ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Inzending Advertentiën
DINSDAG 3 JUNI 1941
OPöENOI
ZIERIKZEESCHE COURANT
DE KERN
ABONNEMENT
Prijs: in Zierikzee f 1,60, elders f 1,90
per kwartaal. Weekabonnementen resp.
13 en 15 cents. Losse nummers 5 cents.
Verschijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
1797 - 1889
N.V. da Zierlkxeesche Nieuwsbode, Zierikxee, Schuitb. B 94, Tel, 32
Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Loose - Red.: M. J. Kosten, Zierikzee
97STE JAARGANG No. 14658
ADVERTENTIES
Prijs: 22 cents per regel, minimaal 88
cents. BIJ contract speciale prijzen. Suo-
cesjes op Maandag, Dinsdag, Woensdag
en Donderdag: 70 cents. Inzending tot
's morgens 0.30 uur.
POLITIEKE PROBLEMEN
De gebeurtenissen in het Nabije Oosten
zijn oorzaak, dat Alexandrië in verhoog
de mate de belangstelling trekt. Zal En
geland er in kunnen slagen, deze belang
rijke haven met succes te verdedigen
tegen de aanvallen van de spilmogend-
heden, die zich in elk geval niet lang
zullen laten wachten? Of zal het ook de
ze haven, evenals La Valetta op Malta,
moeten opgeven als steunpunt voor zijn
vloot, wanneer het blijkt, dat zij er
geen veilige schuilplaats meer heeft?
Wat Gibraltar is voor het Westelijk
deel van de Middellandsehe Zee, is
Alexandrië voor het Oostelijke deel. Deze
beide Engelsche bezittingen zijn vloot-
steunpunten; beide beheerschen zij een
nauwen verbindingsweg, de Straat van
Gibraltar en het Suezkanaal. Wat
het achterland betreft echter maakt zich
een groot verschil bemerkbaar: Alexan
drië vormt in dit opzicht voorloopig
althans een veiliger basis dan Gibral
tar. Niet gelegen aan een Nijl-arm, zoo
dat de haven niet kan dichtslibben, doch
door een kanaal met den Nijl verbonden,
geniet Alexandrië een zeer gunstige lig
ging. Èr ligt niets verwonderlijks ins
dat het de belangrijkste in- en uitvoer-
haven van Egypte is.
De naam Alexandrië herinnert aan
Alexander, die hier in 331 vóór Christus
een stad stichtte. Hoofdstad van Egypte
onder Alexanders opvolgers, na Rome de
grootste stad van het Romeinsche Rijk,
na de ontdekking van den zeeweg rond
Afrika een onbeduidende stad, Turksche
heerschappij, Napoleon in Egypte het
zijn als het ware de etappen in een
geschiedenis van twintig eeuwen.
In 1869 wordt het Suezkanaal geopende
Alexandrië verheugt zich in her
nieuwden bloei. Het ontwaakt uit den
dommel, de stad krijgt waarde als object
van de internationale politiek.
In 1882, gebruik makend van een op
standige beweging tegen het staatshoofd,
wordt de stad bezet door Engeland,. De
wereldoorlog maakt voorgoed een einde
aan de Turksche heerschappij over
Egypte. Nu ontbrandt in alle hevigheid
de strijd tusschen de nationalisten en
Engeland, die dit niet kan toestaan.
Alexandrië maakt al de wisselende kan
sen in dezen strijd mede. Tenslotte
wordt Egypte in 1922 onafhankelijk ver
klaard; maar de Engelsche troepen bij
het Suezkanaal blijven op hun post.
Het Oostelijke bekken van de Middel
landsehe Zee vormt het knooppunt van
de machtsontwikkeling van Engeland op
den weg (naar het Verre Oosten; hier
steunt het op den, driehoek H a i f ar-C y-
prus—Egypte. Haifa is het eindpunt
van den oerouden, grptoten weg, die door
Azië naar Iinidië voert. Bovendien ein
digt hier ook de petroleumleiding, diie
het kostbare vocht van Irak haar da
Middellandsehe Zee voert. Deze militair
sterke drieholek beveiligt buitendióni den
zeeweg naar Ihdië door het Suezkanaal
en de iin de toekomst zoo belangrijke
verbinding KairoKaapland ©n, door
Egypte, ook de wegen na ar den Soedan
en |naar de gebieden van Oost-Afrika.
Vpordat deze driehoek, welke van zoo
veel gewicht was voor Engeland, door
dit land sterk bevestigd w©rd, vormde
Egypte de bescherming vah den verbin
dingsweg E n g e 1 a n d—I m d i Reeds
Napoleon had het oog. laten vallen op
deze slagader van het Engelsche Em
pire; en haar beteekenis voor het En
gelsche wereldrijk kan niet sterker in
het licht worden gesteld dan door de
woorden, die Winston Churchill in bet
Engelsche Lagerhuis sprak. Hij! z©ide:
„Het verlies van het Nijldal en van het
Suezkanaal zou de zwaarste slag zijlij,
die ons kan worden toegebracht. Wij
hebben daarom1 het vaste besluit geno
men, om deze stellijngen te verdedigen
met alle machtsmiddelen, waarover het
Britsche rijk beschikt".
Hier zal dus, volgens de overtuiging
van deh Engelschen leider Zelf, de be
langrijkste slag voor Engeland vallen.
Deze m'aeht immlers steunde eeuwen, lang
juist op d e beheersching van de wereld-
handelmutes en het bezetten van sterke
steunpunten. Wanneer deze vallen, dan
moet daarmede logisch ook deze macht
zelf vallen. In het algemeen sprekend
kan de samenhang tusschen de landen'
onderling slechts Zoo lang gehandhaafd
blijlven, als Then daar van weerskanten
belang en voordeel bijl heeft. In dit ver
band mioet er op worden g© wezen, dat
de band tusschen Engeland en de
Dominions er onder moet lijden, wan
neer deze laatst© steeds grooter offers
te dragen krij'gen.
l Het is volstrekt geen geheim', dat men
er tijdens den wereldoorlog in Austra
lië en Nieuw-Zëeiamd slecht over spre.
ken was, dat hun troepen zoo zware
verliezen leden bijl den aanval' óp Galli-
poli, dat van die zijde sterk was afge
raden. De geschiedenis herhaalt zich'. De
band tusschen beide landen en Engeland
mOet ongetwijfeld lossór wórden, indien
f Engeland niet blijkt te zijn opgewassen
degen de tnacht van de spilmogendhe-
den. De groot© Militaire m politieke be
teekenis van den Engelschen driehoieki
voor den ingang van het Suezkanaal,
voor Egypte ©n de kust van Voor-Azië
is, voor zoover hel Groot-Brittanndë be
treft, is van veel belang.
DE PETROLEUMRIJKDOM
VAN IRAK
Voorraad op 395 miilioan ton garaamd
Onder de petroleum produceerende lan
den der aarde neemt Irak de achtste
plaats i'n. In 1938 bedroeg de productie
4,3 millioen ton, in 1939 4,2 miLHoen ton
en in 1940 naar schatting: 3,6 millioen
tan. Dit beteekent weinig meer dan 1,5
pet. van de wereldproductie. Deze ge
tallen krijgen echter een heel andere
beteekenis, wanneer men het aandeel van
de petroleum van Irak aan den wereld-
uitvoer beschouwt. De grootste producen
ten van petroleum, de V.S. en de Sow-
jet-Unie, verbruiken voor een groot deel
hun eigen productie; van de petroleum,,
die in Irak wordt geproduceerd, wordt
echter hoogstens 600.000 ton in het eigen
land verbruikt, zoodat in de bovenge
noemde jaren 3 tot 4 millioen ton kon
worden uitgevoerd, d.w.z. meer dan 5
pet. van den geheelen wereldexport.
i Voor de landen onder Britsch bestuur
speelt de petroleum van Irak dus een
groote rol. Groot-Brittaimië produceert
in zijn geheele rijk slechts 2,5 pet. van
de wereld opbrengst aan petroleum; doch
het Britsche kapitaal controleert niet min
der dan 20 pet. Naast Midden-Amerika,
dat 50 pet. van den Britsche invoer aan
petroleum dekt, is het vooral Voor-Indië
(Iran, Irak en Bahreineilanden) dat voor
de rest zorgt. De buisleiding van Kerkoek
naar Haifa, die 1007 kilometer lang is,
vormt een van de levensaderen van het
Britsche Rijk. De geheele behoefte aan
petroleum van de Britsche vloot in de
Middellandsehe Zee is tot in onze dagen
gedekt geworden door Irak.
De helft der aandeelen in de Iracq
Petroleum Cy. bevindt zich in Engelsche
handen. De andere helft is verdeeld tus
schen de V.S. en Frankrijk. De totale
voorraad aan petroleum van Irak wordt,
volgens voorzichtige ramingen, geschat
op 395 millioen ton, of ongeveer 9,7 pet.
van den wereldvoorraad. De Iracq Petro
leum Cy. heeft zich voor 75 jaar het
recht van exploitatie van dezen petro-
leumrijkdom verzekerd. In de toekomst
beteekent diit nog een enorme winsit, want
het meerendeel der Iraksche petroleum-
broimen is nog niet in exploitatie ge
nomen.
Dultsch weermachtsbericht
D* strijd om Kreta
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte Zaterdag bekend:
Op het eiland Kreta hebben de Duit
sche troepen de achtervolging van den
verslagen vijand naar het Oosten voort
gezet en de verbinding tot stand gebracht
met de bij Herakleion staande Duitsche
valmschermjagers. De vereeniging met de
van het Oosten uit verder oprukkende
Italiaansche troepen is nog slechts een
kwestie van korten tijd. Duitsche forma
ties gevechtsvliegtuigen bombardeerden
ook gisteren weer vijandelijke troepen
concentraties en aftochtwegen. Bijzonder
doeltreffende luchtaanvallen waren ge
richt op havens aan de Zuidkust, waaruit
de resten van de Britsche troepen pro-
fa eer en te vluchten. Ten Zuiden van Kreta
vielen Duitsche gevechtsvliegtuigen een
formatie Britsche zeestrijdkrachten aan
en beschadigden een torpedobootjager zoo
hevig, dat hij als verloren beschouwd kan
worden. Britsche afdeelingen welke naar
het eiland Gaud os gevlucht waren, wer
den aangevallen. Een radiostation werd
vernield.
In Noord-Afrika werd een nachte
lijke uitvalspoging van den vijand uit
Tobroek afgeslagen. Door artillerievuur
kon een vrij groot Britsch munitiedepót
tot ontploffing gebracht worden. Duitsche
formaties duikbommenwerpers bestreden
Britsche stellingen luchtdoelgeschut bij
Tobroek, Torpedovliegtuigen beschoten
met boordwapens vijandelijke troepencon
centraties. Duitsche en Italiaansche forma
ties vliegtuigen vielen met goede uit
werking benzine-opslagplaatsen van den
vijand aan.
Een duikboot onder bevel van den lui
tenant ter zee eerste klasse Heinrich Liebe
heeft vijandelijke schepen met tezamen
44,000 brt. tot zinken gebracht.
In den afgeloopen nacht werden aan
de Britsche Westkust met succes havens
gebombardeerd. Vooral in het gebied van
de Mersey en in de havenwerken aan
het kanaal van Bristol ontstonden tal
rijke branden.
De vijand vloog noch naar het Rijks
gebied, noch naar de bezette gebieden.
Italiaansch weermachtsbericht
Malta uit de lucht bestookt
In zijn weermachtsbericht no. 360 maakt
het Italiaansche opperbevel het volgende
bekend:
Italiaansche vliegerformaties hebben op
nieuw gedurende den nacht van' 31 Mei
de haveninrichtingen van La Valetta
op Malta gebombardeerd.
Op het eiland Kreta zetten de Ita
liaansche troepen hun krijgsverrichtingen
voort teneinde de gestelde dioelen te be
reiken., hetgeen geschiedt in nauwe sa
menwerking met de Duitsche strijdkrach
ten. Engelsche vliegtuigen hebben bom
men laten vallen op eenige plaatsen van
Italiaansche bezittingen in de Egeische
Zee. Een vijandelijk toestel werd door
het luchtdoelgeschut neergehaald.
In Noord-Afrika hebben Italiaansche
en Duitsche vliegtuigen onder bescher
ming van Italiaansche jagers vijandelijke
luchtdoelbatterijen in Tobroek gebom
bardeerd. Op 28 Mei overdag hebben
Duitsche bombardementsvliegtuigen gemo
toriseerde strijdmiddelen van den vijand
in de nabijheid van een belegerde ver
sterking aangevallen, waarbij zij ten
noorden van Marsa Matroe een groot
vijandelijk schip troffen en zwaar be
schadigden.
In Oost-Afrika bleven onze garnizoenen
dapper verzet bieden aan den druk van
de vijandelijke strijdkrachten welke nu
meriek in de meerderheid zijn.
DE STRIJD IN IRAK
Raijid Ali naar Iran
In een bericht van Ofi (Havas) uit
Beiroet, wordt gezegd, dat de toestand
in Irak zich de laatste 48 uur heeft ont
wikkeld in het voordeel van de Engel
schen. Gemotoriseerde Britsche afdeelin
gen zijn bij Ramadi over den Eufraat
getrokken .en staan reeds in de buiten
wijken van Bagdad, aldus dit bericht.
Het was de bedoeling geweest, dat
de minister van Economische Zaken,
Sjahbani, zich met de verdediging van
Bagdad zou belasten, doch intusschen is
er een commissie gevormd, welke het
stadsbestuur op zich heeft genomen en
voorbereidselen voor de overgave treft.
Het denkbeeld van een nieuwe basis van
verzet in het gebied van Mos oei schijnt
men te hebben laten varen.
Volgens een door de bladen gepubli
ceerde officieel© mededeeling, zoo meldt
DNB uit Teheran, is de Iraksche minis
ter-president, Rasjid Ali el Kaiiami, met
eenige zijner ministers en verscheidene
Iraksche officieren in Iran aangekomen.
Het Britsche garnizoen in Habbaniyah
zou door groote transporten troepen en
materieel uit Transjordanië aanzienlijk
versterkt zijn. Met vermijding van de
over Roetbah gaande wegen zouden deze
transporten naar Habbaniyah vervoerd
zijn. j
ENGELAND EN FRANKRIJK
Ean verklaring van Darlao
over Engeland
Het DNB meldt uit Parijis:
Admiraal Darlan heeft in een voor de
pers van bet bezatte gebied afgelegde
verklaring .een uiteenzetting gegdven van
de EngeLsdhe politiek jegens Frankrijk.
VerwijZende baar dón Engelsdhen lucht
aanval óp de Tubesisdhe havenstad Sfax
verklaarde Diarlan, dat Eden's poging om'
dien aanval te rechtvaardigen mislukt is,
daar overeen kornis tig het internationale
recht schepen ©eper oorlogvoerende mo
gendheid zich 24 uur lm een neutrale
haven mógen ophouden.
Wanneer men aan d© laatste Maan
den terugdenkt. is er geen week voor-
Men wordt er nogmaals aan herinnerd, dat nè 9.30 uur
op den dag van uitgaaf geen enkele advertentie meer
kan worden aangenomen.
Alléén familieberichten kunnen iets later worden ingezonden.
De Directeur.
bifgegaam, waarin niet ©Ón Engelsche aan
slag op de Fransdhe mlairijnie is geschied.
In 1ó|taal zij|n sinds den wapenstilstand,
zoo verklaarde Darlan letterlijk, 143
Fransche sch©pen door d© Engelschen
opgebracht ©n piet, zópals zij! beweren,
gecontroleerd ©p dan weer losgelaten.
Met 'miskenning van all© voor de scheep
vaart geldende w©tteP heeft d© Britsche
admiraliteit, wat Frankrijk betreft, hót
Controlerecht ip e®n prij'zen-
reeht veranderd', zelfs dan1, wan
neer de aapgehouden schepen geen la
ding voerdep. Dit alles b©wijist. dat En
geland tegeppyer ions tot een piraten-
oorlog is overgegaan, lom aan den eenen
kant pp |oupze toosten Zijin voortdurend
verlies aan topnage te vervangen en an
derzijds oim Frankrijk's bevolking uit te
hongeren'.
In dit verband zeide Darlan, dat dó
Engelsdbepi io(M uitvluchten mi©t verlegen
rijn. Zoo beschuldigden zij Frankrijk er
van, Duitschlapd en Italië te verzórgen,
dan weer beweerden zij!, dat Frankrijk
wapens vervoert, dap w©©r Zoeken zij!
hun (optreden goed te praten met ePn
„Mogelijk gevaar in de toP'kiomst".
In werkelijkheid ©dh.ter, aldus vervolg
de Darlan, heeft dit brutale optreden
slechts ©en dool: Enigeland wil de Fran
sche Macht 1©r ze© vernietigani, het Fran
sche mó©derland vap Zijp koloniën sch©L
den iep Frankrijk vap de rest der we
reld isofeerón.
Omdat Frankrijk ipi maarschalk Pétain
.eindelijk e©p leider Mót den helderen
blik heeft gevóPdiep, wordt het op hui
chelachtige wijlzle door Engeland aange
vallen. Het zou Frapkrijk willen verbie
den aap een miOuwe Europ&esch© orde
deel te nemiep. Het zou opk willen vt©r-
ihindereP, dat Frankrijk de ©emheid van
rijp gebied epi Zijn koloniaal rijk hand
haaft.
In ©vereepstenMiing nuet Maarschalk
Pétain weiger ik de vernietiging van'
Frankrijk te aapvaarden, die bij' ©en,
voortduren van den oorlog onvermijde
lijk zou zijn geweest. Dat ik, di© door
den maarschalk belast ben met de po
litiek van diep wederopbouw1 h©t mikpunt
der Engelsche woede bem, is evión na
tuurlijk als het feit, dat Londen tegen
Frankrijk twijfelachtig© Franische elemen
ten tracht uit te spelen.
Ik hapdel zpp, dat FraPkrijlk weer
©en plaats pis grpote mogendheid
in Europa eni in de wereld kan innemen.
Deelneming aan d© nieuwe ordening is
daarvpor poodzakeiijk. Na het bombarde
ment vani Sjiax ben ik me©r dan ooit
besloten otm Frapkrijk's recht tot vrij©
beschikking ov©r Zijlm havens ©n verbin
dingswegen) te do©n eerbiedigen. Ons land
is nog sterk on waardig geno©g PM een
"geweldadige schending van zijn gebied
of ©en belóediging van Zijn vlag niet te
aanvaarden.
ACTIE TEGEN CYPRUS
WAARSCHIJNLIJK
Da waard, van luchtitrijdkrachten
Betrouwbare kringen te Londen, schrijft
de U.P., doen geen moeite om hun pes
simisme over het verloop van den strijd
op Kreta te verbergen en reeds waar
schuwden zij voor een al te gunstige
beoordeeling van de niet-officieele be
richten uit Kaïro, volgens welke nieuwe
Britsche versterkingen op Kreta waren
gearriveerd.
Deskundige waarnemers te Londen ma
ken er geen geheim van, dat de situatie
op Kreta vertwijfeld is geworden, daar
thans ook over zee aanzienlijke ver
sterkingen van dan tegenstander zijn
aangekomen en het niet te vbrwachten
is, dat de Britsche oorlogsschepen alle
Duitsche pogingen kunnen verijdelen om
tanks op transportschepen naar Kreta te
brengen. Wanneer het bovendien den En
gelschen na zes maanden bezetting van
het eiland niet gelukt is. een aanval af
te weren, die alleen .uit de lucht werd
De beteekenis v. d, strafegischen
driehoek Haifa-Cyprus-Egypte
Darlan zet Frankrijk's houding
tegenover Engeland uiteen
Nieuwe regeling van de belasting
op het inkomen gepubliceerd
Regeling van de sportbeoefening
voor het heele land
Nieuwe regeling voor de distri
butie van vaste brandstoffen
Wanneer verduisteren?
Heden (Dinsdag) gaat de zon
om 21.53 uur onder. Morgen
(Woensdag) komt zjj op om
5.22 uur. Tusschen zonsonder-
en opgang moet verduisterd
worden. De maan gaat onder
om 2.47 uur en komt op om
15.16 uur.
Volle maan Maandag 9 Juni.
Laatste kwartier Maandag 16
Juni. Nieuwe maan 24 Juni.
ondernomen, waarbij van Duitsche zijde
slechts lichte artillerie en op zijn hoogst
enkele tanks werden gebruikt, dan moet
de situatie, naar Men openlijk toegeeft,
wanhopig worden, zoodra de Duitschers
grooterc hoeveelheden zwaardere wa
pens aan land kunnen zetten.
De „Manchester Guardian" schrijft: Wij
hebben den 'vijand groote schade toege
bracht. Indien wij echter Kreta zouden
verliezen, dan moeten wij voorbereid zijn
op een onmiddellijk daarop volgenden
aanval van denzelfden stoot op Cyprus
Zouden de steden van dit eiland beter
toegerust zijn dan Heraklion voor den
afweer van eeii aanval van parachutisten?
Men acht' een Duitschen aanval op Cyprus
des te meer mogelijk, omdat men gelooft
dat de Duitschers door 't bezit van de
steunpunten Kreta, Rhodos en Cyprus het
noord-oostelijk deel van de Middelland
sehe Zee zoodanig zouden beheerschen,
dat zij groote scheepskonvooien naar de
Levant zouden kunnen sturen.
In goed ingelichte kringen te New
York gelooft men, dat de operaties te
gen Kreta mogelijk een verregaande wijr
ziging in de strategische plannen op
luchtvaartgebied van de militaire autori
teiten der Vereenigde Staten ten gevol
ge zullen hebben. Zeker zal men zich
nu intensiever bezighouden met het be*