NIEUWSBODE
DINSDAG 15 OCTOBER 1940
1707-
De Kern
ABONNEMENT
Prijs 21.60 p. kwartaal, bulten Zierikzee
f 1.80. Voor het buitenland 10.00 p. Jaar,
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de ZIerikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Loose - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14467
ADVERTENTIES:
P-rlJi: H cent per regel, minimum 80 cent,
Bi) contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes"
60 cent. Inzending tot 's morgens 10 uur
REDE VAN ROOSEVELT
Amerika wapent voor zelfverdediging
Ter gelegenheid van zijn inspectiereis
langs de Amerikaansche verdedigings
werken heeft president Roosevelt te Co
lumbus (Ohio) Zaterdag het woord ge
voerd. In zijn rede zei de president o.a.,
dat wanneer Amerika spreekt over de
verdediging van het Westelijke half
rond, het daarmee niet alleen het gebied
bedoelt van Noord-, Centraal en Zuid-
Amerika en van de onmiddellijk aan
grenzende eilanden. Want ook het recht
op een vreedzaam gebruik van den At-
lantischen en van den Stillen Oceaan
behoort daartoe. De Vereenigde Staten
zijn van opvatting, dat de verdediging
van deze oceanen een van de belangrijk
ste factoren voor de bescherming van
de eigen territoriale, integriteit is.
Roosevelt verklaarde wederom, dat de
Vereenigde Staten in het vervolg Enge
land alle hulp zullen verleenen, zoolang
daarvan niet-deelneming van Amerika
aan den oorlog afhangt.
In verband met de Amerikaansche be
wapening stelde Roosevelt vast: wij wa
penen om onszelf te verdedigen. Amerika
wenscht geen oorlog met welk land ook.
De bestaande gevaren hebben de Ver
eenigde Staten echter gedwongen den
bouw te ondernemen van 'n oorlogsvloot
en van een luchtmacht, die sterk genoeg
zijn om alle Amerikaansche belangen te
gen elite combinatie van vijandelijke
machten te verdedigen.
Duitsch weermachtsbericht
Havens ©n fabrieken het doelwit
Het opperbevel van de weermacht maakte
gisteren bekend:
Lichte en zware formaties gevechts
vliegers hebben dag en nacht hun ver-
geldingsaanvolloTi op London en andere
voor den oorlog belangrijke doelen in
Zuid- en Midden-Engeland met groote
uitwerking voortgezet. In opvolgende gol
ven, overdag door afdeelingen jagers be
schermd, vlogen escadrilles aan, zoodat
tusscher de aanvallen slechts korte tus-
schenpoozen traden. Te Londen ont
stonden vooral benoorden de Theems ter
hoogte van de Victoria- en India-docks
door bomtreffers van gemiddeld en zwaar
kaliber groote branden, die gedurende
den nacht al van den Theemsmond en de
Britsche kust uit te zien waren. Na den
aanval op een centrale konden groote
steekvlammen en sterke rookontwikkeling
waargenomen worden.
Een tweede vrij sterke aanval gold de
havenwerken en wapenfabrieken van Li-
ve rpool. De bommen riepen ook hier
zware ontploffingen met branden te
voorschijn.
Bij het aantasten van verscheidene, uit
militai; oogpunt gewichtige doelen in
Midden- en Zuid-Engeland werden o.a.
in twee troepenkampen de schuilholen
vernield.
In den mond van de Theems deed de
bemanning van een gevechtsvliegtuig een
uitzonderlijk vermetelen duikaanval op
een sterk beschermd konvooi van 18 ge
wapende koopvaarders. Daar het toestel
geen bommen meer aan boord had be
stookte het de schepen met machinege
weervuur, waardoor er een in brand
vloog. Ofschoon de tegenstander meer
malen de gevechtsaanraking met onze
jagers trachtte te vermijden, kwam het
tot vele voor ons zeer geslaagde lucht
gevechten.
In 't zeegebied ten Westen van Cardiff
vernielde een Duitsch bombardements
vliegtuig een gewapend vijandelijk han
delsschip van drie tot vier duizend ton
door twee treffers.
Overdag viel de tegenpartij het rijks
gebied en de bezette gebieden niet aan.
Twee afzonderlijke verkenningsvliegtuigen
werden al bij de Fransche kust door af
weer vuur verjaagd.
In den nacht vloog de vijand Noord
en West Duitschland binnen. Lukraak ge
worpen bommen berokkenden slechts ge
ringe schade aan huizen. Ze troffen geen
doelen van direct of indirect militaire
beleekenis. De tegenstander verloor gis
teren bij elkaar 13 vliegtuigen. Een
Duitsch jachttoestel is niet teruggekeerd.
Italiaansch weermachtsbericht
Luchtaanvallen op vliegvelden
Het Italiaansche hoofdkwartier maant
bekend
In Noofd-Afrika hebben vijandelijke
pantserauto's gepoogd een aanval te doen
den Zuidoosten van Sidi el Barrani. De
aanval werd door het vuur van onze ar
tillerie afgeslagen.
Onze luchtformaties hebben de Engel-
sche vliegvelden van Foeka en El Daba
(Egypte) met merkbare resultaten aan-
gevallen. Vooral iop de luchthaven van
El Daba, die tijdens een nachtelijke
vlucht in volle activiteit verrast werd,
is groote schade aangericht.
Drie schepen hebben onze stellingen
gebombardeerd in de zone van Sid el
Barrani zonder verliezen te veroor
zaken of schade te berokkenen. Een vij
andelijke luchtaanval op Tobroek stuitte
op hevig en nauwkeurig afweergeschut,
i Een kamp werd getroffen, eenige tele
foonlijnen zijn verbroken en een man
gedood.
t In Oost-Af rik a heeft een van onze
luchtformaties het bombardement opLod-
war herhaald, waarbij brand ontstond.
De havenwerken van Perim in de Roode
Zee werden verscheidene malen gebom
bardeerd en zwaar getroffên. Er ont-
1 stonden groote branden.
De vijandelijke luchtmacht heeft Gia-
i vello, Maggi, Goera en Toseli gebombar-
i deerd, waarbij lichte schade werd aan-
i gericht. Er vielen geen slachtoffers.
Vijandelijke vliegtuigen hebben de ha
ven van Porto Lago op het eiland Le-
r o s in den Dodecanesus aangevallen. De
katholieke kerk werd getroffen alsmede
civiele gebouwen. Er vielen 34 dooden
en twintig personen werden gewond. Aan
de militaire werken werd geen belang
rijke schade aangericht. Twee vijandelijke
vliegtuigen zijn neergehaald.
DE ZEESLAG BIJ SICILIË
Het verloop van den strijd
Een bijzondere correspondent van Ste-
fani meldt de volgende bijzonderheden
over het in het Italiaansche weermachts
bericht van 18 October vermelde zeege
vecht
Op den ochtend van 11 October ont
dekte een patrouille van verscheidene Ita
liaansche torpedobooten een Engelsch es
kader in de straat van Silicië. De voorste
boot van de patrouille voer terstond
tot op 700 meter afstand van een zwaren
Engelschen kruiser ojp, en schoot drie'
torpedo's af, terwijl gelijktijdig uit alle
stukken op den vijand gevuurd werd. De
torpedo's en ook het geschutvuur troffen
het vijandelijke schip zoo ernstig, dat het
weldra begon te zinken. De kleine Itali
aansche torpedoboot moest evenwel ook
het zware geschutvuur van den vijand
ondergaan. Desondanks streed zij tot het
uiterste en de commandant gaf, alvo
rens de kleine boot verging, koelbloedig
de noodige bevelen om zijn geheele be
manning in de reddingsbooten te bergen
en het resultaat van het vergaan van den
vijandelijken kruiser te rapporteeren. De
schipbreukelingen werden kort daarop
door een andere Italiaansche torpedoboot
opgenomen. De strijd ging nog geruimen
tijd verder. Aan Italiaansche zijde gin
gen daarbij, zooals reeds gemeld, twee
kleine torpedobooten verloren, terwijl een
torpedobootjager door het vijandelijke
vuur onbestuurbaar werd gemaakt.
Dit vaartuig werd eerst door een an
deren torpedobootjager op sleeptouw ge
nomen, doch later, toen het niet kon
doorvaren, door de eigen bemanning tot
zinken gebracht. Op den ochtend van
12 October keerden de vijandelijke zee
strijdkrachten in de richting van hun
steunpunten terug.
FINANCIEELE HULP
AAN ONDERNEMINGEN
In het Verordeningienlbdlad is /opgeno
men een Ibleslluit van die SeCretairissenj-
Generaail! van de Departementen van
Handell, Nijverheid len Sdhieepvaiart en
van Financiën betreffende ïliquidite(ite-
moeiliijkheden Ibfij (Ojndiennemingan:
In het be&ang van de instandhouding
van het lb«drijffs3ieven kan dofoir het ver
strekken van credietgaranties of mp an
dere (wijze financdeele hulp Worden ver
strekt aan ondernemingen, die in finami-
eieele moeilijkheden zijn geraakt door
het, allls gevolg van de buitengewone
omstandigheden, niet binnenkomen van
vorderingen uit hoofde van goederen-
leveranties aan het buitenland of door
andere daaruit voortvloeiende blokkeel-
ring van :aictiva in het buitenliand.
De bovenbedoelde hulp kan slechts wor
den verleend, indien oioik onder de te
genwoordige omstandigheden een behoor
lijke basis voior de rentabiliteit van de
betreffende lomderneming aanwezig is,
resp. met het behoud van hjet bedrijf
voior de toekomst ©en algemeen belang
Wordt gediend.
ONTEIGENING
VOOR DEN WEDEROPBOUW
tegen verkoopwaarde van vóór 9 Mei
Het gisteren verschenen Verordeningen-
blad bevat een besluit van de secreta
rissen-generaal van de departementen van
justitie, van waterstaat en van finan
ciën tot regeling van de onteigening in
gevolge artikel 5 van het besluit van
den Opperbevelhebber van land- en zee
macht van 24 Mei 1940 betreffende den
wederopbouw.
Hierin wordt o.m. het volgende be
paald:
De regeeringscommissaris voor den we
deropbouw draagt voortaan den titel Al
gemeen gemachtigde voor den wederop
bouw.
De onteigening geschiedt in het pu
bliek belang door den algemeen gemach
tigde ten name, hetzij van een publiek
rechtelijk lichaam, hetzij van een bijzon-
deren rechtspersoon of natuurlijk per
soon.
Door de onteigening gaat de eigendom
ovev te rekenen van het tijdstip, waarop
de aanzegging den burgemeester bereikt.
De plannen voor onteigening worden
door den algemeen gemachtigde vast
gesteld na overleg met den secretaris
generaal van het departement van finan
ciën.
De redelijke vergoeding, welke ter zake
van de onteigening verschuldigd is,
Wordt vastgesteld door den algemeen ge
machtigde, na overleg met den secretaris-
i generaal van het departement van fi-
nanciën.
j Bij de vaststelling wordt uitgegaan van
f de verkoopwaarde, welke de onteigende
zaak in den staat, waarin zij zich op
het tijdstip der onteigening bevond, had
of zou hebben gehad op'9 Mei 1940.
De vergoeding en de overige op de
onteigening vallende kosten komen ten
laste van dengene, te wiens name ont
eigend is.
I
Samenvoeging van gemeenten
in Noord-Holland bepleit
Het provinciale bestuur van Noord-Hol
land heeft aan ongeveer honderd gemeen
ten in de provincie een circulaire gezon
den, waarin samenvoeging van de ver
schillende gemeenten naar voren wordt
gebracht. De reden voor deze samenvoe
ging is het feit, dat de toestand der
overheidsfinanciën vaak niet rooskleurig
is en door de samenvoeging vele uitgaven
bespaard kunnen worden.
In de circulaire wordt verder uiteenge
zet, wat de secretarissen-generaal, waar
nemend hoofd van het departement van
binnenlandsche zaken, krachtens de veror
dening van den rijkscommissaris betref
fende bijzondere maatregelen op admini
stratief gebied, overwegen te doen met
betrekking tot de wijziging van de ge
meentegrenzen. Het advies van de ver
schillende gemeenteraden wordt door het
provinciale bestuur vóór 15 November in
gewacht. Gewenscht is mede te deelen,
welke gemeenten naar het oordeel van
de gemeenteraden bij het tot stand ko
men van de combinatie, in aanmerking
zouden komen om de hoofdplaats van
het gecombineerde gebied te worden en
I hoe de namen van de nieuwe gemeen-
I ten zouden zijn.
j Het ligt voorts in de bedoeling, de
grens tusschen de gemeenten onderling
te wijzigen. Dit komt echter pas aan de
1 orde, na het combineeren der gemeenten
In de provincie Noord-Holland zijn der
tig combinaties te verwachten, vooral in
het noordelijke gedeelte. Als de plan
nen doorgaan zijn het o.m. Bergen en
Schoorl, Heemstede en Bennebroek, Bus-
sum en Naarden, Laren en Blaricum,
's-Graveland met Kortenhoef, Nederhorst
den Berg en Ankeveen.
ONZE BEVOLKING
in de afgeloopen tien jaar
met ruim 11 °/o toegenomen
Ditmaal bevat de uitgave van het Cen-
bedraagt de bevolkingstoeneming meer
dan 30 pet.
Het hoogste toenemingspercentage ver-
toonen Maartensdijk (175 pet.) en Vlaar-
dinger-Ambacht (176 pet.) Van de 1054
gemeenten in Nederland is de bevolking
afgenomen in 209 gemeenten, alle met
minder dan 20.000 inwoners. De groot
ste afneming valt waar te nemen in Helle-
voetsluis met 35 pet.
Per provincie naar 5 gemeentegroepen
is onderzocht de invloed van het geboor
te-overschot en het vestigings- resp. ver-
trekoverschot op de bevolkingstoeneming.
Alle provinciën, evenals de groepen van
gemeenten met minder dan 20.000 in
woners geven een vertrekoverschot te
zien, met uitzondering van de provinciën
Noord- en Zuid-Holland en Utrecht.
De grootste bevolkingstoeneming komt
voor in de provincie Utrecht (18,0 pet.),
bestaande uit een geboorte-overschot van
11,1 pet. en een vestigingsoverschot van
6,9 pet.
Zeeland vertoont de laagste bevolkings
toeneming 3,0 pet., bestaande uit een
geboorte-overschot van 7,9 pet. en een
vertrek overschot van 4,9 pet.
DE BINNENVAART
'cNachts en Zondags lossen"en varen
Tot verhooging van de vervoerscapa
citeit der binnenvloot heeft de secretaris
generaal van ..het departement van wa
terstaat eenige gisteren in werking tre
dende bepalingen afgekondigd (Verorde
ningenblad 31):
Houders van in Nederland aanwezige
binnenvaartuigen, welke ten dienste van
het goederenvervoer worden gebezigd
dan wel daarvoor bestemd zijn, zijn ver
plicht de afgeschermde navigatielichten
met daarbij behoorende certificaten, wel
ke door de bevoegde autoriteiten ten
behoeve van de luchtbescherming zijn
voorgeschreven tijdens de vaart, steeds
aan boord voor gebruik gereed te heb
ben, ook al wordt niet gevaren. Deze
verplichting gaat op 14 November in.
De secretaris-generaal van het depar
tement van waterstaat kan ten aanzien
van door hem aangewezen transporten
bepalen, dat de bemanning van binnen
vaartuigen, welke voor deze transporten
worden gebezigd, verplicht zijn om tus
schen zonsondergang en zonsopgang en
op Zon- en feestdagen te laden, te los
sen en te varen, of wel laden of lossen
toe te laten. Hij kan regelen stellen aan
gaande de berekening van een buiten
gewone vergoeding voor het verrichten
van zulke transporten.
Bemanningen van binnenvaartuigen zijn
verplicht de hun -door of namens be
heerders van waterwegen en sluiswer-
ken gegeven aanwijzingen met betrek
king tot het innemen van ligplaatsen,
het verhalen van het binnenvaartuig van
de eene ligplaats naar de andere en het
opvaren of doorvaren 'van het binnen
vaartuig terstond op te volgen.
Amerika wapent zich voor zelf
verdediging, zegt Roosevelt
Onze bevolking in de laatste tien
jaar met ruim 11 toegenomen
Het tekort op de Haagtche gem.-
begrooting bedraagt 6 miilioen
Nachtwerk bij de binnenvaart,
indien zulks noodig, verplicht
Het nieuwe zendercomplex aan
de boorden van de Lek
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van de
bepalingen ten aanzien van de verduis
tering.
Zonsondergang 15 Oot. 18 nur 45 min.
Zonsopgang 16 Oot. 8 nar 8 min.
Maan op: Maan onder:
16 Oot. 17,17 6,21
Volle Maan 8,35
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
16 Oot. 2,44 14,53 8,08 20,29
B§ de vroeger geldende tijdsaanwijzing
dient 1,40 uur te worden bijgevoegd.
De inspecteur-generaal van het verkeer,
kan houders en bemanningen van binnen
vaartuigen aanwijzen om naar een door
hem te bepalen plaats op te varen, even
tueel tegen gedeeltelijke vergoeding.
KORT EN BONDIG
Op grond van den raad der autori
teiten hebben zich meer dan duizend
te Sjanghai wonende Amerikanen op de
evacuatie-lijst laten plaatsen. Uit het feit,
dat zoodoende een vierde gedeelte van
de Amerikaansche kolonie voor het ver
trek gereed is, wordt opgemaakt, dat
Amerikaansche -kringen in het Verre
Oosten den toestand ernstig beoordee-
len. Het opbreken van Amerikaansche
huishoudens en het sluiten der zaken
nemen steeds grootere vormen aan.
Te Stamboel worden de laatste dagen
groote hoeveelheden juweelen en edel-
steenen gekocht. De prijzen voor b r i 1-
j an ten zijn, volgens het DNB, met 50
pet. en voor diamanten met 200 pet.
gestegen. De pers waarschuwt voor het
toekennen van overdreven beteekenis aan
zulke verkoopen en wekt op tot grooter
vertrouwen in de nationale volkshuishou
ding, den oogst en den arbeid.
i
Naar uit Vichy gemeld wordt heeft de
prefect als buitengewoon bestuurder van
Marseille krachtens de onlangs uit
gevaardigde wet, volgens welke voortaan
rijks- en gemeentebetrekkingen alleen
vervuld mogen worden door Franschen
die van Fransche ouders afstammen, 478
gemeente-ambtenaren en beambten ont-
traal Bureau voor de Statistiek „Bevol- i
king en oppervlakte der gemeenten van
Nederland op 1 Januari 1940" behalve
het bevolkingscijfer voor iedere gemeente
per 1 Januari 1940, ook gegevens over de
procentueele toeneming of afneming van
het aantal inwoners per gemeente over
het 9-jarig tijdvak] 1 Januari 19311 Jan.
1940.
De bevolking van het Rijk nam in deze
I jaren toe met 11,3 pet. In 98 gemeenten
Zooals steeds bij begin van den regen
val in den herfst is ook thans weer de
Vesusius actiever geworden. Zaterdag
avond stortte een gedeelte van den erup-
tiehaard in, waarop de lava den boven
sten krater uitstroomde. Vastgesteld is,
dat er voor de omliggende plaatsjes geen
enkel gevaar bestaat. De toegenomen ac
tiviteit van den Vesuvius biedt vooral
des nachts een zeldzaam schouwspel.
(P.I.B.)
Ook in de afgeloopen week is het zie
lental van Parijs gestegen door den
terugkeer van vluchtelingen. Op 8 Oct.
telde Parijs 1,867,000 inwoners, het ge
heele departement van de Seine ruim
31/2 miilioen.
-•-*» |«|IÜ
Het Zweedsche telegraafagentschap
meldt, dat het Zweedsche s.s. Hollandia
uit Goteburg gisteren na een aanva
ring met het Finsche s.s. Poseidon voor
Landsort is gezonken. Negen leden
der 22 koppen tellende bemanning wer
den door de Poseidon aan boord geno
men. Van de overigen weet men niets.
De Hollandia had een inhoud van c.a.
2000 ton.
Te Napels zijn groote gedeelten van de
nieuwe straat Capodimonte inge
stort, daarbij kwamen tot dusverre on
bekende deelen van de Basilika della
Sanita catacomben te voorschijn. Het gat
in de straat is 15 m. breed en 50 m lang.
Vele verliezen aan menschenlevens zijn
bij dit ongeluk niet te betreuren.