y
y
HELPT onze
onafhankelijkheid
HANDHAVEN!
Lucht Yerdediqinqs Fonds
Uit Stad en Provincie
Wordt begunstiger van het
LUCHTVERDEDIGINGSFONDS.
Geeft een jaarlijksche bij
drage op giro 320.000 van
het Luchtverdedigingsfonds,
t. n. v.d. Vereen, v. Nat.
Veiligheid, den Haag, of
schrijft aan het Centr. Prop.
Comité, Heerengracht 78,
Amsterdam.
Wij vragen duizenden be
gunstigers!
UIT VROEGER DAGEN
Een oud jachthuis
Wanneer U met de tram van Burgh
naar Brouwershaven rijdt, dan ontwaart
u in de buurt van het Slot „Moermond"
in de verte een groot heerenhuis. Het is
de hofstede „de Helle". De naam „de
Helle" is reeds van ouden datum. In „2e-
landia Illustrata", tweede deel, kan men
op bldz. 229 o.m. lezen: „In 1801 wordt
reeds gesproken van het steenenhuis te
Noordwelle, wat naar Dresselhuis meent
zou geweest zijn de nog bestaande hof
stede „de Helle", of het huis „de Helle".
Eenige maanden geleden had ik net
genoegen een uurtje te mogen vertoeven
op het terrein van deze hofstede; vooral
de prachtige bloementuin trok zeer mijn
aandacht.
Het tegenwoordig huis „de Helle" leek
mij een oud jachthuis. In die meening
werd ik versterkt door het lezen van
een oude jachtkwestie, reeds van het jaar
1679. Gaarne had ik die jachtkwestie,
welke betrekking heeft op de Duinen
van Westelijk Schouwen, aan de lezers
van dit blad medegedeeld, maar daarvoor
was geen plaatsruimte.
Volgens het groote werk van den heer
P. D. de Vos „De Vroedschap van Zierik-
zee", is Mr. Cornelis Pous, in 1672, Bur
gemeester van Zierikzee geweest en van
1673 tot 1676 gecommitteerde Raad van
Zeeland en ter admiraliteit.
De heer de Vos schrijft o.a.: „In de
Notulen der Staten van Zeeland van 30
Maart 1685 leest men, dat Mr. Cornelis
Pous, vroeger gecommitteerde raad, op
zijn verzoek begiftigd werd met z.g.
„heusche jacht" in de Schouwsche Dui
nen, alwaar hij de streek versierd had
met een huis en plantage. Dit was het
huis „de Helle", dat hij uit den boedel
van de Weduwe VerboomBrandijn in
1678 publiek gekocht had met 74 Gem.
208 Roeden koren- en weiland, boomgaard
en bosschen, voor 1411 9 P.V. Hij deed
het in 1678 en 1679 opnieuw optrekken".
Vermoedelijk is de hierboven genoem
de Mr. Cornelis Pous dezelfde persoon,
als die vermeld in de jachtkwestie van
1679.
Kent de lezer de zoo aardig beschre
ven boeken van J. W. T. Werumeus
Buning „Ik zie, ik zie wat gij niet ziet",
zwerftochten door ons land?
Op zijn tweede tocht heeft de heer
Buning klaarblijkelijk ook de hofstede
„de Hel" bezocht. Ook hij spreekt van
het „oude jachthuis", „een vrij somber
en deftig gebouw".
Bij mijn bezoek aan de hofstede „de
Helle", trok één van de voordeuren spe
ciaal mijne aandacht; boven de deur ver
toont zich een jachttafereel.
De heer Buning omschrijft dit tafereel
met deze woorden: „maar daar staat
tegenover, dat er boven de eene voor
deur een van de allerdikste en ver-
guldste bazuinengelen prijkt, die ergens
ter wereld te zien zijn. Meer dan levens
groot. En daaronder vertoont zich het
het aardsch bedrijf; verguldejagers schie
ten vergulde hazen en patrijzen dood met
behulp van vergulde jachthonden".
De bewoners van de streek weten,
dat aan de eene zijde van den weg
„de Helle" is gebouwd en dat aan de
andere zijde de woning „het Hemeltje" de
aandacht vraagt. „Helle" en „Hemeltje"
vormen ééne hofstede, ze hooren bij
elkaar.
De heer Buning heeft dan ook het
betrekkelijke hoofdstuk in zijn boek ge
titeld: „De Hel en het Hemeltje op
Schouwen".
B. W. G. B.
schriften, verschijnende in een andere
taal toegelaten blijven. In een offici-
eele Engelsche verklaring omtrent den
aanval op een Britsch linie-
schip wordt de naam van dit schip
niet vermeld, evenmin als de plaats van
den aanval. De Engelsche admiraliteit
heeft verklaard, dat het. getroffen linie
schip veilig is en zijn koers vervolgt,
j 4 leden van de bemanning werden bij
den aanval gedood. Franklin Roo
sevelt, een zoon van den president,
j en zijn vrouw zijn het slachtoffer gewor-
den van een auto-ongeluk op ongeveer
dertig kilometer van Winchester. De op-
geloopen verwondingen schijnen van ern-
stigen aard te zijn. Het ongeluk werd
veroorzaakt doordat de auto, welke door
Roosevelt jr. bestuurd werd, slipte en op
een vrachtauto reed. Het Deensche
schip Eergi, is twaalf weken over tijd in
Engeland aangekomen. De Engelsche
eigenaars van de lading Canadeesch hout
hadden het schip reeds als verloren be
schouwd. Het schip had zijn schroef ver
loren en had geen radio aan boord. Met
geïmproviseerde zeilen wist het gemid
deld zes mijl per dag voort te komen.
Binnenkort zal de tweede groote
Zweedsche ambulance naar Noord F i n-
1 a n d vertrekken. Deze ambulance telt
ongeveer 150 personen, waaronder twin
tig geneesheeren en evenveel ver
pleegsters. Verder zullen binnenkort hon
derd Zweedsche medici en evenveel ver
pleegsters, alsmede enkele tandartsen en
dierenartsen naar Fifnlainld vertrekken om
dienst te nemen in den Finschen medi-
schen dienst. De geruchten over een
nieuwe vredespoging, voortvloei
ende uit het bezoek van den Paus aan
den koning van Italië en den terugkeer
naar Berlijn van den Duitschen ambassa
deur te Rome, zijn te Londen niet aan de
aandacht ontsnapt doch er wordt hier j
geen enkel officieel bericht of commen-
taar verstrekt. De electrificeering van
Roemenië bevindt zich nog in een
beginstadium. Van de meer dan 150.000
dorpen met circa 20 millioen inwoners
bezitten slechts 565 dorpen met een to
taal aantal inwoners van 4.4 millioen, een
electrische centrale. Van deze cfentrales
bevinden zich er 224 in gemeentelijk be
zit en 115 in particulier bezit. Reuter
meldt uit Ankara, dat de laatste schatting
het aantal slachtoffers van de aard
beving in Turkije op meer dan
30.000 stelt, waarvan het grootste ge
deelte gedood is. Het instorten van brug
gen, en vernielde spoorwegen en de be
vroren wegen maken het vervoer van de
reddingsploegen nog moeilijker. Te
Pagelkau, in het Duitsche district Schlo-
chau, heeft zich een ontploffing
KORT EN BONDIG
De directeur van den Nederlandschen
Bioscoopbond heeft van Prinses Juliana
en Prins Bernhard een brief ontvangen,
waarin zij uiting gaven aan hun sympa
thie voor de stichting Bio-vacantie-
oord. Deze brief was vergezeld van een
belangrijke gift voor deze stichting.
Met ingang van Zaterdag zijln officieel alle
in de Duitsche taal verschijnende b u i-
tenlandsche dagbladen en tijd
schriften verboden. Alleen zuiver we
tenschappelijke buitenlandsche bladen en
tijdschriften, voor zoover zij in 't Duitsch
verschijnen, worden nog toegelaten. Het
spreekt vanzelf, dat dito bladen en tijd-
voorgedaan, welke aan 4 personen het
leven heeft gekost. Bovendien werden 5
personen gewond. Omtrent den strijd
in Finland ^alt van de landengte van K a-
r e 1 i niets bijzonders te melden. Ook
in de stad Wiborg, welke den dag te
voren door de zware Russische artillerie
onder vuur was genomen, is het kalm.
De Russen hebben veel munitie verspild.
De Finnen liggen goed verschanst. Alle
hoop om de slachtoffers van de aard
bevingsramp in A n a t o 1 i die nog
onder de puinhoopen liggen te redden,
moet wiorden opgegeven. Veelal bran
den de puinhoopen nog. Het aantal slacht
offers wordt nog op enkele tienduizenden
geschat. Het geteisterde gebied heeft een
oppervlakte van 150.000 vierkante kilo
meter. Officieel schat men thans het aan
tal doo.den op 36000 en de gewondeln op
12000. De Zweedsche pers bericht uit
Finland, dat de Russen op de land
engte van Karelië aanvallen hebben ge
daan, welke evenwel geen succes hebben
gehad. Verder wordt gemeld dat de Rus
sen ten Noordoosten van het Ladogameer
ver vooruit zijn gedrongen en bij Ruoko-
jaervi de Finsche verdedigingslinies heb
ben bereikt. Op het station Tprre An-
nunziata (Italië) is de sneltreifn uit Si
cilië op een lange persio.ne(n|trei:ni gera
den. De meeste reizigers Jn den treiini
waren soldaten. Beide treinefö [werden vrij
wel geheel vernield. Tot nu tp;e werden
20 idopden en een loO-tal gewc(nd<e|n uit
de puimen gehaald.
ZIERIKZEE. In het stadhuis werd Vrij
dagmiddag de algemeene vergadering ge
houden van de af deeling Zierikzee van
het Nederl. Roode Kruis, onder voorzit
terschap van den heer P. F. Wittermans,
op den wensch van het Hoofdbestuur,
opdat de begrooting vóór Januari kan
worden ingediend. Deze laatste werd ge
raamd in ontvang en uitgaaf op f 943,521/2
met een voordeelig saldo van f 590,87V2-
De statuten werden herzien ein opinleuw
goedgekeurd. Dr. C. J. M. Boogerd, wel
ke als bestuurslid periodiek aftrad, werd
bij acclamatie herkozen.
Een tweetal collecten, n.l. een voor het
Finsche Roode Kruis en een voor het
Nederl. Roode Kruis, welke in het begin
en aan het eind van Januari zullen wor
den gehouden, werden besproken. Op 18
Januari e.k. zal een huis-aan-huis collecte
worden gehouden voor, Finland, terwijl
de collecte voor het Nederl. Roode Kruis
plaats vindt op 3 Februari, behoudens
goedkeuring van B. en W. Nadat nog
Financieel Jaaroverzicht aliseeren, dat aan het begin van dit
jaar de rentevoet voor langloopende
29 December. staats- en gemeenteleeningen
Dat het thans afgeloopen jaar met nog slechts ca. 3 pet. bedroeg en voor
even zwarte kool in de wereldhistorie sommige leeningen zelfs nog lager, zoo-
zou v/orden aangeteekend als het oor- dat bijv. op de 3 pet. 20-jarige leening
logsjaar 1914, zullen slechts weinigen bij Nederland 1936 slechts een rendement
het begin ervan hebben vermoed. Wel van 2,65 pet. kon worden gemaakt-
waren de verwachtingen in verband met Zooals te verwachten is, vallen groote
den politieken toestand op dat tijdstip koersdalingen vast te stellen voor de
niet in alle opzichten gunstig, zooals schuldbrieven der oorlogvoe-
wel bleek liit de door Mr. K. P. van rende landen, waaraan de daling der
der Mandele in Januari 1939 voor de desbetreffende valuta's; voor zoover de
Kamer \tan Koophandel en Fabrieken te stukken niet in Guldens luiden, mede
Rotterdam gehouden Nieuwjaarsrede; schuldig is.
hierin verklaarde hij o.a.: Men kan (on- Ook de obligatiën van neutrale landen
danks München) allerminst zeggen, dat in Europa werden zwaar getroffen. In
de hemel helder geworden is". de eerste plaats deed zich de v e r s t ij-
Inmiddels is de oorlog een feit ge- ving der internationale geld-
worden en het eenige lichtpunt, dat men markt, aan welker invloed zich ook
daarbij kan constateeren is, dat hij een onze nationale schuldbrieven niet heb-
minder algemeen karakter heeft dan de ben kunnen onttrekken, gelden. Verder
wereldoorlog. De funeste uitwer- speelde een niet minder gunstige beoor-
king op het internationale han- deeling van den economischen toestand
delsverkeer en den economischen in de betrokken landen een rol, zooals
toestand in de wereld is er echter nau- in zee,' sterke mate o.a. bij Denemarken
welijks minder om. bet geval is.
Op de beurzen is de kortstondige haus- Alleen Amerikaaiische obligatiën hebben
se, welke aanstonds na het uitbreken zich goed kunnen handhaven.
van den oorlog intrad, spoedig geluwd Over vrijwel de geheele linie zijn de
en vervangen door een apathie, die tot noteeringen jop de bïlninienlandscbe aan-
zeer geringe omzetten en koersvariaties deelenmarkt min of meer belangrijk ge-
binnen beperkte grenzen op het ver- daald. Onder de industriewaarden vor-
laagde niveau leidt. men aandeelen A.K.U. bijna de eenige uit-
Men heeft eigenlijk moeite zich te re- zondering:
A.K.U2/1 38% 31/8 32%0 28/12 39%
Holl. Beton 267 284% 210
Nederl. Ford 348% 354% 318
Philips214i/4 1823/, 126%
v. Gelder1141/, 106 94
Zelfs scheepvaartwaarden geven, on- De Indische cultuurondernemingen ge-
danks de berichten omtrent de hooge ven een beeld te zien, waarbij tegenover
thans geldende vrachten, overwegend scherpe koersverlagingen voor de tabaks-
koersverliezen te zien. De uitzonderin- waarden belangrijke stijgingen staan voor
gen zijn hier aandeelen Java-China-Japan- de specifieke suikeraandeelen, terwijl rub-
Lijn en Koninkl. Paketvaart, als gevolg herwaarden zich evenals trouwens aand.
van het feit, dat genoemde maatschap- H.V.A. op vrijwel hetzelfde niveau als aan
pijen haar arbeidsterrein geheel buiten de het begin van het jaar bewegen:
oorlogszone vinden.
Deli-Mij2/1 260% 31/8 178 28/12 165»/,
Java Cultuur 204% 190 253
H.V.A465% 380 400%
A'dam Rubber 229% 175% 203%
Bandar Rubber 167 106 154
Voornamelijk tengevolge van, naar men len. Een categorie van aandeelen, die
aanneemt buitenlandsch, aanbod zijn aand. evenmin de koersen wist te handhaven
Koninkl. Petroleum belangrijk in koers niettegenstaande de gang van zaken al-
teruggeloopener is geen aanleiding onr leszins bevredigend is, zijn de Indische
de situatie van dit voornaamste Neder-*, electricitoitswaarden.
landsche concern ongunstig te beoordee-|
Kon.- Petrol. 2/1 323 31/8 289% 28/12 267
Aniem249% 234% 211
Ned.-Ind. Gas 246% 224% 208%
(Robaver).
over de samenstelling van een transport
colonne was gesproken, werd de verga-
I dering. gesloten.
Ter gelegenheid van het aanstaaln'de
veertig jaren toestaan van de|ni Nederland-
schen Landarbeidersbond, ioirga|niiseerde de
i afde'eling Schouwen-Duiveland valm die'n
Bond. Vrijdagavond in de Colmcertzaal een
herdenkingsbijeenkomst, welke heel druk
j bezocht was.
i De voorzitter, de heer A. J. Verboom
van Seroioiskerke, opende, de bijeenkomst
met een hartelijk welkomstwoord, waar
in hij zich in het bijzonder richtte to,t
het Tqoneelgezelschap „De Jonge Spe
lers" uit Amsterdam en den heer D. Tig-
gelaar uit Goes. Tioit zijn spijt moest de
voorzitter echter mededeelen dat door de
slechte toestand van eenige wekep enke
len niet aanwezig kqnide)n zij'n. doch sprak
hij niettemin de hopip uit dat deze avond'
zou miogen slagen.
Hierna verkreeg de heer Tiggelaar het
woord, welke een korte rede hield, waar
in hij1 in de eerste plaats herinnerde aan
de grqoite moeilijkheden, welke er waren
bij de oprichting van den bijlnja 40 jaren
bestaanden bond, die thalnjS ruim 800 af-
deelingen en meer dafn> 30-000 ledejn telt,
doch naast een tijd van ppga|n|g ook vaak
een tijd van neergang heeft gekenld. Spr.
greep hierbij o.a. terug naar den tijd
van 1850—1880, „vette jaren voioir deland-
bouwers", waarin de landarbeiders met
lqointjies van 3—5 gulden moestem rond
komen en den crisistijd vaini 1880—1895,
toen er 40 a 50 cants per dag werd;
verdiend, waarna hij, een vergelijking
trekkende met nu. den (qadruk legde op
het belangrijke werk dat de organisatie,
ook op dit gebied heeft verricht.
Met klem wees spr. er op dat het}
getal van 30.000 leden veel grqqfcer kon
en moest zijn, lopdat de positie van dein
landarbeider, die in verschillende opzich
ten nog te wensche|ni loverlaat, ijn de toe
komst moge verbeteren.
Tot slot besprak de heer Tiggelaar nog
het verwijt als zou de Bjond niets voor
zij'n leden doen |of 'bereikeb wat hij verre
van zich wierp, hierbij o.m. wijkende pp
de actie vqor een duurtetoieslag op het
lqon. Spr. eindigde zijn aandachtig ge
volgde uiteenzetting met een krachtige op
wekking tot de jongeren om, met het
voorbeeld van de oude garde voor o,qgen.
opk op Schouwen-Duiveland een krach
tige organisatie lop te bouwen.
Het wqord was nu aan „De Jonge
S p eT e r s", welke pen opvoering gaven
van het 'bekende spel van Herman Heij'er-
nxans „AI le r z i e 1 e n". Waren we bij
andere gelegenheden al eeins i|n de ge
legenheid waardeerend over het spel van
dit gezelschap1 te schrijven, opk nu bewees
het over uitstekende krachten te beschik
ken. Zonder a.an de vertolk (st)ers vala de
kleine rollen tekprt te doen, willie|tii we
dan in de eerste plaats noemen Ben
Groeneveld. die de riol van Pastoor Nan-
sen vervulde en Betty Kapsenberg ïin
j de rol van Rita. Mjooi en gevoelig too-
1 neelspel gaven beide te aanschouwen, dat
de bedoeling van het stuk den aalniwq-
zigen zeker heeft vertolkt. Naast deze
noemen we Jan Seves als Pastioor Brciiik
en Anton Burgdiorffer als de koster,
welke laatste vaak de lachlust der aan
wezigen opwekte.. Ook Cisca van Benine-
kom als de pleegzuster en Jan van Dom
melen als van Dalen verdie|n'etn zeker
vermelding.
Een hartelijk applaus viel den spelers
dan ook na elk bedrijf ten deel.
De beer Verboom was zeker de tolk
van allen, toen hij de(n: tooineelisten har
telijk dank zegde voor het gebodene. Ver
der dankte de voorzitter den heer Tig
gelaar voior Zijn rede en voorts allen
die aan het welslagen van den avond)
hadden medegewerkt. Vermelden we ten
slotte nog dat de in de pauze gehouden
collecte ten behoeve van het Kinder-
1 feest van den Bond ©e|m bedrag vahi ruim
18 gulden opbracht.
DREISCHOR. De gladheid van den weg
was oorzaak, dat Dr. Niemeijer alhier
met zijn auto in de sloot gleed, gelukkig
zonder persoonlijke ongelukken en al
leen met materieple schade aan de auto.
Erger was bakker Pols er aan toe, welke
zoodanig met zijn fiets kwam te vallen,
dat hi) zijn been brak en voor verdere
behandeling naar het ziekeln(huis te Noord-
gouwe werd getransporteerd.
Dezer dagen heeft de heer P. van
de Velde verzonden aan het Steulnffiolndis
der tb'..'C.-bestrijding, Breedeweg 17, te
Amsterdam, 425 oude rijwiebëlastingplaat-
jes benevens nog wat oud koper. Laten,
we hopen dat ze een weinig moigejni hel
pen 'bijdragen in de kostejn der bestrijding.
BRUINISSE. Veel te klein was Woens
dagmiddag het gemeentevergaderlokaal
om alle belangstellenden te berge|n, die
gekomen waren om het eerste Kerst
feest met de kinderen der kleuterschool
mede te vieren. Na het zingen vafn1 ps.
98 1 tjni 2 werd de bijeenkomst door
ds. Marsman geopend met gebed, waar
na de kleinen ejnkele kertliedjes zongen.
Lief klonken de teere kinderstemmetjes
dqor de zaal- In zijn toespraak tot de
kleuters vertelde ds. Marsman op zeer
bevattelijke wijze de oude, maar altijd
weer even mooie geschiedenis van Jozef
en Maria en hun tocht inaar Bethelehem
waar hun kindje geboren werd.
Hierop volgde het mooie tableau „De
Kaarsjes". Mej. Bal vertelde een Kerst-
verhaaltje. waarnaar aandachtig werd ge
luisterd. Het muzikale gedeelte werd ver
zorgd door mej. Kleppe, die op Zeer
verdienstelijke wijze twee composities van
H. Franken ten geho;ore 'dracht, de Kerst
fantasie „Gloria" en een fa|ntasie valn Lu
cas II 1013.
Nadat aan de kinderen eeln tractatie
was uitgereikt, dankte ds. Marsman allen,
die op eenigerlei wijze er aan hadden
meegewerkt, dit Kerstfeest mogelijk te
maken.
Na het zingen van gezl 22)9 1 e|n 5
werd met dankgebed gesloten. De collecte
bracht het respectabele bedrag van ruim
f 16 op*.
POORTVLIET. In verband met het be
danken van den heer H. van IJseldijk als
Ouderling der Geref. Kerk, is door de
leden als Ouderling gekozen de heer M.
Uijl, die zijn benoeming heeft aangenomen
Daar er een vol jaar een Ouderlingsvaca
ture heeft 'bestaan, is nu ook getracht
deze aan te vullen. Gekozen werd dhr.
J. Looijenga. Als Diaken werd gekozen
de heer P. Potter Jz., in de plaats van
den heer C. Mullie. Naar wij echter ver
nemen hebben de heeren Potter en Looij
enga bedankt, zoodat dus nogmaals een
vrije stemming moet worden gehouden.
Burgerl. Stand. Geboren: Maatje
Johanna, d. van Cornelis Johannis Beve
lander en Dirkje Overbeeke. Onder
trouwd: Hermanus Uijl, 35 j. en Paulina
Uijl 21 j.
THOLEN. Overleden: 25. L. Marbus, 56
j., echtg.e van J. C, v. d. Berg.
Benoemd tot leden der gascommïs-
sie voer 194o de heeren L. van Vessem,
W. L. Klompe en Th. Dijkslag.
Dqor de gemeente is voor uitvoe
ring van de aan te leggem Inieuwe ver
keersweg. een leening aamlgegaaln. met de
Maatschappij van Gemeentecrediet groot
f 150.000.
Nu de passage-bil j etten voqr de met-
verlof komende militairen en welke op
naam staan van de BBA, door het Rijk
worden vergoed, kunnefni alle militairen
uit het Eiland, tegen afgifte van boven
vermeld passage-biljet (BBA) gratis over
de 'brug.
DE VREDESSPELD
Naar wij vernemen, is er een speld
in den handel gebracht, die niet alleen
door haar artistieke uitvoering (modelé J.
C. Wienecke), maar meer nog door hel
beoogde doel, onze bijzondere aandacht
verdient.
Waar in deze critieke tijden het oor-
logsspook zoo nu en dan blijkbaar een
angstpsychose bij ons volk verwekt, zich
uitende in de meest dolzinnige geruchten,
kan deze speld mee een middel zijn om
ons er aan te herinneren, dat het ver
spreiden van die niet te controleeren ge
ruchten absoluut te veroordeelen is.
Overal en te allen tijde, zullen we haar
om ons heen zien, deze speld met de
woorden „Spreek mij nooit over oorlog".
Zij zegt ons: Zwijg dood het booze go
rucht. Negeer het, dring het tërug, er
is zooveel beter om aan tc denken. We
voelen ons één volk: we willen een eiland
zijn, bevolkt met goedwillende mensche»,
temidden van het oorlogsrumoer. Altijd
paraat, maar ook altijd bereid de hel
pende vriendenhand toe te steken.
i
