iZlERIKZEESCHE
NIEUWSBODE!
VRIJDAG 18 OCTOBER 1940
OPOEN<
ZERIKZRSCtëCOURAMT
De Kern
ABONNEMENTs
I7fl7i?rJ9K®
Erijs f 1.50 p. kwartaal, bulten Zierikzee
11.80. Voor het buitenland f 10.00 p. jaar.
Afzonderlijke nummen 5 cent. Ver-
•cbljnt dagelijka, behalve '.Zondag..
Uitgave: N.V. de Zlerikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel,.32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de L,ooze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14470 i
ADVERTENTIES
Erlji: 10 cent per regel, minimum 80 cent,
BI) contract ipeclale prijzen. Grootte der
letten naar plaatsruimte. „Succeijes"
60 cent. Inzending tot 'amorgena 10 uur
PAUL KRUGER
de legendarische figuur
in Zuid-Afrika
Zondag zal de geboortedag van Presi
dent Paul Kruger in alle deelen der
Zuid-Afrikaansche Unie Kerkelijk wor
den herdacht. Er zijn ouderen onder ons,
die hem gezien, sommigen zelfs gespro
ken hebben, toen hij tijdelijk als balling
in oust land vertoefde voor hij naar
Clarens, in Zwitserland, vertrok, waar
hij zijn laatste levensjaren moest slijten,
ver van land en volk, dat hij zoo zeer
lief had.
Meer dan gewoonlijk wordt dit jaar
de aandacht geschonken aan den geboor
tedag van Kruger, die 10 Oct. 1825 te
Bulhoek het levenslicht zag, omdat nu
Zuid-Afrika in een oorlog met sterk ide
ologische tendenzen is gewikkeld, er voor
velen aanleiding is de figuur van „Oom
Paul" in het kader der actueele poli
tiek te plaatsen, den heldhaftigen strijd
der Boeren om hun vrijheid in herinne
ring te brengen en daaraan beschouwin
gen vast te knoopen over de stroomin
gen, welke zich in de tegenwoordige
Unie van Zuid-Afrika ten opzichte van
den thans aan den gang zijnden oor
log doen gelden. Hetgeen zich op het
oogenblik daarginds in Zuid-Afrika vol
trekt, kan immers van groote beteekenis
zijn voor de verwachte reorganisatie van
de Europeesche en Afrikaansche conti
nenten.
D aul Kruger is een haast legendarische
figuur geworden, waarin persoonlijke
moed, vrijheidszin en godsvrucht op har
monische wijze waren vereenigd; een man
die voor den overweldiger niet heeft
willen bukken en door de grootheid en
de onbaatzuchtigheid van zijn optreden
den wil van een volk „zich zelf te zijn
en te Kijven" heeft belichaamd, ms zoo
danig kurmon allo vuiKen hem eeren en
als zoodanig kan hij allen volken tot
voorbeeld zijn. Hij heeft een dramati-
schen, schier bovenmenschelijken strijd
gevoerd om zich den kolos van het
lijf te houden, een strijd tegen geweld,
tegen terreur en list, en hij heeft
het onderspit moeten delven. Hij is met
eere ten onder gegaan, maar het feit dat
thans luider dan ooit de stem van Zuid-
Afrika zich doet hooren, dat de politieke
en cultureele invloed der nationaal-voe-
lencle Afrikaners zich sterker en sterker
laat gelden, is het bewijs dat de natio
nale gedachte levend is gebleven ook
al heeft een breede schare zich In den
loop der jaren met het Britsche bewind
verzoend.
In onze ©ogen is de persoonlijkheid van
Kruger uiteraard niet los te maken
van den Boerenoorlog. Hij is er ook ten
nauwste mee verbonden, doch slechts
gedurende een vijf-en-twintig jaren van
zijn rijk en bewogen leven: van den
eersten vrijheidsoorlog in 1877
wegens de annexatie van Transvaal, tot
en met den tweeden, die met den Vrede
van Vereeniging in 1902 eindigde. Vóór
dien evenwel was zijn leven gevuld ge
weest met avontuurlijke en romantische
gebeurtenissen, die tezamen een span
nend jongensboek zouden kunnen vormen
Met zijn ouders en twee ooms had hij
als knaap van negen jaren zijn geboorte
streek, het dorp Vaalbank in het district
Colesberg (Kaapkolonie), verlaten, deel
nemend aan den „trek" van een twintig
tal menschen, die vooj de Britsche wil
lekeur weken en zich elders vestigden
(de j,groote trek" onder Hendrik Pot
gieter zou pas een jaar later, in 1836,
geschieden). In zijn nieuwe woonplaats
Liebenbergsvlei werd Kruger belast
met het aandrijven en het bijeenhouden
van het vee. Nadien werden er echter
nog verscheidene trekken ondernomen,
totdat hij volwassen was en zich zelfstan
dig een woonplaats kon kiezen. Dit werd
Waterkloof, niet ver van Potchefstroom,
waar hij in 1842 met Maria du Plessis
in het huwelijk trad. Vier jaren later
reeds overleed zijn echtgenoote tezam.en
met het kindje, dat zij hem wilde schen
ken. Gezina du Plessis werd Krugers
tweede echtgenoote en uit deze ver
bintenis werden negen zonen en zeven
dochters geboren, van wie echter ver-
scheidenen op jongen leeftijd stierven.
r\ e ontdekking van de diamantvelden in
Grikwaland-West, Kimberley, en in
het westen van de Zuid-Afrikaansche Re
publiek tijdens het bewind van president
Burgers, leidde het tijdperk in van Groot
Brittannië's annexatiedriften, welks ver
loop wij maar al te goed kennen. Het op
treden van Sir Theophile Shepstone,
specialen commissaris der Britsche regee
ring, was de eerste stap op den weg naar
de inlijving van de Transvaal. Twee
keer begaf zich een deputatie naar Enge
land, waarvan Kruger deel uitmaakte, in
Mei 1877 en in Juli 1878, om te protes-
teeren.
Te Londen werd de deputatie als een
„groepje ontevredenen" beschouwd; het
voorstel een volksstemming te doen hou
den werd afgewezen. Van de tweede
reis keerde de deputatie eveneens on-
verrichterzake terug. Bij zijn thuiskomst
werd Kruger de ziel van het georgani
seerde verzet. Wij weten wat Kruger
met mannen als P r e t o r i u s, J o u b e r t
en Cr on jé gedurende den eersten Vrij
heidsoorlog, die van 1880 tot 1881 duur
de, heeft gepresteerd. De Conventie van
Pretoria was een oogenblikkelijk succes
voor de Boeren: volkomen zelfstandig
binnenlandsch bestuur onder verplichting
van Boerenzijde tot erkenning van een
Britsch resident te "Pretoria.
Doch het succes was slechts uitstel
van executie. Kruger, in 1882 staatspre
sident geworden (hij werd vier maal
achtereen herkozen) had eenige jaren
respijt, welke hij aan den opbouw van
zijn staat besteedde. Onder zijn leiding
maakte hij zijn verdeelde volk tot één
volk, zijn land tot eenbegeerenswaar-
diger. p^oi voor Engeland. De agitatie
van Ce'cil Rhodes, den machtigen,
onscrupuleuzen leider van de De Beers
Consolidated Mines, de (mislukte) inval
van Jameson met zijn 500 man zij
waren voorloopers van den oorlog, die
in October 1899 uitbrak en dien de ge-
heele wereld met spanning en onver
holen sympathie voor de Boeren volgde,
doch welke eindigde met het verlies der
anafknnlrnlijiru^:'1 "*w" ti.joiuhi all
Transvaal.
Duitsch weermachtsbericht
Londen voortdurend aangevallen
Het opperbevel van de weermacht
maakte gisteren bekend:
Het luchtwapen heeft ondanks de on
gunstige weersgesteldheid zijn aanvallen
op Londen en andere belangrijke mili
taire doelen in midden- en Zuid-Epge-
land voortgezet. Bijzonder succes hadden
de bommen, die geworpen werden op
een vliegveld ten Zuiden van Liver
pool. In een wapenfabriek van midden-
Engeland gelukte het verscheidene hal
len en werkplaatsen door zware bommen
in brand te steken.
Met het invallen van de duisternis na
men de vergeldingsaanvallen op de Eji-
gelsche hoofdstad weer grooteren om
vang aan. Bommen van allerlei kaliber
werden tot het aanbreken van den dag
op belangrijke militaire doelen aan beide
zijden van de Theems geworpen. De
ontstane branden deden het boven Lon
den hangende wolkendek tot op groo-
ten afstand fel gloeien. Andere aanval
len waren gericht op steden in midden-
en Zuid-Engeland, gelijk Liverpool en
Birmingham.
Op talrijke plaatsen vóór de Britsche
kust legden vliegtuigen mijnen. Aan den
Westelijken uitgang van het Kanaal wer
den weer eenige vijandelijke oorlogs
schepen, die de kust probeerden te na
deren, door het vuur van onze marine
artillerie tot terugkeeren genoopt. Een
duikboot bracht drie gewapende schepen
van tezamen 21.000 ton, uit een konvooi,
tot zinken, waaronder een tankboot van
10.000 ton.
Britsche vliegtuigen wierpen in den
nacht van 16 op 17 October bommen
in het rijksgebied, zonder militaire schade
te veroorzaken. Daarentegen werden op
nieuw in verscheidene steden woonwijken
getroffen, waarbij o.a. te Kiel een aan
tal huizen beschadigd werd.
Een Britsch vliegtuig werd vannacht
nog voordat het de rijksgrens bereikt
had door den afweer neergehaald. Een
ander vliegtuig is in een- luchtgevecht
neergeschoten. Marine-artillerie schoot
een derde vijandelijk toestel neer, Twee
eigen toestellen worden vermist.
Italiaansch weermachtsbericht
Vliogvoldan in Noord-Afrika bestookt
In zfij'n fweermadhtstoeridht mo. 132 maakt
het Italiaajnsc/h© IipofdkWiartier hfet vol
gend© toekend
De cJommandant van de Üuikhfopt Tot!,
die d©n vlij'aindelijkien onderzeeër van het
type Perseus tot toet zinken heeft gdblr(ach|t
RODOLFO GRAZIAN',
de bevelhebber der Italiaansche troepen in j
Noord-Afrika zou binnenkort een nieuw
offensief inzetten, met Mersa M a_
tro e als doel. P.I.B.
l
Volgens de „Regima Fascista" zijn in
alle stilte versterkingen uit Noord-Italië
naar het Egyptische krijgstooneel over-
gebracht. Afdeeling na afdeeling artille-
rie- en tankkorpsen en vele troepenon-
derdeelen der infanterie, die tot dusver j
in de Westelijke Alpen gelegerd waren,
zijn „ergens in Cyrenaica" aangekomen, j
stellingen aan de Libysch—Egyptische
grens hebben betrokken. Men gelooft
dat de versterkingen troependeelen van
het Po-leger zijn, waaraan Mussolini,
gtlijk bekend, verleden week tijdens
een vierdaagsche inspectiereis een be
zoek heeft gebracht.
De militaire expert, generaal Ilio Jori
hoeft evenals Gayda dit reeds deed
in het „Giornale d'Italia" verklaard,
dat ook de Engelschen hun troepen in
Egypte dagelijks versterken om aan don
verwachten aanval der Italianen 't hoofd
te kunnen bieden.
Vooraanstaande militaire waarnemers
te Rome zijn van meening, dat het door
Graziani in Libye geconcentreerde leger
de grootste strijdmacht is, welke ooit
op Afrikaanschen bodem is bijeenge
bracht. Volgens hier ontvangen berich
ten hoeft Graziani de beschikking over
honderden bommenwerpers en jachtvlieg
tuigen, kleine tanks en panterswagens,
duizenden vrachtauto's, kameelen en
muildieren.
is de QOii'v©tten-kapitein Bandimoi Bamdinji
De Engeiisclhe kruiser, die door ©en van
onze torpedovfiegtuigien is getorpedeerd
is voügens miededoeling vain de Britsche
admiraliteit d© kruiser Liverpool. Deze
kruiser heeft ieen fwaterverpïaatsing van
9300 torn,
In N o :oi r d-A f ir i k a ontstonden bbitsiw.
gen tussch©n verkenningsafdeelingen, waar
Ibij' het resultaat in ons voordeel wasi.)
Onze Vliegtuigen hébben d© vfij'andelijke
Vliegvelden gebombardeerd Van FioekaJ,
Assabh, Dajba en d© vüjiandëlüjk© installa
ties in de gebieden vam Maatenl-Bagushl
en M©rs;a M a t r Ondanks het hevi
ge afweergeschut werden zeer bevredi
gend© resultaten Iblehaald. Al onze vlieg
tuigen z!ijh terruggekeexd.
De vijandelijke luchtmacht hfeeft d© stad
Tioltoroek met brisant}- 'en brandbommen
hevig gebombardeerd Iwiaatrbij' schade werd'
aangericht aan ©enige installaties ©n aan
45 Woonhuizen. Bovendien wierden negen
barakken vernield; er vielen geen slacht-'
offers. Eenige ©p Derne uitgewiorpen
bommen maakte evenmin slachtoffers.
In Oiost-Afrik:a heeft een van onze
afdoeningen een Engelsche post aangeval
len ten Zuidoosten van Dagarivier Post*
De vlij'and slioeg ©(verhaast op de vlucht,
jmet achterlating van wapens, munitiiel
en vooraden. Onze vliegtuigen bombar-
(deerden militaire inrichtinan op het
eilland Perim alsmede het vliegveld van
iGhedaref. In die plaats deed een van'
onze Ihchtformiaties een verrassende aan
val; twiaartolij! elf vliegtuigen werden ver
nietigd, die aldaar op den begane© grond
stonden.
VORDERING VAN GOUD
Hot bij da Nod. Bank aangemeld©
goud moet thans worden ingeleverd
Naar wij van de Nederlandsche Bank
vernemen, heeft zij besloten het goud,
dat .ingevolge artikel' 9 van de deviezen-
verordening 1940 aan haar is aangeboden,
doch tot dusver nog niet aan haar werd
verkocht, thans ingevolge genoemd ar
tikel op te vorderen.
Met het oog hierpp worden ingezete
nen, wier naam aanvangt met een der
letters A, B of C, voor zoover zij nog
goud in den zin der deviezenverordening
in eigendom hebben of daarover het be
schikkingsrecht hebben, als bedoeld in
artikel 9, vijfde lid der deviezenveror
dening, opgeroepen dat goud vóór 1 No
vember 1940 aan de Nederlandsche Bank
te verkoopen en over te dragen.
Het goud kan eiken werkdag, behal
ve des Zaterdags, tusschen 9 en 12 uur
worden ingeleverd bij de hoofdbank van
de Nederlandsche Bank te Amsterdam.
Gangbare Nederlandsche .gouden tien- en
vijfguldenstukken kunnen, behalve bij de
hoofdbank van de Nederlandsche bank,
ook worden ingeleverd bij haar bijbank
te Rotterdam iof bij een harer agent
schappen. De betaling van den koopprijs
zal behalve bi) aankoop van gang
bare Nederlandsche gouden tien- en vijf
guldenstukken over het algemeen eerst
kunnen geschieden, nadat het goud bij
de hoofdbank van de Nederlandsche
Bank is nagezien en gewogen. Desge-
wenseht kan inlevering ook geschieden
door bemiddeling van een particuliere
bank; de particuliere banken brengen
hiervoor een kleine provisie in rekening.
Ingezetenen, wier naam met een der
letters D en volgende van het alfabet
begint, kunnen nadere bekendmakingen
.Indien zij er de voorkeur
Nederlandsche Bank te verkoopen, be
staat daartegen geen bezwaar.
SERANO SUNER,
wordt Spaansch minister van
buitenlandsche zaken. (P.I.B.)
Volgens een decreet is de minister van
buitenlandsche zaken, kolonel Beigbeder,
uit de regeering getreden. De minister
van binnenlandsche zaken Serrano Suner
wordt tot minister van buitenlandsche
zaken benoemd.
De onderstaatssecretaris in het mini
sterie van binnenlandsche zaken Lorende
wordt belast met de leiding der zaken
in het ministerie van binnenlandsche za
ken en is jegens het staatshoofd recht
streeks verantwoording schuldig.
Voorts treedt de minister van handel
en industrie Alarcon de la Lastra uit
de regeering. Tot zijn opvolger is be
noemd Demetrio Carceller, tot dusver
leider der Falanx in Catalonië en lid
van de politieke commissie.
Uwe© Duitsche reddingvliegtuige©, aldus
het DNB, hebben gisteren in de ochtend
schemering verscheidene leden van de
bemanningen van Britsche bomJmlenweif
pers, di© op hun temigtpcht naar Enge-,
land in den afgelopen nacht door geH
brek aan benzine, sterke mistvorming |Otf
dqor treffers der iüchtdoelartilleri© op
het Iwiater moesten dalen en in rubberl-
bototten op zee ronddobberden, gered. 2
hunner waren licht gewond.
Het Russische bureau vo|or de statu
tist maakt beleend, dat in het jaar 1939
0Ü2© scholen van het land tezamen djojori
48 millioen persjonen bezocht zfijln. Vorig
jiaar heeft men 67.600 bibliotheken ge
teld. Het /aantal schouwburgen bedraagt
900.
Krugers geboortedag wordt In
heel Z.-Afrika Zondag herdacht
Serano Suner tot Spaansch min.
van buitenl. zaken benoemd,
Nieuw offensief van Graziani zou
tegen Mersa Matroe gericht zijn
Provinciale Staten van Zeeland
tegen 17 Dec. a.s. bijeengeroepen
Plannen tot samenvoeging van
tal van Nederlandsche gemeenten
ZEEP OP BON 55
Het iwaarn. hoofd van het departement
van handel, mlijverfieid ien scheepvaart}
deeljfc het volgende mede, met betrek
king tot de distributie van zeep:
Gedurende het tijdvak van Zaterdag 19
October toit ©n met Dinsdag 12 Novèml-
ber aus!. geeft de ,miet 55 genummerde
bon van het algemeen distributiebon^
boekje recht op het koopen van 150 gr.
toiletzeep (nieuWe samenstelling), of 120
gram huishoudzeep ©f 200 gram zachte
zeep, iof 250 gram zeeppoeder, of
voor zoover 'voorradig 125 gram zeepu
vlokken, ©f 250 gram zelfwerkende waschj-
(middelleai, of 200 gram vloeibare zeep*
Voor zoover de verpakking dit toelaat,
kan de verbruiker desgewienscht gedeel
ten van bovenstaande hoeveelheden in
c©ïmtoinatie ©p é(én bon koppen. Men za!L
dus bl.v(. op >e©n bon 60 gram huishoud-;
zeep plus 100 gram zachte zeep kun/-:
nen krijgen.
Wasscherlijbn (moeten voor de toehander
van de gezins'wiasch^ gedurende bo
de bon van het al'gemeen distributiei-
toonbqekje van hun clientele in ontvangst?
nemen voor het koppen van Waschpoeder
en W©! ©en ban per acht kilogram droog
Wtaschgoed. De wasscherlij" zal per bon 600
gram Wnschpoeder kunnen betrekken.
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van de
bepalingen ten aanzien van de verduis
tering.
Zonsondergang 18 Oot. 18 nnr 38 min,
Zonsopgang 19 Oot. 8 uur 13 min.
Maan op: Maan onder:
19 Oot. 18,40 9,26
111 H
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
19 Oot. 4,23 16,29 9,39 22,04
Bfj de vroeger geldende tydsaanwyzing
dient 1,40 uur te worden bfjgevoegd.
PREDIKBEURTEN
Zondag 20 October.
Ned. Herv. Kerk.
Zierikzee. Nieuwe kerk. 10 ure, ds.
Pijnaoker Hordijk (Doopsbed.)
Kleine kerk. 10 en 3 ure, ds. Valeton.
Luth. Kerk.
Geen dienst.
Oeret, Kerk.
10 en 2.30 ure, ds. Leene (Voorber. H. Ar.)
Chr. Geref. Kerk.
10 en 6 ure, ds. Hoogendoorn.
Geref. Gem. (St.-Domusstraat)
10 30, 3 en 7 ure, Leeskerk.
Oud-Geref. Gemü
10.30, 3 en 7 ure, Leeskerk.
Leger des Heils (Poststraat)
Zaterdagavond 8 ure, Openluohtwerk.
Zondag 7.30 en 10, Zaalbij eenkomst, 3.30
Openluohtsamenkomst op 't Groentje en
7.30 ure, Zaal bij een komst. Dinsdag 8 are
voor soldaten en bekeerlingen. Donderdag
8 ure, Openbare samenkomst, alles onder
leiding van adj. Ras en kapt. Torenbeek.
Haamstede. 11 ure, ds. den Hollander.
Geref. kerk. 11 en 3.30 ure, ds. Voorne-
veld. Geref. gem. 11 en 3.30 ure, Leeedienet.
Oud-Vossemeer. 10.30, Leesdienst en 3
ure, ds. v. Eist. Goref. kerk. 10.30 en 3
1 ure, ds. Vreagdenhil. Oud-geraf. kerk. 10.30,
3 en 7 nre, Leesdienst.
