ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
OPOEW
M
E ngeland zou thans naar een formule
zoeken, die de Britsche troepen in staat
zou stellen Ierland te bezetten zonder
de lichtgeraakte Iersche nationale ge
voeligheid te krenken. Dit zal echter niet
gemakkelijk zijn. Afgescheiden 'van de
historische wrijvingen tusschen Engeland
en Ierland zal dit laatste er niet veei
voor voelen het tooneel van een strijd
te worden. Engeland zal zich misschien
toch nog beroepen op het verdrag van
1922, wat de kustverdediging betreft.
Maar Eire erkent die rechten niet en zal
wanneer het buiten ,het conflict wil
en kan blijven nog minder geneigd
zijn hulp van Engeland in de vorming
van een legercorps te accepteeren, om
dat het daarmede immers zijn neutrali
teitspolitiek zou opgeven.
De Kern
C. J. J. VERTON
VRIJDAG 5 JULI 1940
ABONNEMENT
Prijs 11.60 p. kwartaal, buiten Zi«rik»e
11.80. Voor het buitenland 110.— p. Jaar
Afzonderlijke nummers 5 oent. Ver
schijnt dagelijks, behalve "s Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14380
ADVERTENTIES
Prijs: SO cents p. regel, minimum 80 oents
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar rl—t: ruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 our
POLITIEKE ASPECTEN
D e Britsche regeering zou dezer dagen
aan de regeering van Eire een garantie
aanbod hebben gedaan voor het geval
van een Duitschen inval, waartegenover
Zuid-Ierland zijn verdediging aan Engel-
sche leiding zou moeten toevertrouwen.
Reeds eerder waren berichten gekomen,
volgens welke de eerste minister van
het Britsch-getrouwe deel van Ierland,
Ulster, Lord Craigavon, bij De Valera
zou hebben aangedrongen op een nauwe
samenwerking met een ondersteuning
van Engeland.
Het Ierland van minister-president D e
Valera volgt een politiek van strikte
neutraliteit. Het is, naar bekend, als Vrij
staat in 1922 gevormd. Staatshoofd is
de president, die voor zeven jaren door
het volk gekozen wordt. De band met
het Britsche gemeenebest en met den
Koning in Londen is steeds losser ge
worden. Formeel treedt deze vorst op
als gemachtigde om op advies van de
Iersche regeering diplomatieke en con
sulaire vertegenwoordigers aan te stel
len en internationale verdragen te slui
ten, zoo lang Zuid-Ierland deel blijft uit
maken van het Engelsche Gemeenebest.
Aldus bepaalt de nieuwste grondwet,
die Januari 1938 in werking is getreden.
Deze verklaart Eire tot een souverein
onafhankelijken democratisehen staat. Het
heeft een eigen leger, dat echter zeer
beperkt is, en met ruim 700 officieren en
ruim 7000 man, benevens nog een reserve
van ruim 8000 man en enkele honderden
officieren, natuurlijk niet veel kan uit
richten. Wat de maritieme defensie be
treft, had Engeland volgens het verdrag
van 1922 zich het gebruik en de bezet
ting van de Zuid-Iersche zeehavens voor
behouden, doch De Valera wilde dit recht
niet ten volle erkennen.
en moet bij de beoordeeling van deze
aangelegenheid in het oog houden, dat
bij het sluiten van het verdrag Ierland
nog werd beschouwd als „dominion",
maar Eire's Status heeft zich sindsdien
vooral onder het streven van De Valera
ontwikkeld tot een steeds meer onaf-
hankelijkeri en ten slotte souvereinen
staat. In tegenstelling met sommige an
dere „dominions" heeft Eire echter niet
gebruik gemaakt van zijn recht volgens
het statuut van Westminster om een eigen
vloot te bouwen. Vandaar dat de kust-
bescherming nog steeds aan Engeland
is toevertrouwd.
Men zal begrijpen dat deze verwarde
toestand een bron kan vormen van moei
lijkheden. In het begin van den oorlog
heeft minister Churchill, toen nog geen
premier, maar Eerste Lord van de Ad
miraliteit, verklaard, dat Engelands po
sitie in de wateren om Ierland vrijwel
dezelfde was als gedurende den Wereld
oorlog, behoudens het feit, dat Engeland
niet meer de beschikking had over Zuid-
Iersche havens voor zijn vloot en voor
de blokkade-controle. Men zou hieruit
kunnen afleiden, dat Engeland toen dus
heeft afgezien van zijn uitleg van het
verdrag van 1922.
De situatie voor Engeland is op het
oogenblik zoodanig, dat het aan de Oost
zijde over vrijwel de geheele continentale
kustlijn Duitschland tegenover zich vindt.
Aan de westzijde ligt Ierland. Formeel
zijn de betrekkingen met Zuid-Ierland
regelmatig, maar Eire streeft nog steeds
naar een vereeniging van Zuid- enNoord-
Ierland, het district Ulster, bewoond
door in hoofdzaak protestantsche Schot
ten, die zich steeds verzet hebben tegen
een vereeniging met het Katholieke Zuid-
Ierland.
t*0M
De „Daily Mail" wijdde volgens de
„Frankf. Ztg." de vorige week een
M
GEORGE TATARESCU,
de Rumeensche Premier
De Rumeensche regeering-Tatarescu is af-
getreden Staatsminister zonder porte-
feuille, Jon Gigurtu, is belast met de
vorming van een regeering. In het koninkl.
slot vinden thans besprekingen plaats over
het karakter van de nieuwe rege, ring. j
hoofdartikel aan het Iersche vraagstuk, 1
waarin dit blad het Groene Eiland be- j
dreigd noemde door Duitschland. Enge
land moet, aldus deze Engelsche beschou-
wing, bereid zijn om op Iersch verzoek
hulp te bieden en de garnizoenen in N.- p
Ierland moeten versterkt worden. „Ier-
land is een belangrijk bolwerk van En-
I
geland geworden, dat tot iederen prijs
versterkt moet worden".
Aldus de stand van zaken in en om j
het Groene Eiland, waaromheen thans
het Europeesche strijdtooneel zich gaat
uitbreiden. j
van den afsluitdijk rekening gehouden
met een mogelijke spoorlijn voor dub
bel spoor, die Noord-Holland met
Friesland zou verbinden, naast den ge
wonen breeden verkèersweg. De spoor
banen zouden dan op de kruin van den
dijk komen te liggen, terwijl de verkeers
weg halverwege het talud aan de binnen
zijde was geprojecteerd. De verkeersweg
is er dadelijk gekomen, doch de aanleg
van de spoorlijn werd uitgesteld, al
hoewel er bij den bouw van de verschil
lend 3 kunstwerken (de sluizen bij Den
Oever en bij Kornwerderzand) reeds re
kening mee werd gehouden.
Uit een oogpunt van vervoers-
o e c o li o m i e werd de spoorlijn steeds
niet noodzakelijk geoordeeld, al leek de
ze nieuwe verbinding ook voor velen
zeer aantrekkelijk. De hooge kosten, die
vooral gemoeid zouden zijn met den
aanleg van de aansluitende spoorbanen
in Noord-Holland en Friesland, wogen
echter niet op tegen de te verwachten
voordeelen, in verband met de betrek
kelijk geringe intensiviteit van het ver
keer tusschen deze beide provincies.
De inmiddels gewijzigde omstandighe
den hebben nu echter ook tot gevolg
gehad, dat deze plannen, waarvoor ove
rigens ook reeds eerder in de beide
naastbetrokken provincies belangstelling
werd gevraagd, weer te voorschijn zijn
gehaald. Het huidige streven om loonin-
tensieve werken te zoeken, waardoor tal
rijke werkkrachten aan den arbeid zou
den kunnen worden gezet, stelt een pro
ject als dit in een heel ander licht.
Vooral nu werkobjecten voor uitvoering
in aanmerking komen, waarbij op groo-
te schaal handenarbeid kan worden ver
richt, is de aanleg van deze nieuwe
spoorwegverbinding een plan, dat groo-
te aantrekkelijkheid heeft. Zonder van
mechanischen arbeid op groote schaal
gebruik te maken, kunnen hier tal van
arbeiders geruimen tijd werk vinden.
DE TOEKOMST
VLAAMSCHE ACTIE HERVAT DER NEDERLANDSCHE PERS
Streven naar cultureele centralisatie
Verscheidene Vaamsdhe vereenigingeiii
en lichamen hebben huln vroiegere (wierk-
zaamheid hervat. In Brussel bestaat
het plan de traditioineël'e herdenking van
den Slag der Guïdensporen (welke ten
gevolge van de tijdsomstandigheden tot
het vpjgend jaar moest •wiorden uitgesteld
door een betrekkelijk breed-opgevatte ra
dio-uitzending te vervangen.'.
Voorts is door het Comité voor de,
Jaarlijksche Bedevaart naar de Gralven
van den Ijzer, in principe besloten, de
bestaande transportmoeilijkheden ten spijt
van de heldenhulde en vreidcsplechtigfhieid
te Dixmuiden niet af te zien.
De aanstaande bedevaart, (wiaarblj' niet
alleen de gesneuvelden uit den oorlog
1914—1918 maar ook die van Mei 1940
zullen 'worden herdacht blijft gesteld op
18 Augustus. In deze hulde zullen ook
die Vlamingen 'worden betrokkefn. die de
vorige maand om reden van Vlaamsc'h-
gezinde overtuiging (wierden weggevoerd
i&n naar men vreest i|n> Frankrijk zouden
zijn gefusilleerd.
Voorts denkt men er aan, eefn lande
lijke centralé voor Nederlandsche cul
tuur in het leven te riepen. Bijl deze cen
trale zouden met het bestaande Verbond
van Vlaamsche cultuurvereenigingejn als
centrale kern) alle Vlaamsche vereenigijnr
gen. 'werkzaam op cultureel gebied, ku'n-
"hen aansluiten. De eerste stoot tot het
oprichten van een dergelijke centrale zal
zeer (waarschijlnlijk door het dageüjiksch!
bestuur van de gr,oep Vlaanderen va(n het
Algemeen Nederlandsch Verbond worden
gegeven.
SPOORLIJN OVER DEN
AFSLUITDIJK
Als werkobject in studie genomen
De reeds oude plannen tot aanleg van
een spoorlijn over den afsluitdijk van
Noord-Holland naar Friesland schijnen nu
dichter dan ooit aan ben verwezenlij
king toe te zijn. De huidige vraag naar
loon-intensieve werken heeft ook weer
eens de aandacht op dit project geves
tigd, waaraan talrijke arbeiders gedu
rende geruimen tijd kunnen worden te
werkgesteld, vooral nu het meeste werk
in hfcndenarbeid moet worden verricht.
De dienst van weg en werken der
Nederlandsche spoorwegen is reeds be
gonnen, een voorloopige baan in het
Noord-Hollandsche gebied uk te zetten.
Een beslissing over de uitvoering is ech- 1
ter nog niet genomen.
Zooals men weet, is bij den aanleg
Te den Haag is op uitnoodiging van
den Raad van Voorlichting der Neder
landsche Pers een koffietafel gehouden
in de Oude Doelen. Aanwezig waren de
leden van den Raad van Voorlichting:
Drs. W. Goedhuijs, P. J. van Mechelen,
Dr. Alb. v. d. Poel en Mr. M. M Rost
van Tonningen, benevens een 50-tal be
langrijke figuren uit de landelijke en
provinciale pers. Van Duitsche zijde ga
ven van hun belangstelling blijk Oberre-
gierungsrat Hushahn, Pressedezernent W.
Janke en H. J. Sperling.
Tijdens den maaltijd, die een zeer
eenvoudig karakter droeg, werd een in
leiding gehouden door den voorzitter
van den Raad van Voorlichting Dr. T.
Goedewaagen (Hoofdredacteur van „De
Waag") uit Haarlem, waarin hij doel en
werkwijze van den Raad uiteenzette. Als
taak van den Raad noemde Dr. Goede
waagen drieërlei: voorlichting onzer
pers, bemiddeling tusschen haar en de
overheid, mobiliseering van de werkers
der pers.
Het verheugde spreker zeer dat hij
den aanwezigen mededeeling kon doen
van het feit, dat twee leidende vereent
gingen van uitgevers van nieuwsbladen
en periodieken nJ. de Nederlandsche Pe
riodieke Pers en de Vereeniging „De
Provinciale Pers" over opheffing dier
beide vereenigingen tot volledige over
eenstemming zijn gekomen. Daarvoor in
de plaats komt „De Vakgroep de Provin
ciale Periodieke Pers (P.P.P.), welke,
als later de Nederlandsche Perskamer tot
stand is gekomen de belangen van alle
niet-dagelijks verschijnende kranten en
alle vaktijdschriften en overige periodie
ken zal behartigen.
Deze vakgroep is corporatief gedacht.
Als leider zal optreden de heer H. J.
Kerkmeester, als plaatsvervangend leider
de heer B. Th. Roosenboom uit Cuijk, ter
wijl algemeen secretaris wordt Mr. M. J.
C. Frij uit Amsterdam. De vakgroep „Pro
vinciale en Periodieke Pers" wordt on
derverdeeld in 3 ondergroepen n.l. die
der nieuwsbladen, die der vaktijdschrif
ten en die der overige periodieken. Dr.
Goedewaagen voegde hier nog aan toe
dat ook van de zijde van de uitgevers
van dagbladen reeds plannen bestaan om
tot stichting van de vakgroep „Dagbla
den" te geraken.
Deze plannen hadden den bijval van
den Raad van Voorlichting doch, waar
de reeds bestaande organisatie „Neder
landsche Dagbladpers" tal van
jaren nuttig werk heeft verricht, meende
spreker dat men deze vereeniging eerst
in de gelegenheid dient te stellen zich
zelf om te vormen en als vakgroep „Dag
bladen" bij den Raad aan te sluiten. Dit
moet dan echter spoedig geschieden daar
wij nu eenmaal in een tijd leven, waarin
het dynamische overheerscht. Als derde
verrassing deelde de voorzitter nog mede
dat het initiatief was genomen voor de
oprichting van een „Verbond van Ne
derlandsche Journalisten". De belangstel
ling voor dit nieuwe instituut, dat alle
Nederlandsche journalisten van goeden
naam als „Vakgroep Journalisten" zal
vereenigen, is zeer groot.
HERORiËNTEERING
VAN DEN LANDBOUW
Doel en opzet
„Wij hebben overwegende bezwaren
tegen den centralen bouw van onze
landbouw-organisatie, gebaseerd op de
„zuilen", die gelijk drijfzand blijken te
zijn etn op een geestesgesteldheid, die
niet meer van dezen tijd is, schrijft
„L. en MMaar de Nederlandsche agra
riërs beschikken gelukkig over een tech-
niseh-economische organisatie, die on
danks de aankleve van veel zuilenvuil en
politiek gedoe, prachtig werk heeft ge
leverd, nog levert en onder goede cen
trale leiding, met de juiste instelling
in de toekomst in nog veel grootere
mate zal opleveren voor boer en volk.
Zooals we een groot deel der agrariërs
wars weten van het zuilenwangebouw
zooals we overal meer erkenning vinden
voor de opvatting, dat arbeid grondslag
dient te zijn inplaats van goud; zooals
men meer en meer boer en bodem gaat aan
vaarden als grondslag van volk en be
drijfsleven, zoo zullen we ook zeker in
staat zijn deze technisch-economische or
ganisaties (fabrieken, aan- en verkoop-
vereenigingen, org. voor bedrijfsverzeke-
ring, voor planten- en veeveredeling, voor
credietverleening enz.) op de juiste basis
in den nieuwen organisatorischen opbouw
van agrarisch Nederland in te schakelen.
Alle politieke werkzaamheid is daarbij
voor 'ieder verstandig mensch duidelijk
uitgesloten. In de wordende maat
schappij zal deze organisatie het werk
moeten doen, dat totnogtoe gebrekkig
werd gedaan door technisch-economische
landbouw organisaties, centrale land
bouworganisaties, Landbouw en Maat
schappij, vakbonden der arbeiders en mo
gelijk nog wel meer. Daarbij komen naast
de vraagstukken van bedrijf en boer, de
vragen naar voren van opleiding en op
voeding, van algemeene sociale en cul
tureele zorg voor het agrarisch volksdeel,
van ontwikkeling van het platteland en
zooveel meer.
Als we den huidigen toestand van
agrarisch Nederland bezien, dan blijkt
er veel Te moeten veranderen. Het beste
lijkt ons daarbij, dat men tracht het
bestaande in te schakelen, voor zoover
het niet in wezen in strijd is met doel
en opzet, b.v. voor zoover het zuilen
theorie of politiek behelst, en voor zoo
ver het is gebaseerd op ïle tegenstelling
boer-arbeider".
RECHTZAKEN
Kantongerecht te Zierikzee
De Kantonrechter beeft op 3 Juli j.l.
veroordeeld (wegens overtrading der:
Motor- en rijwielwe.t:
J. V. d. H,„ 22 j., chauffeur te Zzee,,
fl b. s. 1 d. h[; L. N, d. B,\ 48 j«.,
landb'. te Kerkfwerve en W. I. d. B., 30
j., chauffeur te Zzee, f 2^.50 bt s. 2 d. h,
Algem. politieverordeniiMg:
J. C. de O., 39 j„, bakker te N ieiu-i
twiarkerk, f2,50 b. s. 2 'd, h'.; G- die W.,
50 j., landarbeider te Kerlcwierve, f2 b.
fj. 2 d. h.
V r ij g esproken:
W. R|., 19 j., landbkbecht te Kerk-'
(werve.
DE VERDUISTERING
In het belang van de naleving viin de
bepalingen ten aanzien van de ve:rduiïs-
ring:
Zonsondergang 5 Juli 10 uur 2 min.
Zoneopgang 6 Juli uur 213 m in.
Hoog- en Laagwater te Zierikzee
HoogwaterLaagwater
6 Juli 3,18 15,37 8,39 21,10
Byj de vroeger geldende tijdsaanwijzing
dient 1,40 uur te worden byjgevoegd.
De stand van zaken in en om
het Groene Eiland (Ierland)
Spoorlijn over den afsluitdijk als
werkobject in studie genomen
Heroriëntering van den landbouw
door .L. en M." bepleit
Maatregelen tot herstel van de
oorlogsschade in onze provincie
Het tarief der Thoolsche brug
voor een jaar bestendigd
a niet la liet ij
Vraagt steeds onze bekende
fijne Botersprits
en
Vleeschcroquetten
2 a 25 ct
Goed gevulde
Roomsoezen 8 ct
Vleeschbroodjes
a 10 ct
VERRENIEUWSTRAAT ZIERIKZEE
Maan op:
i Juli 5,14
Maan onder:
20,34
PREDIKBEURTEN
Zondag 7 Juli.
Ned. Herv. Kerk
Zierikzee. Nieuwe kerk. 10 ure, ds.
Vele ton (8olozang van mevr. Coumou
Groenendijk).
Kleine kerk. 10 ure, ds. Pijnaoker Hordijk
Luth. Kerk
10 ure, ds. de Jongh van Amersfoort.
Gerei. Kerk.
10 en 6 ure, ds. Leene (Voorber. H. Av.)
Chr. Geref. Kerk.
10 en 6 ure, ds. Hoogendoorn,
Leger des Heils (Poststraat)
Zaterdagavond 8 ure, Openluohtwerk.
Zondag 7.30 en 10, Zaalbijeenkomst, 3 30
Openluohtsamenkomst op 't Groentje en
7.30 ure, Zaalbijeenkomst. Dinsdag 8 ure
voor soldaten en bekeerlingen. Donderdag
8 nre, Openbare samenkomst, alles onder
leiding van adj. Ras en kapt. Torenbeek.
Geref. Gem. (St.-Domnsstraat)
10.30, 3 en 7 ure, Leeskerk.
Oud-Geret. Gem
10.30, 3 en 7 ure, Leeskerk.
Kerk werve. 7.30 ure, ds. v. Griethuijsen
van Noordgouwe.
Haamstede. 11 ure, ds den Hollander.
Geref. kerk. 10.30 en 3.30 ure, ds. Voor-
neveld. Geref. gem. 11 en 3.30 ure,
Leesdienst.
Nieuwerkerk. Geref. gem. 11, 3 30 en
7.30 nre, ds. Barth.