ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
ZATERDAG 16 DECEMBER 1939
IOPGENOHM
ZffiRUGDEESOff COURANT
DE «GRAF SPEE» MOET ZONDAGNACHT
UIT MONTEVIDEO VERTREKKEN
De Kern
El
NEPERLAND-AMERIKA DOOR DE LUCHT
ABONNEMENT
1787 -
Prijs f 1.50 p. kwartaal, buiten Zierikzee
fl.80. Voor het buitenland f 10.— p. Jaar
Afzonderlijke nummers 6 cent. Ver
schijnt dagelijks, behalve 's Zondags.
Uitgave: N.V de Zierikzeesche Nieuwsbode Zierikzee, Schuithaven B 94
Tel. 32, Postgiro 137677 - Dir.: A<-J. de Looze - Uitg.-Red.: M. J. Kosten
96STE JAARGANG No. 14216
ADVERTENTIES
Prijs: 20 cents p. regel, minimum 80 cents
Bij contract speciale prijzen. Grootte der
letters naar plaatsruimte. „Succesjes" 60
cents. Inzending tot 's morgens 10 uur
Duitschland en Engeland zenden versterkingen
naar de La Plata rivier
De regeering van Uruguay heeft be
sloten, dat het Duitsche vestzakslagschip
„Admiral Graf Spee" binnen drie maal
vier- en-twintig uur zai moeten ver
trekken. Dit beteekent, dat de „Admi
ral Graf Spee" moet vertrekken vóór
Zondagavond 8,50 plaatselijke tijd. (Dit
is ongeveer 1 uur Maandagmorgen Ned.
tijd Red.)
Het besluit van de regeering van
Uruguay ,dat de „Admiral Graf Spee"
eerstdaags zal moeten vertrekken, heeft,
aldus U.P., de verwachting gewekt, dat
weldra een zeegevecht zal plaats hebben
dat het vorige nog geheel in de scha
duw zal stellen, aangezien het Britsche
ministerie van Marine heeft verklaard,
dat het de Engelsche zeestrijdkrachten
ter plaatse "heeft versterkt en ook de
Duitschers wellicht de hunne bij de mon
ding van de Rio de la Plata zullen ver
sterken.
Hoewel men in Duitsche kringen te
Montevideo zich hierover niet wenscht uit
te laten, blijven de geruchten hardnekkig
de ronde doen. dat de Duitschers oor
logsschepen waarbij wellicht onder
zeeërs de „Admiral Graf Spee" te
hulp zullen zenden.
Uit het feit, dat de „Ark Royal" en de
„Renown" in Kaapstad zijn geweest, leidt
men af, dat ook deze Engelsche schepen
misschien deel uitmaken van de Britsche
versterkingen.
Aangezien men het er in scheepvaart
kringen te Montevideo over eens is, dat
de „Admiral Graf Spee" volkomen zee
waardig was, toen het schip de haven
van Montevideo binnenliep, wint de mee
ning in Uruguay reeds veld, dat men
het schip geen lang respijt zal geven.
Begrafenis der Duitsche gesneuvelden
De lijken van 38 man, die aan boord
van de Graf Spee den dood hebben ge
vonden, zijn gisteren aan land gebracht
en met militaire eer te Montevideo ter
aarde besteld. Driehonderd Duitsche ma
trozen namen aan de plechtigheid deel,
terwijl studenten van de Uruguaysche
marineschool een eerewacht vormden. Bij
de begrafenis hebben zich eenige kleine
incidenten voorgedaan, toen verscheidene
personen, blijkbaar van Duitsche afkomst,
den nationaal-socialistischen groet brach
ten, waarop Urugueezen spontaan de uit
gestrekte armen omlaag rukten. Het kwam
echter niet tot ernstige ongeregeldheden.
De schade aan de «Exeter»
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat
de schade, die aangericht is aan boord
van der. Britschen kruiser „Exeter" groo-
ter is, dan tot dusverre kon worden
aangenomen. De kruiser heeft zware tref
fers gekregen in het voorschip, waardoor
de beide voorste gesehuttorens tot zwij
gen gebracht zijn. Een verdere treffer,
die brand veroorzaakt heeft, sloeg in de
brug in. Bovendien hebben zware treffers
klaarblijkelijk de ketels beschadigd, want
na deze schoten verwijderde de „Exeter"
zich uit het gevecht. Aan boord van de
„Achilles" werden bij het zeegevecht 4
personen gedood en 3 gewond.
Da commandant van da „Graf Spee"
De commandant van „Admiral Graf
Spee", kapitein ter zee Hans Langsdorff,
is 45 jaar oud. In 1912 nam hij als cadet
dienst bij de toenmalige keizerlijke ma
rine. In den wereldoorlog maakte hij als
luitenant ter zee op het linieschip Gros
ser Kurfürst de slag bij het Skagerak
mee. De beide laatste jaren van den we
reldoorlog deed hij als commandant
dienst bij torpedoboot- en mijnvegersflo-
tiljes. In die functie heeft hij ook na den
wereldoorlog dienst gedaan. In 1938 kreeg
hij het commando over het pantserschip
„Graf Spee".
Hat vertrek van da «G-af Spae»
Er bestaat te Montevideo eenigen twij
fel over de vraag wanneer de door de
regeering van Uruguay aan de „Graf
von Spee" toegestane tijdslimiet van 72
uren ten einde loopt. Evenmin weet men
of de kruiser als de herstelwerkzaamhe
den al dan niet zijn voltooid aan het
einde van dezen termijn Montevideo zal
moeten verlaten, of er voor den duur
van den oorlog zal worden geinterneerd.
Het besluit van de Urugueesche regeering
wordt definitief genoemd.
Volgens sommige mededeelingen zoude
kruiser opdracht hebben gekregen de ha
ven voor Zondagmiddag 17 uur (plaatse
lijke tijd) te verlaten. Het verluidt ook
dat de kruiser voornemens zou zijn onder
dekking van de duisternis de havèn te
verlaten en te pogen de haven van Bue
nos Aires te bereiken.
Naar heden (Zaterdag)morgen werd
medegedeeld maakte de „Graf von Spee"
zich toen gereed om de haven te verla
ten, men verwachtte ieder oogenblik dat
het schip zou vertrekken.
VERSCHILLENDE BERICHTEN
Geitolen ring ingeslikt
Bijl ©en b'rutalen diefstal bijl de juwie-
lier Bonmëwitz te Rotterdam gepleegd,
i zijn twee Italianen aangehouden, t.oen ziiji
probeerden een paar horloges, die bij1 ge
noemden ju'weiierwaren gestolen1) tever-
koppen. Een ring met briljapten, tail
•waarde van f875, die gelijk met de hor
loges was gestolën, bleef na de aan
houding der Italianen, die beruchte in
ternationale misdadigers bleken te zijln,
nog zpek. De politie besloot toen, dat
een geneesheer een oinderzoek ijn de in
gewanden der Italianen zou instellen. Zij,
verklaarden, toen hun dit werd medege
deeld, dat een dergelijk onderzoek heusch
niets zou (Opleveren, maar hierdoor brach
ten zïji de politie niet van haar vioionnie;-
mien af. Een politiedokter heeft gisteren
de Italianen onderzioicht met het resul
taat dat de ring Werd gevonden.
Een suikerbiet werd motorrijder
noodlottig
1 De 33-jarige militair H. Kruitbos, af
komstig uit O u d-B e ij e r 1 a n d, is op
den rijksweg in dé gemeente Heinenoord
met zijn motor over een verloren sui
kerbiet gereden. Hij verloor de macht
over het stuur en kwam ten val, waar
door hij ernstige verwondingen opliep.
Geneeskundige hulp was spoedig ter
plaatse. De man brak beide beenen,
voorts werd een ingedrukte borstkas en
een ernstige hoofdwonde geconstateerd.
Tijdens het vervoer per ambulance-auto
is hij overleden.
ONDERWIJS
Een teeken des tijds
In de „Vacature" lezen wij de vol
gende advertentie: „Onderwijzeres te En
ter (Ov.) vraagt onderwijzeres als hulp
in de school (eigen klas), tevens voor
gezèlschap. Ook moet ze genegen zijn
te helpen met lichte huishoudelijke be
zigheden. Liefst van Maandag tot Zater
dag. Vrije kost en inwoning en ver
goeding".
Dat moet dus een meisje zijn, bekwaam
en bereid tot velerlei arbeid; een eigen
klas kunnen beheeren, gezelschapsdame
zijn, net binnenmeisje wezen. En gaat
dat alles maar buiten schoolhoofd en
autoriteiten om?
MARINE EN LEGER
GEEN VERLAGING DER
LEERLINGENSCHAAL
Wetsvoorstel over de spelling
op stapel Kweekelingen met
akte geen hoogere vergoeding
Aan de Memorie van Antwoord aan
de Tweede Kamer inzake de Onderwijs
begroting 1940 wordt ontleend:
In hel verlangen naar een verbete
ring der leerlingenschaal, deelt de mi
nister. Bij haar optreden meende de re
geering een voorstel ter verbetering te
kunnen doen. Daarna kwam de oorlogs
toestand, die groote eischen aan de
schatkist stelde.
De regeering meende, dat thans deze
verlaging niet te verantwoorden is Geens
zins heeft zij daarmede haar aanvan
kelijk voornemen losgelaten. Voor het
ontwerpen der begrooting voor 1941
ontwerpen der begrooting voor 1941 zal
zien.
Zelfs wil de minister deze quastie ge
heel losmaken van een, die er mede sa
menhangt: de werkloosheid van de on
derwijzers. Deze is door de mobilisatie
zeer sterk verminderd.
Zeer urgent is zeker een afdoende
regeling van de schrijfwijze der Ne-
derlandsche taal. Om aan deze re
geling een wettelijke basis te geven, is
reeds een wetsvoorstel ontworpen.
De vraag, of de minister bereid is te
bevorderen, dat de zelfstandig optre
dende kweekelingen met akte bij het
L.O. een billijker vergoeding voor hun
arbeid ontvangen, beantwoordt hij ont
kennend. Het toekennen van zulk een
belooning behoort, naar het oordeel van
den minister overgelaten te worden aan
de gemeente- en schoolbesturen, welke
de kweekelingen in hun scholen toela
ten, ook al, omdat de Lager-Onderwijswet
1920 vergoeding uit 's Rijks kas aan die
besturen van belooningen van kweeke
lingen niet kent.
Rijksmiddelen in November
In 11 maanden f 31 millioen
meer dan was geraamd
De Rijksmiddelen brachten in Novem
ber f 40 millioen iop tegen bijina f 37
millioen in Niovember 1938 en bijfn,a f 36
millioen als ét1n ttwaalfde der raming.
In de eerste elf maanden vafn. 1939 be
droegen de totale ontvangsteln f 436.21
millioen (v.j. 403.51 millioen) bij f404.91
millioen als elf twaalfde der ramingf.
Wat de kohieibelasting betreft 'was
einde November in totaal f 137.37 milt
op kohier gebracht tegen f 120.13 mill,
einde November 1938.
Bij K. B. van 9 December is ,eervol
ontslag verleend op grond van gevorder
den leeftijd, aan den leger- en vlootpre-
dikant in algemeenen dienst, ds. H. Jans
sen, met ingang van 1 Januari 1940.
Als opvolger van ds. Janssen is be
noemd dr. W. G. Harrenstein, Ger. Pired.
te Santpoort, thans Werkzaam als res.-
veldprediker.
SPORT
Belastingbetaling door schuldbekentenissen
Van 2 Januari 1940 zal men bevoegd
zijn om bedragen, verschuldigd Wegens
de vermogenbelasting, met inbegrip van
alle daarop geheven ©p centen, ein wegens
de verdedigingsbelasting 1, te betalen
door middel van schuldbekentenissen, deel
uitmakende van de a.s. Staatsleeni|ng.
Bovendien zal men bevoegd zij|n, be
talingen in de gefnoemde belastingen, ver
schuldigd door verschillende personen,
te combineeren tot ééjn betali|ng. Dit zal
bijvoorbeeld kunnen geschieden, door be
middeling van een ba|nk, een effecten
kantoor of op andere Wijze, Op die wij!z©
zal ook ten aanzien valni kleinere aan
slagen van de vermelde faciliteit kunnen
Worden gebruik gemaakt.
VOETBAL.
Renecse I ZS.C. Zierikzee I
Zondag lontvangem de rood-witten in
de volgende loipstellimg Zierikzee I op be
zoek, n.l. G. de Jonge d.., J. Reinhoud,
en A. Verjaal a.; J. Dalebout, L,. Diorre-
man en J. Hendriks© m.; L. Straaij'er,
C. v. d. Werf, W. van Sluijs, H. Giljamse
en Jumelet v.
Te Zierikzee verastte Renesse vriend
en vijand door een gelÜjfk spel te be
halen destijds Waren zlij! doioir hu.n vele
vriendschappelijke Wedstrijden beter ge
traind dan thans, (nu zijl door slecht Weer
zes Weken tot werklioiosheid gedoemd wa
ren. Indien het echter bijl haar va|n, den
'beginne af aan lukt, ka|n het evenfw'eli
gebeuren dan deze middag geestdrift de
zege behaalt over techniek. Een aller
aardigste wedstrijd staat dan ook voor
de deur, die om: 2 uur aanvangt en ge
leid Wordt door dhr. Cashoek.
Om 12 uur spelen de reserves van
Renesse. ,'wier leeftijd gemiddeld 16 jaar
is, tegen de veteranen va(n Zierikzee!.
Indien arbiter Bolle eerst eens de spel
regels bestudeert betreffende aanvallen
in den rug enz., zullen deze tengere
mannetjes vrij uit kunloen, spelen en de
nederlaag zooi klein mogelijk kunnen
houden.
Naar wij van bevoegde zijde verne
men, brengt Zierikzee I het volgende
elftal in het veld: A. Hage, d.; E. Kats
en J. Volkeri, a.; M. de Looze, D. C.
Viergever en Joh. Schults, m.; I. Nies-
Zom op: Zon onder:
17 Deo 8,06 15,45
18 Deo. 8,07 15,45
Maan op: Maan onder:
17 Deo 11,24 23,01
18 Deo. 11,45
Eerste Kwartier 21,24
Hoog- en laagwater te Zierikzee
Hoogwater: Laagwater:
17 Deo 6 23 18,51 0,05 12,25
18 Deo. 7,03 19,38 0,50 13,50
kens, A. M. Klaasse, A. Koster, P. Wil-
lemse en N. Berrevoets, v. De gasten
verschijnen dus met een invaller voor
Krijger, die wegens zijn knie voórloo-
pig niet kan uitkomen.
Renesse il Z.SC. Zterikzee III
Het 3e elftal van Zierikzee zal in
de volgende formatie den tocht naar
de duinstreek ondernemen: C. C. Unger,
,d.; A. v. d. Westen en J. W. van Westen-
brugge, a.; J. de Jonge, M. W. Cats-
hoek en L. Simmers, m.; N.N., P. A. j
Ribbens, P. van Hattem, F. C. Hanse
en C. Pairoux, v. j
De «Admiraal Graf Spee» moet
Zondagnacht Montevideo verlaten
Lucht vaardiensfc tusschen Neder
land en Amerika voorbereid
Vermogensbelasting kan door
schuldbekentenissen worden vol
daan
De Rijksmiddelen in 11 maanden
31 millioen boven de raming
Nog geen verlaging der leer
lingenschaal te verwachten
ZONDAG 17 DECEMBER
Yoormiddaga 10 uur
Ds REDDINGIUS
TekstJesaja 9 la
Onderwerp Het licht van Advent
ztwua HERVORMDEN
van allerlei aard
verdrijft U snel en zeker met
Koker 12 stuks 50 cl. Proefdaos/e 2 stuks 10 et
Fokker bouwt vier nieuwe machines voor de K.L.M.
Waarom kunnen ook wij geen luchtschepenbouwers worden?
Bij de behandeling van de Begrootingen
van Waterstaat en van het Verkeersfonds
voor 1940 kwam gistermiddag in de 2e
Kamer ook de afdeeling Luchtvaart in
debat.
Op vragen van de leden Baas (a.r.)
en van Kempen (lib.) omtrent de Ne
derlandsche vliegtuigindustrie en de be
stellingen der K.L.M. in het buitenland,
deelde minister Albarda mede, dat de
K.L.M. de laatste jaren in Nederland
geen bestellingen heeft gedaan.
Thans is de lijn verlaten. Er is over
eenstemming verkregen over vier be
langrijke vliegtuigen, te bouwen bij Fok
ker. Over andere zeer belangrijke ma
chines wordt nog onderhandeld.
Onze scheepsbouwers hebben een goe
den naam; dezen hebben zij te danken
aan Nederlandsche opdrachten. Waarom
kunnen wij geen luchtscheepsbouwers
worden? Wij zijn er bekwaam genoeg toe
Doch bestellingen van Nederlandsche zijde
dienen daaraan ten grondslag te liggen.
Dc belangen der K.L.M. mogen niet
op den achtergrond worden gedrongen;
een middenweg moet worden gevonden.
Men kan niet zeggen: gij moogt geen
enkele machine in Amerika bestellen.
Ernstig gedacht wordt aan een ver
binding met Nederlandsche vliegtuigen
tusschen Nederland en Noord-Amerika;
dus niet alleen met West-Indië. Verdere
mededeelingen kon de minister voorals
nog niet doen.
Voor defensie zijn nog opdrachten in
uitvoering De regeering heeft besloten
aan de Nederlandsche industrie belang
rijken financieelen steun te verleenen,
voor het ontwikkelen van nieuwe typen
en voor de bevordering der werkge
legenheid.
Luchtverbinding eertt over
ruim twee jaar gereed
De minister heeft ten aanzien van het
materieel verklaard, dat men met in Ne
derland gebouwde machines wil vliegen,
hetgeen dan zou inhouden, dat de Ne
derlandsche luchtverbinding dan nog ten
minste 2i/2 jaar op zich zal laten wach
ten; welke tijd nog nauw genomen is
indien men bedenkt, hoeveel tijd noodig
is voor den bouw van een nieuw vlieg
tuigtype en voor de proefvluchten daar-
mede, terwijl daarna nog proefvluchten
i op de nieuwe route moeten worden ge
maakt.
Zijn wij wel ingelicht, dan is het niet
uitgesloten, dat de Pan American Air
ways reeds den volgenden zomer den
dienst zal doortrekken altijd natuurlijk
voor zoover de oorlogstoestand zulks
toelaat. In dat geval zal de K.L.M.,
wanneer zij op Nederlandsch materieel
wacht, een goede twee jaar ten achter
komen
Onlangs is echter een ministerieele ver
klaring aan de Kamer gedaan, volgens
welke de regeering haar volle medewer
king zal verleenen aan de inschakeling
van de Nederlandsche luchtvaartindustrie
doch waarbij tevens werd gezegd, dat
aan de K.L.M., mocht zulks in dien
tusschentijd noodzakelijk blijken, geen
toeslemming zal worden geweigerd om
buitenJandsch materieel te koopen.
Tijdelijk met vreemds vliegtuigen
Hoewel de minister in zijn gisteren afge
legde verklaring hierop niet heeft gezin
speeld, is het niet uitgesloten dat men,
mocht zulks aan de betrokken instanties
gewenscht voorkomen, tijdelijk zijn toe
vlucht zal nemen tot buitenlandsche vlieg
tuigen terwijl dan later Nederlandsche
vliegtuigen dit materieel zouden kunnen
vervangen.
Onder gegeven omstandigheden is het
nog niet zeker hoe de te volgen route
zal zijn Deze hangt volkomen af van
de tc gebruiken vliegtuigen. Met het
thans bestaande materieel zal het ge
wenscht zijn een tusschenlanding te ma
ken op hei lange traject, voor welk
doel Foynes wel de aangewezen lucht
haven is Mocht men later over beter
materieel beschikken, dan zou men het
traject altijd nog ineens kunnen vliegen.
