NIEUWSBODE
MAANDAG 14 OCTOBER 1940
De Kern
ABONNEMENT
Rrijt f 1.50 p. kwartaal, bulten Zierikzee
f 1.80. Voor het buitenland f 10.00 p. jaar.
Afzonderlijke nummeri 5 cent. Ver-
■chijnt dagelijki, behalve 'i Zondag».
Uitgave; N.V. de Zierikzeescbe Nieuwsbode, Zierikzee, Schuitbaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14466
ADVERTENTIES:
Prijs: 90 cent per regel, minimum 80 cent,
Bil contract speciale prijzen. Grootte der
lette?» naar plaatsruimte. „Succesjes"
60 cent. Inzending tot 's morgens 10 uur
POLITIEKE ASPECTEN
Dreigende onweerswolken
boven de Stille Zuidzee
De berichten omtrent de toenemende
bewapening van Amerika en het op volle
oorlogssterkte brengen der Amerikaan-
sche marine, wijzen er op, dat de toe
stand in den Stillen Oceaan, steeds
meer gespannen wordt. De mogelijk
heid van een oorlog tusschen de Ver-
eenigde Staten en Japan doemt steeds
duidelijker aan den horizon op. Om
welke vraagstukken gaat het hierbij
in hoofdzaak?
De rechtstreeksche problemen welke
tusschen Washington en Tokio bestaan,
behoeven op zichzelf allerminst aanlei
ding tot een oorlog te zijn. Er zijn tegen
gestelde belangen in China, welke
verband houden met de volkomen
open-deur-politiek, waaraan Washington
wenscht vast te houden. Dan is er het
vraagstuk van de vlootpositie der beide
mogendheden in den Stillen Oceaan, dat
op den duur ongetwijfeld tot wrijving
aanleiding zou geven, maar dat op dit
oogenblik evenmin op zichzelf aanleiding
tot een conflict behoeft te worden. Wat
echter de schaal zeer sterk in de richting
van een strijd met Japan doet door
slaan, is de politiek van Roosevelt, wel
ke er konsekwent naar streeft Engeland
in den oorlog te steunen.
Al sedert zeer geruimen tijd is Amerika
in het Verre Oosten de trustee van de
Westersche belangen. In Noord-China
worden de Britsche belangen, na het te-
rugtrekKen der Britsche troepen, behar
tigd door Amerika, terwijl Washington
hier met de meeste kracht de oude poli
tiek der ex-territorialiteit en van de
open deur verdedigt. Nog duidelijker is
de toestand in Zuid China, waar Amerika
opkomt voor het openhouden van den
eenigen toegangsweg waarlangs Tsjiang
Kai Sjek nog oorlogsmateriaal kan krij
gen, via Indo-China. Tenslotte heeft de
doorslag gegeven het verpachten van
Britsche vlootbases aan Amerika en de
levering van oufte Amerikaansche torpe
dojagers voor patrouille-doeleinden aan
Engeland. Op deze wijze wordt Amerika
meer en meer aan de zijde van Engeland
getrokken.
Dat Churchill deze politiek met alle
kracht nastreeft is begrijpelijk. Maar dat
Roosevelt eveneens, tegen een zeer be
langrijk deel ypn d£ Amerikaansche be
volking in, toch het lot der Vereenigde
Staten aan dat van Engeland tracht
le verbinden, laadt een zeer groote ver
antwoordelijkheid op de schouders van
den president. Het is tenslotte alleen ver
klaarbaar uit dezelfde miskenning van
den werkelijken stand van zaken en van
de werkelijke krachten welke op het
oogenblik in de wereld werken tenzij
men moet aannemen, dat hier ernstige
economische doeleinden achter schuilen
en men met een ondergang van Engeland
en van het door Engeland voorgestaan
economisch bestel, tevens een ondergang
van de Amerikaansche economie vreest,
welke zich steeds meer op Groot-Brit-
tannië oriënteert,
fntusschen wordt het wel steeds duide
lijker, dat de oorlog tenslotte dreigt te
ontbranden in een wereldstrijd, welke
slechts een einde kan vinden, indien ook
t.a.v. Amerika de brandende vraagpunten
zijn uitgevochten. Dat intusschen ook voor
ons, en dan met name in Indië, groote
gevaren vhn deze Amerikaansche oorlogs
politiek dreigen, is duidelijk. Een oor
log waarin ook Japan betrokken wordt,
kan niet zonder invloed blijven op Ned.
Indië.
Nog meer dan anders hebben de Ame
rikaansche presidentsverkiezingen in de
komende maand November, groote be-
teekenis in verband met het huidige
conflict dat de wereld beroert, terwijl
met ingehouden adem millioenen men-
schen staren naar de mannen die dezen
strijd voeren, in wier handen een bui
tengewone verantwoordelijkheid ligt voor
komende geslachten.
Het landbou|wpnogram v;an de Fram/-
sche regeering behelst de opening van
een crediet van 16 milliard francs voor
Wet twöer op gang brengen va|n den
landbouw. De oredietem mlaeten woirden
gebruikt voor de voorziening van den
landbouw Wet maiclhines, electrisdh licht
en ejiectrischie centrales, de inrichting van
drinklwiaterinstaillaties, veibletering vamde
Iwloningtoestanden op het illamid, dejni Wouw!
van opslagplaatsen en het draimeeren vanj
Wraajkliggenden grond.
SIR CYRIL NEW ALL,
voorheen hoofd van de Engelache lucht
macht, gaat binnenkort scheep naar Nieuw
Zeelandten einde daar het ambt van
gouverneur te aanvaarden. (Pl.B.)
Duitsche troepen en
vliegtuigen naar Rumenië
als instructietroepen bij den herbouw
van het Rumeensche leger
In verband met de garantie, die te
Weenen tegenover Roemenië aanvaard is,
heeft de Duitsche regeering overeen
komstig de Roemeensche wenschen een
Duitsche militaire missie benevens de
noodige instructieformaties naar Roeme
nië gezonden en tegelijkertijd formaties
Duitsche jagers als aanvullende bescher
ming van de Roemeensche olie-
velden naar Roemenië overgeplaatst.
De Duitsche wéermachtsformaties zullen
dienen, meldt het D.N.B., als onderWijs-
en instructietroepen bij den herbouw van
de Roemeensche weermacht, die door het
hoofd van de Roemeensche regeering, ge
neraal Antonescu, geëntameerd is en zij
zullen na 'het volbrengen van hun taak
weer naar Duitschland terugkeeren.
Zaterdagmiddag kwam de militaire mis
sie te Boekarest aan, waar zij ontvangen
werd door den plaatsvervangend premier
en leider der legionnaire beweging
H o r i a S i m a. Leider der missie is de
Duitsche generaal Hansen. Het luchtwa-
pen-commando, onder leiding van luil-
generaal Speidel, kwam dienzelfden mid
dag op het vliegveld Baneasa bij de Roe
meensche hoofdstad aan.
De Engelsche gezant te Boekarest treft
thans voorbereidingen voor zijn vertrek
en voor het overdragen van de zaken aan
een zaakwaarnemer. Ook andere gezant
schapsleden en een deel der Engelsche
kolonie zouden op het punt staan te
vertrekken, dan wel voor een deel het
land reeds hebben verlaten. Het laatste
onderhoud van den gezant, met gene
raal Antonescu is zonder resultaat
verloopen. Sir Hoare heeft, zoo wordt
gezegd, op een vraag van generaal Anto
nescu moeten toegeven, dat ook hij in
de plaats van generaal Antonescu de
zelfde politiek zou hebben gevoerd.
HET ZWARTE GOUD
Cardiff, de zwarte stad van den
Engeischan kolenexport
Cardiff vormt het middelpunt van den
kolenhandel van het Zuidelijk deel van 1
Wales. Aan de kolenbeurs worden de
verschepingen van kolen naar alle dee- j
len van d$ wereld afgesloten.
Men kan Cardiff met volle recht de J
„zwarte stad" noemen. Men ziet er niets
anders dan kolen. Kolen, kolenstof, kolen-
schepen, koolzwarte gezichten. Men j
spreekt er ook alleen over kolen. De
groei van de stad en de havens is alleen
te danken aan de kolenmijnen in Tiet
achterland. In het begin van de 19e
eeuw telde Cardiff niet meer dan 2000 1
inwoners; in 1935 was hun aantal geste-
gen tot 223,589. I
Wie van Londen over Bristol naar het
Zuiden van Wales gaat, ziet reeds aan
de binnenste bocht van het Bristolkanaal
bij Newpoort, de eerste inrichtingen voor
het verladen van kolen. Gaat men 1
dan verder langs de kust tot aan Cardiff,
dan dringt de belangrijkheid van den ko-
lenuitvoer tot den reiziger door. De ko
lenwagens rollen in onafzienbare rijen
binnen en hun lading wordt met don
derend geweld in het ruim van de wach
tende schepen gestort. In elk van de vier
havens in Cardiff worden kolen geladen.
Deze vier havenbekkens hebben een geza
menlijke oppervlakte van 66,78 h.a. Onge
veer 50 groote kolenkranen zijn hier
voortdurend bezig. Deels door middel
van waterdruk, deels door middel van
stoom of electriciteit kippen zij de wa
gons van 10 of 12 ton den laatsten
tijd van 20 ton leeg in de schepen.
Evenals dit het geval is in Liverpool
en Bristol lag pok hier. de groote moei
lijkheid in het groote verval van het
water bij eb en vloed. Dit bedraagt
bij Cardiff 11,1 meter (bij Bristol 14
m. en bij Avonmouth 12,5 m.) Voor het
laden van de schepen zijn dus afsluit
bare havens (dokken) onontbeerlijk. Te
Cardiff heeft men ze in de oevers uit
gegraven. De vaargeul, door boeien aan
gegeven, kan dus alleen bij hoog water
worden gebruikt.
Door een nauwe samenwerking tus
schen spoorwegen en havens steeg het
aandeel van de kolenmijnen in het Zuiden
van Wales in den Engelschen kolenuit
voer geweldig. In 1850 bedroeg hefc 7 pet.
in 1900 reeds 26 pet,, in 1913 52 pet.
en in 1923 niet minder dan 55 pet.
Dit alles is thans veranderd door den
oorlog. De geheele mijnbouw van Wa
les is daardoor zwaar getroffen. De
Engelsche kolenuitvoer naar Scandina
vië, Nederland, België en Frankrijk is
onmogelijk geworden; dit beteekent een
onherstelbaar verlies voor de Noordoos
telijke havens van Engeland. Doch pok
op den kolenuitvoer naar Spanje en Por
tugal schijnt men niet lang meer staat
te kunnen maken; en ook de landen -om
de Middellandsche Zee zijn voor den
Engelschen kolenexport verloren gegaan.
Hierdoor wordt in de eerste plaats Car
diff getroffen.
NAAR EEN CORPORATIEVEN
NOORSCHEN STAAT
De bfl|ad©n vain. Kopenhagen gejw&igfenJ
volgens een correspondent aldaar van
de „Beril. Börsen Ztg," van bet kalme
verloop v,an de politieke heroriënteering
in Noorwegen. De bijzondere aandacht
heeft daarbij: de opneming van de vak
bonden en van de Iwierkgever&vereenigijnf-
gen in het mieuiwie staatsstelsel.
„Poilitiken" meldt, dat de arbeiderspers
binnenkort in een (niieujwie gedaante opr-
tnieuwl zal verschijnen. Er wordt de na
druk op gelegd, dat er geen vooraf
gaande censuur op de pers is ingesteld
en dat de bladen ten opzichte van het
nieuyfe regiem oen vofUcomen loyale hou
ding aannemen.
Onder leiding van „Nasjonal Samling"
is het organiseenem van den corporatie ven
Nioiorschen staat aan den gang. Arbeider
en [werkgever, iedere bedrijfsgroep be
hoort plichtmatig tot 'n „Landslag" (land
gilde) .Alle sdheppienden in landb'ouW en
nijverheid, in handwerk, handel en bank
bedrijf, zijn ieder in een „Lamdsüjag" geor
ganiseerd, volgens bet beginsel, dat in el
ke groep arbeider ien Werkgever het zelf
de belang hebben bijl de vervolmaking
van hun arbeid, hun vak en hjun bedrijf.
Elke „Landslag" krijgt zijtn vertegenwoor
diging in de bedrijfsafdeeüng van het
nieuw© Rijksting. De culftuurafdeeling van
dit Ting bestaat uit een „Landslag" van
de (wetenschap, van het onderwijs, van de
staatskerk, van d© techniek, van de pers
van de radio, van de kunst, van de lette
ren, van het tonneel, van de fifm, Van het
gezondheidswezen, 'enz.
DE GROOT OOST-AZIATISCHE
RUIMTE
Indië valt er buiten
Het A.N.P. heeft den heer M. A. Cage-
ling, redacteur van Onze Vloot, eenige
vragen gesteld over het bedrip „Groot
Oost-Aziatische ruimte".
De antwoorden van de heer Cageling
komen op het volgende neer:
Met betrekking tot het begrip Groot
Oost-Azialische ruimte, dat in het ver
drag tusschen Duitschland, Italië en Ja
pan werd genoemd, en in verband met
de vraag of Nederlandsch-Indië al of niet
tot deze grool-Oost-Aziatische ruimte be
hoort, kan het van belang zijn te weten,
wat de Japanners er zelf in kun spraak
gebruik onder verstaan.
De Japanners onderscheiden twee be
grippen, di© '0lik op leen afzjondiarlijke
ruimte betrekking hebben, n.l. Toa en
Nanyo in tegenstelling met ons wester
lingen, die, doordat wij zoover af wonen,
beide ruimten onwillekeurig als één
ruimte zien.
Toa is dan de Groot-Aziatische ruimte;
deze omvat het Japansche eilandenrijk
zelf, Mantsjoekwo, China, Formosa en de
tusschen gelegen zeeën met inbegrip van
het noordelijke gedeelte van de Zuid
Chineesche zee; het komt feitelijk taal
kundig en geografisch overeen met het
geen wij het Verre Oosten noemen.
Nanyo echter beteekent letterlijk „de
eilanden van het Zuiden" en omvat in
J de eerste en voornaamste plaats Neder
landsch-Indië.
j Voor den Japanner behoort Neder
landsch-Indië niet tot Oost-Azië, het is
J een gebied op zichzelf; het Zuiden. Dit
spraakgebruik wordt overigens geheel
doior de offioieeQie Japansche opvattingen
en verklaringen bevestigd, hetgeen o.a.
ook uit de Japansche missie naar Neder
landsch-Indië onder leiding van minister
Kobüjasji blijkt. Derhalve Nederl.-Indië
behoort niet tot de Groot-Oost-Aziatische
ruimte.
BOMTREFFERS OP
VERSCHILLENDE PLAATSEN
5 dooden en 20 gewonden te
Viaardingen Drie dooden
te Rotterdam
Vrijdagavond zijn uit een Engelsch
vliegtuig bommen op Viaardingen en
Vlaardinger-Ambacht geworpen en op
nieuw is, zoo meldt het ANP, veel droef
heid en schade teweeggebracht.
Om negen uur werden de ingezetenen
opgeschrikt door oen hevigen slag: er
was een brisantbom neergekomen op het
pand Hoogstraat 166, waarin de heer
P. van der Valk een slagerij drijft. Het
huis werd zoo goed als geheel vernield.
Wonder boven wonder kwamen de be
woners er met enkele lichte verwondin
gen af. De aangrenzende panden liepen
vrijl aajnzianldjlke schade op. In den verren
omtrek is geen ruit heel gebleven.
Verder is een bom op de panden Af
rol 14, 16 en 18 gevallen. Ook daar ver
oorzaakte de luchtdruk vrij omvangrijke
schade. De getroffen panden liggen aan
de drukste straten van Viaardingen en
verscheidene personen werden door rond
vliegende scherven en neervallend puin
getroffen. Vijf personen vonden den dood
en twintig anderen werden gewond. Ver-
scheidenen van hen zijn er enstig aan
.toe.
De dooden zijn de vijftienjarige Corrie
Elshout, van den Afrol, de zeventienjarige
Johan van Toor, uit de Zomersteeg, de
twintigjarige G. A. C. Linssen, uit de
Jan Steenstraat, de 53-jarige melkboer
D. van der Ende en de 18-jarige D. van
der Ende, van den Afrol.
Ook op Rotterdam zijn Vrijdag
avond Engelsche bommen geworpen en
wel eenige brisantbommen, die terecht
kwamen aan het einde van den Schie-
damscheweg. De bommen sloegen trech
ters in den rijweg en in het land daar
naast. Eenige voorbijgangers werden door
de scherven getroffen. Twee mannen en
een jong meisje werden op slag gedood
en twee mannen werden zwaar gewond.
Van vele huizen braken de ruiten. Het
tramverkeer ondervond stagnatie, door
dat de bovenleiding werd beschadigd.
Om kwart over twaalf Vrijdagnacht
vielen bommen te Den Helder. Zij
troffen de Spoorstraat achter den winkel
van slagerij Slikker en het pand van den
heer de Haan. Een ontzettende ravage
werd hier aangericht. Eén menschen-
leven viel te betreuren. De oudste zoon
van de familie Schutte, wollende Spoor
straat 23, werd onder het puin bedolven
en verminkt. Het echtpaar Schutte met
zijn negen kinderen, die in den winkel
scholen, werd onder het puin vandaan
gehaald, doch mankeerde zoo goed als
niets. Zij werden in de buurt onderge
bracht. Op wonderlijke wijze zijn ook
de menschen gespaard, die bij de fa
milie Lengers, Prinsenstraat 16, in den
kost waren. Vijf personen waren in dit
kleine huisje, toen hier een voltreffer
kwam. Het was voor de bewoners mo
gelijk nog uit het pand te vluchten zon
der eenig letsel.
Terwijl Zaterdagavond de maan hel
der op de stad Amsterdam scheen
alom een duidelijk lucht verspreidde,
hebben [weder,om Engelsche vliegtuigen
gommen lop iwioomwijkein in Amsterdam
Zuid en Noord geworpen. Gelukkig val
len hierbij geen. slachtoffers te betreui-
ren, Er zijtn slachts 5 licht gewonden'.
De houding van Amerika in het
huidige Europeeiche conflict
Duitsche militairen zullen het
Rumeensche legerreorganiseeren
Cardiff, de grootste Engelsche
kolenexporthaven, econ. getroffen
Standaardisatie van consumptie-
melk op een vetgeh. van 2l/g °/o
De beteekenis van onzen tuin
bouw voor de voedselvoorziening
15 Oct.
Maan op:
16,53
Maan onder:
5,18
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van de
bepalingen ten aanzien van de verduis
tering.
Zonsondergang 14 Oot. 18 aar 47 min.
Zonsopgang 15 Oot. 8 uur 6 min.
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
15 Oot 2,18 14,23 7,46 20,05
BfJ de vroeger geldende tydsaanwyzing
dient 1,40 uur te worden btfgevoegd.
VERLICHTING VAN MOLEST-
RISICO VOOR DEN LANDBOUW
Het rijksbureau voor de voedselvoor
ziening maakt bekend, dat maatregelen
zijn getroffen om voor de landbouwers
het molestrisico, verbonden aan het op
het bedrijf bewaren van akkerbouwpro
ducten, te beperken.
Ingevolge deze regeling zullen de telers
worden gevrijwaard tegen oorlogsschade,
welke direct of indirect wordt veroor
zaakt door het vallen van militaire vlieg
tuigen, door vliegtuigbommen, granaten
en dergelijke voorwerpen, door projec
tielen van het afweergeschut, lichtkogels,
beschieting, alsmede door het ontploffen
van mijnen of andere militaire vernieti
gingswerktuigen. De regeling zal alleen
betrekking hebben op de door de telers
in te leveren granen, peulvruchten en de
navolgende zaden, te weten koolzaad,
karwijzaad, geel mosterdzaad en kanarie-
zaad, terwijl tevens het stroo, behoorende
bij de genoemde producten, zoo lang deze
in ongedorschten toestand verkeeren, on
der de regeling zal vallen.
Slechts de oorlogsschade, welke wordt
toegebracht gedurende den tijd, welke
loopt van het tijdstip, waarop de pro
ducten zijn geoogst tot ten hoogste vier
weken, nadat zij zijn gedorscht, zal wor
den vergoed, terwijl bovendien de voor
schadevergoeding in aanmerking komende
hoeveelheden den teler in eigendom moe
ten toebehooren, in 1940 door hem moe
ten zijn geteeld en zich op zijn land
bouwbedrijf of op z.g. zetplaatsen moé
ten bevinden; mede zal worden vergoed
de schade, welke mocht worden toege
bracht aan gedorschte producten tijdens
het vervoer daarvan van de zetplaatsen
naar de bedrijfsgebouwen van den teler,
dan wel van de bedrijfsgebouwen of van
de zetplaatsen ter inlevering bij den pro
vincialen voedselcommissaris.
KORT EN BONDIG
ViOilgens een officieel Engelsch bericht
van 10 October zouden de totale ver-
liezen van hjojt Britsche leger, de vloot
en het ludhtWapen sedert hiet begin van
den oorlog 21.867 man bedragen. Ondier
de afzonderlijke opgaven (bevindt zidh be
halve het aantal gesneuvelden ook de
mededeeling, diat 1770 krijgsgevangen En
gelsche soldaten zich in Duitschland en
Italië bevinden. In feite bevinden zich al
leen al in Duitsche krijgsgevangenschap
1550 Britsdie officieren ten 35.500 onder
officieren en manschappen. Het totaal
aantal der Engelschen in Duitsche krijgs
gevangenschap beloopt diensvolgens dus
niet 1770, zooals de officdeele Engelsche
opgave luidt, maar 37.050, meldt het DNBi
j j
De Italiaanscbe kroonprinses, geboren
prinses Marie José van België, arriveer
de op het einde van de vorige wieek
in de Belgische hoofdstad voor hjetbreh-
gen van een bezoek aan haar moeder
en haar broeder, klomingimj-moeder Eli
sabeth en koning Leopold, Welke zij! se
dert het uitbreken van den oorlog niet
meer had ontmoet. De prinses bllieef een
drietal dagen hij' de koninklijk© tajmili©
op het slot te Laeken.
