ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
ZATERDAG 12 OCTOBER 1940
OPCdEK
ZKMKZKSOff[COURANT
HET BOMBARDEMENT OP AMSTERDAM
De Kern
ABONNEMENT
Prijs f 1.50 p. kwartaal, bulten Zierikzee
fl.80. Voor het buitenland f 10.00 p. jaar.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.A. J. de Looze - Uitg.-Red.M. ^J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14465
ADVERTENTIES:
Prijs: W cent per regel, minimum 80 cent,
31) contract speciale prijzen. Grootte der
Iette?i naar plaatsruimte. „Succesjes"
60 cent. Inzending tot morgens 10 uur
DERTIEN DOODEN EN TIENTALLEN GEWONDEN
DRIE STADSWIJKEN ERNSTIG GETEISTERD
REDDINGSPLOEG WERD DOOR EXPLOSIE UITEEN GESLAGEN
Donderdagnacht heeft Amsterdam een
der hevigste bombardementen beleefd,
die tot nu toe in de hoofdstad hebben
plaats gevonden. Tusschen drie en vijf
uur hebben Engelsche vliegers zoowel
brand- als explosieve bommen afgewor
pen in drie centra, n.l. in Tuindorp Oost-
zaan, de omgeving van den Adelaarsweg,
beideaan de overzijde van het IJ, en
in de omgeving van het Hoofddorpplein
en Koenenkade bij den Amstelveensche-
weg. Voor zoover tot nu toe bekend is,
zijn dertien personen gedood en onge
veer vijftien ernstig gewond. Het aan
tal minder ernstig en lichtgewonden be
draagt bijna veertig.
Tuindorp-Oostzaan ernstig getroffen
De meeste burger-slachtoffers zijn ge
vallen in Tuindorp-Oostzaan. Hier
zijn omstreeks halfvijf op een groot aan
tal plaatsen bommen afgeworpen, die
tientallen huizen gedeeltelijk hebben ver
nield. Geheele straten zijn bezaaid met
glas en puin, boomen zijn ontworteld
en op tal van plaatsen zijn diepe trech
ters in den grond geslagen. Het is een
troostelooze aanblik de vele verwoeste
huizen te aanschouwen.
Het moet omstreeks halfvijf zijn ge
weest, toen op het Planetenplein een
brandbom viel. Onmiddellijk rukte de
gemeentelijke Luchtbeschermings
dienst met een auto uit om het ge
vaarlijke projectiel te blusschen. Een
groep mannen toog aan het werk in de
duisternis.
Luchtbaschermingsploeg uit
•Ikaar geslagen
Nauwelijks was men ter plaatse gear
riveerd of de mannen hoorden plotseling
het hevige gefluit van nieuwe bommen
in de lucht en enkele tellen later, nadat
nog een der luchtbeschermers zijn ka
meraden had toegeroepen dekking te
zoeken, stortten met een donderend ge
raas drie explosieve bommen in de di
recte nabijheid van de ploeg. De uitwer
king was vreeselijk. De mannen van de
Luchtbescherming werden door den lucht
druk her- en derwaarts geslingerd; ver
schillenden van hen werden doodelijk
getroffen, maar tegelijk met hen waren
ook tal van burgers in hun woningen
zwaar getroffen door de alles vernie
lende bommen, waarvan de scherven
dwars door de huizen sloegen. Van de
twaalf of dertien man van de luchtbe-
schermingsploeg vond men er later ver
scheidene min of meer zwaar gewond
of gedood op den grond liggen. Een
brandwacht, de heer Westbroek, was
nergens te vinden en in den loop van
den morgen wist men nog niet waar hij
is gebleven.
Zwaar getroffen familie
In de omgeving van den Adelaarsweg
zijn drie bommen neergekomen, waarvan
er een terecht kwam op de perceelen
Adelaarsweg 78 en 79, gelegen op den
hoek van den Riethangersweg, in de di
recte nabijheid van het politiebureau.
Drie agenten spoedden zich onmiddellijk
na den inslag te hulp en vonden een
hopenlooze ruïne. De beide panden wa
ren volkomen verwoest. Uit het puin ste
gen kreten om hulp op en de politieman
nen slaagden er in mevrouw Bergsma
met drie van haar zes kinderen, die in
dit pand hadden gewoond, te bevrijden.
Zij hadden gelukkig vrijwel geen letsel
bekomen. Met man en macht werd het
opruimingswerk voortgezet en inderdaad
gelukte het een brigade van den stut-
en sloopdienst na korten tijd nog een
derde kind van de familie Bergsma le
vend te redden. De beide oudste jongens
van 19 en 24 jaar heeft men weten te
bergen. Zij waren toen reeds overleden.
De heer Bergsma was korten tijd voor
de ramp naar zijn werk gegaan.
Brisantbom trof familie op 3a etage
De in hét - Zuidwesten van Amsterdam
gelegen woonwijk rondom het Hoofd
dorpplein is eveneens bezocht door de
Engelsche bommenwerpers. Minstens zes
bommen zijn daar gevallen, zoodat de
eene ontploffing na de andere de be
woners uit den slaap deed opschrikken.
In de Stolwijkstraat sloeg een bom in
schuine richting aan de straatzijde het
perceel binnen en trof met een vernie
lende uitwerking de derde etage, be
woond door den trambestuurder Peerde-
man met vrouw, twee dochters en een
zoon. De explosie van de brisantbom
was zoo hevig, dat het geheele voorste
gedeelte van het huis instortte. Het ge
zin van den trambestuurder is het ern
stigst getroffen. Het echtpaar kwam met
bed en al van de derde etage in de ge
lijk met de straat liggende verdieping
terecht en werd daar onder het puin
bedolven. De heer Peerdeman werd ge
dood, zijn vrouw liep verwondingen op
en is naar het Wilhelmma-Gasthuis over
gebracht.
Omtrent de vermisten is nog weinig
bekend, aangezien talrijke bewoners van
getroffen huizen gevlucht zijn en de po
litie hun nog niet heeft kunnen opsporen.
HET NABURIGE OOSTEN
Engelsche bezorgdheid over een
Duitsch-ltaliaanochen opmarsch
Svenska Dagbladet wijst in een bericht
uit Londen op de bezorgdheid in Enge
land over een beweerd Duitsch—Itali-
aansch offensief in het Naburige Oosten.
De correspondent schrijft:
Valt Egypte en het Suezkanaal, dan
is Palestina onhoudbaar en zijn aan de
Engelsche vloot de steunpunten ontno
men, zonder welke zij zich in het Ooste
bekken van de Middellandsche Zee niet
kan handhaven. Het rechtstreeksche ge
volg van een zoodanige ontwikkeling
moet zijn, dat de mogendheden van de
spil ongehinderd den toegang tot de
rijke petroleumbronnen bij Mosoel krij
gen.
Ook lijkt het twijfelachtig of Turkije
in staat is voldoende tegenstand te bie
den. Zeker is, dat de mogendheden van
de spil zich dan een veilig vaarwater
voor de van Bakoe komende Russische
petroleum door de Dardanellen kunnen
verschaffen.
Ten slotte wijst het Zweedsche blad
op het jongste artikel van het Londen-
c sche blad Observer, waarin letterlijk
stond: „Engeland moet alles in 't werk
stellen om Egypte, den Soedan en Pale
stina aan beide zijden van het Suezka
naal te houden, want de aldaar staande
troepen zijn niet sterk genoeg en de
toestand geeft aanleiding tot bezorgdheid
Wij moeten uiterst krachtige versterkin
gen, zoowel aan mannen als aan machines
sturen, vooral artillerie".
Naar het Ziw^edsehie Tejliegtraiafagient-
schap mieedeeUlt, zal de Nolblelprijfe yoior
phsysiologie en medicijnen voor 1940 niet
Morden toegekend'. De prijk wordt voor
1941 gereserveerd. A'lk reden twiordt ,opi-
gegeven, dat er op het laogenlbHik geen
'oandidaten voor dien prijls zljln.
j Dagers Nyheter imietót, daft men tm'et
de verdere Ztwleed^che NotbleWprijizen, die
i voor litteratuur, schei- en natuurkunde
op .overeenkomstige Iwij'ze zal handelen.
I
In tegenlwlqqrdigheid1 van djen JapaM-
i schen keizer is gisteren in de jw'atereni
door Yokoham'a een grepte VJolotrevue
i gehouden, twlaaraan !m!eer diain 100 oor-
I 'l|ogsschepen en 250 vliegtuigen deelna-
!men. De keizer 'begaf zich om negen uur
aan Wo,ord v.an het vDaggesicjhip Hoijei),
I dat daarop die haven uitliep. De revue
I stond :onder 'Kering van1 admiraal Jama-
(mjotq. Zijl (wierd gehouden in het kadier
van de feestelijkheden ter gelegenheidi
Van het 2600-jarig btestaan van het kei
zerrijk.
De Franscihe ministerraad heeft een
reeks Iwietten goedgekeurd1, die ten doiel!
be!bb©n het ieooin|oimisch(e Bleven Iwleer pp:
gang te 'blrengen, de ontfwiorpen groote
openbare fwierken uit te voeren en de
IwierkBioiosheid te 'bestrijden. Ze worden
aangevuld door een groot agrarisch pro
ductie- en /werkprogram, daft d/en minist-
terraad Iwerd vqoirgeülegdj door den mi
nister van l'andbk>u|w en v;qedselJv!oorzie-
ning. Dit heeft in de eerste pllaa/ts 'op
trekking op d© uitrusting van den 'lland!-
boulwl en het bebouwen van braakliggen
de gronden.
EEN NATIONALE JEUGDBEWEGING I
IN NEDERLAND j
Het jongste nummer van „De Unie", I
het weekblad van „De Nederlandsche I
Unie", opent met een artikel over „Een
echte Nederlandsche jeugdbeweging". Na
de opmerking, dat de Nederlandsche
overheid tot nu toe op de jeugdbeweging I
nauwelijks heeft gelet, wordt o.m. het I
volgende verklaard: I
„Nu de diepere zbr van de volks-
gemeenschap beter wordt begrepen, nu
is het duidelijk, dat de jeugd een andere
plaats moet innemen in het volksleven.
De overheid heeft niet alleen maar de
rol van een bezadigd toeziende voogd te
spelen, neen, nu de jeugd1 aantreedt be
wust van haar kracht, maar ook bewust
van haar taak, bereid om zich in dienst
te stellen van de Nederlandsche volks
gemeenschap, nu heeft de overheid ook
een leiding gevende taak in dit leven
van de jeugd. Daarom zal in de nieuwe
verhoudingen de overheid leiding moe
ten geven aan een nationale opvoeding
van de jeugd in een nationale jeugdbe
weging. Dit mag nimmer leiden tot een
miskenning van de groote verscheidenheid
in het Nederlandsche volksleven, nog
minder tot een achterstelling van het
godsdienstig element in het menschen-
leven, en evenmin tot een geestelijk uni
formeeren of in een dwangbuis steken
van wat er leeft en geboren wordt in den
zich steeds vemieuwenden geest van de
jeugd. Het komt er maar op aan, het
wezen van de jeugdbeweging zuiver te
zien. Tot de jeugdbeweging kan moeilijk
gerekend worden een vereeniging, die
hoofdzakelijk een godsdienstig, politiek
of -charitatief doel beoogt. Het gaat in de
jeugdbeweging om karaktervorming, om
de vorming van den jongen Nederland-
schen mensch, En het is juist de zichzelf
ontplooiende activiteit van den heelen
jongen mensch, de vrije baanzoekende
kracht in de jeugd, die het leven als een
heid wil ervaren en als gehéél wil in
dienst stellen van hun ideaal, dat het
stempel drukt op de jeugdbeweging.
Een uitsluiten echter van de levensbe
schouwing door de overheid omdat er in
ons land zooveel verschil is van levens
beschouwing, zou alleen leiden tot de
verwording van iedere levensbeschouwing
AFWENDING VAN BLAAM
Het hoofd van het hoofdregelingsbureau
(voormalig Algemeen Hoofdkwartier) en
de wnd. hoofden van de- departementen
van justitie en van binnenlandsche zaken
brengen het voegende ter algemeene ken
nis:
Op grond van tal van rapporten is vast
gesteld, dat de maatregel van aanhouding
en interneering, die op grond van artikel
33 van de Wet op den staat van oorlog
en beleg genomen is, tegen vele Neder
landers ten onrechte toepassing heeft ge
vonden.
Het is veelal niet meer mogelijk na te
gaan, wie in dergelijke gevallen opdrach
ten tot aanhouding heeft gegeven, zoodat
maatregelen slechts bij uitzondering mo
gelijk zijn. Intusschen worden de straf
bare handelingen, die deze interneeringen
hebben begeleid, vervolgd.
Velen lijden nog steeds onder den on
verdienden blaam, die op hen geworpen
is id oor deze interneering. Dubbel hard
en onbillijk is het, wanneer zij, die reeds
daardoor zijn getroffen, thans ook nog
het moreele leed ondergaan, dat men hun
dezen maatregel aanrekent.
Het is om deze reden, dat de in hoofde
dezes genoemde autoriteiten zich gedron
gen gevoelen het bovenstaande vast te
stellen en alle dragers van openbaar ge
zag aan te sporen om er toe bij te dragen
dat misverstanden en onbillijkheden, wel
ke in interneeringen hun oorzaak vinden,
worden weggenomen.
De Turksldhe regeering oveiiwieegt een
Tieriblebosscjhingslwiet pp te stelHen, die
lederen Ib'urger zoiu verpichten b.'qqmien te
planten .of Iwiel zich daarvan te 'blevrijl-
den door een extra-belasting. Het heele
JJ|and Iwloridt vfqqr dit doel klimiajtpliogiöch'
•en topographisdh in lachf hiefb'ebosschingsl- 1
gebieden verdee!l|d.
Te Rio de Janeiijq zlijln de grootste ma
noeuvres 'b'egonmen, M'elllke ooit in Bra
zilië gehouden ztjln. Drie volledig uitge'-
ruste legercorpsen züj'n daartqe naar het
dal van de Parahytba gezond|0n tusschlenj
Rio de Janeiro en Sao Paolo. Ook de
vllqqt zal ;qan de manoeuvres, die in to
taal' negen dia gen zullen duren, <d|eel4
nemien.
LUCHTVAART
Tweede lustrum van de JU 52
Deze maand is het tien jaar geleden,
dat de eerste proefvluchten met de Ju
52 plaats vonden, die in den loop dei-
jaren in het wereldluchtverkeer een voor
aanstaande plaats heeft ingenomen.
Dwars over alle landen en werelddee-
len vlogen in de laatste jaren voor den
oorlog de Ju 52. Zij bereikten den hoog-
sten graad van betrouwbaarheid en veilig
heid.
De eerste machines van het type Ju 52
waarmede werd proef gevlogen, waren
slechts voorzien van één motor, inplaats
van drie, zooals tegenwoordig. Het nieu
we model moest in de eerste plaats die
nen voor het vervoer van goederen door
de lucht. Met het oog hierop werd het
nieuwe vliegtuig geconstrueerd als een
economische machine met groot draag
vermogen. Zij onderscheidde zich door
een gunstige verkleining van het toer-
werk, waardoor de snelheid aanzienlijn
kon worden opgevoerd.
Tengevolge van de gunstige resultaten
met deze speciale transportvliegtuigen be
haald, kwam men zeer spoedig op de ge
dachte, ze ook dienstbaar te maken aan
het gewone passagiers verkeer, aangezien
overal behoefte bestond aan dergelijke
machines. Zoo ontstond de driemotorige
Ju 52. Natuurlijk moest de machine met
het oog op haar nieuwe functie belang
rijk worden omgebouwd, waarbij op elk
detail nauwkeurig werd gelet. In het
nieuwe vliegtuig werd niet alleen zorg
gedragen voor het aanbrengen van een
aantal zitplaatsen voor talrijke passagiers,
doch iook voor het vervoeren van zware
en veel ruimte eischende transportgoede
ren.
Ook in den oorlog heeft de Ju 52
groote diensten bewezen als transport
vliegtuig In het Gran Chaco-conflict
werd zij het eerst als zoodanig gebruikt.
Bekend 'is ook haar verschijning in den
Spaanschen burgeroorlog, in den loop
waarvan zij een geheele divisie met wa
pens en verdere uitrusting van Marokko
naar Spanje vervoerde. Ook door de
Duitschers wordt dit vliegtuig-type in den
tegenwoordigen oorlog in toenemende
mate gebezigd. Het transport van lan
dingstroepen in Noorwegen, dat per Ju
52 plaats had, ligt nog versch in het ge-
Afrika vormt één reusachtig
reservoir van grondstoffan.
Britsche bezorgdheid over de
situatie in het Naburige Oosten
De luchtaanval op A'dam eischte
13 dooden en vele gewonden.
Bommen op vele plaatsen ver
oorzaakten materieêle schade.
Amsterdam Rijn in 1939 de
drukst bevaren scheepsroute.
POST-TELEGRAAF-TELEFOON
Postkantoor Zierikzee
Te bleginiqen muet 13 October a.s. is
de afhaailtijd van correspondentie op Zon
dagen van 8.45 tot 9^15 uur (op het
nieuwe kantqqr).
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van de
bepalingen ten aanzien van de verduis
tering. A
Zonsondergang 12 Oot. 18 nur 59 min.
Zonsopgang 13 Oot. 8 uur 2 min.
Maan op:
13 Oot. 16,08
14 Oot. 16,30
Maan onder:
3,12
4,16
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
13 Oot. 0,50 13,05 6,35 18,50
14 Oot 1,36 13,46 7,14 19,31
B^j} de vroeger geldende tydsaanwyzing
dient 1,40 uur te worden bijgevoegd.
heugen, evenals de belangrijke rol die dit
vliegtuig heeft «gespeeld bij de ontknoo-
ping in het Westen.
HET EUROPEESCH KOLONIAAL
BEZIT IN AFRIKA
BRITSCH
H FRANSCH
[g§ PORTUQEESCV
ggg ITALIAANSCH
hm) BELOIESCH
SPAANSCH
VOORMAL ie DUITS CB
Het geheele Zwarte Werelddeel vormt
als het ware één reusachtig reservoir
van grondstoffen, dat tot dusverre slechts
voor een klein deel is ontgonnen. Het kan
voor een groot deel voorzien in de be
hoeften van ons werelddeel. Er kan ook
geen twijfel aan bestaan of alle mogelijk
heden zullen, als het zoo ver is, nauw
keurig worden onderzocht en het geheele
land zal intensief worden geexploiteerd.
Het reusachtige gebied, dat bekend staat
als Afrika, het Zwakte Wereld
deel, is nog nooit in zijn geheel onder
zocht. Men heeft zich tevreden gesteld
met het ontginnen van de kustgebieden
en den uitvoer van die grondstoffen,
welke het meest voor de hand lagen.
Voor dc exploitatie van de bodemschat
ten moet voornamelijk gebruik worden
gemaakt van inheemsche arbeidskrachten
die aan het moordende klimaat gewend
zijn en over het algemeen tevens
goedkoop en weinig veeleischend.
In de vroegere Duitsche koloniën wist
men hiervan zeer goed gebruik te maken.
Sedert deze in mandaatgebieden zijn .ver
anderd na den wereldoorlog is de op
brengst sterk achteruitgegaan. Voor den
oorlog voerden Duitsch Oost-Afrika en
Duitsch West-Afrika voor een waarde van
65,7 millioen aan mijnbouwproducten uit.
Dat was in 1913. Vier en twintig jaar
later, in 1937, bedroeg de waarde van
den uitvoer nog slechts 2,6 millioen pond
sterling, dus nog niet de helft (36 mil
lioen RM.) onder het Britsche regime
De reden hiervan is o.a., dat de mandaat
gebieden geen concurrentie mochten aan
doen aan de Britsche koloniën.
