IZIERIKZiESCHE
NIEUWSBODE
MAANDAG 16 1941
DE KERN
ABONNEMENTi
GPGENOI
ZIERIKZEESCHE COURANT
1797 - 1689
Prijs: in Zierikzee f 1,60, elders t \j
per kwartaal. Weekabonnementen
13 en 15 cents. Losse nummers 5 cel
Verschijnt dagelijks, behalve 't Zonf
UitgaveN.V. d. Zlerlkieegcbe Nieuwsbode, Zierikzee Schuitb. B 94, Tel. 32
Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Loose - Red.: M. J. Kosten, Zierikzee
97STE JAARGANG No. 14669
ADVERTENTIES:
Prijs: 22 cents per regel, minimaal 81
cents. Bij contract speciale prijzen. S110-
cesjes op Maandag, Dinsdag, Woensdag
en Donderdag: 70 cents. Inzending tot
*s morgens 6.30 uur.
CYPRUS ALS VOORPOST
van het naburig® Oosten
De gebeurtenissen in de Middellandsche
Zee en in het Naburige Oosten hebben
het eiland Cyprus in het middelpunt
de belangstelling gebracht. Beschot
men de kaart, dan begrijpt men dad*,
waarom dit het geval is. Cyprus —jet
grootste eiland in de oostelijke Mifep
landsche Zee en na Sicilië en Sa?nië
het grootste eiland in de geheele Mpel"
landsche Zee is ongeveer
kilometer van de Syrische kust n0£
minder van de zuidelijke kust var Ana-
tolië verwijderd en beheerscht ds een
belangrijke positie in het Naburig#'Oosten
Het eiland is dan ook van oud'her een
voorpost geweest niet alleen /oor den
handel met Voor-Azië maar ook voor
de militaire beheersehing ;van het Naibu-
rige Oosten.
Cyprus is reeds in de oudheid een
begeerd object geweest en reeds, toen
meestal in het bezit geweest van die
groote mogendheid, die juist de hege
monie in het Naburige Oosten heeft ge
had.
Na gedurende tal van eeuwen deel
uitgemaakt tel hebben van het Byzantijn-
sche rijk, werd het zelfstand t°en Isaac
Comnenus in 1184 alle tanden met By
zantium verbrak. Dezp bleef echter niet
lang koning van Cyprus, want tenge
volge van 'n strip? met Richard Leeuwen
hart, die het eiland veroverde, kwam
het spoedig fii de handen van de familie
van- Guy de Lusignan, den koning van
Jeruzalem, die Cyprus bleef besturen.als
een Christelijken voorpost tegen de Is-
laamsche wereld, die reedseerder her
haaldelijk aanvallen op het eiland had
ondernomen, welke zelfs wel eens tot
tijdelijke bezetting er van hadden geleid.
Cyprus was echter ook voor den han-
dol -zeil, a gj-ooioto Ixytcckcïlia cn llut
kon dus niet uitblijven, dat de groote
Italiaansche republieken hun oog wier
pen op dit belangrijke eiland. In 1372
veroverden de Genueezen Famagustaaan
de Oostkust en bleven daar bijna één
eeuw, en toen de laatste vorst uit het
huis de Lusignan, die met de mooie
Venetiaansche patriciërsdochter Kathari-
na' Cornaro getrouwd was, stierf (1489)
werd Venetië voor den tijd van niet
veel minder dan een eeuw heer van
Cyprus en daarmede van den handel op
het Naburige Oo9ten.
Toen de Turksche sultans hun offensief
tegen het Westen voerden, kon het niet
Uitblijven, dat zij zich ook tegen dit
bolwerk van hun Venetiaanschen tegen
stander keerden. Met een voor gene tij
den buitengewoon groote legermacht van
60,000 man landden de Turken in 1570,
konden echter pas na een beleg van
300 dagen Nicosia en Famagusta ver
overen. Cyprus bleef sindsdiep in Turk
sche handen. Herhaalde opstanden van
de Grieksche bevolking veranderden hier
aan niets.
Hoe grooter echter Engeland's belan
gen in het Naburige Oosten werden, des
te sterker werd de wensch Cyprus, waar
van men de strategische en oeconomi-
sche beteekenis goed begrepen had, in
Britsch bezit te brengen. Het congres
van Berlijn (1878) leverde hiervoor een
gunstige gelegenheid op. Dit congres
moest een vooraf tusschen de Britsche
regeering en de Verheven Porte geslo
ten geheim verdrag bevestigen, waardoor
Engeland voor zijn waarborg van de in
tegriteit van het Turksche grondgebied
in Azië het recht verkreeg, Cyprus te
bezetten en te besturen, zij het ook onder
erkenning van de Turksche souverieini-
teiit en tegen betaling van1 een jaarlijksch
tribuut. De wereldoorlog werd later voor
Engeland aanleiding, om in November
1914 het eiland te annexeeren, dat sinds
dien' een Britsche kolome is gebleven,
die door een gouverneur bestuurd wordt
en tot een belangrijk vlootsteunpunt werd
gemaakt, dat nu in het brandpunt van
de oorlogsverrichtingen is gebracht.
FRANSCHE PROBLEMEN
Terug naar het land
De vlucht van het land en het achter-
uilgaan van den landbouw vormen een
ernstig probleem voor Frankrijk. De plat
telandsbevolking, die in 1846, dus bijna
een eeuw geleden, nog 70 pet. van het
totaal aantal inwoners uitmaakte, was
in 1935 tot 35 pet. geslonken. Dit ver
schijnsel is des te merkwaardiger, om
dat Frankrijk uiteraard een agrarisch
land is Wanneer dus de boer zijn land
■/en steek laat, wijst dit op een ver-
iping van de geestelijke energie. Het
een gevolg van de industrialiseering
den trek naar de stad. Men heeft
'an oudsher het land beschouwd als
een object, dat rente moest afwerpen/.
Op deze wijze ontstond het paehtsysteem
De bebouwer van den grond is in den
regel niet de eigenaar, die daaraan van
geslacht op geslacht door onverbrekelijke
banden verbonden is. De pachters hebben
elke gelegenheid, die zich voordeed, aan
gegrepen om naar de stad te trekken,
waar zich betere vooruitzichten voor hen
openden. Sedert het midden van de
vorige eeuw gaat, in twee derden van
de Fransche departementen, de bevolking
"voortdurend achteruit; in sommige de
partementen bedraagt deze achteruitgang
zelfs J)0 pet. -
In den loop van de laatste 50 jaar
zijn in Frankrijk 2 000.000 boerenhofsteden
verlaten. Dienovereenkomstig is het braak
liggende land geweldig in omvang toe
genomen. In 1913 waren het 3.8 mil-l'.
h.a., in 1932 5,4 mill., in 1937 5,7 mill,
h.a. Gedurende hetzelfde tijdsverloop
ging ook de opbrengst van de landbouw
producten sterk achteruit (zonder de vee
teelt mede te rekenen). In de jaren
1909 tot 1911 bedroeg deze gemiddeld
ll milliard goudfrancs, in 1932—1936 nog
slechts 9,7 milliard per jaar. Het inko
men van den landbouwer vormt nog
slechts „12,5 pet. van het totale volks
inkomen, terwijl de boerenstand toch
nog 35 pet. van de bevolking vormt.
Van 1902 tot 1912 bracht de graanoogst
gemiddeld 8900 millioen kg. op, van 1928
tot 1937 daarentegen nog slechts 7900
mill. kg. In 1880 voerde Frankrijk nog
(groote hoeveelheden graan uit; kort voor
den wereldoorlog moest het jaarlijks 200
mill. kg. invoeren. In 1922 was deze
invoer gestegen tot 1500 mill, kg.; later
steeg zij zelfs van 2000 tot 2500 mill
kg. Frankrijk staal voor een ernstig pro
bleem. Naarmate het land meer wordt
verlaten, gaat ook het geboortecijfer-ach
teruit. Qok in dezen zin moet men het
woord van Maarschalk Pétain verstaan:
„Elk stuk land, dat onbebouwd blijft lig
gen, is een stuk van Frankrijk, dat af-
isterft".
Dultsch weermachtsberlcht
Duitsche luchtactie boven Engelard
Het opperbevel dor Duitsche wiel&rmaeht
maakte Zaterdag foekönd:
Het luc'htwapen heeft iini den afgfeloo-
pen macht havenwerken aiain de monding
van de Theems 'em a,an de Britsche Zuid
en Oostkust, alsmede talrijlk® vBegVelden.
voornamelijk im Oost.Engfelapd, gebom
bardeerd. In luchtgevechten) bloven die
Noordzee en bovCn. het Kanaal werdiefm1
drie Britsche vliegtuigen (neergeschoten,
lm het gebied vain d© Middellandsche
Zee ded'ön formaties vain het Duitsche
luchtwapen weer toet gioed succes aan
vallen op de havenwerken v,a|n» Tobtoek
en Haifa. Duitsche ©m Italiaamsebe bat
terijen bestreden toet succes Britsehie ge-
schufcsstellingiem in het v^stinggebied van
Tobxioiek.
De Vijland liet vannacht op ©enige
plaatsen 'in West-Duitsöhland brisant- ein
brandbommen! vallen. De burgerbevoWiing
leed verliezen aalm dooden ieln gewon
den Nergens werd schade aangericht
aan militaire of voor de porljogvoeriing
belangrijk© inrichtingen. Luchtdo©lartille-
rie schoot twee van de aanvallende
Britsche toestellen /omi'aag.
De bemanning van een verkennings
vliegtuig, bestaande uit demi eersten lui
tenant Budden, luitenant Mölï'er, onder
officier Schlichtiog ©m onderofficier KiÜhine
heeft zich door voorbeeldige uit vloering
van de haar opgedragen taak b'ij|ziond©r
onderscheiden
Italiaansch weermachtsberlcht
In Oost-Afrika felle strijd
Communiqué 374 vain, het Italiaansche
hoofdkwartier luidt:
Italiaansche luchtmlacht: in dein madhit
van 13 Juni is de vesting Gibraltar ge
bombardeerd.
In Noord.Afrika zijn ItaljaansChe bom
menwerpers do'eieln te Tobrpek blijden
onder vuur inemen. Duitsche toestellen
bombardeerden ©en Vijandelijke lucht
basis.
In Oost-Afrika leed de vij|a|nd in het
gevecht rondom Debra Telbar, im het
stafberiCht van gisteren vermeld, zware
verliezen. Hijl liet wapens en munitie
in onze handen.
WEDEROPBOUW VAN
VERWOESTE BOERDERIJEN
Van de 530 thans 454 aanbesteed
en gegund
Naar het Rijksbureau voor de Voed
selvoorziening ons meedeelt, is op het
oogenblik de wederopbouw van vierhon-
derd-vier-en- vijftig van de vijfhonderd-
dertig boerderijen, verwoest ten gevolge
van maatregelen, door het Departement
van Defensie ter verdediging des lands
genomen, of ten gevolge van krijgsver
richtingen na het uitbreken van den oor
log, aanbesteed en gegund, tot een to
taal bedrag van ruim zes milliioen.
Ongeveer de helft der verwoeste boer
derijen ds vernield als gevolg van on
vermijdelijke Defensie-maatregelen. De
andere helft is het slachtoffer van krijgs
verrichtingen geworden.
Het bijzonder snelle tempo van den her
bouw der boerderijen as treffend. Het
is te danken aan de omstandigheid, dat
men in het kader van den algemeenen
wederopbouw voor ons land het boeren
bedrijf een uitzonderingspositie heeft
laten innemen. Dit is ten volle gerecht
vaardigd, gezien het primaire belang van
een funetionneerend boerenbedrijf voor
de voedselvoorziening van ons volk.
Als men weet, uit welke districten het
Bureau Wederopbouw Boerderijen bestaat
begrijpt men tevens, waar de boerderijen,
die moeten worden herbouwd, zich be
vinden. Het zijn de districten Amers
foort, Veenendaal, Mill (N.B.), Deurne
(N.B.) en Dordrecht. Voorts is er voor
de verspreid-liggende boerderijen een
district, dat, evenals het hoofdbureau, te
Amersfoort is gevestigd.
Bij de plannen is men uitgegaan van
de veronderstelling, dat de vroegere op
pervlakte van bedrijf en woning eener
vernielde boerderij zou worden gehand
haafd. (Onder „bedrijf" verstaat men het
complex van schuren, stallen e.d.) De
boer kan een grooter woonhuis en een
grooter bedrijf krijgen, wanneer hij het
kostenverschil dadelijk- bijbetaalt. In en
kele gevallen, niet dikwijls, wordt hier
van gebruik gemaakt.
De eigenaar draagt in de kosten bij
De eigenaar van de verwoeste boer
derij krijgt een deel te dragen van de
som der wederopbouwkosten en het ho
norarium van den architect. Zijn deel
bedraagt tusschen de tien en vijf-en-
twintig percent. De grootte van het per
centage tusschen tien en vijf-en-twintig
wordt door den leeftijd van het ver
woeste gebouw bepaald. Boven tien per
cent bedraagt het aandeel van den eige
naar een half percent voor elk jaar, dat
het vernielde gebouw heeft bestaan. (Heeft
het minder dan twintig jaar bestaan,
dan bedraagt het aandeel van den eige
naar toch tien percent, het minimum.
Heeft het verwoeste gebouw bij voor
beeld zestig jaar bestaan, dan draagt
de eigenaar niet dertig percent bij, maar
vijf-en-twintig, het maximum.
Wanneer de schaderegelingscommissie
de bijdrage heeft vastgesteld, 'beoordeelt
de belastinginspecteur, of de eigenaar uit
liquide middelen het bedrag geheel of
gedeeltelijk aanstonds kan betalen. Blijkt
dit het geval, dan is hij hiertoe ver
plicht. Blijkt het niet mogelijk wat
meestentijds het geval is, vooral, wan-
naar de eigenaar een boer is dan
neemt hij een hypothecaire inschrijving,
waarvan rente en aflossing vijf percent
per jaar bedragen. De hypotheek wordt
in dertig jaar afbetaald. Dit komt neer
op een rente van 23/^ percent. De hypo
thecaire voorwaarden zijn dus billijk.
Aanvankelijk hadden boeren er be
zwaar tegen, dat zij een deel van de
herbouwkosten moesten dragen. Men
wees hen er echter op, dat zij in plaats
van het oude gebouw, dat verwoest was,
een geheel nieuw gebouw zouden krij
gen, zoodat een bijdrage hunnerzijds mi
de kosten daarvan alleszins redelijk is.
Misschien zijn er boeren, die alleen door
dezen rechtsgrond niet aanstonds vol
komen worden overtuigd. Maar de er
varing leert, dat hun stemming verbe
tert, naar mate het nieuwe gebouw hun
voor oogen komt te staan. Zij nemen
ook in aanmerking, dat de onderhouds
kosten van het nieuwe gebouw veel ge
ringer zijn en dat de wederopbouw van
het bedrijf aanleiding is tot een moder
niseering, die een groote verbetering be-
teekent.
Er zijn ongeveer honderdvijftig archi
tecten bij den herbouw betrokken. Toe
gelaten zijn die, welke in de laatste vijf
jaar voldoende ervaring van boerderijen-
bouw hebben opgedaan. Voor zoover
noodig, worden hun aesthetische advi
seurs toegevoegd. Men acht Schablonen-
werk uit den booze en streeft ernaar,
in elke streek des lands boerderijen van
het streektype te bouwen.
In het schetsplan der architecten moet
het districtsbureau in vele gevallen de
noodige versoberingen aanbrengen. Men
stelt zich op het standpunt, dat de be
drijven (dus de stallen, schuren, enz.)
zoo goed mogelijk moeten zijn ingericht
en dat bij het woongedeelte luxe be
hoort te worden, vermeden. (Natuurlijk
moeten de boerenwoningen wel aan ze
kere hygiënische en aesthetische eischen
voldoen). De boer wordt volledig in de
bouwplannen gekend en is, binnen het
financieel-redelijke, bevoegd, den archi
tect aanwijzingen betreffende de inrich
ting van zijn bedrijf en woning te geven.
Het komt voor, dat op zijn aandrang
wijzigingen dn de plannen worden aan
gebracht.
Begrooting «n materialen
Het opmaken van de begrooting levert
onvermijdelijk zekere moeilijkheden op,
doordat de materiaalprijzen en de ar-
beidsloonen vrij sterk zijn gestegen1. Wat
de materialen betreft, gedurende een ze
keren tijd kon er weinig hout worden
verwacht; zoodat het raadzaam was, ook
in het woongedeelte steenen vloeren te
legeen. Nu de houtbehoefte voorloopig
is gedekt, brengt men daar weer de
normale, warmere, houten vloeren aan.
In het begin 'heeft men het stelsel
van publieke aanbestedingen toegepast,
maar na een korten tijd dreef het oude
euvel van de opzetgelden de bouwkosten
omhoog. De onderhandsche aanbestedin
gen, waarmee men nu werkt, geven een
besparing op de bouwkosten. De aanne
mingssommen beloopen tusschen acht- en
vijf-en-veertig duizend gulden. Men komt,
ondanks de tegenwoordige, hooge mate
riaalprijzen, tot een vrij behoorlijken, ge
middelden prijs per bubieken meter.
Krach tig streeft men ernaar, alle boer
derijen dit jaar zoo ver gereed te krij
gen, dat de oogst er in elk geval in zal
kunnen worden geborgen. Daarom gaat
de bedrijfsbouw vóór, al moet het gezin
misschien nog ©enigen tijd in een nood
woning huizen. Ongetwijfeld as dit laat
ste, vooral, als de familie talrijk is, on
aangenaam. Maar wat het zwaarste is,
moet het zwaarste wegen: in dit geval
een zoo goed mogelijke voedselvoorzie
ning van ons volk.
De nieuw© staat Kroatië h©eft zich
bij! het Driemo gendh'adenp act aangeslo
ten. De plechtigheden hadden plaats in
het Dogienpalieis te Venetië, waar graaf
Ciamo ©ein verklaring v,am ziijln regeering
voorlas.
Het is van weinig of geen belang, of
de Franschen in Syrië hun verzet tegen
de Engelschen lang zullen volhouden, al
dus meldt S.P.T. uit Berlijn. Het belang
rijke feit is, dat dit verzet heeft bestaan
en nog bestaat. Deze opinie is Zaterdag
middag door den officieelen woordvoer
der in de Wilheltostrasse geuit Reeds
vaak genoeg, zooi meende hij, heeft men
de Duitsche politieke opvatting inzake
deze kwestie gehoord.
Het eiland Cyprus als voorpost
van het Naburige Oosten
Frauduleuze slachtingen zullen
roet kracht worden bestreden
Wederopbouw van verwoeste
boerderijen. Reeds 454 aanbe
steed en gegund.
Binnenkort uitreiking van nieuwe
distributiekaarten aangekondigd
Petroleum voor kookdoeleinden
op de bonnen II M en O kaarten
Wanneer verduisteren?
Heden (Maandag): zon onder
22.03. Morgen (Dinsdag)zon
op 5.17, zon onder 22.04.
Tusschen zonsondergang en
zonsopgang moet worden ver
duisterd.
Maan op 2,01, onder 14.28.
Laatste kwartier Maandag 16
Juni. Nieuwe maan Dinsdag
24 Juni. Eerste kwartier
Woensdag 2 Juli. Volle maan
Dinsdag 8 Juli.
VERHOOGING VAN HET
AARDAPPELRANTSOEN
Met Ingang van 23 Juni
De secretaris-generaal van het depar
tement van landbouw en visscherij maakt
bekend, dat met ingang van Maandag
23 Juni het aardappelrantsoen zal wor
den verhoogd met een half kg, -derhalve
van 11/2 tot 2 kg per week.
In verband met dezen maatregel zullen
de detaillisten in de gelegenheid worden
gesteld op de aan hen uit te reiken
toewijzingen 2 kg in plaats van-, zooals
voorheen, kg per op de toewijzing
vermeld rantsoen te betrekken.
In verband hiermede is* bepaald, dat
de plaatselijke verkoopkantoren van de
VBNA op toewijzingen, welke zijn geldig
verklaard tot 23 dezer of een lateren
datumf 2 Ikg per op de toewijzing vermeld
rantsoen aan de detaillisten zullen af
leveren. Voor toewijzingen, welke zijn
geldig verklaard tot 22 dezer of een
vroegeren datum blijft de af te leveren
hoeveelheid gesteld op U/2 kg per rant-
De Londemscbe nieuwsdienst mieldt, dat
(Mackenzie King, d© Canad©escbe miinis-
terrpresident, te Ottawa, heeft bektönidl
getoaakt, dat president Rojos©velt'
hem in ©em brief zijd bezoek aan Ca
nada heeft aangekondigd.
Wederopgebouwde, schilderachtig gelegen boerderij
te Hoogland (Foto G. J. Louwen, Utrecht)