ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
kiespijn?
WOENSDAG 3 APRIL 1940
OPGEH<
ZKRllGSESOSCOIJRAMT
De Kern
ABONNEMENT
1707 - mèo
Prijs 11.50 p. kwartaal, buiten Ziorikze*
f 1.80. Voor het buitenland f lo.p. jaar
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red»: M. J, Kosten
96STE JAARGANG No. 14305
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regel, minimum 80 cents
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
DE VOORUITGANG
VAN HET VERKEER
Toen in de Middeleeuwen de geheele
Christenheid te velde trok om het Heilige
Graf te bevrijden uit de handen van den
Islam, was het vervoerswezen in hoofd
zaak aangewezen op vaartuigen van nog
al primitieven aard, door zeilen of zelfs
door roeiers bewogen; overland was
slechts een zeer traag verkeer mogelijk,
met lompe voertuigen, met paarden of
anders te voet. Van eenige snelheid kon
op deze wijze natuurlijk geen sprake
zijn, te land noch te water. De bebake-
ning ter zee wal al even gebrekkig als
de toestand waarin de wegen verkeerden
Bovendien dreigden overal gevaren van
vijanden, roovers, epidemische ziekten
enz. enz.
Er leefde toen in Engeland een Fran
ciscaner monnink, Roger Bacon ge
naamd, geboren in 1214, gestorven in
1294. Hij wordt een wijsgeer en natuur
onderzoeker genoemd, dat wil in die
dagen zeggen, een man die zich feitelijk
met alle aspecten van menschelijke weet
gierigheid bezighield. Zijn denkbeelden,
die wel eens worden gekenschetst als
voorloopers der latere Renaissance-ge-
dachte, droeg hij in zijn hoofdwerk (Opus
Majus) in 1268 op aan Paus Clemens IV.
Tien jaren later vond evenwel de toen
malige Generaal der Franciscaner orde
termen om Bacon uit te stooten, wegens
het verkondigen van denkbeelden, welke
niet met de discipline dier orde in over
eenstemming werden geacht.
Wij kunnen hier gevoegelijk in het
midden laten welke meeningsverschillen
er in dit conflict ter tafel gekomen zijn.
Curieus voor onzen tegenwoordigen tijd
blijven intusschen eenige uitlatingen van
dien Middeleeuwschen monnik ten aan
zien van het verkeerswezen. Een radio
voordracht door W. J. Cameron voor
de Fordfabrieken in Amerika gehouden,
vermeldt dienaangaande eenige opvattin
gen die waarlijk voor dien tijd uitermate
verrassend mogen heeten. Het is zeer wel
mogelijk aldus Roger Bacon in de
13e eeuw om vaartuigen te constru-
eeren die door machines worden voort
gedreven in plaats van door roeiers.
Eveneens kunnen er wagens worden uit
gedacht die zich zonder de kracht van
levende wezens voortbewegen. Ook acht
ik het mogelijk dat er een toestel wordt
uitgevonden waarmee de mensch zich in
de lucht kan verheffen, dusdanig dat een
man plaats neemt in het midden van een
machine die met kunstmatige vleugels is
uitgerust.
Tot zoover deze denker uit de Middel
eeuwen. Wat er van zijn voorspellingen
uitgekomen is? Alles! In dezelfde volg
orde als door Bacon opgenoemd heeft
de mensch achtereenvolgens leeren uit
vinden: de stoomboot, de locomotief, de
automobiel en het vliegtuig. Deze geheele
ontwikkeling heeft zich voltrokken binnen
een tijdsverloop van ongeveer honderd
jaar. De stoomboot werd op den voet
gevolgd door het stoompaard op
rails. Gedurende een vrij lange tus-
schenperiode hebben deze beide ver
voersmiddelen toen vrijwel het rijk alleen
gehad, slechts op een veiligen afstand
begeleid door het versnelde zeilschip (de
clipper) en door enkele pogingen met
geintensifieerde paardentractie. Dit ble
ken intusschen doodloopende paden te
zijn. Het rijwiel verscheen inmiddels, doch
kon uiteraard niet meer zijn dan een
individueel vervoermiddel. Pas tegen het
einde der vorige eeuw heeft als collec
tief verkeersmiddel op den openbaren
weg de automobiel haar intrede ge
daan. Doch reeds zat weldra het vliegtuig
den landmotor op de hielen. In hetzelfde
jaar waarin de gebroeders Wright hun
eerste zelfstandige vlucht konden onder
nemen (dié 1 minuut duurde is voor
het eerst een auto dwars over het Ame-
rikaansche vasteland gereden, een tocht
waarvoor toen 61 dagen noodig waren.
Sinds de uitvinding van al deze hier-
voren vermelde nieuwere vervoerswijzen
heeft de techniek waarlijk niet stilgestaan
De moderne stoom- en motorvaartuigen
steken op grootsche wijze af bij het
bescheiden stoomscheepje waarmeee Ne
derlanders voor het eerst den Atlanti-
schen Oceaan overstaken (Z.M.'s s.s.
„Curasao" in 1827) en ook de jongste
modellen van electrische en Dieseltrei-
nen doen een grondig verschil zien met
den „Arend" van 1839. tiet vliegen is
van een griezelig kijkspel reeds gewor
den tot een integreerend deel van ons
verkeersapparaat, doch heeft hiermede
nog lang niet de verdere mogelijkheden
tot expansie uitgeput.
En de auto? Hier heeft de practische
toepassing stellig nog niet hare groot
ste uitbreiding bereikt. De voertuigen
zelve alsmede de gebezigde brandstof
hebben reeds een zeer belangrijke po-
I pulariseering medegemaakt, als gevolg
J van rationeelere fabricagemethodes, wel-
1 ke gretig gebruik hebben gemaakt van
alle bijkomstige uitvindingen en practi
sche ervaringen. Voor het bedrag het
welk in 1907 de toen nog tamelijk pri
mitieve auto kostte, kan men tegenwoor
dig drie zeer veel betere auto's koopen.
Voorts heeft alom het wegennet zich
leeren richten naar deze nieuwe mogelijk
heden, een evolutie, die zich overal ter
wereld nog in vollen gang bevindt, en
die zich ongetwijfeld nog zeer lang zal
blijven voortzetten.
j
Aldus zien wij ons, zeven eeuwen na
dat Roger Bacon zijn voorspelling neer
schreef, in het bezit van alle wonderen
welke hij in een ver verschiet te water,
te land en in de lucht zag komen. Het
vervoer van menschen en goederen is
sneller, geriefelijker en goedkooper ge
worden, dank zij de uitvinders en ver
vaardigers van al deze nieuwere ver
keersmiddelen en hulpstoffen. Demensch-
heid heeft hierdoor ongedroomde nieuwe
waarden van materieelen en cultureelen
aard zien ontstaan. Alom wordt voor
uitgang verkregen, in techniek zoowel
als in democratiseering van de toepas
sing. Daar waar stilstand of achteruit
gang vallen waar te nemen, en daar
waar het vervoer duurder wordt of geen
kans ziet om goedkooper te worden,
in al die gevallen is hetzij een over
matige belastingdruk, hetzij eenigerlei
andere vorm van overheidsingrijpen de
schuldige oorzaak, doch niet het ver
voer zelf of het vervoermiddel waarmee
dit wordt uitgeoefend.
ONZE BEVOLKING IN 1939
Toename met 0,9 pet. Het aantal
huwelijken steeg Zuigelingen
sterfte neemt regelmatig af
'In het juist verschenen maandschrift
van het Centraal Bureau voor de Statis
tiek zijln die voorloopige demografische
cijfers over 1939 gepubliceerd. Wij zul
len hieronder de voornaamste meedeelen.
De gemiddelde bevolking bedroeg in
1939 8.761.441 tegen 8.684.082 personen
in 1938. Dat is dus een toeneming vain
77.359 personen, of Wiel1 bijtna 0-9 pet.
Deze inwoners Iwlaren onder de provin
ciën en over de groepen van gemeenten
verdeeld als volgt in procenten:
Groningen 4.81; Friesland 4.82; Drente
2.80; Overijlssel 6.53; Gelderland 10.47;
Utrecht 5.43; N.-Holland 19.11; Z.-Holland
24.80; Zeeland 2.90; N.-Brab'ant 11,43; Lim
burg 8.90.
Gemeenten met minder dan 5000 in
woners 20.52; 5o00—20.000 inlwioners 30.56
20.000—50.000 inwoners 11.46; 50.000—
100-000 inwoners 10.87; 100.000 inwoners;
en meer 26.59.
Hieruit blijkt, dat in Zuid-Holland ©en
vierde deel van de bevolking woont, in
Noord-Holland bijlna een vijfde. Het ge
ringste aantal inwoners tellen Drente en
Zeeland, elk met bijlna 3 pet. Verder
woont ruim een vierde deel in de groote
steden, ruim de helft in de kleine plat
telandsgemeenten.
Als we den loop van de bevolking nu
nagaan, dan blijkt dat het aantal hu-
wel ijl kien belangrijk is gestegen en Wel
van 7.7 tot 9.2 per 1000 inwoners of Iwel,
in absolute Cijfers uitgedrukt: er zijn in
1939 13.558 huwelijken meer gesloten dan
in 1938. Dit is louter teen gevolg van
de mobilisatie en wel meer speciaal van
de kostwinnersvergoeding, die aan ge
huwde gemobiliseerden wordt uitgekeerd
Het aantal levend geborenen is
ongeveer gelijk gebleven; het bedroeg
per 1000 inwoners in de jaren 1933 tot
en met 1939 per jaar respectievelijk 20.8
20.7, 20-2, 20.2, 19.8, 20.6 en 20.7.
De sterfte is in 1939 een kleinigheid
hooger dan in 1938, waarin ze zeer laag
was. Sedert 1933 is de sterfte per 1000
inwoners pier jaar 8.8, 8.4, 8.7, 8.7, 8J8,
8.5 en 8.7.
De zuigelingensterfte, d.i. het
aantal overleden kinderen beneden het
jaar op 100 levend geborenen neemt re
gelmatig af. Sedert 1933 bedraagt deze
per jaar resp. 4.4, 4.3, 4.0, 3.9, 3.8, 3,6
en 3.4. Een prachtig resultaat voor al
len, die zich op' dit gebied bewegen.
DE GROOTSTE TOPAAS DER WERELD
In de Havard-universiteit in Amerika
wordt tegenwoordig de grootste topaas-
ter wereld, die in Brazilië gevonden
werd, tentoongesteld. Een studente
bekijkt den gigantischen edelsteen,
wiens ouderdom de mineralogen op
100 millioen jaren schatten.
VLIEGTUIGAANVALLEN OP
NEDERL. VISCHTREILERS
Proteiten te Berlijn
Met betrekking tot de vliegtuigaanval-
len ,op Nederlandsche vischtreilers, n.l.
de Protinus, de Vikingbank IJ. 183 en de
I. S. Groen IJ. 130, heeft onze gezant
te Berlijn opdracht gekregen, een ernstig
vertoog tot de Duitsche regeering te
richten, waarin tegen deze beschietingen
met den meesten nadruk opgekomen
wordt, met name tegen de volstrekt on
toelaatbare gewelddaad jegens de Proti
nus. Het officieele onderzoek naar den
bij daglicht in volle zee geschieden aan
val op dit schip heeft toch bevestigd, dat,
terwijl de treiler van talrijke duidelijke
Nederlandsche nationaliteitskenmerken
was voorzien, onder meer ook aan de
bovenzijde met de kleuren van de Neder
landsche vlag was beschilderd, een
Duitsch vliegtuig het heeft gebombar
deerd en beschoten, als gevolg waarvan
dc kapitein en een schepeling aanstonds
zijn gedood, het vaartuig tot zinken is
gebracht en van de in de sloep redding
zoekende opvarenden twee door uitput
ting zijn gestorven.
De Nederlandsche regeering verzoekt
maatregelen tegen de schuldigen en be
houdt zich een eisch tot schadevergoe
ding voor.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Motorrijder botst tegen vrachtauto
De handieilreiziger A. uit Tilburg, die
zich gisteravond pier motorrijwiel van,
de richting Grave naar zijln woonplaats
wilde begeven, is op den rijksstraatweg
's-Hertogiemboseh—Grave, ter hoogte van
het kruispunt te Heesch, tegen een
militairen vrachtauto gebotst. Het onge
luk geschiedde doordat de bestuurder van
den militairen auto plotseling zonder rich
ting aan te gieven den weg naar Oss
wilde inslaan.
Daardoor kreeg de motorrijlder geen ge
legenheid om te remmen, waardoor hij
in volle vaart tegen den vrachtauto op
reed. De motorrijder, die met flinke snel
heid reed, sloeg eenige malen over den
kop en kwam vervolgens met het hoofd
op het wegdek terecht, twaar hij' bewus
teloos ten met zware verwondingen aan
het hoofd bleef liggen. Twee militaire
doktoren verleenden ter plaatse de eerste
hulp, waarna hij1 per ziekenauto naar een 1
ziekenhuis in zijtn woonplaats werd ver- I
voerd. Zijln toestand is zeer zorgwek-
kend. 1
Man en vrouw werkten samen
De Groningsche recherche heeft aange-
houden den 42-jarigen timmerman S. K.
en zijn vrouw, de 43-jarige G. v. d. M.,
als verdacht van diefstal van horloges
en andere winkelgoederen. Dezer dagen
bezocht dit echtpaar verschillende goud
smidzaken te Groningen. Men deed
het voorkomen alsof men een dames
horloge wilde koopen. Terwijl de vrouw
met de verkoopster onderhandelde en de
aandacht van haar man afleidde, wist
deze zijn slag te slaan. In een der win
kels wekte hun manier van doen arg
waan, temeer daar zij geen keus konden
maken en zonder iets te koopen weer
vertrokken. De politie werd gewaar
schuwd en vond in het bezit van den
man drie gestolen dameshorloges, terwijl
tevens bij hen in beslag werden genomen
eenige damestasschen, die op dezelfde
wijze uit een winkel waren gestolen. Zij
zijn ter beschikking van, de justitie ge
steld.
KORT EN BONDIG
Wanneer wij den oorlog willen voeren
met zoo weinig mogelijk vernietiging en
met zoo gering mogelijke aantasting van
onze geestelijke en materieele bescha
ving. aldus Chamberlain, dan moeten wij
Duitschland berooven van de meest essen-
tieele grondstoffen, benoodigd voor zijn
aggressieve politiek.
Ift Belgrado zijn verscheidene wii-
ken aan de oevers van de Save en de
Donau overstroomd. De groote pakhuizen
in de omgeving van het goederenstation
staan onder water, terwijl de sporen
van het station zelf reeds eenige dagen
lang onder water staan. Een deel der
opgeslagen goederen is weggespoeld. De
bevolking der ontruimde wijken is on
dergebracht in openbare gebouwen.
Sprekende over den Britschen handel
met Duitschlands neutrale buren, zeide
Chamberlain, dat deze landen zich moe
ten realiseeren, dat zij niet naar belie
ven producten uit de bronnen van het
Britsche en Fransche rijk kunnen krijgen
wanneer zij zich niet verbinden hun toe-
komstigen handel met Duitschland te be
perken.
De geallieerden zijn vast besloten om
het wapen van hun zeestrijdkrachten in
tensiever en doeltreffender te gebruiken.
Britsche oorlogsschepen hebben reeds ze
kere maatregelen genomen om het ver
keer van Duitsche vrachtschepen van de
Scandinavische landen naar Duitschland
te belemmeren.
Het departement van defensie, zal op
advies van den landsadvocaat, geen
vergoeding van schade uitkeeren
aan hen, wier bezittingen door mijnex
plosies schade, in welken vorm ook,
hebben geleden. Men gaat hierbij uit van
het standpunt, dat de Staat alles in het
werk stelt om dergelijke, explosies te
voorkomen.
Officieel wordt van Engelsche zijde
medegedeeld, dat zich in een Schotsche
munitiefabriek een ontploffing heeft
voorgedaan, waarbij drie menschen om
het leven gekomen en vier gewond zijn.
Vijf menschen zijn gewond naar het zie
kenhuis gebracht. Na de ontploffing brak
brand uit. In den omtrek zijn de ruiten
van woonhuizen en winkels gesprongen.
De Ned. Centrale voor Eieren en Pluim
vee zal in de week van 1—5 April onder
bepaalde voorwaarden een niet nader
aangeduid quantum koelhuis -kip
peneieren aankoopen. De verwach
ting is, dat de regeering hiermede voor-
loopig zal voortgaan, hetgeen aan de
markten een zeer welkome steun zal
geven.
Ten einde te voorkomen, dat de boter-
prijs in België zal stijgen, als gevolg
van de prijzen van het veevoeder, zullen
de contingenten voor den invoer van
boter worden verhoogd. Nederland zal
een aanvullend contingent van 100.000 kg
boter leveren. Er wordt geen enkele
andere maatregel onder oogen gezien ten
einde een prijsbederf te voorkomen, wel
ke nadeelig zou zijn voor den Belgischen
landbouw en het algemeen belang.
Een dijkbreuk van dè rivier de Susque
hanna heeft in Pennsylvanië (V.S.) over
stroomingen veroorzaakt, ten ge
volge waarvan tot dusver negen men
schen het leven hebben verloren. Een
wolkbreuk deed de rivier buiten haar
oevers treden. Een hevige brand voegde
zich bij den watersnood, doordat benzine
uit drie door het geweld van de over
strooming vernielde groote reservoirs
zich over de watervlakte verspreidde en
in brand geraakte.
Manlief kwam laat van het
kantoor,
Tenminste dat hield hij haar
jm" voor.
Maar toen hij 's nachts
Riep, onverwachts,
„Aannemen, 'n TIP", toen
had ze hem door.
'n Tl
P VAN BOOTZ
Inz de heer J Z te Leiden ontving een llesch TIP.
DéposilairWijnhandel M. C. v. d. VLIET, Zierikzee
De vooruitgang van het verkeer
in den loop der eeuwen
Zal Rooievelt voor de derde
maal president worden
Onze bevolking nam het vorig
jaar met 0.9 pet. toe
Protest te Berlijn tegen de vlieg-
tuigaanvallen op onze treilers
België zal 100 000 k.g. boter als
aanvullend contingent betrekken
Nog eenige regen
Mijnhardtje
Twaalf stuks 50 et;
Dón 'n
Twee stuks 10 et.
Barometerstand van hedenmiddag 2 ujun
Zon op: Zon onder:
4 April 5,29 18,38
Maan op: Maan onder:
4 April 4,06 15,22
De Leidschendamsche moordzaak
Vlak voor de uitspraak in de zaak te
gen den 29-jarigen R. A., die gisteren
door de Haagsche rechtbank wegens
moord op den veehouder van der Horst
lot levenslange gevangenisstraf is veroor
deeld, is er een gerucht opgedoken, het
welk betrekking heeft op een mede-dader.
Het gerucht wordt in de Avondpost
nader omschreven. Volgens dat blad zou
een familie in een gemeente, in de buurt
van Stompwijk gelegen, eêrst thans met
de mededeeling zijn gekomen, dat op den
dag van den moord, op Vrijdag 27 Oct.
j.l., een als militair gekleed persoon zich
aan haar woning had vervoegd.
De man, die in een auto zat, welken
hij zelf bestuurde, vroeg vergunning om
zich in een schuur achter het huis even
te mogen verkleeden. Naar hij voorgaf
had hij zonder daartoe verlof te hebben
zija standplaats verlaten. Om nu niet
het risico te loopen onderweg te worden
aangehouden, wilde hij zich in burger-
kleeding steken. De familie had dit ver
zoek toegestaan. Naar de bewoner van
het huis, waar de man zich verkleedde,
mededeelde, was het hem opgevallen, dat
de militair uiterst nerveus was. Tot zijn
vrouw had hij gezegd„Zóó moet iemand
zich gedragen die een moord gepleegd
heeft 1"
Het signalement, dat de rijwielhande
laar van den militair, die zich in zijn
werkplaats heeft verkleed, gegeven heeft,
zou op verschillende punten overeenko
men met dat wat verdachte van „Arie"
geeft.
