ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
MAANDAG 29 JANUARI 1940
OPGEHOr
ZIERIKZEESCHE COWUMT
1707-1680
H.B.S.-avond
De Kern
1 1 1
ABONNEMENT
Prijs f 1.50 p. kwartaal, buiten ZierikzM
11.80. Voor bet buitenland 110.— Pi
Afzonderlijke nummers 5 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V. de Zierikzeesche Nieuwsbode, Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A. J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14250
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. reg»l, minimum B0 cents
Bi) contract special, priiaen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Sucoesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
ONDER DEN SCHIJNWERPER
moge eens het licht vallen '0,p een rede
welke de ook hier bekende prof. Grondijs
Vrijdag te Arnhem hield over „Rusland
en de huidige internationale crisis". Dat
uit deze rede hier iets wordt i0iverge)w
nomen, hoewel de professor geen politi
cus is, zooals men die zich gewoonlijk
VQorstelt. sprekend voor Parlement of
microf(0on tot de massa, heeft zijn bijr
zondere beteekenis. T\oen de professor
te Zierikzee een paar jaar geledein op
trad voior het Nut met een lezing over
Spanje, viel het op, dat hij tegen dein
zin misschien van vele luisteraars de
overwinning van Fratoüoi aankondigde.
De profession werd door de feiten in
het gelijk gesteld. Ook het samengaan
van Duitschland en Ruslalmd heeft hij
voorspeld. Ook dat is uitgekomen. Prof.
Grondijs mioge dan geen diplomaat imi
functie zijn, een fijlnie politieke neus he-ft
hij blijkbaar wel en daarom zal het wel
licht onze lezers interesseeren wat hijf
over het Russische probleem heeft op
te merken.
De Professor sprak er zijn verwonde
ring over uit, dat voor de regeeringen
van Frankrijk en Elngelajnid het pact van
Augustus 1939 een verrassing was. De
samenwerking tusschen Duitschland en
Rusland sedert de Russische revolutie van
1917 is tot stand gebleven. Als norzaak
van de campagne tegen hel bolsjewisme
in 1934 noemde spreker het tot stand
komen van een pact tusschefo' Moskou
en Parijs. Voor Duitschland was het van
belang een wig in dit pact te drijven
Er volgt te beginnen met dat jaar een
reeks van intimidatiepogingem^ waarmede
Rusland en Duitschland elkander trachten;
murw te krijgen om zoo tenslotte tot
overleg te kiomen. Niettemin is ook in
dien tijd het contact tusschen Hitier
en StaÜn nooit verbroken geweest. Tot
de middelen van pressie welke Duitschland
bezigde, behoorde het Oekraine-plan om
een onafhankelijke Oekraine te scheppen.
Polen heeft hierin een nol gespeeld: een
Poolsch comité zou met medewerking van J
Duitschland de hegemonie ih de Oekraïne i
aan Polen geven. - t
Na München wijzigde Rosenberg het j
plan en er ontstaat eein Duisch Oekra- f
i n e-p 1 a n. Er is alleen sprake van eem
schijnbeweging, maar zóó krachtig, dat
zij ernstig schijnt en dit ook zou kumineni
worden. Stalin heeft Duitschland vonrge. i
houden, dat het door samengaan met
Rusland dezelfde voordeelen zou verkrij-
gen als de Oekraine zou verschaffen^
Spr. weet niet of het pakt van 1939 Rus-
land de voordeelen zal 'brengeun, welke
Duitschland voorspiegelt.
Voor den Russischen landbouw is beim-
zine onmisbaar het kan [niet terugi
grijpen naar het paard als trekkracht,
omdat er millioenen paarden ejni ook o§-
sen zijn afgeslacht.
Van groiote beteekenis is daarom de
actie van Frankrijk in Syrië em Turkije. j
Bij een bedreiging van den Kaukasus
toch zou het de vraag zijn of Rusland
een invallend leger kan tegenhouden.
Daarin zou een zóó sterke bedreiging
van de belangen van dein; Russischen' j
landbouw zijn gelegen, dat prof. Grondijs
de mogelijkheid van een radicale w ijL
ziging van Stalin's politiek dan
niet uitgesloten acht.
Een ander geluid heeft de Engelsche
minister van marine, Wint on Chur- j
chili, Zaterdag laten hoeren, toen hij
te Manchester zijn aangekondigde radiot- 1
rede hield en een gedetailleerd overzicht
gaf over de vijf maanden oorlog, waar;-
in grootscheepsche bombardementen op
open steden aan weerszijden uitbleven,
terwijl Engeland alleen pamfletten uit
wierp boven Duitschland. Waarom geen 1
bommen? Churchill bleef het antwloord
schuldig. Hij verklaarde alleen dat deze
politieke gedragslijn de juiste was ge>- 1
weest. Wellicht schrok men t|oeh nog te-
rug van de verwoestingen, die zouden 1
worden aangericht in beide lainiden, waar
de wederopbouw bij overwinnaar en over-
wonnone te gmote krachtsinspanning van
het dan al zwaar bezochte volk zout
eischen om totale ineenstorting te voor- 1
komen. Men schijnt het voorloopig langs 1
andere lijnen te zoeken-
Churchill herinnerde er aan hoe de
Duitsche strijdkrachten tal van EngeE-
sche en neutrale schepen tot zinken hebl-
ben gebracht, en hoe overal mijnen zijn
gestrooid. Ook zijn er onschuldige vis-
schersbooten tot zinken gebracht. „ET
is geen reden ons over te geveioi aa«rf
optimisme, al mag men zeggen, dat tot
nu toe de vloot aan de verwachtingen
van ons volk beantwoord heeft. Er zijn
zware verliezen geleden en «r zullen nog
wel meer volgen, maar onze vloten blij
ven de zeeën bevaren ep zij blijven mees
ter van de zee".
De eerste periode van geringe activi
teit heeft Engeland in staat gesteld de
verdedigingsmiddelen van elke soort te
versterken. Het gebruikt nog niet al zijn
hulpbronnen, anders zouden er niet nog
1.300-000 werkloozen zijn. Doch het proi-
ees breidt zich iederen dag uit en het
tempo wordt sneller. Daarom twijfel ik
er niet aan beslopt Churchill dat
deze extra-maanden voor voorbereiding
tot den «oorlog een meevaller voor ons
zijn en dat, wat ook in de toekomst
•moge gebeuren en mits wij onze waak
zaamheid «niet laten verslappen, Hitier
zijn beste kans reeds voorbij heeft laten
gaan!
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Landsverdediging in ouden lijd
Tot het middeleeuwsche geschut be
hoorde, naar men wellicht weet, ook de
zoogenaamde „blijde", onder welken
vroolijken naam een soort werptuig wordt
verstaan, waarmee men den tegenstander
op zware steenen tracteerde. In een be
schrijving, door Jacob Kok over deVlaam-
sche belegering van Zierikzee, in 't vroe
ge begin der veertiende eeuw, wordt hier
een en ander van meegedeeld. Ook toen
reeds, zoo o.m. blijkt daar uit, beschikte
ons land over uitnemende verdedigers.
Er wordt namelijk verhaald van een hoef
smid, een zekeren „meester Willem", die
de kunst verstond 'svijands grootste
steenen op „treffende" wijze te retour-
neeren. Eens, zoo vertelt de geschied
schrijver, dreef meester Willem een der
grootste steenen zoo „wel te rug", dat
de „grootste blijden der belegeraars
daardoor aan stukken geslaagen en de
drijver van dezelfde jammerlijk gekwetst
wierdt".
Als nu
Na het incident te Venlo.
Sedert 9 November 1939 heeft men van
den Haagschen garagehouder, den heer
Jan Lemmens, na het grensincident te
Venlo, niets meer vernomen; noch de
regeering, noch zijn echtgenoote heeft
eenig bericht omtrent zijn lot gekregen.
Men begrijpt, dat zijn vrouw, die vier
jonge kinderen heeft, sinds twee maan
den in de grootste spanning en ongerust
heid leeft. Drie weken geleden heeft zij,
zoo meldt de Tel., de stoute schoenen
aangetrokken en zelf een brief geschre
ven aan den Duitschen rijkskanselier
Adolf Hitler, met het verzoek inlichtin
gen omtrent haar man te mogen ont
vangen. Zij vroeg hem verder, te be
werkstelligen, dat haar man weer naar
Nederland zou terugkeeren. Ook heeft
zij een brief gericht aan het hoofd van
de Gestapo te Berlijn met een zelfde ver
zoek. Tot heden heeft zij hierop niets
vernomen. Ook het departement vanBui-
tenlandsche Zaken, tot wie zij zich eenige
malen heeft gewend, heeft haar moeten
meedeelen, dat ook de Nederlandsche
regeering tot heden op haar verzoek om
opheldering over deze zaak, niets heeft
gehoord. Mevr. Lemmens verzekerde nog
maals, dat haar man met de geheele
affaire niets te maken heeft gehad en
alleen als chauffeur van den auto was
meegegaan. De angstige spanning, waar
in deze familie leeft, duurt dus nog steeds
voort. f
Nederl. tankschip door explosie getroffen
Het Nederl. motortankschip „Mamura",
groot 8245 ton, is Zaterdagmiddag op
ongeveer 11/2 uur afstand van Duins,
door een explosie getroffen. Het scheeps-
anker zou in aanraking zijn gekomen met
een mijn, waardoor een hevige ontplof
fing volgde en verscheidene leden van
de bemanning tegen het dek werden ge
slingerd. Vier man werden hierdoor ge
wond.
Het schip, dat onder -^nimando staat
van kapitein Swart en 45 opvarenden
aan boord heeft, was op weg van Cura
sao naar Rotterdam. Het werd Zater
dagmorgen om elf uur in Duins verwacnt.
Om twee uur zond de „Mamura" nood
seinen uit, waaruit viel op te maken, dat
het schip door een explosie was getroffen
Later seinde de kapitein, dat men tegen
een mijn was gebotst, die wel was ont
ploft en schade had veroorzaakt, maar
niet van dien aard, dat de „Mamura"
zonk. Verder deelde de kapitein mede,
dat hij zou opstoomen naar Duins.
Vrydag 2 Fébr. a.s.
in de Concertzaal
Aanvang 8 uur precies
De Waddeneilanden geïsoleerd
Het vliegtuig van de KLM „Mees", be
stuurd door de heer Bax, is Zaterdagmid
dag met zestig postzakken en zeven pas
sagiers op Ameland geland.
Onder de passagiers bevond zich mej.
B. den Boer, die ongeveer veertien dagen
geleden eveneens per vliegtuig van Ame
land naar Groningen was gebracht, om
daar een operatie te ondergaan. Het vlieg
tuig vertrok weer met vier passagiers
naar het vliegveld Eelde te Groningen.
Het had reeds een reis naar Schiermon
nikoog gemaakt.
«Urk Friesland express*»
De ijsvloer, welke thans het IJsselmeer
bedekt, heeft Urk eerst recht uit zijn
isolement bevrijd. Eenige ondernemende
Urkers hebben opgericht, de z.g. „Fries
land-Express": een personenauto en een
vrachtwagen rijden gedurende den ge-
heelen dag tot laat in den avond heen
en terug tusschen Urk en Lemmer. Za
terdag zijn nog een vijftal auto's over
het ijs van Kampen naar Urk gekomen.
Dit waren voor het meerendeel de rei
zigers, die Urk gewoonlijk bezoeken en
die hun clientèle te Urk niet in den
steek willen laten. Er zij op gewezen,
dat de weg UrkLemmer voor den ge-
heelen rit langs den dijk ligt.
KORT EN BONDIG
De Britsche treiler „Merisia" is op
de rotsen van het eiland Man (Iersche
Zee), geloopen. De uit twaalf leden be
staande bemanning is verdronken. De be
manning had nog pas Donderdag honderd
Pond sterling ontvangen wegens de red
ding van Nederlanders, die in open boo
ten op den ,Atlantischen Oceaan rond
dreven. Het Amerikaansche s.s. „City
of Flint", dat vier maanden geleden
door het vestzak-slagschip Deutschland
werd buitgemaakt, en na vele avonturen
door toedoen van de Noorsche autoritei
ten weder werd vrijgelaten, is gister te
Baltimore, na een reis van 113 dagen,
aangekomen. De leden der bemanning
werden als helden verwelkomd. Reu
ter meldt uit Londen dat de toestand
van miss Unity Mitford ernstig is.
Zij is in Oxford in een zieken-inrichting
opgenomen, onder omstandigheden, waar
over diep stilzwijgen worgt bewaard. Zij
wordt door detectives bewaakt. Geruchten
willen weten, dat zij twee kogelwonden
in het hoofd heeft en dat de hersenen
zijn gelaedeerd. Men zal zich herinne
ren, dat in Duitschland 30 Januari, de da
tum waarop in 1933 Hitier rijkskan
selier is geworden, een nationale feest
dag is. Op dezen dag placht o.a. in alle
voorgaande jaren de Rijksdag bijeen te
komen om een redevoering van den Füh-
rer aan te hooren. Er werd algemeen
gevlagd en in het bijzonder in de scholen
werden feestelijkheden georganiseerd. Dit
alles zal dit jaar komen te vervallen.
De koude, welke de laatste tien dagen
over Amerika is gestreken, heeft 339 doo-
den geëischt en groote ellende gebracht
evenals financieele verliezen in de Zuide
lijke staten, waar duizenden woningen
thans geïsoleerd zijn. Het isdestreng-
ste winter sinds een generatie. Vol
gens oude visschers heeft de Missis
sippi nog nooit zoo vol ijs gezeten.
Arthur Fonjallaz, vroeger hoogleeraar
aan de technische hoogeschool te Zürich
en organisator van de Zwitsersche fas
cistische beweging, is te Lausanne gear
resteerd samen met een buitenlander,
onder beschuldiging van spionnage
voor een vreemde mogendheid. Hij was
reeds in 1933 uit het leger ontslagen we
gens zijn politieke bedrijvigheid. De Zwit
sersche fascistische beweging, die in 1934
een vrij groote werkzaamheid ontplooide,
was de laatste jaren zeer in beteekenis
afgenomen. De motie van Hert
zog, waarin gezegd werd, dat het oogen-
blik was gekomen om den oorlog tegen
Duitschland te staken, is door het parle
ment van de Unie van Zuid Afrika ver
worpen met 81 tegen 59 stemmen. De
United Press verneemt, dat er overeen
stemming is bereikt tusschen de groep
van Hertzog en de Zuid-Afrikaansche na
tionalisten, die een gemeenscnappelijke
oppositie in den Volksraad zullen voeren.
Verkenningstochten door Finsche vlie
gers bevestigen de verklaringen van Rus
sische gevangenen, dat er in den sector
ten Noorden van het Ladogameer reus
achtige concentraties van Russische troe
pen geschieden. Dit doet voorzien dat in
dezen sector een geweldig Russisch
offensief aanstaande is. Vol-
gens den wensch van ex-keizer Wil-
h e lm is Zaterdag op Huize Doorn zijn
81ste verjaardag in alle stilte gevierd.
Alleen eenige intieme Nederlandsche
vrienden zijn gekomen om den hoogbe
jaarden bewoner van het thans in smet
teloos wit gehulde kasteel geluk te wen-
schen. In den loop van den dag zijn tal
rijke bloemstukken op Huize Doorn ge
bracht en daaronder bevond zich even
eens een groote bloemenmand van ons
Prinselijk Paar.
KAMER VAN KOOPHANDEL
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor de Zeeuwsche eilanden hield
Vrijdagavond haar eerste vergadering in
dit jaar. Aanwezig waren 16 leden.
Installatie nieuwe leden
De voorzitter, de heer W. Berdenis
van Berlekom, deelde mede, dat de ge
loofsbrieven der gekozen en herkozen
leden door de Commissie onderzocht en
accoord bevonden zijn, tengevolge waar
van de Commissie tot toelating heeft
besloten. Derhalve zijn herkozen, behalve
spr. zelf, de heeren Ghijsen, Kakebeeke,
Massée, van Raalte, van den Berg, van
Hal, Hamming en Stofkoper en gekozen
de heeren A. van Westreenen in de
afdeeling Grootbedrijf en J. de Kruijter
en J. C. E. J. Peek in de afdee
ling Kleinbedrijf. De hèer van Westreenen
is verbonden aan een bijkantoor van
een groot bankbedrijf in Zeeland's hoofd
stad, de heer de Kruijter heeft een
bekend schoenbedrijf in de gemeente
Goes en is aldaar actief in de Mid
denstandsorganisaties werkzaam; de heer
Peek heeft ook een belangrijk winkelbe
drijf te Middelburg en is tevens secretaris
van de R.K. Middenstand Federatie Zee
land. Spr. heette deze heeren welkom
in de Kamer en verklaarde hen evenals
de tegenwoordige herkozen leden voor
geïnstalleerd.
Na de Jaarrede van den voorzitter zeide
de heer Klok, dat het hem, als
oudste lid in jaren een voorrecht was
den voorzitter, namens allen, een woord
van dank te mogen brengen voor het
gesprokene. Vertoonden zich in den aan
vang van het jaar eenige lichtpunten,
die aanvankelijk het beste deden hopen;
het heeft niet zoo mogen zijn.
Het is een verheugend feit, dat de
regeering onvermoeid haar aanda'cht aan
den middenstand blijft schenken.
Men kan alleen nog hopen, dat wij
voor een oorlog gespaard zullen blijven
en dat spoedig de verdwazing van het
wapengeweld een einde moge nemen.
Gaarne zei spr. hartelijk dank voor de
woorden door den voorzitter tot de le
den persoonlijk gericht en hij eindigde
men den voorzitter en de zijnen namens
de leden en den secretaris, zoowel in
privé als in zaken, het beste in het
nieuw ingetreden jaar toe te wenschen.
Allereerst kwam nu ter tafel het reeds
vermelde ingekomen stuk van het Bureau
Verkeersactie 1939, om te komen tot vrij
vervoer op de Provinciale veren. Het
bureau adviseerde, gezien de pogingen
die de Kamer vroeger in die richting
deed, daarop niet in te gaan.
De heer Menheere begrijpt niet waar
om men geen steun zou verleenen.
De voorzitter zegt, dat de kamer geen
steun verleent aan particuliere adressen,
doch alleen aan die van kamers of an
dere officieele instellingen.
De heer Menheere meende, dat het
verzoek dan toch in de commissie voor
het verkeer had moeten komen.
De voorzitter en de heer Stofkoper
zeggen nog eens duidelijk, dat vroeger
de kamer herhaaldelijk over deze ma
terie zelf heeft geadresseerd. Nu het
Bureau verkeersactie dit ook wilde doen
had het zich dan toch zeker vooraf met
de kamer moeten verstaan. Dit onder
schreef ook de heer Massée.
Nog was ingekomen een schrijven van
eene commissie, met verzoek, medewer
king te verleenen om te geraken tot
het instellen van Commissies in die plaat
sen, waar vele militairen zijn gelegerd,
om hen, die dit wenschen, van voorlich
ting te dienen, wanneer zij in zorg zit
ten over hun zaak of bedrijf. Deze com
missie is tot stand gekomen in samen
werking met een door den Opperbevel
hebber van Land- en Zeemacht samen
gestelde Centrale Raad van advies, in-
a
Churchill hield Zaterdag te
Manchester een ofbcieele rede
Treinramp te Osaka (Japan)
kostte 200 menschen het leven
De olietankboot „Mamura" bij
Duins door explosie getroffen
Da bevolking van de Zeeuwsche
Noordgroep gedurende 1939
Vergadering Zeeuwsche Kamer
van Koophandel te Middelburg
Matige tot lichte vorst
Postkantoor Zierikzee.
Dienstuitvoering op 31 Januari.
Postdienst.
Het kantoor is gesloten 11a 12 uur, blé-
halve voor busrechthouders. De tweede
kom- en de avondbuitenbestelliing wor
den niet uitgevoerd.
Telegraaf- en telefoondienst
Openstelling als op gewone werkdagen.
Zon op: Zon onder:
30 Jan. 7,47 16,39
-Maan op.: Maan onder:
30 Jan. 10,02
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater;
30 Jan. 6,26 18,57 1203
zake het kweeken en bevorderen van
een goeden geest in de troepen. In die
Commissie zouden naast vertègenwoor-
digers van handel en nijverheid ook ver
tegenwoordigers op land- en tuinbouw
gebied zitting moeten nemen, om ook
zelfstandigen in die takken van voor
lichting en raad te dienen.
In den regel zal het de taak der
Commissies zijn om den man, die met
zijn mobilisatiemoeilijkheden bij haar komt
in contact te brengen met de organen,
die hen helpen moeten b.v. Borgstellings
fondsen, Kon. Nat. Ver. tot steun aan
Miliciens. fti het algemeen is de bedoe
ling wegwijs maken, voorlichten, steunen
en raden. Alvorens tot verdere uitvoering
van deze denkbeelden over te kunnen
gaan, zal schriftelijke en/of mondelinge
toelichting vanwege de commissie
waartoe deze zich bereid heeft verklaard
zeker gewenscht zijn. De Kamer zal
naar de meening van den voorzitter in
principe wel bereid zijn, de gevraagde
medewerking te verleenen en daarom
stelde hij voor de zaak ter verdere af
doening te stellen in handen van het
bureau. Dit zal zich in de eerste plaats
met de Commissie in verbinding stellen
om de noodige inlichtingen te verkrijgen
en zal eerst daarna naar bevind van
zaken kunnen worden gehandeld. Alzoo
werd besloten.
Rusttijden voor handelsreizigers
De voorzitter zeide, dat het bureau
thans in studie heeft een voorontwerp-
rusltijdenbesluit voor handelsreizigers en
vroeg machtiging voor het bureau daar
tegen bezwaren te formuleeren en in te
dienen.
De heer Jeronimus zeide, dat zij, die
dit maakten, gespeend zijn van iedere
werkelijkheidsgevoel.
De heer Massée noemde de voornaam
ste bezwaren, die zijn, dat een handels
reiziger des Zaterdags te één uur thuis
moet zijn en dan niet meer werken en
