaarne ter beschikking steden, wil ik u ook essentieele ervaringen, welke mij onlangs mede tot de oprichting van dezen Nederlandschen Kultuurraad aanleiding gaven, mededeelen. Hiertoe behoort in de eerste plaats de kultuu-rhistori sch e beschouwing van onzen toe- Stand in het algemeen. Wij hebben een lange )dn kultureele ontwikkeling achter ons van hoog gehalte en dikwijls valt het ons moeilijk te gelooven, dat deze ontwikkeling nu aljs het ware een einde gevonden heeft en dat wij, al is het dan ook niet juist, dat wij van voren af aan beginnen, toch een nieuw hoofdstuk moeten aanvangen. Niet wij hebben ech ter aan de achter ons liggende ontwikke ling een eind gemaakt, maar zij zelf heeft een eindpunt gevonden. Herinneren wij ons slechts die stem ming, die haar uitdrukking vond in de meering, dat wij noodlottig verdwaald en vastgeloopen waren, die stemming van gebrek aan uitzicht op eenige ge zonde verdere ontwikkeling," waarvan ten plotte de geheele Furopeesche kuituur doordrongen was en welker gemeen schappelijk kenmerk een ziekelijke en nihilistischpessimisme was geworden. Daaruit bestond slechts één uitweg: de terugkeer naar den eigen aard Wanneer ik over het conservatieve, t.w het den eigen aard behoedend en .ont plooiend karakter dezer revolutie heb gesproken, dan beteekent dit niet, dat deze revolutie tegen al het vreemde en schadelijke in niet onverbiddelijk verder gaat. Daarbij kan het niet vermeden worden, dat 2ij ook veel waardeloos maakt, hetgeen misschien voor onze va deren nog waarde had, daarvoor ont dekt zij evenwel weer andere oorspron kelijke waarden. Geen synthese Wat in dit verleden echt en waardevol was, gaat niet verloren, integendeel: wij winnen het opnieuw, doordat wij het uit alle onoprechtheid opheffen en aan dit onvergankelijk kultuuTgoed de hem toe komende plaats en rang verzekeren. Evenmin als echter kuituur uit de po litieke conjunctuur kan groeien, evenmin kan zij ook als het ware van boven' af bevolen worden. Zij moet van onder af groeien. Gij zult telkens opnieuw veel moed en een taaien moed moeten betoo- nen, want deze groei kan slechts lang zaam plaats vinden en wij moeten er ons ook bij neerleggen, dat het onkruid sneller groeit dan de vruchtdragende plant. Voor afzonderlijke takken van kuituur laten zich wel richtlijnen opstel len, volgens welke zij zich moeten ont wikkelen en ontplooien. Maar juist in de kunst kan men geen dogmatische eischen of zelfs programma's opstellen. De kunstenaar, die niet zooveel schep pende intuïtie, d.w.z. diep inzicht in het wezen der dingen en der ontwikkeling heeft, dat hij uit eigen beweging de tee kenen des tijds begrijpt en de toekomst spelt, zal ook niet van buiten af tot het beleven van zijn tijd gebracht kunnen worden. Zeker, wij hebben zeer bepaal de voorstellingen, b.v. betreffende het drama of de beeldhouwkunst en in het algemeen van alle kunstuitingen, die bij ons passen en aan onze eischen voldoen. Wij kunnen echter de vervulling van deze voorstellingen niet afdwingen of ook maar bespoedigen. De regel, dat de kunstenaar zijn tijd altijd vooruit is, heeft geen algemeene geldigheid. Hij is zelfs twijfelachtig in een tijd, die als de onze zich dagelijks als het ware zelf vorm geeft en wiens wezen en grootheid zoo duidelijk zijn, dat deze waarschijn lijk in het geheel niet eerst de artistieke vormgeving van noode nebben, om tot het begrijpend bewustzijn van den tijd genoot door te dringen. Wel echter zul len de nabestaanden, die dezen tijd niet zelf medebeleven, zijn wezen en zijn grootheid slechts uit een artistieke vorm geving kunnen navoelen. Dit is de taak, die voor den kunstenaar van heden en morgen is weggelegd. Nieuwe kracht En hier zou ik ook nog een kwestie willen aanroeren, waardoor wij den toe stand van de kunst in onzen tijd mia- (Zl* vorv0g op pagina II) BEKENDMAKING Het bureau van den weermachts bevelhebber in Nederland deelt mede: Een Duitsche krijgsdaad heeft twee Nederlanders wegens spion- nage en twee andere wegens be gunstiging van den vijand en ver boden wapenbezit ter dood ver oordeeld. De vonissen zijn met den kogel voltrokken. SINGAPORE CAPITULEERT De woordvoerder van het keizerlijk J- pansche hoofdkwartier heeft medege deeld, dat de zeevesting Singapore heeft gecapituleerd, doch dat de oorlog met onverminderde hevigheid voortduurt. Deze oorlog, zoo verklaarde hij, moet de laat ste wereldoorlog zijn. Ook Reuter heeft de capitulatie van Singapore bekend ge maakt. Van Japansche zijde wordt medege deeld, dat vluchtelingen uit Singapore vertelden, dat de stad een laaiende hel geleek, die aan Duinkerken deed denken. Slechts weinigen gelukte het te ontsnap pen. Een Australisch oorlogsschip nam 1334 man op; 200 werden uit het water opgevischt. Per transportschip werden nog 500 vluchtelingen op Java aan land gezet, die vertelden hoe verschrikkelijk de laatste uren in Singapore geweest zijn. Een van de voorwaarden tot de over gave van de stad omvat de bepaling dat ten hoogste' 1000 man Britten de orde zullen handhaven totdat d-e Japan ners de heele bezetting hebben voltooid. In het Britsche Lagerhuis heeft ook Churchill medegedeeld dat Singapore is gevallen en het geheele schiereiland Ma- lakka onder den voet is geloopen. Door den val van Singapore is voor het Britsché Rijk niet alleen een belang rijke zeevesting verloren gegaan, maar ook de grootste zeehaven in Oost-Azië. Door de gunstige ligging aan de verbin ding tusschen twee oceanen ging voor den oorlog ruim 80 pet. van het zeever- keer naar den Stillen Oceaan over Sin- j gapore'/ In 1037 bedroeg de tonnemaat j der in- en uitloppende schepen 16 mill, j ton, zoodat Singapore de zesde plaats in j de rij der groote zeehavens bekleedde. Voor den omslag der goederen zijn uiter- f aard omvangrijke installaties als pakhui- 1 zen met een opslagruimte van 280.000 tan, kranen en lichters aanwezig, terwijl kolenbunkers met een capaciteit van 180.000 tan, olieleidingen en een vijftal dokken voor de verzorging der schepen 5 dienen. Te Singapore werden de koloniale pro- ducten uit alle landen van Zuid-Oost- Azië verscheept. Rubber, tin, aardolie, i thee, tabak, koffie en suiker kwamen hier in enorme hoeveelheden aan om verder naar de groote verbruikscentraj in Europa en Amerika vervoerd te wor- j den. De handel in deze goederen heeft ook geleid tot de ontwikkeling van ver schillende veredelingsindustriën. DE JAPANSCHE OPMARSCH IN OOST-AZIË versterkt hun strategische positie Wanneer men een kaart voor zich neemt waarop aangegeven staat, welke belangrijke militaire steunpunten de Ja panners tot dusver reeds hebben bezet, dan springt in het oog, hoezeer hun stra tegische positie is versterkt, en hoezeer aan de Anglo-Amerikaansche oorlogvoe ring de» heerschappij over het zuidweste lijke deel van het Zuidzee-gebied is ont rukt. De afstanden, welke een vliegtuig- eskader (kan vliegen en een slagschipeska der kan varen, zijn nu eenmaal niet on beperkt. Bedde wapens zijn gebonden aan steunpunten. Wanneer een slagschipeska der meer dan 2000 zeemijlen heeft geva ren zonder een basis te hebben aange; daan, vermindert het nuttig effect der schepen met rond 40 procent (minder snelheid door „aangroeiing" onder wa ter). Gezien de geweldige afstanden van het Zuidzeegebied is een AngfcD-Ameri- kaansche onderneming metzware vloot- eenheden in de Japansche wateren, op vele duizenden zeemijlen afstand van die eenige overgebleven groote haven Ha waii, derhalve een op zelfmoord lijkende onderneming, en in het huidige stadium van de oorlogvoering ten eenenmale uitgesloten. In ii Pulchri Studio" te 's Gravenhage is Woensdagmiddag de Nederlandsche Kultuurraad in eenn plechtige zitting door den Rijkscommissaris, dr. 8ey»s Inquart, geïnstalleerd, Een overzicht tydens een rede van den Rijkscommissaris Polygoon-Zcylemaker Maar ook in het gebied waar nog bases zijn overgebleven (Port Darwin en andere havenplaatsen op Australië, als mede Trineomali óp Ceylon) zijn de af standen zéér groot! Het verlies van Honkong, de Philippijnen, Malakka en vele Ned. Indische steunpunten is een onherstelbaar verlieé voor de Angio- Amerikaansche maritieme oorlogvoering In dit gebied immers speelt ook het lucbtwapen, behalve de afstand, een be slissende rol. De actieradius van bom menwerpers is veel kleiner dan die van slagschepen, de actieradius van jacht vliegtuigen nog weer veel kleiner dan die van bommenwerpers. Wat het betee kent, zich zonder bescherming van jacht vliegtuigen in het machtsbereik der Ja pansche bommenwerpers te wagen, is door de gebeurtenissen reeds voldoende duidelijk aangetoond. Wanneer men nu de kaart nagaat, welke steunpunten reeds in Japansche handen zijn, dan blijkt duidelijk, dat zij de voornaamste zeestraten en open wateren reeds volkomen beheerschen met hun luchtwapen. Van nabij Rangoon tot de Austra lische mandaateilanden reikt thans een ononderbroken gordel van Japansche steunpunten, welke uiteraard niet alleen aan de Japansche marine, maar ook aan de Japansche luchtvloot dienstbaar zijn gemaakt. Daarmede beheerschen de Japanners alle belangrijke zeestraten: de straat van Malakka, de wateren tusschen Singapore en Borneo, de straat van Makassar, de wateren om de Molukken, en de toe gangswegen tot de Koraalzee, tusschen Australië en de mandaat-eilanden. De meerderheid in de lucht stelt de Japanners in staat hun front door steeds nieuwe landingsacties naar voren te schuiven, want de zwakte in de lucht verhindert hun tegenstanders, zélf te genaanvallen te ondernemen. Nu Singapore is gevallen, kan niets de Japanners weerhouden met sterke vlooteenheden in den Indischen Oce aan te verschijnen. Thans reeds beschik ken zij over de bases voor aanvallen op Port Darwin aan de Noordwestkust, en voor landingsacties aan de Oostkust van Australië. De weinige verzetskernen binnen het Japansche machtsbereik, zoo als de Amerikaansche troepen, opeenge drongen op een klein schiereiland ten Westen van Manilla, zijn even redde loos verloren als de vlootbasis Singa pore. Het verlies van alle bases, zoowel vloot- als lucht-steunpunten, welke een actie tegen Japan zélf mogelijk zouden maken (zoo ooit hetgeen in de naaste toekomst niet is te verwachten de Anglo-Amerikanen nog eens over even sterke krachten zouden beschikken!!), maakt zelfs in dat theoretische geval een succesrijke actie tegen Japan tot een onmogelijkheid. Om het thans verloren gegane gebied terug te veroveren, zou den de Anglo-Amerikaansche troepen ovér een nóg gróótere overmacht moeten be schikken dan Japan <han» heeft, Wanneer verduisteren? Heden (Maandag): zon onder 18-55. Morgen (Dinsdag) zon op 8 52; zon onder 18.57. Tusschen zonsondergang en zonsopgang moet worden ver duisterd. Maan op 9.29; onder 20.25 Eerste kwartier Maandag 23 Februari. Volle maan Dinsdag 3 Maart. Laatste kwartier Maandag 9 Maart. Nieuwe maan Maandag 16 Maart. Het aardappelrantsoen Zooals uit de elders in dit blad opge nomen lijst van geldige bonnen voor voe dingsmiddelen blijkt, is de in uitzicht gestelde nieuwe bon van de aardappel- kaart n.l. bon „09", welke recht geeft 'op het nocmale rantsoen van 31/2 kg aardappelen per week, op de gebruike lijke wijze aangewezen. De geldigheidsduur van dezen bon is echter, evenals die van bon „08", op 14 dagen gesteld, teneinde te waarborgen dat een ieder op dezen bon ten volle zijn rantsoen zal kunnen betrekken. Bon 196 vernietigen De secretaris-generaal van het depar tement van landbouw én visscherij maakt bekend,- dat bon 196 van de thans in gebruik zijnde bonkaart algemeen niet voor het koopen van distributiegoederen zal worden aangewezen en deThalve kan worden vernietigd. NEDERLANDERS ook uw Vaderland is in gevaar l Helpt m*de, het bolsjewisme te vernietigen door dienst te nemen bfj de Wujfen SS. Voor aanmelding om inlich- ti»gen wende men zich tot <te Wuffen SS Stadhouderslaan 32, den Haag foto Fellinga.Peters

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1942 | | pagina 1