ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
MAANDAG 4 NOVEMBER 1940
De Kern
ABONNEMENT
Eriji f 1.60 p. kwartaal, balten Zlertkzee
11.80. Voor het buitenland 110.00 p. Jaar.
Afzonderlijke nummeri 5 cent. Ver-
■chljnt dagelljka, behalve 'sZondaga.
Uitgave: N.V, de Zierlbzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14484
ADVERTENTIES
Eriji: H cent per regel, minimam 80 cent,
61] contract apectale prijzen. Grootte der
letten naai plaatsruimte, „Succesjes"
60 cent. Inzending tot morgens IQ aar
POLITIEKE PROBLEMEN
DE OMSINGELING DER
MIDDELLANDSCHE ZEE
GRiEKENLAND ALS STEUN
PUNT VAN ENGELAND
De oorlog tusschen Griekenland en Ita
lië is een nieuw stadium in den strijd
om de heerschappij van de Middelland
sche Zee. Hoewel op het oogenblik de
toestand nog onzeker is, is dit toch wel
duidelijk, dat het er om gaat de Britsche
macht in het Oostelijk bekken der Mid-
dellandsche Zee uit een harer belangrijk
ste steunpunten te verdrijven.
Griekenland heeft altijd in een moei
lijke positie verkeerd. Enerzijds was het
een landmogendheid, met speciale belan
gen op den Balkan. Na den vorigen we
reldoorlog heeft het groote deelen van
vroeger Bulgaarsch gebied toegewezen
gekregen, waardoor de Grieksche staat
nog meer dan vroeger een Balkanmo-
gendheid is geworden. Het land word
daardoor betrokken in de vraagstukken
der Balkanpolitiek en sloot zich met Tur
kije, Roemenië, en Zuid-Slavië, aan bij
de Balkan-entente, waardoor het tevens
ingeschakeld werd in het politek-strate-
gische systeem van het Westen.
Tegelijkertijd echter is Grieken
land een zee-mogendheid, van de vroeg-
ste tijden zijner geschiedenis af en als
zoodanig genoot het de bijzondere be
langstelling van Groot-Brittannië. Binnen
de Britsche machtssfeer gelegen, vormde
hot een belangrijk steunpunt voor do
macht der Britsche vloot in het Ooste
lijk bekken dor Middellandsche Zee en
vormde het aldus een verlengstuk van
hot geheele stelsel van invloedsgebieden
on verdragen, dat Engeland in het na
bije Oosten, met Egypte en het Suez-
kanaal als kern, had opgebouwd. Het lag
dan ook volkomen in de lijn der ontwik
keling, dat Engeland indertijd aan Grie
konland een garantie verstrekte. Bij de
uitbreiding welke de Balkanpolitiek van
het Westen de laatste jaren nam voor
al na het sterker economisch opdringen
van Duitschland naar het Zuid-Oosten
en de toenemende activeering der Bul-
gaarsche politiek, beteekende Griekenland
een belangrijk bruggenhoofd voor den
Britschen invloed.
Zoolang nu èn op den Balkan èn
in de Middellandsche Zee, de invloed
van het Westen overheerschend bleef,
kwam de tweeledigheid van de Griek
sche belangen niet tot uiting; het was
geheel en al ingeschakeld in het Wes-
tersche machtssysteem. Zoodra echter de
neutraliseeringspolitiek van Italië op den
Balkan begon te slagen en aldus door
de onderlinge afspraken van Italië,
Duitschland en Rusland, de politieke rust
op den Balkan gewaarborgd werd en
tegelijkertijd de Westersche invloed werd
uitgeschakeld, kwam Griekenland tus
schen twee vuren te liggen. Aan de land
zijde moest het zich regelen naar den
invloed van de spil aan de zeezijde
bleef voorloopig de Britsche invloed nog
overheerschend en langzamerhand nader
de het oogenblik, waarop Griekenland
eindelijk tusschen beide zou moeten
kiezen. Mil
In den strijd op leven en dood die
thans tusschen de Spil en het Britsche
wereldrijk wordt gevoerd, kon Italië niet
langer toezien, dat de Britsche vloot
hier een toevluchtshaven zocht. Grieken
land heeft te lang gewacht met de toch
eens noodzakelijke keuze en draagt thans
daarvan de gevolgen. Het is vrijwel on
begrijpelijk dat het land nog zou ver
trouwen op de Britsche hulp. Het zal
wel zoo zijn, dat het land politiek niet
meer vrij was in zijn beslissingen. Waar
dan nog bijkomt, dat blijkbaar een spoe
dig een krachtiger Britsch ingrijpen te
verwachten was geweest hetgeen Italië
niet kon afwachten.
Steeds belangrijker wordt nu de hou
ding van Turkije. Turkije heeft even
eens een Britsche garantie, maar heeft
zichzelf al van de hulp waartoe het con
tractueel Engeland verplicht was, ont
slagen geacht. Het laat zich aanzien, dat
ook nu Turkije zich niet aan een oorlog
zal wagen, vooral niet nu op den achter
grond toch immer het Russische gevaar
blijft dreigen. Moskou heeft duidelijk te
kennen gegeven, onder geen omstandig
heden een toenemenden Britschen invloed
rond den Bosporus en de Zwarte Zee
te kunnen dulden. In de komende dagen
zal de positie hier wel duidelijk worden.
Intusschen is de stap van Italië, inzake
Griekenland, een nieuwe fase in den
strijd om de macht in Afrika, een strijd
waarvan Egypte de inzet, maar geheel
SPANJE WACHT AF
Franco moot uitzien naar twee zijden
Dat het invoeren van een nieuwe orde
ning in Spanje geen gemakkelijk werk is,
na de geweldige krachtsinspanning welke
de beide fronten had verzwakt, zal iede-
ren onbevooroordeelden toeschouwer dui
delijk zijn. Zij had des te moeilijker
problemen te overwinnen, omdat na be
ëindiging van den burgeroorlog zoowel
Engeland als Frankrijk zich nog deden
gelden in de binnenlandsche politiek. Men
vleide zich daar nog steeds met de hoop,
dat een contra-revolutie Franco en zijn
aanhang zou wegvagen.
Uiterlijk is het land in rust, doch inner
lijk blijft het vuur van den opstand smeu
len. Duistere machten blijven woelen, zoo
dat Franco den blik niet alleen naar
buiten, doch ook naar binnen gericht
moet houden. Men blijft openlijk en in
het verborgen tegen Franco ageeren. Men
heeft thans zijn toevlucht genomen tot
het middel van economischen dwang. De
aanvoerder van de „vrije Franschen",
generaal de Gaulle, heeft in de laatste
dagen zijn legioen ook opengesteld voor
roode Spanjaarden. Aan den anderen kant
heeft Churchill door zijn vertegenwoordig
ger, Sir Hoare, te Madrid zekere aanbie
dingen laten doen.
Franco en zijn vertrouwde medewerker
Suner, hebben echter een koel afwijzende
houding aangenomen. Aan hun sympathie
voor de spilmogendheden kan geen twij
fel bestaan. En van deze sympathie, wel
ke wederkeerig is, maakten zij in Juli
gebruik, om de Tangerzöne te be
zetten en de ondubbelzinnige verklaring
af te leggen, dat zij van den staat van
neutraliteit waren overgegaan tot dien
van niet-belligerent. Indien zij niet zoo
zeker waren geweest van den steun van
Duitschland en Italië zouden zij hiertoe
zeker niet zijn overgegaan.
Ook op vele andere punten werd de
samenwerking met Duitschland en Italië
inniger. Hooge persoonlijkheden vertoef
den langen tijd binnen de Duitsche gren
zen en aan de Fransch-Spaansche grens
hadden Duitsch-Spaansche sympathiebe-
toogingen plaats. Men moest op deze
wijze ook in Engeland wel inzien, dat
Spanje niet voornemens was, afzijdig te
blijven bij de nieuwe ordening, die zich
in Europa voltrekt en ook een hartig
woordje zou meespreken bij de oplossing
van de Middellandsche Zee-problemen,
wanneer het eenmaal zoo ver kwam.
ALBANEESCHE PETROLEUM
Valona het tankstation voor Italië
Aan den straatweg, die van Durazzo
de Albaneesche havenstad, voert naar
Elbasan, kort voordat men Berat be
reikt, de stad aan den voet van reeds
in den ouden tijd beroemden orakelberg
Tomori, breidt zich een landschap uit,
dat evengoed in Mexico of in Californië
zou kunnen thuis behooren. Honderden
boortorens verheffen zich boven het laag
land van den Devoli en langs de hel
lingen van de bergen in Middel-Albanië.
Ontelbare buisleidingen slingeren zich
in alle richtingen door een spaarzaam
begroeid terrein, waarop onaanzienlijke
loodsen staan, nuchtere gebouwtjes,
waarin de petroleum haar eerste bewer
king ondergaat. Dit zijn de terreinen
van het petroleumveld „Costanzo Ciano"
door de Albaneezen kortweg „Devol i"
genoemd. Het is wel is waar het veld,
waarop het meeste geboord en gepomt
wordt, doch ook in Selenzzia, in Pathos
en op enkele andere plaatsen word olie
uit den bodem gehaald. Doch geen enkele
van de andere vindplaatsen is zoo rijk,
als die van Devoli, welke naam verbon
den blijft aan bet begrip „Albaneesche
petroleum", dat in de raffinaderijen van
Bari en Livorno wordt verwerkt. Het
tegenwoordige geëxploiteerde gebied van
Devoli heeft een oppervlakte van 700
H.A. en telt meer dan 50Ö boortorens.
Van Devoli uit loopt een 74 kilometer
lange buislijn naar Valona, welke op
zoodanige wijze is geconstrueerd, dat
dagelijks 1000 ton petroleum in de ha
ventanks kunnen worden gepompt. Uit
Afrika het einddoel vormt. Het net om
de Britsche macht in het Oostelijk bekken
van de Middellandsche Zee wordt stapje
voor stapje, langzaam maar zeker toe
gehaald, zoolang, tot Egypte omsingeld
of geïsoleerd is. Valt eenmaal Egypte,
dan is de middelste pijler van den Brit
sche invloed in Afrika weggevallen en
stort het geheele imperiale gebouw in
dit werelddeel ineen.
Mrs. ELEANOR ROOSEVELT.
sinds acht jaar de «eerstevrouw in
de Vereenigde Staten, welke titel staat
of valt met den uitslag van de morgen
te houden presidentsverkiezingen.
Valona zelf loopen onderzeesche buizen
direct naar de tankschepen.
Ofschoon de Albaneesche petroleum-
productie zich verre na niet kan meten
met die in andere landen en ook de ver
werking van het ruwe product zeer in
gewikkeld is, hecht Italië bijzonder groo
te waarde aan de vloeibare bodemschat
ten van de jongste aanwinst van zijn
grondgebied.
Europa's grootste kopermijn
bevindt zich in Finland
Er zijn slechts weinig Europeanen, die
zullen weten, dat de grootste kopermijn
van Europa zich in Finland bevindt.
Deze mijn werd reeds ontdekt in 1910,
doch eerst in 1928 kon er worden gé-
dacht aan een rationeele ontginning,
nadat een spoorverbinding tot stand was
gebracht. Wanneer men weet, dat tot
dusver de Finsche behoefte aan koper,
zwavel en ijzer door invoer moest wor
den gedekt, zal men begrijpen, wat het
voor de Finnen beteekent, deze grond
stoffen thans aan eigen bodem te kunnen
onttrekken. In het jaar 1939 werd on
geveer 400.000 tjofn rutwie erts gedolven;
en men rekent op een gelijke productie
in dit jaar.
De voorraad erts kan niet met nauw
keurigheid worden vastgesteld, doch naar
schatting bedraagt zij ongeveer 22 mill,
ton, met een opbrengst van omstreeks
850.000 ton koper. Outokumpu zoo
I Sheet de plaats. Iwaar het erts vdor-
j komt is dus de grootste kopermijn
i in Europa. Over een lengte van 3.5 km
is de aanwezigheid van het erts vast-
gesteld; de breedte van de ader be-
I draagt 300 tot 400 meter en de diepte
wisselt van 1.5 tot 17 meter,
j Het erts wordt door twee schachten
i omhoog gebracht. In de oude schacht
werkt men tegenwoordig op een diepte
van 240 meter; de nieuwe schacht heeft
reeds een diepte bereikt van 380 meter.
Het erts bevat 4 o/o koper, 26 o/o ijzer
en 25 o/0 zwavel. De exploitatie van de
mijn werd in sterke mate verhoogd, toen
het in de crisistijd 1932/1933 gelukte,
de Finsche cellulosefabrieken te bewe
gen, om de Finsche zwavel te gaan ge
bruiken, in plaats van het ingevoerde
product. Dank zij de medewerking van
deze fabrieken kwam de onderneming
tot bloei.
Het erts wordt ter plaatse voorloopig
bewerkt en daarna getransporteerd naar
Imatra, waar het verder wordt behan
deld. De fabriek is volkomen onafhan
kelijk van den invoer van steenkolen
(hetgeen een voorname factor is), daar
zij gedreven wordt door electriciteit,
die wordt opgewekt in een nabijgelegen
stroom. De koperoven is, naar den in
houd gerekend, de grootste ter wereld.
NOORSCHE WALVISCHVLOOT
OPGEBRACHT
De NoiOiTsdhe provincie Vestfold, is in
de geheele wereld bekend els de zetel
v,an de internationale fwalvisclivangst. In
deze provincie iwiopein daal ook de z.g.
„Walvisth-milliomnairs". De vreemdeling
kan er de prachtige villa's bewonderen,
die Zij1 hebben laten bouwen uit de op
brengst van de twalvisdhvaardiers, die het
goud er heen deden stnoomemu
Maar dat iwas in den tijd voor de
bezetting. Thans beerscht er een onge-
lwone stilte in Lairvik, Saintiefjiord en(
I -Tönsberg. Anders Wias bet er oan dezen)
1 tijd levendig, druk. In deni herfst Was
alles op de been. Het seizoen' vajtu del
Wialvisdhvangst was aangebroken. De
Wialvischvaarders maakten zich op voor
de reis. Treinen vol pnaviajnjd en uit
rustingsstukken noldeini aan. iom de schier
onverzadelijke magen van de groote wal-
visohvaarders te vullen, die gereed la
gen om hun tocht |n|aar de Poolzeeën]
aan te vangen-.
In het voorjaar van 1940 Wachtte mernl
echter tevergeefs op den terugkeer der
groote vloot. Wa,t men in Noorwegen
reeds vreesde, Werd bewaarheid: de ge
heele Noiorsche vloot van walvischvaar-
ders Was op den terugweg naar de thuis
haven opgevangen en in beslag geno
men door de Engelsdhep. Slechts en
kele schepen slaagden er iim, naar Ame-
rika te ontkomen.
Bn niet alleen, dat de Noorsche sche-
1 pen in EjnJgelsche handen vielen; oiok de
bemanningen, in totaal ongeveer 50.000
koppen, deelden in dit lot. Zij zijn, goed-
schiks of kwaadschiks, genoodzaakt hun
diensten te verleenen aan het Britsche
rijk. Alleen Zij', die Amierikaanschen bo
dem Wisten te bereiken', slaagden er soms
in, met Finsche vraehtbooten, die tus
schen. de Nojord-Fimsobe haven Fetsamb
iem de V.S. vanen, inh ©en lange em
moeilijke reis naar huis terug te kee-
ren. De achtergebleven gezinnen der an
deren, die niet zoo gelukkig Waren, kun-
nen echter slechts hopen, deze mannen
na afloop van' den oorlog terug te zien.
JAPAN EN NEDERL.-INDIË
8 millioan ton olie wordt jaarlijks
inlndië geproduceerd
Bij zijn aankomst te Tokio heeft de
minister van handel en nijverheid, K o -
b a j a s j i, een verklaring afgelegd, waar
in hij uitdrukking gaf aan zijn vertrouwen
in het succes van de besprekingen te
Batavia, waar hij de leiding had over
de Japansche delegatie. Hij legde er den
nadruk op, dat de belangen van Japan
en die van Nederlandsch-Indië „in laat
ste instantie samenvallen".
ICHICO KOBAYASJI
In de verklaring, die hij na zijn aan
komst aflegde, zeide Kobajasji, dat de
Japansch—Nederlandsche onderhandelin-
gen over petroleum, die het eerst ter
hand zijn genomen, nog voor de bespre
kingen over den algemeenen handel wer
den geëntameerd, „nog niet tot een con
clusie hebben geleid". Spr. wees er op,
dat Nederlandsch-Indië staat voor moei
lijkheden in den afzet van de 8 millioen
ton olie, die per jaar worden geprodu
ceerd, aangezien er gebrek is aan sche
pen voor het transport naar de markten
van Britsch-Indië, de Straits Settlements
en Australië, terwijl de algemeene handel
met Europa stilligt. Nederlandsch-Indië,
aldus Kobajasji, „zal gedwongen zijn om
zijn handel op Japan te her-oriënteeren".
Spr. was er nog niet zeker van of hij al
dan niet naar Batavia zou terugkeeren.
Hij voegde hieraan toe, dat hierover een
besluit zal worden genomen na zijn ont-
moeting met den premier, prins Konoje.
Het national© ilnkojinien der Vereemig-
d© Staten Wordt als gevolg van d© ver
sneld© opleving, Welke i|n, het econo
misch leven in de laatste maajnlden is
ingetreden door de Wapemingsorders,
thams geraamd op 76 milliard dollar per
jaar tegen 69 milliard dollar in heh
jaar 1939. Het tegenwoordige reëele in
komen is, de prijsveratiderimgen in aan
merking genomeini, per hoofd van de
bevolking op 565 dollar zelfs nog ietsj
hooger dan in 1929.
De huidige «trijd om de heer-
fchappij van de Middall. Zee
Spanje uiterlijk in rust, doch
binnen smeult het vuur nog
Hat aantal radioluisteraars in
Nederland bedraagt 157 per 1000
Indeeling in klassen voor de
maximumprijzen voor eieren
Peulvruchten komen met 19 Nov.
op de aan te wijzen bon
DE VERDUISTERING
ZON ONDER 4 November 18,06 uur
ZON OP 5 November 8,42 uur.
Maan op: Maan onder:
5 Nov. 12,23 21,48
Schijngestalten der maaim:
6 Nov. E.K.; 15 N,av. V.M,; 22 Nov. L.K,;
29 Nov. N.M.
PEULVRUCHTEN OP DEN BON
met ingang van 19 November
Het wnd. hoofd van het departement
van landbouw en visscherij deelt mede,
dat met ingang van 4 November tot en
met 18 November d.a.v., de verkoop en
aflevering aan den consument van alle
soorten groene en grauwe erwten en
spliterwten, capucijners, witte boonen,
bruine en andere soorten gekleurde boo
nen, zijn verboden.
Op 19 November neemt de distributie
van geulvruchten een aanvang. Het rant
soen zal bedragen een pond voor nader
vast te stellen perioden, en verstrekt
worden op nader aan te wijzen bonnen
van het algemeen distributiebonboekje.
Aanvankelijk zullen slechts groene erw
ten en spliterwten en wellicht ook capu
cijners beschikbaar worden gesteld. De
detaillisten, die peulvruchten verkoopen,
kunnen zich in de week van 4 tot en
met 8 November a.s., op de voor hen
aangewezen dagen, tot de plaatselijke
distributiediensten wenden ter verkrijging
van voorschottoewijzingen.
Maximumprijzen voor eieren
Een indeeling in klassen
Het rijksbureau voor de voedselvoorzie
ning in oorlogstijd deelt het volgende
mede:
Door het prijsverloop van de laatste
weken zijn de groothandelsprijzen voor
eieren in die mate gestegen, dat er
voor den detailhandel van eenige winst
bijkans geen sprake meer was. Teneinde
thans te komen tot redelijker verhoudin
gen tusschen de groothandels- en de
tailprijzen zijn met ingang van heden
de. volgende maximumprijzen voor pro
ducenten, grossiers en detaillisten vast
gesteld.
Voor producenten bedraagt de maxi
mumprijs fl,05 per kg. Voor zoover de
eieren per stuk worden verhandeld, moet
een overeenkomstige prijs per stuk wor
den berekend.
Voor het verhandelen van de eieren
door den grossier zijn de eieren in
verschillende klassen ingedeeld. In de
officieele publicatie zijn deze klassen met
vermelding van de maximum-prijzen wel
ke de grossier aan den kleinhandel mag
berekenen, bekend gemaakt. De daarin
genoemde grossiersprijzen gelden tevens
voor zoover producenten met machtiging
van de centrale eieren rechtstreeks aan
consumenten verkoopen.
De maximumprijzen, waarvoor de win
kel ie" eieren mag verkoopen aan den
consument zijn thans als volgt vastge
steld:
A. Versche eieren:
Klasse 18 cent per stuk
Klasse 271/2
Klasse 37
Klasse 4.61/2
Klasse 56
Klasse 16.... 5i/2
B. Kal keieren 5i/2
Ten einde het publiek in staat te stellen
te zien tot welke klasse de eieren be
hooren en welke prijs derhalve door
den winkelier of handelaar mag worden
berekend, zullen de eieren binnenkort
met een der nummers 1 tot 6, over
eenkomende met bovenstaande klasse,
worden voorzien.
