KIEUWSBODE
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1940
De Kern
ABONNEMENT
Prijs f 1.50 p. kwartaal, bulten Zierikzee
fl.80. Voor het buitenland f 10.00 p. jaar.
Afzonderlijke nummers 6 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.A. J. de Looze - Uitg.-Red.M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14405
ADVERTENTIES
Prij»: 20 cent per regel, minimum 80 cent.
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes"
60 cent. Inzending tot 's morgens 10 uur
DE STRIJD
TEGEN DE TUBERCULOSÈ
Robert Koch's levenswerk
Nadat Robert Koch op een avond van
het jaar 1882 in kleinen kring had mee
gedeeld, dat "hij den verwekker van de
tuberculose had ontdekt, was zijn werk
nog niet afgeloopen. Incegendeel het be
gon pas. Want het was niet voldoende,
den tuberkel-bacil te kennen, hij moest
ook bestreden worden. Ruim acht jaar
werkte Koch en op 4 Augustus 1890,
dus 50 jaar geleden, volgde prompt de
bekendmaking dat de tuberculine was
uitgevonden, waarmede de strijd tegen
de verwoestende ziekte kon worden aan
gebonden.
Vóór Koch hadden reeds tal van me
dici gezocht naar de oorzaak der tuber
culose, maar zonder succes. En geen won
der, want de tuberkelbacil is van een
heel bijzondere soort, met bijzondere
eigenschappen en pretenties. Zoo ver
tikt het disig het eenvoudig, zich op
de gebruikelijke manier te laten kleuren
en dus beter zichtbaar te worden; wei
gert te groeien op een van de gewoon-
lijk gebruikte voedingsbodems en is ten
slotte uiterst klein. "Bovendien zijn er
in de meeste tuberculeuze weefsels maar
heel weinig exemplaren van te vinden.
Koch vond er vaak pas een of "twee
na dagen lang zoeken.
Herhaalde proefnemingen
Maar Koen was overtuigd, dat de
tuberkel-bacil moest'bestaan. Reeds sinds
70 jaren was bekend, dat de tuberculose
zich dikwijls uitte door de vorming van
knobbeltjes en vandaar dan ook de naam
(tuberculum is het Latijnsche woord voor
knobbeltje). Koch sneed zoo'n knobbel
tje in dunne schijfjes en legde het onder
zijn microscoop, na ze op de gewone
wijze gekleurd te hebben. Maar hij vond
geen teciUtem. Een apder zou inu allicht
geredeneerd hebben: dan zijn ze er
waarschijnlijk niet. Koch ^ei: dan moet
ik een andere kleurstof uitdenken, waar
door ze wel zichtbaar worden. Tallooze
proeven heeft hij moeten nemen, telkens)
nieuwe schijfjes in telkens andere kleur
stoffen leggen, soms dagenlang; dan werd
er onafgebroken getuurd en gezocht, maar
nimmer iets ontdekt.
Maar hij zette door met de volharding
van den man, die overtuigd is tenslotte
tóch zijn doel te zullen bereiken. De
meeste bacillen zijn niet bestand tegen
een zuur of loog; ze verdwijnen zonder,
een spoor achter te laten. Het bleek nu,
dat de tuberkelbacil zuurvast was. Koch
behandelde sputum van een t.b.c.-lijder
eerst met zuur, zoodat alle andere ba
cillen verdwenen, spoelde het zuur dan
weg en kleurde het sputum dan met
fuchsine en dan verschenen ze inder
daad, als kleine rood gekleurde staafjes.
Die staafjes moesten de tuberkel-bacil
len zijn, want in sputum van menschen,
die niet aan tuberculose lijden, vindt
men ze niet.
Volharding tot het uiterste
Het verhaal is op deze wijze spoedig
verteld. Maar niemand krijgt er een in
druk door, welke een enorme volhar
ding, tot doodelijke vermoeidheid toe, er
door Robert Koch moest worden ten
koste gelegd, eer hij zoo ver was, dat
hij den vijand der menschheid onder zijn
microscoop vóór zich zag liggen en welk
een voldoening er iini hem was, toen hij
op 24 Maart 1882 aan de vergaderde
leden van het Berlijnsche Physiologische
Genootschap in eenvoudige woorden kon
mededeelen, dat hij den veroorzaker der
tuberculose had ontdekt. Vóórdien had
hij de proef op de som genomen. 218
dieren, als marmotten, ratten, konijnen,
katten en muizen hadden hun leven moe
ten laten om te bewijzen, dat, wanneer
ze met gekweekte bacillen werden in
geënt, inderdaad tuberculose kregen, ter
wijl andere dieren, die niet waren in
geënt en overigens op dezelfde wijze
waren behandeld, niet door de gevreesde
ziekte werden aangetast.
Redder van millioenen menschenlevens
En toen Koch zoo ver was, lag een
nieuw terrein vóór hem, want nu moest
het middel gevonden worden om den tu
berkelbacil te lijf te gaan. Koch heeft
het op verschillende manieren geprobeerd
Hij heeft getracht ze te dooden door
een goudverbinding in te spuiten bij den
patiënt en dus de chemische methode
toe .te passen; hij heeft den patiënt
immuun trachten te maffen door inspui
ting met tuberculine, het door hem, nu
50 jaar geleden aangekondigde preparaat.
KONING GUSTAAF V
a juist gébruik van eigen productie
bronnen een levenskwestie"
ZWEEDSCHE RIJKSDAG
GEOPEND
Troonrede van Koning Gustaaf
De buitengewone zitting vain.den Zw'eed1-
sehen rijksdag is gisteren. doer Koning!
Gustaaf met >een troonrede geopend1. Daar
in verklaarde de koning: in den b'ijZon-
deren toestand1, welke door den Europee-
schen oorlog ontstaan is, is een onver
minderde waakzaamheid over de Zweed-
sche bhiten- ien biiinenlandsche paraat-,
beid noodzakelijk. Met bet qog op de
verzorging van het volk' is een juist ge
bruik van de eigen proiduetiebroinimen
meer dan ooit ©en levenskwestie.
Om het hpofd te bieden aan de drei
gende w©rklo,osheid! zouden veelomvat
tende maatregelen noodig kuinpen worden
Ter dekking van de Vereischte staatsuit
gaven moeten nieuwe uitwegen gevon
den worden. In verschillend opzicht kun
nen voorstellen verwacht worden.
Die Zwieedsche buitenlandsche politiek
is ongewijzigd. Het is mïjfn vaste wil'
betrekkingen van vriendschap naar alle
kanten te onderhouden). Opvermoeid streef
ik ier inaar, mijln land buiteni den oorlog
te houden ©n vrijheid en zelfstandig
heid te handhaven. De eenheid en vast
beradenheid van mïjn volk geveni miij! het
Ibieste vertrouwen dat in deze richting
vorderingen zullen worden gemaakt.
Aan den Rijksdag is een aanvullende
begrooting voorgelegd, waarin uitgaven
Zijin opgenomen tot een bedrag van on
geveer 110 milüoen kronen. De grootste
post betreft de oorlogsverzekering van
den staat, waarvoor 53 millioen kronen
aangevraagd worden. Voorts worden vjoor
het ministerie van defensie, voor den
bouw van versterkingen 41 mill, kropen
gevraagd en voor de verbetering van
vliegvelden Mjtna 2 millioen kronen.
Het ministerie van landbouw vraagt
2.6 milüoen, waarvan 2.25 millioen voor
de aanschaffing van gasgeneratoren voor
tractoren en terwijl voor de vloiot 6"
millioen kronen worden, gevraagd.
HET DUITSCHE LEGERBERICHT
Engelsche convooien aangevallen
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
Kapitein-luitenant Rollman heeft met
zijn duikboot een vijandelijke duikboot
tot zinken gebracht. Hierdoor heeft deze
duikboot tijdens twee tochten in korten
tijd twaalf bewapende vijandelijke koop
vaardijschepen met een gezamenlijken in
houd van 74.338 brt., den Britschen tor
pedojager Whirlwind en een duikboot
vernietigd.
In het Zuidelijk deel van den Atlan-
tischen oceaan is het tot gevecht gekomen
tusschen een Duitsehen hulpkruiser en
den Britsehen hulpkruiser „Alcantara."
Hierbij kreeg het grootere, zwaar bewa
pende vijandelijke schip met een inhoud
van 22.209 brt. zware treffers, o.a. aan
De tuberculine is niet in alle gevallen
afdoend en de grootste verdienste van
Robert Koch blijft de ontdekking van den
bacil. Daarmee immers baande hij den
weg voor het verdere onderzoek en de
bestrijding der tuberculose voor andere
geleerden. En wïji kunnien zeggen, dat
duizenden en duizenden, die anders ten
doode zouden zijn opgeschreven, door
Koch's werk voor het leven zijn gered.
de machines, zoodat het den strijd moest
staken en in de haven van Rio de Janeiro
een toevlucht moest zoeken. De Duitsche
hulpkruiser zette zijn reis voor het ten
uitvoerleggen van zijn taken volgens plan
voort. li I I
Duitsche eenheden gevechtsvliegtuigen
vielen op 1 Augustus afzonderlijke kleine
konvooien, alsmede verscheidene alleen-
varende bewapende vijandelijke koop
vaardijschepen voor de monding van de
Humber, in het Kanaal van St. George
en voor Yarmouth met bommen aan.
Hierbij werd een koopvaardijschip tot
zinken gebracht; twee andere koopvaar
dijschepen, een tankschip en een mijnen
veger werden zwaar beschadigd.
Een nieuwe, groot effect sorteerende
aanval werd ondernomen op een vlieg
tuigfabriek in Norwich. De van geringe
hoogte geworpen bommen van zwaar
kaliber troffen de werkplaatsen en ver
oorzaakten hevige branden' en verschei
dene ontploffingen.
Een vliegtuig heeft op 31 Juli in de
Noorsche wateren een vijandelijke duik
boot vernietigd.
In den loo(p) van gistermiddag pro
beerden acht Britsehe bommenwerpers
van het type Bristol-Blenheim een aan
val te doen op het vliegveld Querqueville
bij Cherbourg. Door te juister tijd op
tredende jachtvliegtuigen en het vuren
der luchtdoelartillerie gelukte het alle
acht vliegtuigen neer te schieten.
Bij een poging om Nederlandsch ge
bied aan te vallen werden opnieuw twee
Bristol-Blenheim vliegtuigen tijdens een
luchtgevecht neergeschoten.
In den nacht van 1 op 2 "Augustus
vlogen wederom Britsche vliegtuigen bo-
van West-Duitschland. De neergeworpen
bommen richtten geen schade aan mili
taire objecten aan, doch wel gedeeltelijk
aanzienlijke schade aan woningen in de
omgeving van Keulen/ waarbij enkele bur
gers werden gedood of gewond.
De vijandelijke verliezen aan vliegtui
gen bedroegen op 1 Augustus in totaal
tien vliegtuigen. Een eigen vliegtuig wordt
vermist.
ITAUAANSCH LEGERBERICHT
Engelsch vlpoteskader bestookt
Het hoofdkwartier van het Italiaansche
leger meldt:
Een vijandelijk vloqteskaider, dat van
Gibraltar kwam en uit twee slagsche
pen, twee vliegkampschepen en kleinere
eenheden bestond, is door de Italiaan-
sche vliegerafdeelingen ten Zuiden van
het eiland Formentera (Balearen) ont
dekt en ondanks zwaar luchtdoelgeschut
hevig met bommen bestookt. Met stellig
heid werden eenige eenheden, waaronder
een slagschip, waarop een duidelijk te
onderscheiden brand uitbrak, met bom
men van zwaar kaliber getroffen. Eén
Italiaansch vliegtuig is niet teruggekeerd.
In den afgeloopen nacht heeft de tor
pedojager Vivaldi in het centrale deel
van de Jonische Zee de Engelsche duik
boot Oswald, met een water verplaatsing
van 1500 ton, uitgerust met een stuk
12 cm. geschut en acht torpedobuizen,
geramd en vervolgens met een torpedo
tot zinken gebracht. Van de uit 55 kop
pen bestaande bemanning heeft de tor
pedojager Vivandi 52 man gered en ge
vangen genomen, onder wie commandant,
corvetten-kapitein David Frazer. Alle ge
redden zijn ongedeerd.
In Oost-Afrika heeft het Italiaansch©
luchlwapen Butana in den Soedan ge
bombardeerd en in het gebied van Cas-
sala - een afdeeling pantserwagens be
schoten, waarbij acht wagens vernield
en de vluchtende bemanningen onder
het vuur der machinegeweren genomen
werden. De Italiaansche inlandsche afdee- j
lingen hebben Debel op 45 kilometer ten
Zuiden van Moyale bezet, een hevigen
tegenaanval van den vijand afgeslagen J
en dezen zware verliezen toegebracht.
STRAATVERLICHTING
EN VERDUISTERING
«Luchtbeschermingsverlichting»
Ter nadere toelichting op zijn circulaire
van 29 Juli deelt de secretaris-generaal,
waarnemend hoofd van het departement
van binnenlandsche zaken aan de burge
meesters mede, dat het gebruik van de
openbare straatverlichting in beginsel
verboden blijft. Ter verkrij'ging van eem
minimale straatverlichting op enkele pun
ten zal echter in daarvoor in aanmerking
komende gemeenten door de rijksin
spectie luchtbescherming de mogelijkheid
worden' bezien een openbare luchtbe
schermingsverlichting tot stand te bren
gen. Dit zal in overleg met den betrok-
ken burgemeester c.q. met het hoofd van
den betreffenden dienst ter plaatse ge
schieden.
Zoolang dit overleg niet heeft plaats
gehad, mag geen wijziging in den huldi
gen stand van zaken ten aanzien van de
openbare straatverlichting worden ge
bracht en moeten geen plannen daartoe
worden ingezonden.
De eischen, waaraan de openbare lucht
beschermingsverlichting moet voldoen,
zullen binnen enkele dagen door de in
spectie aan de burgemeesters van de
voor deze verlichting in aanmerking ko
mende gemeenten worden toegezonden.
ROTTERDAMS OPBOUW
zal 15 jaar duren
Ir. W. Witteveen, dien de Rijkscom
missaris belast heeft met den wederop
bouw van Rotterdam, heeft Donderdag
in den Rótterdamschen gemeenteraad een
uiteenzetting van zijn plannen gegeven.
De „Deutsche Zeitung" weet hierover te
melden, dat ir. Witteveen de geruchten
als zou zijn plan reeds gereed zijn, ten
stelligste heeft tegengesproken.
Volgens ir. Witteveen zal de opbouw
van Rotterdams binnenstad vijftien jaar
duren. De vraag, of voor dezen weder
opbouw bij voortduring de noodige gel
den en credieten ter beschikking zullen
staan, speelt hierbij! een bél'angiijike rol.
Men moet wel in het oog houden, dat
de opruimingswerkzaamheden eigenlijk
slechts tien weken gevorderd zijn. Zij
zullen in anderen vorm en onder lei
ding van de Nederl. Heide-Maatschappij
nog in 1941 voortduren. Vóórdat het
groote plan van den wederopbouw uit
gevoerd kan worden, moet nog buiten
gewoon veel werk verzet worden. Voor-
loopig dient men geduld te oefenen voor
zoover het den wederopbouw, der bin
nenstad betreft.
De Rotterdamsche bouwpolitie weet
voorloopig nog slechts, wat er niet ge
daan zal worden. Dat hierdoor het ini
tiatief der Rotterdammers zelf eenigs-
zins geremd wordt, is helaas niet te ver
mijden. Vanzelfsprekend kunnen echter
uit de kringen der Rotterdamsche bevol
king nog geen plannen voor groote ob
jecten naar vören komen. Zoolang de
oorlog duurt, zou bovendien de uitvoe
ring voortdurend gevaar loopen. Ook de
overheid wacht liever nog wat met het
opstellen van groote projecten.
Hoe de ontwikkeling van het nieuwe
Rotterdam ook zal zijn, het staat wel
vast, dat de Coolsingel het hart van de
stad zal blijven. Hoe Rotterdam precies
zal worden, is nog niet te zeggen, het
is niet te voorzien, welke eischen het
jaar 1950 zal stellen.
Vijftien jaren van hyd werken, dat
is de toekomst van Rotterdam, waar de
lust tot arbeid en de eerste symptomen
van nieuw leven reeds te zien zijn.
J. C. SMUTS,
•minister-president der Zuid-Afrïkaansche
Unie, die het verlangen van 60,000
vrouwen afwees om met Duitschland vrede
te maken.
Met het nog op de inventarisatie van
textielgoederen en de voorbereiding daar
van, adviseert de directeur van het rijftcs-
tbhreau voor de distributie van textiel,-
producten aan de winkeliers in hun eigen
bblang om hun zaken Zaterdagmiddag
lV|an 2 ujur af vopr het publiek te sluiten,
De strijd tegen de t.b.c. was
Robert Koch's levenswerk
Straatverlichting en verduistering
Luchtbeschermingsverlichting
Rotterdam's opbouw zal vijftien
jaar vorderen
Steun bij Ziekenhuisverpleging
voor Schouwen en Duiveland
Afscheid van den heer Hanssens
als burgemeester van Stavenisse
DE VERDUISTERING
In bet belang van de naleving van de
bepalingen ten aapzien van de verduis-
ring:
Zonsondergang 3 Aug. 21 uur 26 min.
Zonsopgang 4 Aug. 6 unr 7 min.
Maan op:
4 A ug. 5,20
5 Aug. 6,4 L
Maan onder i
19,40
20,11
Hoog- en Laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
4 Aug. 2,57 15,13 8,20 20,47
5 Aug. 3,43 15,54 8,59 21,24
By de vroeger geldende tydsaanwyzing
dient 1,40 uur te worden bygevoegd.
ROOKEN WORDT DUURDER
door de accijnsverhooging
Hoe na den Nederlander het rooken
aan het hart ligt, blijkt uit de groot©
belangstelling van het publiek voor het
wel en wee van den sigaren- en siga
rettenhandelaar. Iedere nieuwe bepaling
wordt met aandacht gevolgd en zoo is
ook de aangekondigde verhooging van
den accijns thans het gesprek van den
dag. Hoe zullen in de toekomst de prijzen
in den detailhandel hierop reageeren?
In de kringen van klein- en groothandel
en van de fabrikanten houdt men reke
ning met een prijsverhooging.
Hun standpunt is, dat de belasting-
verhooging te groot is om geen rol te
spelen bij de prijsbepaling. Men wijst
ons er op, dat de belastingverhooging
voor een pakje sigaretten van 25 ct. (een
tegenwoordig veel gevraagde klasse) een
en een kwart cent bedraagt. Voor een
sigaar van zes cent (wij nemen hier de
zoogenaamde „volkssigaar") komt de
extra-heffing ongeveer op een halven
cent neer. De fabrikanten zijn er van
overtuigd, dat een prijsverhooging van
het product thans niet meer te voorko
men is. Reeds lang zou de noodzaak ge
voeld zijn om de prijzen aan de ingetre
den kosten verhooging aan te passen.
Daar de fabrikanten voor een groot
deel tot dusver nog met oude voorraden
gewerkt hebben, kon de vèrhooging uit
gesteld worden. Dit zou toch anders ge
worden zijn, zoodra de later aangevoer
de (endoor hoogere transport- en ver
zekeringsuitgaven belaste) tabakken, si
garettenpapiersoorten enz. verwerkt zou
den worden. En daar is de fabricage
thans aan toe. Ten aanzien van prijs-
verhoogingenvan het product zijn ech
ter nog geen beslissingen genomen. In
ieder geval zal afgewacht moeten wor
den of (efventueele prijsstijgingen al of
niet meer zullen bedragen dan de ac
cijnzenverhooging bedraagt.
KERKNIEUWS
BURGH. Zondag 4 Augustus. Ned.
Herv. Kerk: 'svoorm. 10.30 ure, ds. Sa-
raber (extra coli. Kerk).
Ned. Herv. Kerk.
Door verhindering van ids, Adriapi zijp
de kerkdiensten als vbügt gewijlzigd:
SEJROOSKERKE. 8 uur, ids. Saralbler1.
KERKWERVE. 3.30 uur, ds, van Griet-
huijsen,
IZONNEMAIRE. 3 uur, ds, Veen.
RENESSE, (Evangelisatie Zondag 4 Aug,
geen dienst |ry
