ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE!
ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1940
OPGEN<
ZKRUCZHSOCCOUQAMT
De Kern
ABONNEMENT
I7!DZ>SJBBQ
Prijs f 1.60 p. kwartaal, bulten Zierikzee
fl.80. Voor het buitenland f 10.00 p. jaar.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 'a Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierlkzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J, Kosten
97STE JAARGANG No. 14429
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cent per regel, minimum 80 cent.
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes"
60 cent. Inzending tot 's morgens 10 uur
VRIJHEID VOOR ZUID-AFRIKA
Onder den indruk van de Italiaan-
sche veroveringen in Afrika begint
de zucht naar vrijmaking van het
Engelsehe juk zich ook in de Zuid-
Afrikaansche republiek voortdurend
meer te openbaren.
Teneinde zich een goed denkbeeld te
kunnen vormen van hetgeen de Boeren
van de Engelschen te lijden hebben ge
had, loont het de moeite, in 't kort de
geschiedenis van Zuid-Afrika nog eens
na te gaan. Aan de Kaap de Goede
Hoop hadden zich in de 16e eeuw de
Porlugeezen nedergezet, die echter in de
17e eeuw door de Boeren werden verdre
ven. De Hollandsche Oost-Indische Com
pagnie stichtte in 1602 Kaapstad; en dit
werd het middelpunt, vanwaar uit de
kolonie zich uitbreidde. Toen Napoleon
in 1806 het continentale stelsel tegen
Engeland toepaste, nam Engeland, naar
het heette, tijdelijk de Hollandsche kolo
niën in bezit. Toen het echter op resti
tutie aankwam, vergat men er enkele
terug te geven, o.a. de Kaapkolonie. De
Engelsehe heerschappij was echter van
dien aard, dat den Boeren niets anders
overbleef dan huis en hof op te geven
en verder het binnenland in te trekken.
Deze landverhuizing staat in de geschie
denis bekend als de Groote Trek.
In de nieuwe, door hen gestichte staten
brachten de Boeren het tot grooien wel
stand. Toen er ten slotte rijke goudmijnen
(Johannisburg) en diamantvelden (Kim-
berley) werden ontdekt in hun gebied,
was dit voor de Engelschen aanleiding
om den Boerenoorlog te ontketenen, die
woedde van 1899 tot 1902.
Nauwelijks was de oorlog ten einde of
een campagne werd ingezet voor het
stichten van de Zuid-Afrikaansche Unie,
die dan ook op 31 Mei 1910 tot stand
kwam. Het Nederlandsch werd gelijkge
steld met het Engelsch als omgangstaal
en er werd een Zuid-Afrikaansche Partij
gesticht, waarmede Engeland hoopte, de
Boeren aan het lijntje te kunnen houden.
Aan het hoofd van deze partij kwam
generaal Botha te staan. Daar de partij
echter hoe langer hoe meer uitsluitend
opkwam voor de belangen van Engeland,
trad generaal Hertzog, die een onafhan
kelijke politiek der Zuid-Afrikaansche
Unie voorstond, er uit en stichtte een
eigen parti', die de rechten der Boeren
zou verdedigen. Daar deze partij, de
Nationalisten, weldra een sterken aanhang
kreeg en in bloei toenam, richtten de
Engelschen op hun beurt een nieuwe par
tij op, de Unionisten, die op de bres stond
voor de belangen van de steden, mijn-
bezitters en de Engelsehe regeering.
Toen Botha in 1914 aandrong op het
verklaren van den oorlog aan Duitsch
Zuidwest-Afrika, brak een Borenopstand
uit onder generaal Christiaan de
W e t, welke evenwel door de Engelschen
bloedig werd onderdrukt. Aan den oor
log in Europa nam Zuid-Afrika weinig
of geen deel, daar men een nieuwen op
stand vreesde, als het land van troepen
werd ontbloot.
In 1919 overleed Botha. Hij werd als
minister-president opgevolgd door gene
raal Smuts. Ofschoon het dezen gelukte
in 1920 de Unionisten en de Zuid-Afri
kaansche partij te vereenigen, waren de
ze beide niet in staat om bij de verkie
zingen van 1924 weerstand te bieden aan
de Nationalisten en de Arbeiderspartij.
Generaal Hertzog kwam nu aan het hoofd
van de Zuid-Afrikaansche Unie te staan.
In 1925 wist hij, ondanks sterken tegen
stand, het Afrikaansch in de plaats te
stellen van het Nederlandsch als offi
cieels taal. In 1927 komt de Unie, dank
zij zijn bemoeiingen, in liet bezit van
een eigen vlag. In 1933 nam hij Smuts
weder op in zijn kabinet, die trachtte,
de voormalige Duitsche kolonie Zuidwest-
Afrika als vijfde aan de Zuid-Afrikaan
sche Unie toe te voegen.
Om dien tijd begon Hertzog ern
stige pogingen aan te wenden, om de
Unie onafhankelijk te maken van Enge
land. Smuts daarentegen toonde zich een
aanhanger van Engeland, daar bij be
weerde, dat Zuid-Afrika onmogelijk in
staat zou blijken, zichzelf te regeeren.
Nu brak het conflict met Duitschland
uit. Men herinnert zich, hoe Hertzog
kampte tegen het deelnemen van Zuid-
Afrika aan den oorlog, doch hoe hij bij
de stemming in het Parlement met een
kleine meerderheid werd verslagen door
zijn tegenstander Smuts. Deze laatste
weet echter zeer goed, dat zijn regeering
volstrekt niet steunt op de meerderheid
des volks, zoodat hij zich verzet tegen
nieuwt verkiezingen, die voor hem onge-
twijfeld een verpletterende nederlaag zou
den opleveren.
Hertzog zit intusschen niet stil. Overal
in het land houdt hij demonstraties. Het
aantal zijner aanhangers neemt gestadig
toe; en vooral nu blijkt, dat het Brit-
sche wereldrijk begint te wankelen, ach
ten velen in Zuid-Afrika den tijd geko
men, om zich van Engeland los te maken.
Het Duitsche Weermachtbericht
Voortdurend luchtgevechten
Het opperbevel maakte gisteren be
kend: j
Gisteren heeft de bedrijvigheid van het
luchtwapen zich beperkt tot gewapende
verkenningen, waarbij het tot vele lucht
gevechten boven Z.Ó. Engeland kwam.
In den nacht van 29 op 30 Augustus
vielen afdeelingen gevechtsvliegers vele
vliegvelden in de graafschappen Lincoln
en Suffolk aan, alsmede fabrieksterrei
nen te Felixtown, vliegtuigbedrijven in
Weybrigde en Langley en de havenwer
ken van Dundee, Leith, Hartlepool en
Liverpool. Uitgebreide branden in de
doelen, inzonderheid in de haven van
Liverpool, toonden het succes. In Brit-
sche havens werden verder mijnen ge-
legd. i I i i
Ook den afgeloopen nacht wierpen
Britsche toestellen in West-Duitschland
bommen op niet-militaire oogmerken. In
het Roergebied werden op verscheiden
plaatsen woonwijken getroffen, maar het
gelukte de branden door den veiligheids-
en hulpdienst snel te blusschen. De voor
het overige aangerichte schade is on
beduidend.
Bij hun nachtelijk vliegen het Roer
gebied in, werden twee vijandelijke toe
stellen door afweergeschut, in de lucht
gevechten overdag 19 vijandelijke vlieg
tuigen neergeschoten en zes versperrings
ballons vernield. Zeven eigen toestellen
keerden niet terug.
Een duikboot heeft uit een stevig be
schermd konvooi in den nacht drie vij
andelijke koopvaarders van bij elkaar
21,000 ton tot zinken gebracht.
IT AL. WEERMACHTBERICHT
Maltha gebombardeerd
In het weermachtsbericht no. 84 deelde
het Italiaansche hoofdkwartier gisteren
het volgende mede:
Onze luchtmacht heeft de vlootbasis
van Mikabba op het eiland Malta aan
een doeltreffend bombardement onder
worpen. De vijandelijke jagers, die zich
in de 'lucht bevonden, wilden geen ge
vecht met onze begeleidende jachtvlieg
tuigen aangaan en trachtten aan een ont
moeting te ontkomen. Niettemin slaagden
onze jagers er in drie vijandelijke toe
stellen met machinegeweren te beschie
ten en te beschadigen.
In Noord-Afrika werden militaire op
slagplaatsen en legerkampen alsmede het
station van Mersa-Matroe herhaaldelijk en
hevig door elkaar opvolgende afdeelingen
van onze luchtmacht gebombardeerd. Ver
scheidene honderden bommen werden
nauwkeurig gemikt op de doelen gewor
pen.
In Oost-Afrika bombardeerden de Ita
liaansche vliegtuigen troepenconcentra
ties en auto-collonnes te Arbo en Bhaiet
nabij Garissa in Kenya.
Bovendien werd het vliegveld van Buna
gebombardeerd, waar op den beganen
grond een vliegtuig vernield werd en
twee andere toestellen beschadigd wer
den. De vliegtuigen, die aan bovengemeld
optreden deelnamen, keerden alle op hun
bases terug.
HERINNERINGEN
AAN NAPOLEON
•n aan Keizerin Josephine
Een correspondent van de Weser Zei-
tung te Genève meldt aan zijn blad, hoe
de historische steek van Napoleon en ju-
weelen van keizerin Josephine door een
Duitschen officier gevonden en in veilig
heid gebracht zijn.
Het was op den 21 Juni dat een kolon-
ne Fransche vrachtwagens bij Etampes
doo^ een Duitschen vliegeraanval uiteen
gedreven en grootendeels vernield werd.
Slechts twee vrachtwagens waren aan de
vernieling ontkomen en stonden onbe
heerd aan den kant van een weg langs
een sloot. Van een der beide wagens
was eenkist in de sloot terecht geko
men, waarbij het deksel eraf gestoo-
ten was, zoodat de inhoud in de droge
sloot verspreid lag.
Duizenden Fransche vluchtelingen moe
ten op hun weg naar het Zuiden de wa
gens gepasseerd zijn, maar niemand heeft
er eenige aandacht aan geschonken. Op
de laatste vluchtelingen volgden de eer
ste Duitsche auto's en in het voorbijrijden
bemerkte een officier een steek van
ouderwetsch model die in de sloot lag.
De officier stopte en trad nader. Om den
steek lagen oude degens met gouden
gevesten, met zilver Ijslagen pistolen,
een paarlen halssnoer en met smaragden
en robijnen versierde decoraties.
De verbaasde officier las toen op het
afgevallen deksel de woorden: „Hotel
des Invalides" en de herkomst van al
deze schatten was opeens duidelijk. Hij
liet alle voorwerpen weer in de kist
pakken en deed melding van zijn vondst
op de dichtsbijzijnde plaats, een Fransch
ziekenhuis, waar hij den dienstdoenden
arts met de woorden verraste: „Ik heb
den hoed van Napoleon en de juweelen
van keizerin Josephine gevonden!
De kisten zijn van de woning van den
dokter weer naar Versailles vervoerd,
waar de inhoud in tegenwoordigheid van
deskundigen is geverifieerd.
Regeling Rijvergunningen
Uiterste zuinigheid geboden
In een persconferentie heeft Regie-
rungsrat dr. Pini, referent van den Rijks
commissaris voor het wegverkeer, een
uiteenzetting gegeven van de nieuwe, van
1 September af geldende regeling voor
het motorverkeer.
Deze komt in groote trekken hierop
neer, dat het aantal personenauto's en
taxi's niet verder wordt ingekrompen,
doch dat geleidelijk een vervanging door
lichtere wagens, die op 15 liter benzine
ten minste 100 kilometer loopen, wordt
doorgevoerd.
In de tweede plaats zal het aantal
autobussen met 10 pet--♦worden vermin
derd door het doen vervallen van lijnen,
welke parallel loopen aan een railver
binding, voor zoover de autobus niet on
misbaar is.
In de derde plaats wordt het goederen
verkeer gerationaliseerd door het vormen
van vervoersgemeenschappen, waardoor
o.m. het rijden van halfleege wagens of
van vrachtauto's zonder retourvracht zal
worden voorkomen.
In de vierde plaats zal het vrachtauto
verkeer over de grens op langen afstand
sterk worden beperkt.
In de vijfde plaats zal de geschiktma-
king van zware vrachtauto's voor voort
drijving door generatorgas sterk worden
bevorderd.
Personenauto's zullen in de toekomst
uitsluitend mogen worden gebruikt door
artsen, zieken, gebrekkigen en dergelijken,
personen dus, die niet zonder een auto
kunnen. Onder deze artsen worden ver
staan medici, die op groote schaal huis
bezoek moeten doen of regelmatig den
afstand tusschen woning en ziekenhuis
moeten afleggen.
Voor lesdoeleinden mogen alleen in die
gevallen auto's worden gebruikt, indien
de betrokken leerling op vrachtauto's te
werk zal worden gesteld en indien het
beslist zeker is, dat de adspirant-chauf-
feur een rijvergunning voor een personen
auto zal krijgen.
Groote personenauto's wagens, welke
15 liter of meer per 100 K.M. verbruiken
zullen worden stopgezet. Zij mogen
niet meer rijden.
Vanzelfsprekend zullen deze maatrege
len niet onmiddellijk van kracht worden.
Degenen, die een dergelijken wagen of
motor hebben, zijn hierop aangewezen en
worden in de gelegenheid gesteld hun
vervoermiddelen tegen kleine wagens of
motoren in te ruilen.
Het moet echter onherroepelijk uit zijn
met ieder zuiver plezierrijden en ook met
onlogisch goederenvervoer, zooals van
bier, brood en waschgoed van de eene
geemente naar de andere.
Wat motorrijwielen betreft met een in
houd van meer dan 500 c.c., deze mogen 1
ook niet meer worden gebruikt.
Aangezien in de naaste toekomst een
groote vraag te verwachten zal zijn naar
kleine, gebruikte auto's, zijn deze ook
onder de prijsopdrijvingsverordening ge- 1
bracht.
Pan-American airways opent Zondag
voor drie maal in de week een dienst
van Miami naar Buenos Aires. Door het
gebruik van sub-stratosfeervliegtuigen en
van de rechtstreeksche route over het
binnenland van Brazilië, zal de vliegtijd
fvani 5 dagen tot 3% dag verkort worden.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Voorbarige publicaties inzake
Winkelsluiting
In sommige bladen zijn berichten ver
schenen omtrent de in voorbereiding
zijnde regeling der winkelsluiting in den
komenden winter in hét bijzonder in
verband met de verplichte verduistering
en omtrent de terzake door het ge
organiseerde bedrijfsleven gedane stap-
Pen- i i 1 i
Naar aanleiding van deze berichten
vestigt de contact-centrale van de Ned.
Middenstandsbonden er de aandacht op,
dat deze berichten daargelaten de
graad van juistheid of onjuistheid van
hun inhoud eiken officiealen. grondslag
missen. j
Inderdaad zijn ten aanzien van dit
vraagstuk de noodige besprekingen ge
voerd tusschen de Ned. Middenstands
bonden gezamenlijk met den raad voor
het grootwinkelbedrijf, de gezamenlijke
verbruikscoöperaties en de organisaties
der winkelbedienden.
Van het resultaat van een en ander
is mededeeling gedaan aan het departe
ment van handel, nijverheid en scheep
vaart en aan den middenstandsraad.
Publicaties, welke vooruitloopen op den
definitieven inhoud eener komende re
geling moeten echter als voorbarig wor
den beschouwd.
Uit hat raam gavallen
De 25-jarige chauffeur L. D. uit Stads
kanaal, die in een kamer van hotel Mar
coni aan het Marconiplein te Rotter
dam verblijf hield is, vermoedelijk door
dat hij zich bij het kijken naar overvlie
gende vliegtuigen te ver naar buiten had
gebogen, uit 't raam van de vierde etage
gevallen. De man was op slag dood.
Dit is nu reeds het tweede ongeluk
van dezen aard te Rotterdam. Eenigen
tijd geleden was het een bewoner van
de Eendrachtstraat, die het slachtoffer
van zijn nachtelijke nieuwsgierigheid werd
Hoewel ernstig gewond, bracht deze man
er het leven af.
Gisterochtend is de ruim 58-jarige schil
der C. Schroot te Weesp, tijdens het
schilderen van den gevel van een fa
brieksgebouw te Weesp, waarvoor hij in
een vensterkozijn ging staan, van een
hoogte van ongeveer 7 meter omlaag
gestort. Medische hulp kon niet meer
baten. Het slachtoffer was bij aankomst
van den dokter reeds stervende.
Loonen «n salaristen mogen
niet verlaagd worden
In het verschenen Verordeningenblad
is opgenomen een verordening van den
Rijkscommissaris voor het bezette Na-
derlandsche gebied betreffende het ver
bied van verlaging van loonen en sala
rissen. Hierin wordt het volgende be
paald:
Verlaging van de ten aanzien van de
arbeidsverhoudingen in landbouw-, in
dustrie- en handelsbedrijven, alsmede in
de vrije beroepen geldende loomien en
salarissen is zonder vergunning verbo
den.
Geen toestemming is noodig, wanneer
bij! een collectieve arbeidsovereenkomst
de desbetreffende partijen, in andere ge
vallen de partijen bij een arbeidsover
eenkomst het (over de verlaging eens
zijtn.
Onder geldende loonen salarissen
worden de voor een bepaald werk wer
kelijk uitbetaalde tijd- en stukloonen, als
mede salarissen, niet inbegrip van regel
matig terugkeerende toeslagen en an
deren vergoedingen, toegestaan.
Benzine verborgen
Naar het „Nat. Dgbl." bericht heeft
de heer L. van Heek Jr., een bekende
Enschedesche fabrikant, in zijn bosschen
onder Driene een groote hoeveelheid ben
zine opgeslagen, welke niet aangegeven
is. Deze benzine is waarschijnlijk al in
gekocht, toen er kans was op prijsstij
ging en geleverd door twee garage- en
tankhouders te Enschede. De geheime
voorraad moet tusschen de 20 en 25
duizend liter bedragen en is opgeslagen
in vaten, welke ligt in glootem in het
bosch, waarover graszoden en demnenaal-
den zijn aangebracht.
De politie is van een en ander op de
hoogte gebracht. t*
Zuinig mat winterjassen 1
Het Centraal Distributiekantoor heeft
volgeils het Rott, Nbld., aan alle distri
butiediensten een circulaire v< jrzondeti,
waarin is bepaald, dat ver«M jken om
speciale vergunningen voor winterjas-
Zal Zuid-Afrika zich los kunnen
maken van Engeland?
Broodbon 4, Koffie en Thee 73,
Suikerbon op nummer 72
Mat plezierrijden en onlogisch
goederenverkeer, Is het uit
Voorbarige publicaties inzake
vervroegde winkelsluiting
De avond-vierdaagsche wandel
tocht werd een succes
BROODDISTRIBUTIE
Gedurende het tijdvak van Maandag
2 tot en met Zondag 8 September geven
de met „4" genummerde bonnen van het
broodbonboekje tezamen recht op het
koopen van 2500 gram roggebrood of
2000 gram ander brood. Elk der bon
nen geeft derhalve recht op het koopen
van 125 gram roggebrood of 100 gram
ander brood.
De bonnen, welke 8 September nog
niet gebruikt zijn, blijven voorts nog tot
en met 12 September geldig.
KOFFIE EN THEE
Gedurende het tijdvak van Zaterdag
31 Augustus tot en met Vrijdag 27 Sep
tember geeft de met „73" genummerde
bon van het algemeen distributieboekje
recht op het koopen van een half pond
koffie of een half ons thee.
SUIKER
Gedurende het tijdvak van Zaterdag
31 Augustus tot en met Vrijdag 27 Sep
tember geeft de met „72" genummerde
bon van het algemeen distributieboekje
recht op het koopen van een kilogram
suiker.
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving van de
bepalingen ten aapzien van de verduis-
ring:
Zonsondergang 31 Aug, 20 uur 30 min.
Zonsopgang 1 Sept. 6 uur 51 min.
Maan op: Maan onder
1 Sept. 4,12 18.08
2 Sept. 5,33 18,38
Nieuwe Maan 4,35
M»—-"- 1
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
1 Sept. 3,19 15,42 8,35 21,01
2 Sept. 4,03 16,23 9,23 21,45
B$ de vroeger geldende tydsaanwyeing
dient 1,40 uur te worden bjfgevoegd
sen, wintermantels of demi-saisons in het
algemeen moeten worden geweigerd. Uit-
sluitend in gevallen, waarin sprake is
van verlies van deze kleedingstukken
door verwoesting, brand of diefstal, of
j bij uittreding uit den militairen dienst
I en dergelijke gevallen, mag een speciale
i vergunning voor een jas, mantel of de-
j mi-saison worden afgegeven.
De Amerikaansche senaat heeft de aan*
vullende begrooting aangenomen, welke
S voorziet in een bedrag van 5.1 milliard
dollar voor den bouw van 200 oorlogs
schepen en 14.394 vliegtuigen.
Het voorstel gaat wegens eenige geringe
wijzigingen naar het Huis van afgevaar*
digden terug, dat het door president
Roosevelt in het belang van de „totale
verdediging" aangevraagd grootere be
drag reeds onlangs heeft goedgekeurd.
De militaire commissie van het Ameri
kaansche Huis van Afgevaardigden heeft
met 17 tegenl 4 stemmen het dienstplicht-
ontwerp aangenomen in een lezing, welke
niet onaanzienlijk afwijkt van de lezing,
j welke de Senaat heeft goedgekeurd. Vol-
1 gens de lezhig der commissie zijn alle
I personen tusschen 21 en 44 jaar dienst
plichtig en volgens de lezing van den
Senaat de personen tusschen 21 en "30
jaar. Het staande leger zou voorts niet
op 900.000 maar op een millioen man
worden vastgesteld.
