De Gruyter
NEDERLANDSCHE ECONOMIE IN OORLOGSTIJD
DcndTên tuinbouw^
ingezonden stukken
Uit Stad en Provincie
EEN UITEENZETTING DOOR COMMISSARIS-GENERAAL
Dr. H. FISCHBÖCK
Ons Koffiesurrogaat
is krachtig en smaakt uitstekend
250 gram in speciale.
aroma-bescherménde yerpaklan'g OU cent
Voor een groot aalrutajl vertegenwoor
digers van industrieele bedrijv©n uit Lim
burg heeft de oomrn issaris - gene ra ai voor
financiën em economische zakein, minis
ter dr. H. Fischböck, te Maastricht e©n
rede gehouden over die Wirtschaft in
den Nederlanden im Kriege".
lnduitrl«êU moeilijkheden
De voornaamste moeilijkheid, waarme
de de industrie op het oogenblik te kam
pei heeft is 't niet in voldoende mate
aanwezig zijn van grondstoffen, terwijl
zich ook moeilijkheden met den afzet voor
doen. De huidige situatie laat niet toe
naar believen, over, grondstoffen te** be
schikken en te fabriceert. Er moet ver
vaardigd worden, wat op het ©«ogenblik
noodzakelijk is. Het is moeilijk uit te
maken wat inderdaad noodig is en hoe
de bedrijven daaraan aan te passen. De
ondernemer moet deze vraag zelf onder
zoeken. De moeilijkheden zullen minder
zijn, wanneer ook de ondernemer zich
op dit" standpunt stelt en zich weet aan
te passen. Deze moeilijkheden zijn bij de
bezettende macht echter volledig bekend
en deze zal alles in het werk stellen
om de overwinning daarvan te bevor
deren en de Nederiandsche Industrie niet
zwaarder te belasten, dan met het oog
op de oorlogsdoeleinden noodzakelijk is
Da lociafe pol tiak
Ook de sociale doeleinden, die Duitsch
land nastreeft, heeft men tot nog toe
niet kunnen verwezenlijken in die mate,
als wel gewenscht was. Maar ook dit is
een gevolg van den oorlogstoestand. Het
streven is er evenwel op gericht den
Nederlandschen arbeider een positie te
bezorgen, die gelijkwaardig is aan die
van de Duitsche arbeiders. Dit geldt ook
voor de loonpolitiek, waarin men het
standpunt huldigt van een rechtvaardige
verdeeling van hét loon. De huidige toe
stand eischt, dat de prijs- eii loonpolitiek
zooveel mogelijk gestabiliseerd blijft, voor
zoover de omstandigheden dat toelaten.
Loonsverhoogingen zullen dan ook alleen
worden toegestaan, wanneer deze onver
mijdelijk zijn. De ondernemers moeten
de vraag eener loonsverhooging dan ook
niet zien uitsluitend van het standpunt
van hun eigen bedrijf, maar met het
oog op het geheele bedrijfsleven.
Verhooging van dividenden
niet verantwoord
Ik kan absoluut niet begrijpen, aldus
dr. Fischböck, dat er in Nederland tal
van vennootschappen zijn, die de winst,
die zij maakten over~1940, gebruikt heb
ben, om een verhoogd dividend uit te
keeren. Dat is niet te verantwoorden in
een tijd, dat loonsverhooging onmogelijk
is. Door deze verhoogde uitkeeringen
wordt het inkomen der aandeelhouders
vergroot. Afgezien van het sociale en
sociaal-politieke standpunt, heeft dit een
negatieve uitwerking Op de economische
positie van het land. Juist in die kringen
zitten de klagers over het gevaar voor
inflatie en over een te groote circulatie
van bankpapier, terwijl zij door hun
handelwijze de koopkracht nog verhoo-
gen. Terwijl de ondernemers 'klagen over
bestaande of nog dreigende gevaren, hou
den zij vast aan de verhoogde dividend-
uitkeering, waardoor zij deze gevaren
zelf verhoogen. Deze politiek begrijpen
wij niet.
H«t Ukort aan aardappelen
Op het oogenblik is vooral hinderlijk
het gebrek aan aardappelen. Er wordt
evenwel bijzondere zorg aan besteed. We
zitten nu in een beperkingstoestand, die
onvermijdelijk is.
Het was waarschijnlijk beter geweest,
als de distributie eerder ter hand was
genomen, dan had men de aanwezige
voorraden over een grooteren tijd kun-
men verdeelen en dan was het gebrek
nu niet zoo groot geweest.
Zoodra de nieuwe oogst er evenwei
is, is het probleem opgelost, omdat Ne
derland in de behoefte aan aardappelen
zelf kan voorzien.
Grondstoffanvoorziening
Spr. wijst er verder op, dat voor tal
van artikelen de toestand voor de Ne
deriandsche bevolking nu gunstiger is,
dan tijdens de wereldoorlog. Het streven
is er op gericht bij de verdeeling de
grootst mogelijke rechtvaardigheid te be
trachten. Daartoe is de medewerking van
de bevolking noodzakelijk. Het is noodig
de productie van voedingsmiddelen zoo
hoog mogelijk op te voeren. Spr. hoopt,
dat men ditzal1 begrijpen en daaraan
mede zal werken.1
j Dit geldt ook voor de voorziening met
grondstoffen. Er -komt een verordening,
welke beoogt dé verwerking van som
mige metaalproducten aan banden te leg-
- gen. Dit gebeurt om te zorgen, dat de
aanwezige voorraden zoo nuttig moge
lijk besteed worden.
Sprekende over de lasten, die op het
volk rusten, herinnert spr. aan de rede,
die de Duitsche minister van financiën
dezer dagen te 'Weenen gehouden heeft
en waarin deze de opbrengst van de
Duitsche belastingen besprak.
De belastingen
Wanneer Nederland naar verhouding
even zwaar belast was als de Duitsche
bevolking, zou hier aan belasting opge
bracht moeten worden een bedrag van
ongeveer 2.3 milliard gulden, terwijl de
belastingopbrengst over 1940 slechts 900
millioen gulden bedroeg. Wanneer
Duitschland een dergelij'ken last kan dra
gen, moet dat ook voor Nederland moge
lijk zijn. Voor dekking van de kosten zal
men zijn toevlucht nemen niet alleen
tot leeningen, maar ook tot een verstan
dige belastingheffing. Die vermeerdering
is ook mogelijk door een strenge con
trole op al datgene, wat inderdaad be
lastbaar is.
Da Icolanvoorzienfng
Wat de kolenvoorzïening betreft, pro
duceert Limburg voldoende om de be
hoefte van geheel Nederland te dekken.
Het Europeesche continent heeft evenwel
niet voldoende om zijn geheele behoefte
te verzorgen, omdat de aanvoer van En-
gelsche kolen stop ligt. Duitschland pro
duceert ook meer dan het noodig heeft,
maar andere landen hebben te weinig
of geen kolen. Deze landen moeten dus
door de kolenproducenten verzorgd wor
den. Nederland kan daarbij niet op het
standpunt staan, dat het alleen voor zich
zelf heeft te zorgen, maar het moet mee
helpen in de Europeesche eenheid. Het
uitvallen van Engeland is niet alleen
de oorzaak, dat zou wel te compensee-
ren zijn. Ook de transportmoeilijkheden
spélen hier een rol. Dit is echter een
tijdelijk probleem want als de transport-
moëillijkheden zijn opgelost is de toe
stand weer in orde. In geen geva'l mogen
deze moeilijkheden oorzaak zijn, dat be
drijven worden stop gezet en daarom
zal ook alles in het werk worden ge
steld om dat te voorkomen.
GEMEENTERAAD TE ELLEMEET
Maandag 5 Mei vergaderde de Raad
der gemeente, onder voorzitterschap van
den burgemeester dhr. A. J. de Bruijn.
De heer A. P. v. d. Weijde was afwezig.
Naar aanleiding van een brief van den
Commissaris der Provincie, wordt m.ast.
besloten, nu de bepalingen van h©t Ca-
pitulafttenstelsél buiten werking zijn ge.
treden, de desbetreffende bepalingen in
de Veldwachtersveri>rdening te laten ver
vallen.
In de vorige Raadsvergadering werd
besloten, de financieel© voordeeOiein, voort-
vloeiende uit de nieuw© financieel© be
palingen te voegen bij de onvoorziene
uitgaven en wanneer het noodig was
daarvan af te schrijven. Ged. Staten heb
ben nu medegedeeld, dat ihet voordeel
moet worden bestemd voor toevoeging
aan de A lg©tme©in© Reserve en
wanneer vaststaat, dat de gemeente be
langrijke uitgaven heeft voor het Onder
wijs in de Liéh. Oefening, imeoi daar
over kan beschikken. Hoewel B. en W.
het practischer vinden te doen, Zooals
in det vorige vergadering werd b©spro-
ken, stellen zij voor de Begroeting in
bedoelden geest te wijzigen. Djt iWiordt
«m.a.st. aangenomen.
De Inspecteur van het Lager Onder
wijs te Goes vraagt een bijldrage in d©
kosten voor de cursus lichamelij
ke oefening, die te Zierikzee voor
leerkrachten bij het lager onderwijs ge-
geven*»wiordt. Daar 2 leerkrachten u-t
onze gemeente daaraan deelnemen, wordt
m.a,st. besloten f10 hiervoor beschikbaar
te stellen.
Het Pachtbureau tmaakt beswaar
tegen de pachtprijs vdni een enkel stuk
land van' de gemeente ©m verzoekt dléz©
te verlagen. Waar het eéni zeer gering
(bedrag is en er wtel niet aam t© ontko
men Zal zijn, wordt op voorstel van
B. ien W. inlast besloten1 hiermee ac-
ooord te gaan. Ged. Staten verzoeken
van af 1 Jan1. 1941 de Wedden en toe
lagen voor Burgemeester, Secretaris, Ont
vanger en Ambtenaar van- den Burger
lijken Stand top Zoodanig bedrag vast
te stellen, dat genoten, wordt ©en netto
bedrag gelijk* aan 90 pet. van de o$
30 September *34 geldend© wedde. Al
leen de Burgemeester en Secretaris too
rnen hiervoor in aanmerking. Een dien
overeenkomstig besluit Wordt genomen
ten de pensioensgrondslag vastgesteld'.
Iin verband tm!et de opheffing van de
gemeentelijke arbeids-ibemidd'eling
wordt aan dien agent imet ingang van
1 Mei of zooveel later als de dienst
aan het Rijk overgaat, «eervol ontslag
verleend. Hij blijift 'echter inlog betast met
alle overige werkzaamheden. Omtrent de
beloonimg zal tater een beslissing wor
den genomen.
Afwijzend wordt beschikt op een ver
zoek van het Centraal Bureau voor de
Grafische bedrijven, oïm een bijldrage voor
d'e wachtgelden der leden.
Nu komt in bespreking het agenda
punt: uittrekken van een' post voior
schr ij f loon «en. De voorzitter licht dit
punt uitvoerig-toe. B. en W. stellen als
voorloopige oplossing voor 100 gulden
votor dat werk uit te trekken. Dit wordt
im'.avst. aangenomen, ook het voorstel
van dom heer P. Gast, om: met de ge.,
imieente EltoerZe© overleg te palege.ni onn
te tooirien tot het aanstellen van ©en-
bezoldigd ambtenaar ter secretari© voor
de beide gemeenten1. B. ,en W. Zullen
dan i-ni de volgende vergadering m©t
voorstellen komen. Daarna sluiting.
KERKNIEUWS
Geref. Kerk.
Beroepen te Tholen: candiidaat H. J.
Swierts, hulpprediker te Vlissingen.
Hat Zeeuwiche Landbouwcontract
Het college van RijkshehiiddefLaairs heeft
zijn goedkeuring gehecht aan de provin
ciale arbeidsovereenkomst voor 1941.'42
afgestoten tusscheni de Zeeuwsche land
bouworganisaties da de drie landaiblei-
dersbondeh.
Het contract omvat de districten Schiou-
wien-Duivelaaid, Tholen, qt.-Philips] and,
Zuid-Beveland, Walcheren, West- '©n O.-
Zeeuwsch-Vlaanderen'.
Da aarita kersan an tomatan
Op de gnoiéhte- ien vruchtenv©iling
Utrecht en omstreken werden Zaterdag
de eerste Meikersen aangevoerd door d©n
heer J. van Vuurde Jr. van de kweekerij
Gruinoi te Buinnik. De kersen werden ver
kocht door de firma Nieuwerth te Utr©cht
voor 16 cent per stok. Tevens werd©n
de eerste tomaten aangevoerd, die d|en
prijs van elf cent opbrachten.
Gaan aardbeian naar Duitichland
H.et Nederiandsche Perskantoor 1© Ber
lijn imleldt: Op entoéle Duitsche ,markt©n
zijn Duitsche kas-aardbeien verschenen;
het zijn echter mg slechts zeer kleine
hoeveelheden. Nederiandsche kas-aard
beien schijnen dit jaar niet te woird©n
verwacht, wat wel met de transportmoei
lijkheden ini verband zal staan. Vro©ger
leverde Nederland hiervani vrij groote
partijen. Ook aardbeien van den kouden
grond worden dit jaar uit Nederland
blijkbaar niet verwaCht, afgezien van in
«enkele West-Duitsche steden', die in de
nabijheid van de Nederiandsche grens
liggen. Daarentegen verwacht Duitschland
idit jaar tegen midden-Mei zeep groote
hoeveelheden aardb©ie|n vajn den koud/en
gromd uit Bulgarije,
TELEGRAMMEN
DUITSCHE LUCHTAANVALLEN OP.
ENGELAND.
Het Duitsche luchtwapen is, naar het
DNB verneemt, Dinsdagavond gestart met
sterke formaties voor aanvallen op, voor
den oorlog belangrijke doelen, in En
geland. Reeds de eerste berichten over
successen maken melding van talrijke
branden en vernielingen in industrieele-
en haveninstallaties in het gebied tot
aan Schotland toe.
De Londensche berichtendienst noemt
als voornaamste doel van de Duitsche
luchtaanvallen «op Engelsch gebied in den
nacht van Dinsdag «op Woensdag het
Clyde-district, waar schade van een ze
keren omvang is ontstaan.
Bovendien vreest men dat ook een
zeker aantal personen schade heeft ge
leden.
ZWAKKE LUCHTAANVALLEN OP.
DUITSCHLAND.
Zonder dat er zicht was op den grond
hebben zeer zwakke strijdkrachten der
Royal Air Force, Dinsdagnacht eenige
bommen geworpen op Noord-Duitschland
De civiele schade is volgens de tot dus
verre ontvangen berichten buitengewoon
gering. Militaire schade is niet ontstaan.
ROEMENIË ERKENT KROATIË.
Roemenië heeft den nieuwen staat Kro
atië erkend in een briefwisseling tus-
schen den Kroatischen chef van den staat
en Generaal Antonescu.
ANTI-BRITSCHE BEWEGINGEN
IN SYRIË.
Uit Beyrouth verneemt het Italiaan-
sche agentschap „Stefani" dat anti-Brit-
sche opstanden in Syrië zijn ontstaan
onder de Mohammedanen. Voorts heb
ben 50.000 Mohammedanen een felle be-
tooging geïmproviseerd en het Britsche
Consulaat in Damascus geplunderd. Bo
vendien is bericht ontvangen dat de
Groot-Moefti uit zijn verbanningsplaats
Bagdad de Arabieren zou hebben op
geroepen tot den Heiligen Oorlog tegen
de Engelschen.
DE AUSTRALISCHE PREMIER IN
AMERIKA.
De Australische premier Menzies is per
vliegtuig uit Lissabon te New York aan
gekomen. - i
UIT VROEGER DAGEN
De Kerk van Burgh
Het feit. «dat onlangs door een dies-
kundige bijl de restauratie van één van
de oudste gebouwen in ons dorp werd
geconstateerd, dat irn de oud© uiuren van
dat gebouw steenem werden verwerkt,
welke vermoedelijlk afkomstig war©n van
de oude kerk van Burgh, gaf mijl aan
leiding eenige bijzonderheden op te spo
ren omtrent die oude kerk ©n de stich
ting van onze tegenwoordige kerk.
De bekende bouwkundige ©n oudheid
kundige Frans Vermeulen schrijft in het
jaarboek van den Ned. Oudheidkundigen
Bond 1924 o.a. het volgende: „Het dorp
Burg, oudtijlds Bordh geheeten, behoort
onder de heerlijkheid van d©zen naam,
ien WOrdt in 1222 vermeld. Sedert 1816
is het imet Westonsdhouwen tot één Ge
meente vere©nigd. Volgens de overleve
ring zou de naam in verband staan met
een kasteel, dat reeds in Romeinsohen
tijld bij de Roompo-t stond' en op de
kaart v,an Visscher nog is aangegeven'.
In de middeleeuwen stond hl©r de
aan de H. Maagd gewijlde hoofdkerk van
het oorspronkelijke zesde «n westelijk
ste „zestendeel", of waterschap, ressor-
teerend onder het decanaat Scaldia. Deze
kerk, die hieroim reeds in d© 12e. eeuw
moet bestaan hebben, bezat ©en eeuwig
durende vicarie aan het St.-Willebrord
altaar, Waartoe Lieven van' Burgh in
1548 het collatierecht bezat. Na de her
vorming is de gemeente tot 1661 met
Haamstede vereenigd en daarna Weer
zelfstandig geworden." Tot zoover de
heer Vermeulen.
Nadat een gedeelte van deZe oudié
Kerk met den Toren reeds eenige jar%i
iw'as ingestort, heeft de toenmalig© Am
bachtsheer van Burgh, Pieter de Hu'ij-
bert. in h©t laatst van de 17e eeuw1, een
geheel nieuwe kerk met toren doen
bouwen.
Met den bO«u|W schijfnt hien in 1671 te
Zijh begonnen, in 1674 was de bouw
voltooid. De hoofdingang, aan de West
zijde van den toren, vermeldt dan ook
het jaar 1674. In een kanteek©ning bij1
de notulen van een kerkeraad van 6
April 1671 Wordt vermeld: „De K.k© van
Burght 'den eersten steen van het fon
dament geleit den 25 Meiji 1671 '©n is
van die soimier het bijl het fondament
gelaten".
Ds heer Vermeul© merkt nog op: „Int
1674 stond het bouwwerk voltooid, als;
een baksteemen „oentraalbtouw", in den
vorm van een Griesch kruis, met vier
even lange ©n even hooge armen w:aar-
van de Noordelijke ear Zuidelijk© een
lagere bekapping hebbent en met een
vierkanten toren tegen' den Westarm".
Ter tegemoetkoming in' de kosten van
den bouw der inieuwe kerk met toren,
verleenden de Staten van Zeeland op
den 29 Juli 1670, aan de gemeente al
hier een octrooi tot heffing van 1 Stui
ver per gem'ët jaarlijks, terwijl bij or
donnantie van1 den 7 Maart 1675, de Heer
van Burgh jaarlijks 5 pond Vlaamsch
uit de geestelijke goederen tot onderhoud
van die Kerk Werd toegezegd.
B. W. G B.
De wolkbreuken van Zondag in
Brazilië, die zoo hevig waren als men
de laatst© vijftig jaar nog maar zelden
heeft beleefd, hebben den staat Rto
Grande do Sul van de overige buiten
wereld afgesneden en 40.000 personen
dakloos gemaakt. De verbindingen met
Porto Allegro, de hoofdstad van genoem
den staat, zijn verbroken, daar het wa
ter op weg daarheen vaak meer dan drie
meter hoog staat. Alleen in de omge
ving van deze stad.schat men het aan
tal dakloozen op 10.000. De scholen zijn
gesloten. i
in
„Associated Press" meldt, dat de Am©,
rikaansche regeering elk©n uitvoer van
machines en werktuigen naar de Sovjet-
Unie heeft verboden, hoewel de Sov
jet-regeering alle pogingen in hpt werk
heeft gesteld om de noodig© uitvoerver.
gunningen voor de deels reeds maanden
geleden bestelde en betaalde macihin©s
te verkrijgen. Het uitvoerverbod wordt
verklaard met de ontwikkelingen vain d'^n
laatsten tijd, o.a. met het sluiten van het
Japansdh.Russisch© neutraliteitsverdrag.
(Van ingezonden stukken, geplaatst of
ongeplaatst, wordt de copy niet terug
gegeven. Op anoniem of zonder duide
lijk geschreven handteekening toegezon
den stukken wordt geen acht geslagen.
De redactie behoudt zich het recht voor.
Ingezonden stukken te verkorten, of te
veranderen op een wijze, die naar haar,
meentng ze geschikt maakt voor opne
ming, zonder dat de bedoeling gewij
zigd wordt). i i Ifjfjfl
KERKWERVE. Burgerlijke Stand «over
April. Gehuwd: 2. Nic. van der Weele,
46 j., en Maatje P. Boot, 39 j.; 16. Mar.
de Vlieger, 31 j., en Paulina Rotte, 24
j.; 22. Jain dem Hollander, 29 j., em Cor
nelia M. G. Dalebout. 21 j.; 23. Corne
lls P. Bom', 29 j., en Adriana Smailheer,
23 j.; 30. Jam M. Neele, 27 j., dn Ne©ltje
E. Hart. 21 j.
RENESSE. De bustiollecte van Winter
hulp Nederland heeft in deze gem'eicnt©
opgebracht de somma van f 104.58, het
geen als eeh uitstekend resultaat aange.
'merkt kaïn worden.
ELLEMEET. Gok im o|nze gemeente
zorgde de Reizend© Bibliotheek vioor ge
schikte lectuur tijdens de winteravonden.
Er hadden 600 uitleehimgein plaats en er
waren 27 lezers. Deze aalrïtaU'en werden
ook het vorige seizoen behaald; ©r was
dus geen grootere vraag naar boeken,
zooals we dat in ajndere gemeenten kon
den Cojnstateeren.
BROUWERSHAVEN Burg. Stand over
April. Geboren: 15. Goverina Cathaltna,
d v. P. van Ast en L. Smalheer. Gehuwd:
4. Jan Cornells Malepaard, 27 j. j.m.
en Maatje Kroon, 22 j. j.d.
Ingekomen: 25 Maart, B. Legemaate
en gezin van Middelburg; 2. M. L. van
Donge van Utrecht; 9. C. van der Weele
Sr. van Duivendijke; 9. C. van der Weele
Jr. van Duivendijke; 9. Ja. van der Weele
van-Duivendijke.
Vertrokken: 2. L. T. van der Weele
naar Duivendijke; 9. L. Bevelander en
gezin naar Kerkwerve; 10. M. van de
Velde naar 's-Gravenhage.
OOSTERLAND. De laatst gehouden
Wimterhulpoolllecte heeft f 32.50 opge
bracht.
De heeren J. H. Hage van Ouwerkerk
en J. Berrevoets vajn Dreischor Zijn als
tijdelijk onderwijzer aan de O.L. School
alhier benoemd.
SCHERPENISSE. Burgerlijke Stasndover
April. Geboren: 3. Marimus, z. van Adriaan
Boller en Pietennefl'a Maria Dijk©; 12.
Neeltje, d. van Johalnmes Jacobus de Ja
ger en Maria Bolier. Gehuwd: 17, Pieter
Johantoes Marinus Vogelaar, 26 j., (van1
Dimteloord) etn Jannetje V«erkerke, 28 j.
Overleden.: 10. Rachel Quist, 85 jwedj.
van Pieter Deurloo; 15. Elisabeth Cor
nelia van der Ree, 80 j., wed. van Jo
hannes Poot; 26, Johanna Cornelia van
de Velde, 61 j., (overl. te B©rgen op.
Zoom), echt.e van Hubrecht van der
Werf.
Imgekoimlein M. M. Vroegop van Poort
vliet; C. A. Kerpesteijm van Utrecht; J.
C. Hartog van Rotterdalm'. Vertrokken:
G. C. Pleume ©aar Poortvliet.
THOLEN. In de gehouden: vergadering
van het Waterschap „De Vrije Polders
onder Tholen", zijn candidaat gesteld
voor de vacature C. A. Bierens, voor
gezworene de heeren A. J. Wagetmaker,
C. M. Geluk en J. E. van Gareel.
Naar wijvernelmiem is in de vaida-
tore-L. Bal, tot controleur van? het vis-
scherijbestour benioémd, de opzi©iner bij
dezen dienst, die heer J. Dootrns alhier.
GOES. Naar wij van betrouwbare Zijde
vermennen, heeft h©t Bestour van den
Keuringsdienst Zeeland, ter voorziening
in een.' dringende beboete aan uitbreiding
van kantoorruimte, het café „Beurs", ge
legen aan de Groote Mark, aangekocht.