NIEUWSBODE
De Kern
ABONNEMENT
Prijs f 1.50 p. kwartaal, bulten Zlerikzee
f 1,80. Voor het buitenland f 10.00 p. Jaar.
Afzonderlijke nummers 6 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Loozci - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14488
ADVERTENTIES
Prijs: M cent per regel, minimum 80 cent.
BIJ contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „SuccesJes"
60 cent. Inzending tot 's morgens 10 uur
POLITIEKE PROBLEMEN
Rusland en J»p*n in kalme sfeer
Met bijzondere aandacht heeft men in
Engeland en Amerika de houding gade
geslagen van Rusland en Japan, zooals
deze zich heeft ontwikkeld na het slui
ten van het driemogendhedenverdrag. En
hiervoor bestond aanleiding genoeg. Im
mers, tusschen deze beide landen be
stonden zoovele principieele geschilpun
ten, dat het onmogelijk leek, dat zij
tot overeenstemming zouden kunnen ko
men. Tot dusverre echter is er niets
voorgevallen, dat reden tot ongerustheid
zou kunnen wekken. In Moskou liet men
met merkwaardige kalmte alles over zich
heengaan.
De Sowjetpers herhaalde onophoude
lijk, dat de Russische neutraliteit den
hoeksteen vormt van 'slands politiek;
en het officieele telegraafagentschap
Tass heeft nog nooit zooveel ongegronde
geruchten moeten tegenspreken als in
de laatste weken. Men schijnt vastbe
sloten, om in een tegemoetkomende hou
ding te volharden en te trachten, de
bestaande geschillen bij te leggen, indien
dit mogelijk is. Men blijft doof voor alle
aansporingen uit het buitenland, bedekte
zoowel als onbedekte, om het Japan las
tig te maken. En Japan van zijn kant
schijnt alles te willen doen, om de toe
naderingspolitiek te bevorderen zelfs,
wanneer men daardoor gedwongen is,
te zwijgen over den Russischen steun
aan China.
Men blijft groote beteekenis hechten
aan de terugroeping van den Japanschen
gezant, Togo, en diens vervanging door
generaal Tatekawa. Deze verwisse
ling heeft in veler oog een symbolische
beteekenis. Tatekawa heeft den naam van
veel soepeler te zijn en meer oog te
hebben voor de Russische belangen, die
op het spel staan, dan zijn voorganger.
Het is inderdaad nog niet zoo lang
geleden, dat de verhouding tusschen beide
landen zeer gespannen kon worden ge
noemd. Doch de tijd, die in het Verre
Oosten een heel andere rol speelt dan
in Europa, heeft verschillende wonden
geheeld en met den mantel der verge
telheid bedekt. In weerwil van spannin
gen en tegenstellingen waren de verbin
dingen tusschen Japan en Sowjet-Rus
land niet alleen hersteld, doch zelfs har
telijker geworden. Op een hernieuwde
spanning, die zich zou kunnen ontladen
in een oorlog, bestaat voorhands weinig
uitzicht.
Men is er blijkbaar op uit, om van
weerszijden blijk., te geven van goeden
wil. Verschillende geschillen zijn reeds
door middel van onderling overleg uit
den 'weg geruimd en over andere is
men bezig. Wat de buitenstaander er van
zegt of denkt, dat beide vroegere tegen
standers thans zoo goed met elkaar kun
nen opschieten, laat zoowel Rusland als
Japan blijkbaar koud. Zoowel de Rus
als de Japanner is ondoorgrondelijk. Uit
alles blijkt, dat men er niet langer naar
streeft, datgene te zoeken wat scheidt,
doch datgene, wat bindt. Het is duide
lijk, dat men wil trachten naast elkaar
te leven, zonder elkaar te hinderen.
De Zuid-Slavische minister van oorlog
Nedic is om niet bekend gemaakte rede
nen Woensdagmiddag onverwacht afge
treden. Tot zijn opvolger werd reserve-
generaal Peter Pesic benoemd. Pesic, die
69 jaar oud is, is een bekend Servisch
patriot. Hij was een der intiemste me
dewerkers .van koning Alexander en or
ganisator van het militaire Balkanpact
tegen Turkije van 1912.
Op het Roode Plein te Moskou is
gisterochtend ter gelegenheid van den
23-sten verjaardag der bolsjewisti
sche revolutie in aanwezigheid van
alle toonaangevende Sowj et-Russische
staatslieden met Stalin en Molotow aan
het hoofd, benevens de leden der re
geering, de hoogste vertegenwoordigers
der generaliteit etc. de traditioneele groo
te troepenparade gehouden.
Op de militaire parade volgde een
massabetooging, in den loop waarvan
scheidene honderdduizenden personen met
vlaggen, transparanten, leuzen en por
tretten van Sowj et-Russische staatslie
den over het Roode Plein trokken, terwijl
Stalin en zijn omgeving op de trappen
van het mausoleum van Lenin voor het
Kremlin staande de hulde in ontvangst
namen.
ROOSEVELT FAVORIET
IN 39 BONDSSTATEN
Da samenstelling van h«t Congres
Nog steeds is imieai niet gereedgekomen
Imet het tellen der stemmen, uitgebracht
bijl de AmierikaaniSidhe presidentsverkie
zingen, doch tma. dein vioorloopigen uit
slag kan men, imaar het DNB meldty
moeilijk mog een belangrijke 'wijziging
verwachten. Roosevelt heeft derhalve de
overwinning behaald in 39 bondsstaten
en beschikt over de stemmen van 4681
kiesmannen. Tot deze staten behooreni
oOik Michigan, Wisconsin en New Jer
sey, Waar die uitslag tol het laatstd
ooigenblik onzeker (Was.
Willkie zegevierde in 9 staten, [name
lijk in Colorado, Indiana, Iowa, Kan
sas, Maine, Noord-Dakota, Zuid-Dakota,
Vermont ien Nebraska met de stemmen!
van 63 kiesmannen. Roosevelt behaalde
tot dusver 25.694.747 stemmen. Willkie
21.427.832. Deze telling is gebaseerd op
de uitslagen van 118.001 der 127.245 kies
districten.
De samenstelling vain den nieu'wen Se
naat ziet er voorloopig als volgt uit:
Republikeinen 27 (vroeger 25)
Democraten 66 (vroeger 69)
Progressievien 1 (vroeger 1)
Onafhankelijke{n 2 (vroeger 1)
Van de 435 miauWe zetels, die in het
Huis van Afgevaardigden bezet moesten
iworden, hebben de demiOicratöa er 261
verkregen, de republikeinen, 160, de ar
beiderspartij', de onafhankelijke^ m dé
progressieven 'elk 1. Vap 11 zetels is
nog niets beketaid.
Inzake de bezetting v'afai de 34 mieuWe
gouverneursposten is de uitslag teja deelö
nog lonbeslist. Tot dusver zij|m 11 de
mocratische (ep 10 republikeinsdhe gou
verneurs gekozen. In den staat Illinois
Werd de republikein Green toit gouver
neur gekozen. In Massachusetts nam de
telling der stemmen dusdanige vormian
aan, dat m&n de politie moest roepan/
om de nioig ongetelde stemme'm te be
waken.
Op het Witte Huis wordt verklaard,
dat President Roosevelt Maandag te
11 uur een boodschap tot het Amerikaan-
sche volk zal richten (fter gelegenheid
van den Wapenstilstandsdag.
De laatste verkiezingsuitsla
gen zijn: in 119,174 van de 127,245
districten heeft Roosevelt 25.957,977
stemmen verworven, Willkie 21,592,173.
Roosevelt beschikt over 468 kiesmannen
Willkie over 63.
De correspondent te Washington van
de New York Herald Tribune meent,
dat de verkiezingen waarschijnlijk ook tot
het opnemen van verscheidene Republie
ken in het kabinet en de overheidslicha
men zullen leiden. Ook de naam van
Willkie wordt genoemd. Volgens de
geruchten zou Ickes de minister van
binnenlandsehe zaken, tezamen met eeni-
ge anderen aftreden en daarmede presi
dent Roosevelt den weg vrijmaken voor
een reorganisatie van de regeering.
JOHN L. LEWIS,
voorzitter van C.I.O., de grootste vak-
vereenigingsgroep in Amerika, die zich
voor de verkiezingen voor Willkie
had uitgesproken, had tevoren ver
klaard een herkiezing van Roosevelt
als een motie van wantrouwen tegen
hem te zullen beschouwen. (P.l.B.)
DE ROUTE OM DE KAAP
Engeland's steunpunten In
den AiNntlichen Oc«aan
Sedert Italië deelneemt aan den oor
log, is de Middellandsche Zee als ver
bindingsweg tusschen Engeland en de
Oostelijke deelen van het Rijk afgesne
den, zoodat het zijn toevlucht heeft moe
ten nemen tot de route om de Kaap de
Goede Hoop. De verdediging van een
zoo lange en belangrijke route baart
den Engelschen veel zorgen. Dat zij deze
zorgen hebben voorzien, bewijst wel de
reeds in 1928 ter hand genomen vervol
making van de Zuid-Afrikaansche havens
vooral van Sim ons town.
Ten einde echter de verbinding via de
Kaap te verzekeren, was het noodig om
ook over een marinebasis aan de West
kust van Afrika te beschikken. Wat het
Zuidelijke deel van den Atlantischen Oce
aan betreft, viel deze taak toe aan
Freetown, in Sierra Leone, te zamen
met de eilanden St. Helena en Ascension.
Van nog veel meer belang evenwel is
voor de Engelschen de beheersching van
het Noordelijke deel van den Atlantischen
Oceaan, d.w.z. het deel tegenover de
Fransche koloniën in West-Afrika, Ma
rokko en de Westkust van Frankrijk.
Toen Engeland en Frankrijk nog bond-
genooten waren, had men daartoe na
tuurlijk de havens van Dakar, Casablanca
en Brest uitverkoren. Met den val van
Frankrijk is dit nu in het water gevallen.
Thans kunnen de Britsche convooische-
pen de Fransche havens niet meer aan
doen; en om de aanvallen op de flank
door Duitsche strijdkrachten, die gesta-
tionnerd zijn van Cherbourg tot Brest
en van Brest tot Bayonne, te vermijden,
zijn zij thans genoodzaakt om op hun
reis naar de Kaap een grooten omweg
in Westelijke richting te makpn.
Het ligt voor de hana* dat deze ver
lenging van de route niet alleen veel
meer tijd vergt, doch ook meer tonnage
vereischt. Wanneer men de zaak van
dit standpunt beschouwt, wordt het dui
delijk, welke waarde de Engelschen
hechtten aan het bezit van Dakar. Deze
haven is onmisbaar in den opzet van
Engeland ter beveiliging van de route
om de Kaap de Goede Hoop; en daarom
wijst een Fransch blad er de Fransche
regeering op, dat de uiterste waakzaam
heid geboden blijft in dit deel der Fran
sche koloniën.
Duitsch weermachtsbericht
Koopvaarders gebombardeerd
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
Formaties gevechtsvliegtuigen hebben
vergeldingsaanvallen op Londen overdag
en vooral des nachts met sterke krachten
voortgezet en ook andere voor de oor
logvoering belangrijke doelen op succes
rijke wijze met bommen bestookt. In
de havens en pakhuizen van Southamp
ton en andere plaatsen in Zuid-Engeland
braken branden uit. Nachtelijke aanval
len waren voorts gericht op Coventry,
Birmingham en Liverpool. Hangars en
schuilplaatsen der vliegvelden van Great-
Driffield, Leeming en Rum werden in
brand gezet, luchtdoelbatterijen werden
door machinegeweervuur tot zwijgen ge
bracht. 1 1
Aan de kust van het Kanaal schoten
jachtvliegers weer negen Britsche jagers
omlaag. Vèrdragende batterijen van het
leger beschoten de haven van Dover als
mede eenige vijandelijke schepen ten
Zuidoosten van Dover. Een dezer sche
pen werd zoo zwaar getroffen, dat het
zijn reis niet kon voortzetten.
In den Atlantischen Oceaan, 500 km. ten
Westen van Ierland, deden Duitsche ge
vechtsvliegtuigen een aanval op een kon
vooi en troffen drie vrachtschepen van
eik 6000 brt, zoo zwaar, 3at zij als ver
loren beschouwd moeten worden.
Ten Zuiden van de Orkaden werd een
koopvaardijschip van 8000 brt. mid
scheeps getroffen en tot zinken ge
bracht. Een tweede schip werd bescha
digd. Een derde vrachtschip werd aan
de Britsche Oostkust met bommen be
stookt. Bij de aanvallen op de haven
Kinloch-Castle aan de Westkust van
Schotland, kreeg een groot koopvaardij
schip twee zware treffers. Pakhuizen
werden in brand geschoten.
Tijdens nachtelijke vluchten van den
vijand boven Duitsch rijksgebied vielen
de bommen in hoofdzaak in het open
veld en veroorzaakten slechts schade aan
de landerijen. Slechts in twee gevallen
deden vijandelijke vliegtuigen aanvallen
op fabriekscomplexen. Zij beschadigden
daarbij niet aanzienlijk een ketelhuis en
een laadbrug. Bij andere aanvallen op
woonwijken zijn verscheidene personen
gedood en gewond. In West-Duitsch-
werd een aanval ondernomen op een zie
kenhuis, dat duidelijk van het Roode
Kruisteeken was voorzien.
De verliezen van den vijand bedroegen
gisteren bij elkaar negen vliegtuigen. Drie
eigen toestellen worden vermist.
MORGEN IH AU,
de Amerikaansche minister van financiën,
heeft op een perscomferelnltie verklaard),
dat hij! het Congres zal vragen, de li-
jmiet voor de nationale schuld te ver-
(hoiogen van 49 milliard tot 60 of 65'
[milliard dollar, iom het fwapeningspro-
grajmtna te kunnen1 bekostigen. Hij1 zal
het Congres eerst 4 teilhard vragen voor
den aankoop vain> speciaal Iwiapenimate-
iriaal. Dit bedrag zal deel! uitmaken van)
ide 15 toit 20 (milliard, die op de' volgen-
de begrooting zullen verschijlmen. De oude
leeningsgrans v;an 45 milliard is reeds!
vrijwel bereikt. (P.l.B.)
WITTE STEENKOOL
in Noorwegen dienstbaar gemaakt
voor industrieel» doeleinden
Noorwegen heeft het plan opgevat om',
evenals in Zweden, de ontelbare water
vallen en snel stroomende rivieren dienst,
baar te imaken aan de opiwiekking van
elektriciteit. Op deze iwtijze zouden niet
minder dan 9.2 millioen Kilowatt kunnen
Worden verkregen, waarvan niet alleen
Noionwiegen zelf zou kunnen profiteeren,
imaar waarvan het zelfs 'een gnont deel
zou kunnem afstaan aan het buitenland.
Wij' treffen in de „Noorscfce Hajn'dels-
ein Scheepv a artoourant" een' uiteenzetting
aan over de waterkracht, die in dit land
in zulk een overvloed voorhainden is en
die nog slechts vioor een klein deejl(
is omgezet in elektriciteit.
De daarin genoemde getallen' geven)
een goed beeld van die hoeveelheid der
in de wereld van bergen en fjorden schui
lende hoeveelheid „witte kollen".. Gaat
,men uit van het denkbeeld van een elek
trische kracht, welke gedurende het ge.
heele jaar ter beschikking staat, dan kan
Noorwegen 9.2 (millioen KiUowatt pro*
duceeren. Hiervan Worden' tot dusver niet
meer dan 2.1 millioen Kilowatt dienst
baar gemaakt aan de industrie. De nog
ter beschikking staande vrije e/rüergie is
dus niet gering!
Tot op dit oogenblik bezit Noorwegen
reservoirs voor het opvangen' van water
ter grootte van 10 /milliard kubieke me
ter iwiater. Teneinde de i|ni totaal beschik
bare hoeveelheid Water te kunnen exploi-
teeren zijii volgens opgave van boven
bedoeld blad ongeveer 45 imiliioien ku
bieke meter noodig. Het zijn miet min
der dan een duizendtal Watervallen, die
moeten Worden opgevaimgen en waar
van 600 'een hoogte (hebben van mteer
dan 300 meter.
Gaat men na, op Welke wijZe de tot
dusverre gewonnen' elektrische energie
Wordt verbruikt, dan komt men tot de
volgende verdeeling: voor industrie, open
bare diensten en. huishouding 54 pet.,
voor elektrotechnische en thermische doel
einden 38 pet. emi vooir de bereiding van,
cellulose 8 pet. Bij deze drie groote
groepen van verbruikers komt voortaan/
nog een vierde, namelijk de uitvoer van
elektrische energie ten bate van. buiten-
landsche verbruikers.
Rusland en J»pan zo*lc«n geen
vervreemding, maar bmd<ng
9 Roosevelt bleek favoriet In 39
staten van Noord-Amenka
Electrieiteit ten platt*l«nde nu
de petroleum schaarsch is
Suikervoorschot aan bakkers voor
de St. Nicolaas en Kerstdagen
Tegen verkeerszondaars zal
scherp worden opgetreden
DE VERDUISTERING
Zonsopgang 9 November 8 uur 51 mini
Zonsondergang 9 November 17 uur 56 min.
Maan op: Maan onder:
9 Nov. 14. J 4 1,0*2
Schijngestalten dier maa[ni:
15 Nov. V.M.; 22 Nov. L.K.;
29 Nov. N.M.
Hoog- en Laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
9 Nov. 10,12 23,00 3,50 16,22
Bfjj de vroeger geldende tfjdsaanurfjzing
dient 1,40 uur te worden bijgevoegd.
Noorwegen zal in de toekomst geheet
onafhankelijk zijla van de Engelsehe koi-
len; bovendien zal het zijn elketrochei
mische industrie bevorderen. En. daaren
boven zal het zijn overschot aan elec-
trische energie aan het buitenland kun
nen1 verkOiOpan.
Naar Associated Pres uit Londen meldt,
zijn 631 overlevenden van de onlangs ge
torpedeerde hulpkruisers Laurentic
en Patroclus in een haven aange
komen. Onder hen bevonden zich 52
officieren en 316 matrozen van de Lau
rentic en 33 officieren en 230 matrozen
van de Patroclus.
Het Portugeesche regeeringsorgaan Di-
aria da Manha schrijft, dat de regee
ring erop uit blijft in den oorlog een
stipte onzijdigheid in acht te nemen. De
ze houding zal ze alleen opgeven, indien
de nationale levensbelangen, de eer of de
vervulling van vrijwillig aanvaarde diplo
matieke verplichtingen het zouden eifcehen
Bepaaldelijk wil Portugal de vriendschap
pelijke betrekkingen met Spanje en Bra
zilië handhaven en verdiepen.
PREDIKBEURTEN
Zondag 10 November.
Ned. flerv. Kerk.
Zierikzee. Kleine kerk. 9.30, ds. Vel et on
(Hervornaiogsdienst), 11 ds. Pijneoker Hor
dijk en 3.30 ure, dr. Weed» ven Oosterlan d
Lnth, Kerk.
Geen dienst.
Geref, Kerk.
10.30 en 3.30 nre, de. Leene.
Ghr. Geref. Kerk.
10.30 en 3.30 ore, osnd. P, M, Jonker
te Zieriksee.
Geref. Gem. (St.-Domnsstraat)
10 30. 3 en 7 are, Leeekerk.
Dinsdagavond 7 ure, ds. v. d. Berg van
Krabbendijke.
Ond-Geref. Gem.
10.30, 3 en 7 ure, Leeekerk.
Leger des Heils (Postetraat)
Zaterdagavond 3 nre, Openluohtwerk.
Zondag 7.30 en 10, Zaalbjjeenkomet, 3 30
Op*nlnohtsam«nkoinst op 't Groentje en
7.30 ure, Zaalbijeenkomat. Dinsdag 8 nre
voor soldaten en bekeerlingen. Donderdag
8 ure, Openbare samenkomst, alles onder
leiding van adj. Ras en kapt. Torenbeek.
Kerkwerve. 11 nre, ds. Veen.
Serooskerke. 3.30 ure, ds. Veen.
Renesse. Evangelisatie. 3 30 nre, de.
den Hollander van Haamstede (Oogstpreek).
Dreisehor. 11 ure, ds. Siesen.
