ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
DINSDAG 6 FEBRUARI 1940
OPOENOl
ZÏERIICZKSCKE COURAMT
De Kern
t
ABONNEMENT
1707-ieao
Prijs f 1.60 p. kwartaal, bulten Zierikzee
fl.80. Voor het buitenland' flo— p. jaar
Afzonderlijke nummers B cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J, Kosten
96STE JAARGANG No. 14257
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regel, minimum 80 cents
Bij contract special© prijzen. Grootte der
lettere naar plaatsruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
plaatst zich heden het communiqué, uit
gegeven na afloop van de Balkanconfe
rentie te Belgrado.
Uit den tekst van het communiqué, dat
de vier entente-mogendheden wereldkun
dig hebben gemaakt, blijkt dat het beraad
is geleid door de hoofdgedachte, een
gemeenschappelijken grondslag te vinden
voor het ongerept voortbestaan van de
entente. Deze grondslag is gevonden: het
eensluidende besluit der mogendheden,
de entente voor den duur van zeven jaar
te verlengen, levert daarvan het bewijs.
Het doel van 't oorspronkelijke
Balkanpact van 1934handhaving van
den vrede op den Balkan en een weder-
zijdsche waarborging van de grenzen der
verdrag-mogendheden, is onvoorwaarde
lijk bevestigd. Het is de wil der mogend
heden, zegt het communiqué, eens
gezind te blijven in den boezem der
entente, die slechts haar eigen doeleinden
nastreeft en tegen niemand gericht is,
en den wensch heeft gemeenschappelijk
te waken voor de eerbiediging van de
-{rechten van elk hunner, de eerbiediging
van de onafhankelijkheid en het nationale
grondgebied.
Deze verklaring komt hierop neer, dat
de entente-landen niet zonder verzet zul
len dulden, dat een der groote of revi-
sie-mogendheden inbreuk maakt op de
territoriale integriteit van één hunner.
In zooverre hebben het Engelsch—
Fransch—Turksch bondgenootschap, noch
de eenzijdige garanties van Engeland en
Frankrijk aan Griekenland en Roemenië,
ook het strikt neutraal gebleven Joego
slavië afgeschrikt, opnieuw de consequ
enties te aanvaarden, die voortvloeien uit
een hernieuwde Balkan-entente, die thans
voor een niet onaanzienlijk deel aanleunt
tegen de twee groote West-Europeesehe
mogendheden en welke desondanks ook
op de sympathie van Italië aanspraak
kan maken.
|~Ne politiek der groote mogendheden
in Oost-Europa is nog steeds in staat
van ontwikkeling. De Geallieerden hebben
hun houding tegenover Moskou nog niet
definitief bepaald. De aanval van de
Sowjet-Unie op Finland heeft de be
trekkingen tusschen Londen en
P a r ij s eenerzijds en Moskou ander
zijds zoozeer verscherpt, dat zich
daaruit bepaalde complicaties kunnen ont
wikkelen. Ofschoon de Engelsche regee
ring reeds eenigen tijd geleden haar
ambassadeur heeft teruggeroepen, zoo
blijft zij ongedecideerd omtrent de con
sequenties daarvan.
Thans heeft ook de Fransche regeering,
klaarblijkelijk op het voorbeeld van Lon
den, haar ambassadeur teruggeroepen,
zoogenaamd wegens gezondheidsredenen.
Af te gaan op de openbare meening is
men bereid in Frankrijk ook aan Moskou
den oorlog te verklaren, mede onder in
vloed van de verraderlijke actie der Fran
sche communisten. Parijs volgt echter
traditioneel de leiding van Londen. Of
dit geneigd of bereid zou zijn, ook aan
de Sowjets den oorlog te verklaren, is
niet duidelijk. Duidelijk is echter, dat
zij daartoe in geen geval wenscht over
tc gaan, zoolang de positie van Japan
in het Verre Oosten niet boven twijfel
vaststaat.
Moskou manoeuvreert nog altijd, ten
einde met Tokio tot 'n accoord te komen
en de houding van Tokio is klaar
blijkelijk afhankelijk van Washington, dat
op het oogenblik bezig is zijn politiek
tegenover Japan een bepaalden vorm te
geven. Zoolang de positie van Japan, de
Sowjets, Engeland en Frankrijk zwevend
blijft, zullen zich op den Balkan naar
het schijnt geen schokken voordoen.
Qe geheele 18e Russische divisie is bij
Kitela, ten N.O. van het Ladogameer,
vernietigd. Na gevechten, die langer dan
een week geduurd hebben zijn de Rus
sische troepen, die in deze streken ope
reerden, letterlijk in de pan gehakt. Tus
schen 15 a 20 duizend man zijn ge-
dood of gevangen genomen, terwijl
een groot aantal Roode-legersoldaten van
honger en koude zijn omgekomen. Deze
nieuwe overwinning beteekent, dat de
Russische flartkaanval op de Mannerheim-
linie v oorloopig afgeslagen is.
De vernietiging van de 18e Russische
divisie beteekent een nieuw succes voor
de strategie van de Finsche ski
patrouilles. Toen de Russen voor
waarts drongen in den sector van Kitela
Generaal STERN, j
de leider van de 18e Russische divisie, i
wiens troepen b(} het Ladogameer
door de Finnen werden vernietigd.
11 ■■■■Uil"
9
zag de Finsche commandant een kans om
den vijand in een val te lokken. Hij gaf
zijn snelste patrouilles opdracht om een
omtrekkende beweging uit te voeren en
de Russen in te sluiten. Na scherpe ge-
vechten werden de Russen tot den oever
van het Ladogameer teruggedreven. De
Russen deden toen wanhopige pogingen
om te vluchten langs den eenigen weg
naar Russisch gebied, doch het vuur dat
op dezen weg werd onderhouden was zoo
hevig, dat er geen sprake van terugtrek-
king kon zijn. Daarna begon de vernieti- j
ging van de divisie. Zeer vele Russen
zijn gevangen gemaakt.
Alle pogingen die het Russische opper-
commando ondernam, om de bedreigde
divisie te hulp te komen en te ontzet-
ten, werden afgeslagen. In den tusschen-
tijd maakten Finsche patrouilles op ski's
door de dichte bosschen rondom Kitela
een omtrekkende beweging, ter- I
wijl de Finsche batterijen op het eiland j
Mansinaari voortdurend den weg van
Kitela naar Russisch gebied onder vuur j
namen. Hoewel deze weg op sommige
plaatsen totaal verdwenen is, meende -
men toch dat de Russische divisie er
in zou slagen door de Finsche omsinge
ling heen te breken en zich terug te
trekken. De toestand van de Russen werd
echter zeer gevaarlijk, omdat hun voor
raden op raakten. De soldaten waren
genoodzaakt de paarden te slachten. Wel
probeerden Russische vliegers uit de lucht
hulp te brengen, doch veel van de uit
geworpen levensmiddelen vielen in de
Finsche linies, die voor de zooveelste
maal met succes stand hielden tegen de
Russische troepen.
De oorzaken van hét ontslag
van generaal Reynders
Wetsontwerp dat groote macht
aan Justitie zal verleenen
De bewoordingen van het gisteravond
gepubliceerde regeeringscommuniqué moet
in letterlijken zin worden opgevat.
De tekst van de officieele mededeeling
is nml. na zorgvuldig overleg geredi
geerd. Het is dus inderdaad in hoofd
zaak verschil van inzicht omtrent vraag
stukken „van militair-technjschen" aard,
dat tot de ontslagaanvrage heeft geleid.
Hieruit blijkt tegelijkertijd, dat factoren,
op het terrein der buitenlandsche politiek
als redenen voor deze mutatie te eenen
male ter zijde moeten worden gesteld.
Natuurlijk bestaat verder de theoreti
sche mogelijkheid, dat, naar aanleiding
van de ontslagverleening aan generaai
R e ij n d e r s, Kamerleden vragen tot de
regeering zullen richten. In dat geval
zou de regeering nadere mededeelingen
moeten doen. Ook is het denkbaar dat
de Kamer in een comité-generaal na
der over deze mutatie wordt ingelicht.
Wellicht is aan dit ontslag niet vreemd
het feit, dat de minister van Justitie
overweegt de indiening van een wets
ontwerp te bevorderen, waarbij o.m. ten
opzichte van excessieve uitingen en uit
latingen, welke de neutraliteit betreffen,
exorbitante bevoegdheden aan de justi
tie zouden worden verleend.
Het spreekt vanzelf, dat hier moeilijk
heden zouden kunnen rijzen ten opzichte
van de bevoegdheden van het militair
gezag b»iji den staat van beleg. Men
moet verder aannemen, dat, in de ver
houding tusschen regeering en opperbe
velhebber in het algemeen, zich hoe lan
ger hoe meer een zekere stroefheid heeft
gemanifesteerd, welke tenslotte de ont
slagaanvrage heeft teweeg gebracht.
NIEUWE STAATSLEENING
Deelneming van rechtspersonen
Een van de bladen meldde in ver
band met de geruchten over een nieuwe
Staats]eening, waaromtrent op het oogen
blik nog geen bevestiging is verkregen,
dat voor een eventueele gedwongen
leening als gror.dSiag zou worden aan
genomen, een gedwongen inschrijving
voor maatschappijen ten beloope van de
helft der uitgekeerde dividenden en tan
tièmes over het jaar 1938.
In tot oordeelen bevoegde kringen
achtte men het niet onmogelijk dat de
Minister, indien de thans te verwachten
leening niet het gewenschte resultaat
mocht opleveren, tot een tedwongen. lee
ning zou overgaan, waarbij dan o.a. deze
vorm van gedwongen toewijzing zou
worden toegepast.
Wat den omvang van een dergelijke
gedwongen toewijzing betreft, zouden
vennootschappen op genoemden grond
slag ongeveer 250 a 260 millioen hebben
in te schrijven, althans op basis van de
opbrengst der dividend- en tantièmebe
lasting. Indien ook de institutioneele be
leggers een dergelijk bedrag zouden kun
nen brengen, dan zou de regeering de
beschikking kunnen krijgen over om
streeks f 500 millioen, indien niet tevens
natuurlijke personen in de toewijzing
zouden worden betrokken. Omtrent dit
laatste tast men geheel in het duister.
DE INGEVALLEN DOOI
Us en was op onze groots rivieren
De hoiofdingenieur-dir. in de directie
algemeenen dienst van den rijkswater
staat deelt mede. dat blijkens door hem
ontvangen bericht het ijs van de Moezel
Zondag (Over 90 K.M. is losgeraakt. De
kop van de bewien.de ijsmassa is gisteren
om ééfa uur Goiblenz gepasseerd. In
Duitschland verwachtte men, dat Maan
dagnacht om twaalf uur deze kop Wezel
zou bereiken.
Men acht in Duitschland een was va'n
het water van drie meter mogelijk. Hoe
zich de waterstand op de bovengedeel
ten der Nederlandsche Rijntakken zal
ontwikkelen, is thans nioig iniet te voor
spellen. Sterke Was is niettemin waar
schijnlijk. Bij Orsoy, gelegen op onge
veer 19 K.M. boven Wezel, steeg gis
termiddag het (water 4 c.M. per uur.
Het is niet onmogelijk, dat vandaag in
den lpoip van den dag het ijs op de
bovengedeelten van Rijn em Waal in be
weging zal komen.
Bange bezorgdheid
Daar heerscht thans een intense span
ning en men verkeert i|ni bange bezorgd
heid hoe de toestand met betrekking
tot de ijsbezetting van dezie beide ri
vieren zich in de eerstvolgende uren 55al
ontwikkelen.
Biekend is, dat de Duitsche Waterstaats:-
autoriteiten het ijs in de Mjoiezel over
een lengte van niet minder dan 90 K.M!.
hebben laten breken en dat deze enorme
ijsmassa's in snelle vaart den Rijn ko
men afzetten. Een en ainder veroorzaakt
een buitengewoon snelle stijging van het
water. Keulen meldde reeds e®n hongeren
stand van 98 c.M., een was van niet
minder dan twee meter,
Wat dat vonr den toestand hier te
lande beteekent, Wordt volkomen duide
lijk indien men weet, dat de omstan
digheden volkannen anders zijn dain in
1929, toen de afvper van het ijs zonder
moeilijkheden is geschied. Toen toch Was
de stand van de rivieren laag. Nu is hij
aanzienlijk boven normaal.
Als de rivier gaat kruien
Wordt de toiestand verontrustend voor
dijken en kaden, voor pijlers en brug
gen. Hoe [ontstaat „kruien"? Bij vorst
ontstaan eerst schotsen in de rivier. Af
en toe gaat ze „zitten" (populaire term
vooir dichtvriezen), komt ook wel weer
eens vrij, maar zit op een gegeven moj-
ment. wat nu is gebeurd, staat onher
roepelijk vast. De tonderstroom, voor zoo
ver nog aanwezig, heeft geen kracht
meer. Nu komt er ,ko,ogerop" (in Duitsch
land of Zwitserland) diotoi. De onder
stroom! krijgt een enorme kracht, wil
zich een Weg banen, kan tniet en beukt
het ijs zoodanig, dat het met gewield
in en op elkaar Woirdt geschoven: het
ijs kruit! Wie het eens zag, vergeet
het nimmer. Het is een machtig schouw
spel. Imponeerend |0iok door de vaak
uiterst gevaarlijke situaties, die dit kruien
vooir dijken en brugpijlers schept. De
kracht van het ijs is dermate vernieM
lend dat opblazen met springstof nood
zakelijk Wordt
FINANTIEEL NIEUWS
Beurs* en bedrijfsleven
Het schijnt alsof niet de beurs, maar
het bedrijfsleven thans zorgt voor ver
rassingen. Als zoodanig immers kwam
voor het publiek de aankondiging van
een dividend van 8 o/o (v.j. 5 °/o) op de
aandeelen Holland Amerika
L ij n.
De beteekenis van deze dividendver-
hooging beperkt zich niet tot de verwach
ting, dat de jaarcijfers van deze groote
scheepvaartmaatschappij nog gunstiger
zullen zijn dan die van verleden jaar, toen
zij ondanks het feit, dat ongeveer 80 °/o
van de winst in het bedrijf werd gehou
den, de uitkeering van 5 o/0 dividend toe
lieten. Men heeft veeleer in deze aan
kondiging een bewijs voor de opvatting
gezien, dat de gang van zaken bij het
scheepvaartbedrijf in het alge
meen, al zal het resultaat bij de verschil
lende maatschappijen wel wat uiteenloo-
pen, bevredigend moet zijn.
Het is een voor iedereen gemakkelijk
te controleeren feit, dat de vrachten in
de vrije vaart zeer sterk zijn gestegen,
terwijl ook de lijnreederijen haar tarieven
voor het vervoer van passagiers en goe
deren sterk hebben verhoogd. Zeker, ge
stegen onkosten, loonen, assurantiepre
mies enz. spreken mede, evenals de om
standigheid, dat de Regeering voor de
voor haar rekening varende schepen be
langrijk lagere dan op de vrije markt
geldende tarieven betaalt, maar ook deze
vergoedingen laten den reeders een re
delijke winst. Ondernemingen zooals de
Koninkl. Neder 1. Stoomboot
Mij., die het vorige jaar ruim 80 o/o van
naar winst in het bedrijf hield, of van
Nievelt Goudriaan met haar ge
moderniseerde vloot, moeten, het kan
welhaast niet anders, onder de tegen
woordige omstandigheden met behoor
lijke winst varen.
Minder groot zal misschien de winst
vermeerdering zijn van de groote In
dische lijnen, welke bij hare afschrij-
vings- en reservepolitiek naar de uitkee
ring van gelijkmatige dividenden streven
Al deze maatschappijen hebben over 1938
belangrijk minder uitgekeerd dan zij had
den kunnen doen, waarbij het motief
was, dat de vrachtenmarkt ook ten tijde
der publicatie van de jaarverslagen ge
drukt was en oudere vervoercontracten-
afliepen. Hierin zal sindsdien wel veran
dering zijn gekomen. Dit alles was be
kend, maar in haar lusteloosheid lette
de beurs er niet op, totdat het dividend-
voorstel der H. A. L. aan deze feiten met
bijzonderen nadruk herinnerde. De stem
ming voor scheepvaartaandeelen werd uit
gesproken vast, en dat daarvan vooral
aandeelen H. A. L. konden profiteeren,
is begrijpelijk.
KERKNIEUWS
Ned. Hernq^terk.
ST.-MAARTENSDIJK. Donderdag 8 Fe
bruari, 's avonds 7 uur, in Reh(0lboth, ds.
J. Roiodenburg uit Voorburg.
POORTVLIET. Bedankt voor Hellouw:
ds. J. v. d. Heuvel alhier.
Geref. Kerk.
BRUINISSE. Bij de alhier plaats ge
had hebbende verkiezing van een ouder,
ling en een diaken iwierd gekozen in de
vacature C. Koelmans (niet herkiesbaar)
De 18a Russische divisie werd
bij het Ladoga-meer vernietigd
Hoogwater op onze rivieren
houdt aandacht gespannen
Oorzaken van het ontslag van den
opperbevelhebber gen. Reynders
Grondslag voor de te verwachten
gedwongen Staatsleening 1940
Versnelde Oceaandienst met
Amerikaansche vliegende clippers
Matige tot lichte dooi
Zon op: Zon onder:
7 Febr. 7,35 16,54
Maan op.: Maan onder:
7 Föbr. 6.41 16,29
Hoog- en laagwater te Zierikzee
HoogwaterLaagiwater
7 Febr. 2,20 14,43 8,06 20,11
de heer C. van den Berge Az., terwijl
de heer J. Haeck—Vijverberg, die wel
herkiesbaar (was, als diaken werd her1-
kozien.
Geref. Gem.
POORTVLIET. Ger. Gem. Donderdag 8
Febr.-2 en 6 ure, ds. Lamain te Rot
terdam.
THOLEN. Gekozen tot ouderling dhr.
Iz. Lindhout en tot diaken dhr. Jac.
Boogert.
LUCHTVAART
Versnelde Oceaanvlucht
De dienst van de Clippers der Pan
American Airways over den Atlantischen
Oceaan is versneld. Doioir bet laten ver
vallen van de tusschenlandilng op Hjorta
(Azoren) duurt thans de vlucht 24 uur
in plaats van 27 of 30 uur.
In de zeven maanden Wielke de Clip-
perdienst thans heeft gefunctiomneerd,
zijn 1800 passagiers en vele tonnen' post
vervoerd. In de afgeloiopen iwieek is de
honderdste (overtocht volbracht.
Gedurende den winter zullen de vlieg
tuigen van Miami vertrekken, aangezien
de havens van Washington en Baltimore
niet ijsvrij zijn.
m i J
Een vooruitgeschoven post in de Britsche zóne van de Maginotlinie
kfjkt gespannen uit naar de aktie aan de Siegfriedlinie
