ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1940
OPGEH<
Bekendmaking
De Kern
ABONNEMENT
Prijs f 1.60 p. kwartaal, buiten Zierikzee
11.80. Voor het buitenland f 10.00 p. Jaar.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V, de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
97STE JAARGANG No. 14441
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cent per regel, minimum 80 cent.
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes"
60 cent. inzending tot 's morgens 10 uur
WERKELIJKHEIDSZIN
Ons volk verkeert in een tijd van po
litieke onzekerheid en overgang; na de
eerste maanden van verdooving en het
zoeken van het evenwicht in het ge
wone dagelijksche leven, worden opnieuw
de groote vragen van de politieke toe
komst van ons vaderland gesteld..... en
nooaz&kelijk nevenverschijnsel, beginnen
de politieke hartstochten weer te ont
waken. Niet alleen dat de politieke strijd
weer ontwaakt, ook straatbetoogingen en
botsingen vinden plaats met vaak de ern
stigste gevolgen.
Het kan in deze dagen niet voldoende
worden gezegd, dat ieder lid van ons
volk op het oogenblik verantwoor
delijkheid draagt. Ieder, die een daad
doet, welke tot botsingen of openlijke
moeilijkheden kan leiden, legt daarmede
een groote verantwoordelijkheid op zijn
schouders. Want niet alleen, dat hier
mede menschenlevens gemoeid kunnen
zijn, een dergelijk optreden dwingt de
overheid tot krachtig ingrijpen om de
orde te handhaven, hetgeen, indien deze
verschijnselen zich herhalen, belangrijke
politieke konsekwenties kan hebben.
Intusschen mogen wij niet vergeten,
dat een bijzonder gevaar op het oogen
blik schuilt in de politieke ongeschoold
heid van ons volk. Over het algemeen is
ons volk groot gebracht in de kleine
partij-politiek. Vandaar dat het thans de
konsekwenties van den huidigen toe
stand en van ondoordacht handelen op
dit oogenblik niet kan doorzien.
Het is ook uit dit 'oogpunt, het oog
punt dus van noodzakelijke politieke
opvoeding van ons volk, dat geen
gelegenheid voorbij mag gegaan worden,
om duidelijk te maken hoe de toestand
waarin ons volk verkeert, werkelijk is.
Indien men ons vraagt, opife Neder
landerschap bewuster te beteven dan tot
dusver, dan stelt men 'n eisch, die voor
de toekomst noodzakelijk is. De n a-
tuurlSjike eenheid, welke ons voilk
in zoo) hooge mate bezit, brengt het
gevaar mee van te zwakke bewust
wording van dezen neëelen samqnihang.
En ook is de vraag te stellen, of hef
niet mondig 4s, ons daadwerkel'ijkl-aan-
wezig gemeenschapsleven, te veredelen.
Waarmee wij! bedoelen, dat de natuur
lijke volkseenheid in de toekomst, gelijk
thans in de dagen der bezetting, ee(n
Wewust-beleefde volkseenheid worde.
Er is te weinig de aandacht gevestigd
op het feit, dat de sterke versplintering
welke wijl in ans poflittek teven hébben
aanschouwd, dikwijls meer een gevolg
was van politiek dilettantisme dan van
innerlijke verscheurdheid. Ondanks alle
sectarische verschrikkingen is er veel
vruchtbare samenwerking geweest tus-
schen vertegenwoordigers van verschillen,
de levensinzichten. En de eigenlijke oor.
zaak der beruchte drie en vijiftig
lij1 sten ligt minder in de veelheid van
staatkundige inzichten dan wel ifni het
feit, dat de Nederlander altijd opnieuw
behoefte had, buiten de politiek om, be.
langenquaesties op te bliazem tot partijf-
schappen. En deze belangengroepen von
den nog altijd aanhang, omdat Zijl zulke
eenvoudige voorstellingen gaven. Overi
gens is daaraan door het Parlement al
lang een einde gemaakt.
Wij moeten er echter voor oppassen,
dat men thans niet van het eene euvel
in het andere vervalt. Een kunstmatige
eenheid, waarbij men het volk onmondig
wil verklaren en 't zijn controle op het
bewind wil ontnemen, kan geen ander
gevolg hebben dan dat die eenheid niet
wordt bereikt. De Nederlandsche eenheid
is, juist wijl zij op den bodem der volks
ziel aanwezig is, een eenheid van
samengroeien, niet van samendwin-
gen. Men kan geen volk, en zeker niet
het onze, tot samenwerking brengen, bui
ten zijn aard. Éérst de volksaard besef
fen en van dien volksaard uit de een
heid bewust maken, dat is de taak van
hem, die ons volk wil redden en be
vestigen!
In de nabijheid van de Fiatfiabrieken
bijl Mirafiori (Italië) is ©en Engellsch©
vliegtuigbom omtpltoft, toen pogingen in
het werk werden gesteld het gevaarlijke
projectiel dat bij de jongste Engellsche
aanvallen was uitgeworpen, onschadelijk
te maken. Vier soldaten en een burger
werden hierbij1 gedood, een andere sol
daat werd doodelijk en eenige andtere
personen werden lichter gewond.
JEAN BOROTRA,
de nieuwe leider van de lichamelijke op
voeding in Frankrijk heeft in een radiioj-
rede de Fransche bevolking (Opgewekt
haar passieve houding tegenover de sport
te laten varen en actief deel te nemieni
aan de beweging voor lucht, zon en
lichamelijke ontwikkeling.
Het is geenszins de bedoeling, aldus
Borotra, om aan het lichaam ieen over
wicht boven den geest te geven, maar
men streeft naar een harmonische ver
houding tussehen lichaam en geest. Aan
de lichamelijke opvoeding wordt van nu
af aan in de scholen een grootere plaats
ingeruimd dan voorheen. De opvoeding
taoet zich richten op de vorming van
den geest, de versterking van het lichaam
en die scholing van het karakter.
Duitsch weermachtsbericht
Londen en Liverpool bestookt
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
Een duikboot heeft zes gewapende vij
andelijke koopvaardijschepen met 37.600
br. ton tot zinken gebracht, waaronder
een schip van 7000 br. ton, waarvan
reeds melding gemaakt is.
Aan de Britsche vliegtuigen, die des
nachts Noord- en West-Duitschland zijn
binnengevlogen, gelukte het niet hun doe
len te bereiken. Enkele bommen, welke
op woonwijken en op een dorp werden
uitgeworpen, richtten slechts geringe
schade aan.
Bij de eigen gewapende verkennings
vluchten boven Zuid-Engeland werden
bommen op fabrieken in Londen, Bex-
hill, Brighton, Banbury en andere plaat
sen geworpen. Ten Zuid-Westen van jiet
eiland Man gelukte het een koopvaardij
schip van 8000 br. ton ernstig te be
schadigen.
In den nacht van 12 op 13 September
bestookten gevechtsvliegtuigen de havens
en dokken van Londen en Liverpool op
nieuw met bommen en verwekten nieuwe
branden en ontploffingen. Britsóke havens
werden wederom door mijnen afgesloten.
Een vijandelijk vliegtuig werd neerge
schoten; een eigen toestel wordt ver
mist.
In den nacht van 11 op 12 en van
12 op 13 September probeerden lichte
vijandelijke zeestrijdkrachten de haven
van Boulogne te beschieten. De tegen
stander werd, zonder eenige schade te
hebben aangericht, door het vuur van
onze kustbatterijen verdreven.
Italiaansch weermachtsbericht
Actie aan de Egyptische kufj
In het 98ste weermachtbericht, dat gis
teren te Rome gepubliceerd werd, wordt
om. het volgende medegedeeld:
In Noord-Afrika zette onze luchtmacht
overdag en 's nachts haar actie voort
tegen de vijandelijke stellingen, concen
traties van gemotoriseerde voertuigen en
andere militaire objecten aan de Egyp
tische kust. Een benzine-depöt werd in
brand gestoken. Verscheiden gepantserde
en bewapende vrachtauto's werden aan
gevallen en onbruikbaar gemaakt.
Een Italiaansche onderzeeër is op zijn
basis teruggekeerd, na op den Atlan-
tischen Oceaan 18.000 ton Engelsche
scheepsruimte tot zinken gebracht te
hebben.
In Oost-Afrika vielen onze vliegtuig
formaties met succes in de omgeving
van den Soedan een kamp en een leger
plaats aan en in het gebied El Katule
(Kenya) vijandelijke autocolonnes van
twintig voertuigen.
Invallen van vijandelijke'vliegtuigen ge
schiedden te Massaoea, dat viermaal ge-
De Burgemeester van Zierikzee maakt
bekend
1. dat de tot na toe gevolgde gedragslijn
inzake het afgeven van wAusweise" voor
het verlaten en betreden van Sohoawen
en Daiveland met ingang van heden ver
vallen is;
2. dat hiervoor de navolgende regeling
in de plaats komt:
a. Zij, die in een der gemeenten van
Schouwen en Daiveland woonaohtig zijn,
moeten, indien sij de veeren paseeeren en
(of) de provincie verlaten willen, in het
bezit zijn van een bewijs van insohrij ving
in hun gemeente, waarop vermeld staat
het doel van de reis, welk stak onder
teekend moet zijn door den Burgemeester
van hun gemeente van inwoning.
b. Zij, die vanuit een der andere pro
vincies van Nederland naar Behouwen en
Duiveland reizen, moeten in het bezit zijn
van een soortgelijk bewijs met verklaring,
afgegeven door den Burgemeester van hun
woonplaats.
c. Deze bewijzen en verklaringen mogen
alleen worden afgegeven voor reizen met
zaktlffke aoeleinden, doch niet voor
vacantie-doeleinden of voor familiebezoek.
d. Deze stukken behoeven niet meer
geteekend te worden door den Ortskom-
mandant van Behouwen en Duiveland.
e. Hiermede zijn de tot nu toe uitge
geven n Ausweise" komen te vervallen.
Zierikzee, 14 September 1940.
De Burgemeester van Zierikzee,
(get.) bCHUUKtfÊQUE BüElJE
Deze bekendmaking geldt evenzeer voor
de andere gemeenten, welke gelegen zyn
op Behouwen en Duiveland
bombardeerd werd, te Assab waar een
hospitaal verwoest werd en woningen
in het centrum, waarbij zes personen
gedooa en enkele Italianen en Inheem-
schen gewond werdenalsmede te As
mara en te Goera, waar beperkte schade
aangericht werd. De vliegvelden te
Dzzjimma en Tsjatsjaman werden even
eens gebombardeerd, met als gevolg
eenige schade en negen gewonden.
MILITAIRE DOELEN IN LONDEN
Teneinde zich een denkbeeld te
vormen van de doelen, waarop
zich de aanvallen van Duitsche
vliegers in Londen richten en de
ligging daarvan middenin de stad,
laten wij daarvan een kort over
zicht volgen.
Uit de statistieken blijkt, dat Londen
in het laatste jaar vóór den oorlog
31.249.000 ton invoerde en dat de uit
voer 31.396.000 ton bedroeg. Londen was
derhalve destijds de grootste overladings
haven der wereld. Het laden, lossen en
opslaan van dergelijke reusachtige hoe-
veetheden goederen vereischt natuurlijk
omvangrijke haveninstallaties, loodsen enz.
In de meeste andere havensteden be
vinden deze zich in een bepaald deel van
de stad; doch dit is in Londen niet het
geval. Als gevolg van het feit, dat de
Theems zich dwars door de stad slin
gert, bevindt de havenwijk zich in het
hartje van de stad, tot aan de Tower
en de London Bridge. De havenwerken
van ouden datum hebben een lengte van
11 kilometer; daarbij sluiten zich de ha
vens en dokken van meer recenten datum
aan, die zich uitstrekken tot Gravesend
en Tilbury, aan de monding van de
Theems.
Dit alles vormt een geweldig complex;
en hierop zijn in de eerste plaats de
bommen der Duitsche vliegers gemunt,
daar dit de gevoeligste plek van Lon
den en in zekeren zin van geheel Enge
land is. Ten Oosten van de Tower be
vinden zich, op den Noordelijken oever
van de Theems, de oudste havens en
kaden, met loodsen en pakhuizen. Dit
zijn de Catherine Docks en de London
Docks. Hier vindt men uitgestrekte op
slagplaatsen voor wijn, rum, olie en
koloniale producten.
Havent, dokken en loodten
Op den tegenoverliggenden, Zuidelijken
oever liggen de Surry Commercial Docks,
met 15 havens en een wateroppervlakte
van 54 hectare. Deze dienen voornamelijk
als opslagplaats voor hout, waarvan jaar
lijks 1.5 millioen ton werd aangevoerd.
Achter de Surry Docks maakt de Theems
een groote bocht naar het Zuid-Oosten,
zoodat een soort schiereiland is ont
staan, dat den naam van Isle of Dogs
draagt. Op deze landtong liggen de Mill-
Docks, omringd door graanloodsen, als
mede de West India Import and Export
Docks, met talrijke loodsen voor verf
hout, rum, bevroren vleesch, fruit en
graan. Aan het einde van deze landtong
liggen de sterk verouderde East India
Docks. Een eind verder stroomafwaarts
werden in 1880 twee nieuwe dokken ge
opend, die voorzien zijn van de mo
dernste havenoutillage. Dit zijn de Vic
toria and Albert Docks en het King
George Dock, met een gezamenlijk water
oppervlak van1 100 hectare. Hier treft
men droogdokken, tallooze electrische
kranen en drijvende bokken, loodsen met
koelinstallaties, elevators en graansilo's
aan. De omliggende opslagruimte wordt
in hoofdzaak ingenomen door tabak,
graan, olie en vleesch.
De havens, kaden, dokken en loodsen,
afgewisseld door gasfabrieken en water
torens, arsenalen en fabrieken, strekken
zich aldus tot in onafzienbare verte langs
beide oevers van de rivier uit in Oos
telijke richting, tot aan de zeer moderne
haveninrichtingen van Tilbury met
het grootste Theems-droogdok op den
Noordelijken oever en tot aan de dokken
van Gravesend op den Zuidelijken oever.
GAAT KONING GEORGE
LONDEN VERLATEN
Ook het diplomatieke corps
zou vertrekken
In diplomatieke kringen te Londen be
vestigt men het gerucht dat de koning
en het diplomatieke corps zich nog deze
week naar een stad in het Noord-Westen
van Engeland zouden begeven. Welinge
lichte personen wisten mede te deelen,
dat Glasgow deze stad zou zijn, omdat
zij voor de Duitsche bommenwerpers be
trekkelijk moeilijk te bereiken is. De in
Londen geaccrediteerde diplomaten zou
den reeds Maandagmiddag, na den twee
den grooten luchtaanval, zich met een
dergelijk voorstel tot de regeering ge
wend Jiebben. De Engelsche regeering
liet echter doorschemeren, 'flat een ver
trek van het diplomatieke corps een bui
tengewoon slechten indruk op de bevol
king van Londen zou maken.
Na de nieuwe aanvallen van Dinsdag
en Woensdag heeft men in Britsche
kringen blijkbaar ingezien, schrijft het
D.N.B., dat het vertrek onvermijdelijk was
en men heeft zich bereid verklaard, voor
de .ambassade en gezantschappen een
nieuw domicilie in een veilige streek aan
te wijzen. Men zegt, dat de Britsche
weermacht niet meer 8e verantwoorde
lijkheid voor de veiligheid van koning
en diplomatieke corps op zich kon nemen
In hofkringen deed het gerucht de
ronde, dat de koning zich waarschijnlijk
zou terugtrekken op Balmoral Castle in
Schotland. Blijkbaar op instructie van
het ministerie van voorlichting zwijgen
de Londensche bladen volkomen over de
ze plannen.
DE GROOTE BRAND
TE LONDEN IN 1666
Vlar-vijfde deal werd toen
in de aich gelegd
Wanneer men de berichten leest over
de groote branden, die de bommen der
Duitsche vliegers doen ontstaan in Lon
den, wordt onwillekeurig herinnerd aan
de branden, waardoor de stad in vroe
ger eeuwen bij herhaling werd geteisterd.
Reeds in de negende eeuw vinden wij
opgeteekend, dat de stad in den loop
van slechts enkele jaren vier maal ge
heel afbrandde. Toen de stad voor de
vijfde maal uit haar asch was herrezen
vielen de Denen Engeland binnen en
hielden Londen en het gebied rondom de
stad lange jaren bezet. Toen dezen ein-
delijk tegen het einde van de negende
eeuw waren verdreven, togen de Lon-
denaars met spoed aan het werk, om hun
stad van torens en wallen te voorzien,
teneinde een herhaling te voorkomen.
Anderhalve eeuw later werd de Tower
gebouwd.
Een groot deel van de stad bestond
evenwel uit 'houten huizen, die ernstig
gevaar opleverden bij brand; en dit zou
Londen dan ook noodlottig worden in
later tijd, vooral, daar het zich enorm
uitbreidde. Telde de stad op het eind
van de 13e eeuw ongeveer 40.000 in
woners, in 1660 was hun aantal reeds
gestegen tot een half millioen.
Deze menschenmassa woonde dicht op
een in het gebied rondom de Tower in
.grootendeels uit hout opgetrokken huizen.
Havent, dokken en loodten te
Londen 't doelwit der Duitschers
Bruggen en iluizmn in Belgiê
en Frankrijk snel hertteld
Breda, Helmond en Den Botch
krijgen ruimere grenzen
Bommen op V|ittingen veroor
zaakten droeve ongelukken
Na de pertberichten van 8.55
sluiten de omroepen
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van de
bepalingen ten aanzien van de verduis
tering.
Zonsondergang 14 8ept, 19 nur 57 min.
Zonsopgang 15 Sept. 7 unr 15 min.
Maan op: Maan onder:
15 Sept. 17,40 4,16
16 Sept. 18,03 5,20
Volle Maan 15,01
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
15 Sept. 2,06 14,17 7,36 19,56
16 Sept. 2,44 14,53 8,08 20.29
Bfj de vroeger geldende tydeaanwflzing
dient 1,40 uur te worden bffgevoegd.
Niet alleen het brandgevaar was groot
ook de hygiënische toestanden waren
van dien aard, dat een epidemie er met
groote snelheid om zich heen moest grij
pen. Dit geschiedde dan ook in 1665,
toen de pest in Londen uitbrak en in
dat jaar 68.000 offers eischte.
Alsof dit nog niet genoeg was, brak
op 2 September van het jaar daarop,
brand uit in een der houten huizen in
het havenkwartier. Het bleek, bij het
gebrekkige bluschmateriaal van dien tijd,
onmogelijk het vuur te stuiten.
Met razende snelheid joegen de vlam
men door de stad, de eene wijk na de
andere in de asch leggend. Binnen wei
nige uren was de stad voor vier vijfden
ten offer gevallen aan den niets ontzien-
den vijand. Niet minder dan 13.000 hui
zen brandden tot den grond toe af en
duizenden burgers vonden den dood in
de vlammen. Doch binnen betrekkelijk
korten tijd herstelde Londen zich van de
ontzettende catastrophe en groeide uit
tot de millioenenstad aan de Theems,
welke thans bloot staat aan de bom
bardementen van de Duitsche luchtmacht
ONDERWIJS
Da N.S.B. an bat onderwijl
Het weekblad „Volk en Vaderland"
deelt mede, dat in de maanden Juli en
Augustus een onderwijscommissie uit de
N.S.B. werkzaam is geweest en de uit
komsten van haar werk heeft neerge
legd in een rapport, dat bereids onder
de aandacht der onderwijs-autoriteiten is
gebracht. Voor het onderwijs in al zijn
geledingen wil men de doorvoering van
de staatsschool om het benoemingsrecht
tot den staat te trekken.
Het „D. v. Z." merkt naar aanleiding
daarvan op, dat dit niets meer of min
der beteekent, dan een ernstige aanslag
op het bijzonder onderwijs. Wanneer het
rapport het standpunt van de N.S.B. zou
gaan weergeven, dan moet vastgesteld
worden, dat dit in tegenspraak is met
de verklaringen van den leider van de
N.S.B., ir. Mussert, die niet eenmaal, maar,
herhaaldelijk heeft verklaard, voor het
behoud van het bijzonder onderwijs te
zijn. l
Dag- en avond-nijvarheidsicholen
Naar ons van bevoegde zijde wordt
medegedeeld, zijn de maatregelen tot ver
mindering van het aantal lesuren op de
dag- en avondnijverheidsscholen, bedoeld
in een drietal circulaires, d.d. 26 Juni en
twee van 23 Juli, thans weer ingetrok
ken, zoodat de lesroosters van deze 'beide
scholen onveranderd blijven.
